۲-۴تئوری پذیرش فناوری

تئوری پذیرش فناوری بر اساس TRAوTPB،برای بررسی استفاده از تکنولوژی در محل کار توسعه پیدا کرد(یانگ^[۱۲] و همکاران،۲۰۱۲،۲).^[۱۳]TRMبا استفاده از TRA،ارتباط بین این دو سازه اصلی را نشان می دهد۱)سودمندی ادراک شده وسهولت ادراک شده ۲)نگرش کاربر ،قصد رفتاری ورفتار واقعی استفاده از فناوری(ماهورتاو همکاران،۲۰،۲۰۰۹).

نمودار ۲-۱ مدل کلی پذیرش فناوری

سودمندی

متغیر های بیرونی

نیت

نگرش

رفتار

سهولت

منبع:(Malhotra and etal,2009,20)

استفاده از فناوری اطلاعات از سوی کاربران ،حاصل یک فرایند چهار مرحله ای است:۱)متغیر های بیرونی ،برعقاید کاربران برای استفاده از فناوری تاثیر می‌گذارند،۲)عقاید کاربران ، نگرش آنان را در استفاده از فناوری تحت تاثیر می‌گذارند،۳)نگرش کاربران ،بر تمایل آنان به استفاده از فناوری تاثیر می‌گذارد،۴)تصمیم کاربران ،به استفاده از فناوری اطلاعات وارتباطات سطح استفاده از آن ها راتعیین می‌کند(رضایی،۱۳۸۸،۶۶). اساس این الگو بر این عقیده استوار است که برداشت ذهنی افراد از فناوری ،بر نگرش آنان به فناوری تاثیر می‌گذارد. این مدل بیانگر آن است که استفاده از فناوری،با میل به رفتار تعیین می شود که این تمایل ،خود بر اساس دو برداشت ذهنی (سودمندی ادراک شده و سهولت ادراک شده )تعیین می شود.

۲-۴-۱رابطه فناوری اطلاعات باERP

اطلاعات در جوامع صنعتی امروز از اساسی ترین عناصر تولید است .اطلاعات تولید ،اطلاعات فروش ،اطلاعات انبار همه وهمه منابع حیاتی شرکت به شمار می آیندودر برنامه ریزی منابع سازمانی تصمیم گیری ،از جایگاه ویژه ای برخوردار هستند .بدون اجرای محاسبات بسیاری از شرکتهاو سازمان‌ها قادر به ‌پاسخ‌گویی‌ ‌به این سوال واینکه چگونه شرکتشان را مدیریت می‌کنند ونیز اینکه چگونه زمان بندی تولید شان را انجام می‌دهند،نخواهندبود امروزه سیستم‌های ERPاز نوادگانMRPبه شمار می‌آیند .سر تاسر عرصه سیستم‌های شرکتی را از زنجیره تامین تاخدمات مشتریان را در بر می‌گیرد و می‌توانند هوش مهندسی ‌و بازاریابی را در ساختارهای مختلف محصول ایجاد کنند،به طوری که نه تنها دید سنتی ساخت وتولید ،بلکه دید فروش با گزینه ها ‌و قیمت‌های متفاوت را نیز می توان مشاهده کرد (نجاتی ومستبصری،۲۶،۱۳۸۱).

اطلاعات همیشه در محیط کسب وکار به عنوان یک مزیت رقابتی مطرح بوده است .اما نکته مهم این است که تغییرات واقعی که می‌تواند ارزش بالقوه اطلاعات را افزایش دهد،توانایی سازمان ها در استفاده از این منبع مهم از طریق کاربرد فناوری جدید است.فناوری اطلاعات با ویژگی ذخیره سازی،پردازش ،بازاریابی و انتقال اطلاعات می‌تواند مدیران را در بهبود عملکرد ‌سازمان‌هایشان یاری نماید(ایمانی و همکاران،۴۹،۱۳۸۹).رایج ترین فناوری‌های اطلاعات با هدف جمع‌ آوری داده های مورد نیاز ازسیستم های ERP وسپس انتقال به پایگاه های داده و در نهایت اتصال به سیستم های^[۱۴]BIبه کارگرفته می‌شوند که در نهایت گزارشهایی علمیتروهمسان ترایجاد شود.این چارچوب یکپارچه BIوERPبرای سیستم‌های سازمان ارزش افزوده ایجاد می‌کند(نالیچگروهمکاران،۷۶،۱۳۸۶).

با پیشرفت وتوسعه سیستم‌های ERPوایجاد قابلیت های جدید CRM^[15]و^[۱۶]SMEدرآن ها لازم است .سازمان ها بتوانند با مشتریان وعرضه کنندگان خود در ارتباط باشند. حال اگر این دو گروه از شرکای تجاری سازمان هااز سیستم های نرم افزاری دیگری متفاوت از آنچه سازمان ها استفاده می‌کنند،بهره گیرند باید این امکان در بسته نرم افزاری ERP وجود داشته باشد که اطلاعات مورد نیاز بین این سه گروه تسهیم شده و مورد استفاده قرارگیرد(نیکجوو همکاران،۶۲،۱۳۸۷). نیازهای کاربران واین که آیاERPبرای بررسی وکنترل روندهایک نوعی فناوری اطلاعات درتولیدوآزمون فروشنده به ‌در برگرفتن آخرین روندها درفناوری اطلاعات توسط محصول خودمتعهد بوده یانه بایداستفاده شود.شرکتهابایدازاین که تأمین کنندگان به روزرسانی وارتقای^[۱۷]محصولات شان برای استفاده بهترازفناوریهایی که درآینده قابل دسترس هستند،‌متعهد می باشند،اطمینان حاصل کنند(بهبودی اصل و همکاران،۱۳۹۱،۱۴).

