موافقت نامه ۲۰۰۲آسه آن برای کنترل مشکل گردوغبار

این سند درحقیقت نخستین موافقت نامه است که به صراحت به موضوع ریزگردها پرداخته است. این موافقت نامه به دنبال کنفرانس جهانی که درسال۲۰۰۲ درسطح وزرای اسه آن درکوالالامپور برگزار شد تدوین ‌و امضا شد. محتوای این موافقت نامه ضمن شناسایی آثار زیانبار ریزگردها ‌بر انسان، منابع زنده اکوسیستم ها ودیگر کاربردهای مشروع محیط زیست، براتخاذ تدابیر پیشگیرانه، احتیاطی وهماهنگی ملی همکاری دوجانبه وچندجانبه، انجام اقدامات مناسب در وضعیت های اضطراری ومدیریت مناسب جنگل ها تأکید نموده است. با توجه به اهداف این موافقت نامه ااعضاء برطبق ماده۴ دارای یکسری تعهدات کلی می‌باشند که موارد زیر ازجمله آن می‌باشد:

• مشارکت درتوسعه واجرای اقدامات برای جلوگیری از آلودگی فرامرزی گردوغباربه عنوان پیامد خشکسالی وآتش سوزی درجنگل ازطریق کنترل منابع آتش سوزی، شناسایی زودهنگام آتش سوزی، توسعه نظارت بر ارزیابی سیستم های هشدار دهنده، تبادل اطلاعات وفناوری به صورت متقابل.
• هنگامی که آلودگی فرامرزی گردوغبار از درون قلمرو سرچشمه می‌گیرد، به سرعت به درخواست برای اطلاعات مربوطه یا مشاوره پاسخ داده شود واین به دلیل کاهش عواقب ناشی از این آلودگی های فرامرزی است.
• به کارگیری اقدامات اداری قانونی برای اجرای تعهدات موجود در این موافقتنامه(رضوانی خلیل آباد، پیشین :۷۴).

موافقتنامه تأسیس مرکز عربی برای مطالعات مناطق خشک وبایر

همان گونه که در بخش دوم ذکر شد منشأ اصلی ریزگردها در شمال افریقا وخاورمیانه می‌باشد. دولت های عربی که بیش از سایر کشورها هم منشأ ریزگردها می‌باشند وهم بیشترین آسیب را می بیننددرصدد برآمدند تا با ایجاد موافقتنامه برای مطالعات مناطق خشک وبایر، باشناسایی مناطق مستعد ریزگردها ومطالعه عوامل اصلی تشکیل ریزگردها، از تخریب خاک جلوگیری به عمل آورند و میزان این ریزگردها را درکشورهای خود کاهش دهند. این موافقتنامه درسال۱۹۷۱ به منظور تشکیل مؤسسه‌ خاصی برای مطالعه جنبه‌های کاربری اراضی، به ویژه مدیریت آب وخاک در منطقه مهم اکولوژیکی به امضاء رسید. ذیل بند۳، نقش مرکز عبارت است از: انجام مطالعات در زمینه مدیریت آب وخاک، تهیه نقشه های خاک، بررسی فرسایش آبی وبادی وشوری خاک .مطالعه زوال کشاورزی ‌و گیاهان محفاظتی. برای نیل ‌به این اهداف، این مرکز به تربیت کارشناسان، تبادل اطلاعات ودانش، همکاری با برنامه های تعاون وفعالیت های آموزشی ‌در زمینه خاک، آب، جنگل ومدیریت گیاهان مبادرت نموده است.

کنوانسیون تشکیل کمیته دائم کنترل خشکسالی بین‌المللی رأی‌ ساحل(Sahel)

