شناخت نقاط تمایز این شرکت ها و در نتیجه امکان طبقه بندی و پیش‌بینی وضعیت سلامت شرکت ها در فرایند تصمیم گیری ، می‌تواند به کلیه افراد ذینفع و استفاده کنندگان صورت های مالی کمک کند . دومین مسئله پژوهش حاضر این است که آیا میتوان با بهره گرفتن از اطلاعات منتشره در صورت های مالی شرکت های ایرانی و بورس اوراق بهادار ، رتبه سلامت مالی آن ها را پیش‌بینی و ‌بر اساس آن شرکت ها را طبقه بندی کرد ؟

بعبارت کلی از آنجایی که هدف سهام‌داران و اعتباردهندگان کسب بازده و یا سود و رسیدن به بهره مورد انتظار ، حفظ سرمایه ، برگشت آن و تداوم فعالیت است چگونه می توان برای اطمینان بخشیدن به آن ها در پیش‌بینی و ارزیابی این امر به آن ها کمک کرد ؟ آن ها با چه مدلی می‌توانند تصمیم گیری کنند ؟

۳-۱ اهمیت و ضرورت تحقیق

پیشرفت سریع فن آوری و تغییرات محیطی وسیع ، شتاب فزاینده ای به اقتصاد بخشیده است ، رقابت روزافزون بنگاه های اقتصادی دستیابی به سود را محدود و احتمال عدم توان ایفای تعهدات و توقف فعالیت های آن ها را افزایش داده است .ورشکستگی های بی سابقه اخیر شرکت های بزرگ در سطح بین‌المللی و نوسانهای بورس اوراق بهادار در ایران ، وجود بحران های مالی در شرکت ها و صنایع مهم داخلی و تاثیر آنهادر ورشکستگی و نابودی شرکت ها که از آن ها می توان به سونامی وحشتناک مالی یاد کردکه نگرانی هایی را ایجاد کرده که نیازبه وجود ابزارهایی برای ارزیابی توان و سلامت مالی شرکت ها با توجه به شرایط محیطی را نشان می‌دهد یکی از ابزارهای ارزیابی توان مالی شرکت ها استفاده از نسبت های مالی مستخرج از صورت های مالی و به دست آوردن سلامت مالی برای پیش‌بینی سلامت مالی شرکت هاست (کریتسونیس ، ۲۰۰۵ ).

با توجه به تعریف ارائه شده ، سلامت مالی را می توان به عنوان یک میز سه پایه که پایه های آن شاخص های عملیاتی ، بازاریابی ومالی و حسابداری هستند تشبیه کرد لذا برای آنکه بتوان به راحتی از این میز استفاده کرد و جای آن را تغییر داد، همواره باید پایه های آن در تعادل و توازن باشند نه اینکه یکی از این پایه ها بسیارکوتاه یا بسیاربلند باشد.(انعکاس این تعادل را می توان در شرکت های سالم و در نسبت های مالی و ارزش آفرینی مستخرج از صورت های مالی دید.)مدیریت بایستی مسئولیت پیش‌بینی عدم توازن آتی را در شرکت بپذیرد به عبارت دیگر مدیریت بایستی پیشاپیش دست به عمل بزند سلامت مالی آتی را ارزیابی کند قبل از آنکه عدم توازن در گزارش های مالی شرکت انعکاس یابد . در جامعه امروزی اجتناب از ورشکستگی دیگر یک معیار و استاندارد کاری قابل پذیرش نیست بلکه یک عنصر استراتژیک بنیادی است که هدف آن تضمین فعالیت های تجاری است که به سلامت دراز مدت بینجامد ( همان منبع ) .