این کنوانسیون ‌در سال‌ ۱۹۷۴ با پذیرش بورکینافاسو، کیپ وردچاد، گامبیا، گینه بیسائو، مالی، موریتانی، نیجر وسنگال وارد اجرا شد تابراساس آن، کمیته ای برای کنترل خشکسالی بین دولتی شکل بگیرد(بندI). رخدادخشکسالی در این منطقه عامل اصلی تخریب زمین ‌و تشکیل ریزگردها است. در این منطقه فقر شدیدی حاکم است ‌و جمعیت زیادی دارد که پیوسته بر منابع فشار وارد می‌کند. هدف اصلی این کنوانسیون در بهره برداری پایدارخاک نقش مهمی دارد واز اعضاء می‌خواهد تابا تشکیل کمیته خشکسالی راهبرد منطقه ای مؤثری رابرای مدیریت این اکوتیپ شکننده تهیه نمود. اهداف دیگر شامل گردآوری وانتشار اطلاعات اکولوژیکی برای اعضاء، هماهنگ کردن تحقیقات وآموزش ‌در مورد خشکی، تقویت اقدامات محلی منطقه ای در راستای تقویت همکاری های بین‌المللی، افزایش اعتبار برای سرمایه گذاری باهدف بهبود وضع تغذیه می‌شوند. بند۱۳ زمینه رابرای تشکیل کمیته فنی کارشناسان به منظور بررسی عملکرد شورای مدیریت کمیته فراهم می کند.

کنوانسیون حفاظت از طبیعت ومنابع طبیعی افریقا

این کنوانسیون درسال۱۹۶۸ مصوب شد، حاوی مقررات متعدی برای بهره برداری پایدار خاک ها می‌باشد. دولت ها باید اقدامات لازم رابرای اطمینان از حفاظت، استفاده وتوسعه منابع طبیعی ازجمله خاک به کارگیرند. ذیل بندIV دولت ها متعهد می‌شوند که به حفاظت وبهبود خاک بپردازند، بافرسایش خاک مقابله کنند وخاک را هدر ندهند. همچنن ذیل این بند، تعهد دیگری مبتنی برتهیه طرح های کاربری اراضی ‌بر اساس تحقیقات علمی وعوامل اکولوژیکی، خاکشناسی، اقتصادی واجتماعی وطبقه بندی قابلیت اراضی می شود. دولت ها در زمان انجام عملیات کشاورزی واصلاحات اراضی، موظفند که اقدامات حفاظت خاک وشیوه های مدرن زراعت را به کاربرند واز فرسایش خاک که یکی از عامل اصلی وقوع ریزگردها می‌باشد جلوگیری کنند. بندهای دیگر ‌بر حفاظت خاک از طریق حفاظت فلور(بندVI)، حفظ وتوسعه مناطق حفاظت شده(بندX)، آموزش حفاظت(بندXII) ‌و همکاری های بین‌المللی تأکید دارند.

منشور اروپایی خاک

شورای اروپا منشور خاک اروپایی رادر می سال ۱۹۷۲ پذیرفت وباپیشنهاد حفاظت خاک در می ۱۹۹۲ موافقت نمود. برپایه این نظریه، خاک یک منبع محدود می‌باشد که به راحتی تخریب می شود وباید در برابر عملیات کشاورزی تخریب کننده، فرسایش، آلودگی ‌و تخریب های ناشی از فعالیت های بشری ومهندسی حفاظت شود. این مجموعه قوانین مهمترین خطرات ناشی از تغییرات برگشت ناپذیر ویا به کندی برگشت پذیر فیزیکی، شیمیایی وبیولوژیکی خاک را شرح می‌دهد که به موجب این تغییرات توانایی خاک در پرورش گیاهان با اهداف تجاری، حفاظت واهداف تفریحی ونیزدرجهت حمایت از موجودات زنده کاهش می‌یابد. ‌به این ترتیب درهر بخش از این مجموعه قوانین به منظور کاهش احتمال بروز چنین تغییراتی عملیات کشاورزی مناسب معرفی شده است.

یک سری اصول جنبی درمنشور اروپایی خاک منتج از از قطعنامه۱۹/۷۲ شورای اروپا عبارت است از:

• تهیه فهرست وضع موجود منابع خاک یک ضرورت است
• تحقیق بیشتر ‌و همکاری منظم، نیازمند مراقبت ازطرز استفاده خاک ‌و محافظت از آن است.
• محافظت از خاک باید به گونه ای تدوین شودکه ‌در همه سطوح ودرجهت نگهداری، روند روبه رشدی از دیدگاه عمومی را به همراه داشته باشد.
• دولت ها ومراجع ذی صلاح باید ضمن داشتن برنامه واداره منابع خاک به اجرای هدف های مربوط کمک کنند(رضوانی خلیل آباد،پیشین:۶۳).