نگرانی منطقی سرمایه گذاران از بازگشت اصل و سود سرمایه شان ناشی از آن است که یکی از دلایلی که شرکت ها ورشکسته می‌شوند بدهی هایشان می‌باشد و خروج یک شرکت به خاطر وخامت شرایط مالی باعث زیان به مؤسسات بزرگتری که در شرکت ورشکسته سرمایه گذاری نموده اند می شود و در واقع توان گفت که ورشکستگی یک مؤسسه‌ سرچشمه درماندگی و ورشکستگی بالقوه مؤسسات دیگر و ایجادهزینه برای اقتصاد کشور می‌باشد ( ستایش و احدیان پور، ۱۳۸۷ )

‌بنابرین‏ انجام تحقیقی که بتواند به پیش‌بینی نزدیک به واقع برای ارزیابی تداوم فعالیت و سلامت مالی و در نتیجه به تصمیم گیری صحیح تر کمک نماید ضرورت می‌یابد. توان تجزیه و تحلیل و قدرت پیش‌بینی مهمترین عامل در تصمیم های سرمایه گذاری است ( خوش طینت ، ۱۳۷۷ ) . بیور^[۲] ( ۱۹۹۶ ) معتقد است « پیش‌بینی بدون اخذ تصمیم امکان پذیر است ولی کوچک‌ترین تصمیم گیری را نمی توان بدون پیش‌بینی انجام داد » . در واقع اگر بتوان از طریق مدلی سلامت مالی شرکت ها را ارزیابی و همچنین پیش‌بینی کرد و پس از آن در صورت عدم سلامت مالی به علت یابی و استفاده از روش های حل مسئله به اصلاح امور شرکت پرداخت می توان از به هدر رفتن ثروت در قالب سرمایه های فیزیکی و انسانی و آثار آن جلوگیری کرد . علاوه بر این چنین مدلی که بتواند راهنمای خوبی برای کلیه ذینفعان و تصمیم گیرندگانی مانند سرمایه گذاران ، بانک‌ها و دولت باشد ، ‌بنابرین‏ ایجاد مدلی که بتواند راهنمای خوبی برای تصمیم گیرندگان و هشدار مناسبی برای توقف فعالیت باشد ضرورت می‌یابد.

برای ذینفعان هنگام تصمیم گیری برای آینده ضروری است قادر به پیش‌بینی توان تداوم فعالیت و ارزیابی سلامت مالی شرکت ها باشند . ‌بنابرین‏ نیاز به استفاده از مدل هایی پیش‌بینی کننده توسط تحلیل گران و محققان دارند و البته باید در نظر گرفت که عملکرد این مدل‌ها در جاهای مختلف و در زمان‌های متفاوت فرق دارند برخی از تحقیقات به بررسی مقایسه ای مدل های پیش‌بینی ورشکستگی ( نه سلامت مالی ) پرداخته‌اند

که از آن جمله می توان به ( دیمتراس^۱، ۱۹۹۶ ) ، ( گانس^۲ ، ۱۹۸۷ ) ، ( کوماروراوی^۳ ، ۲۰۰۷ ) ، ( سلیمانی ۱۳۸۵ ) ، (مهرانی و دیگران ، ۱۳۸۴ ) ، ( احمدی کاشانی ، ۱۳۸۴ ) و ( منصفی ، ۱۳۸۴ ) اشاره کرد در تحقیقات مختلف با بهره گرفتن از متدولوژی های متفاوت مباحث متعددی برای پیش‌بینی وضعیت توان و سلامت مالی شرکت ها در خارج از ایران طراحی شده است اما گزینش یک مدل ویژه برای استفاده کنندگان اطلاعات مالی و متناسب با نیازهای آن ها و شرایط محیطی امری پیچیده است .

بدلایل زیر نمی توان مدل ها و مباحث مطرح شده در خارج از کشور را به همان شکل برای شرایط محیطی ایران استفاده کرد .

الف ) به دلیل آنکه ارزیابی سلامت مالی در حقوق تجارت بدون شک از مباحثی است که مطالعه تطبیقی آن کمتر مفید می کند . زیرا در اغلب کشورها جنبه کاملاً ملی دارد و از تاریخ و نحوه سازماندهی قضایی و رژیم حقوقی حاکم بر اموال آن ها نشأت گرفته است ‌بنابرین‏ با آنکه فلسفه اولیه ور شکستگی در همه کشورها پذیرفته شده است ، این نکته را می توان از مطالعه حقوق کشورهای اروپایی و آمریکایی استنباط نمود

( اسکینی ، ۱۳۸۶ ) .