۲-۴-۲انواع سیستم‌های اطلاعاتی

ایجاد بستر ارتباطی مناسب جهت انتقال داده ها در سازمان و نصب تجهیزات سخت افزاری و نرم افزاری مورد نیاز و ایجاد مدیریت پایگاه و سیستم های پردازش عملیاتی (TPS ها) ، می توان سیستم اطلاعات مدیریت MIS^[18]را در سازمان مستقر کرد و از سه بخش اصلی آن یعنی

• • • • سیستم گزارشات مدیریت MRS^[19]،
    • • سیستم پشتیبانی تصمیم گیری DSS^[20]
    • وسیستم اطلاعات مدیران عالی EIS^[21]بهره مند شد (صارمی،۱۳۸۶،۵۶).

۲-۴-۲-۱سیستم گزارشات مدیریت MRS:

نحوه عملکرد این سیستم ها بدین صورت است که اطلاعات واقعی که توسط سیستم های پردازش عملیاتی یا (TPS ها) ایجاد شده است با اهدافی که توسط مدیران به عنوان استراتژی سازمان مشخص شده مقایسه می‌گردد. در حقیقت اطلاعات واقعی با شاخص های کلیدی موفقیت یا CSF^[22]ها که اهداف عملیاتی واحدها هستند مقایسه می‌شوند و مسائل و مشکلاتی که در رسیدن ‌به این اهداف وجود دارد به مدیران سازمان گزارش داده می شود که بر مبنای آن بتوانند تصمیمات مقتضی را در رابطه با مشکل به وجود آمده اخذ نمایند.

۲-۴-۲-۲سیستم پشتیبانی تصمیم گیری DSS:

امروزه DSS مفهوم خاص تری را دنبال می‌کند با به کارگیری هوش مصنوعی و سیستم های خبره توانمندی سیستم های پشتیبان تصمیم گیری در یک سازمان رو به افزایش است. هوش مصنوعی به استفاده از کامپیوتر در ارائه دلیل، جهت حل مسئله بدون کمک انسان توجه دارد.سیستم های خبره یک زیر مجموعه ای از هوش مصنوعی است که در آن هدف ، فراهم کردن کامپیوتری با قابلیهای مشابه به عنوان یک متخصص و یک مشاور می‌باشد با ترکیب سیستم‌های خبره در DSS، کامپیوتر می‌تواند توسط مدیر در زمینه فرایند های تصمیم گیری بنحو (مؤثرتری)^[۲۳] مورد مشاوره قرار گیرد مدیریت یک سازمان تصمیم دارد با توجه به مواد اولیه ای که در سازمان است حد مطلوبی از تولید را ایجاد کند سیستم پشتیبانی تصمیم گیری DSS با ارائه مدل های مختلف تصمیم گیری مانند مدل برنامه ریزی خطی LP- مدل برنامه ریزی غیر خطی NLP و یا مدل های سرانگشتی مدیر را در انتخاب مسیر راهنمائی می‌کند.

و یا اگر قرار است مدیری ‌بر اساس نظریات مشتریان و موقعیت سازمان در بازار نسبت به تغییر موقعیت سازمان در بازار اقدام نماید و یا موقعیت شرکت خود را در بازار تثبیت کند و یا سهم بیشتری از بازار را در اختیار بگیرد می‌تواند از مدل QFD جهت تصمیم گیری بهره مند شود و یا اگر مدیریت یک سازمان می‌خواهد افراد مختلف سازمان و یا قسمت های مختلف سازمان را با یکدیگر مقایسه کند و راندمان کار آن ها را با توجه به همگن کردن ورودی ها و خروجی هایی که ایجاد کرده‌اند مشخص نموده و در جهت راهنمائی افراد و قسمت ها به منظور افزایش راندمان اقدام کند می‌تواند از مدل هائی که برای این منظور در سیستم پیش‌بینی شده است بهره مند شوند.

۲-۴-۲-۳سیستم اطلاعات مدیران عالی EIS:

(باقرزاده ۱۳۸۲) به بررسی مهم ترین عوامل مؤثر بر ساختار سرمایه شرکت‌های پذیرفته شده درسازمان بورس اوراق بهادار تهران در قلمرو زمانی۱۳۸۱-۱۳۷۷پرداخت. نمونه مورد بررسی بالغ بر ۱۵۸ شرکت تولیدی از بین ۲۵۲ شرکت تشکیل دهنده کل جامعه آماری در قلمرو زمانی تحقیق بوده است. نتایج تحقیق حکایت از این دارد که الگوی ساختار سرمایه شرکت‌های پذیرفته شده در سازمان بورس اوراق بهادرا تهران عمدتاًً تابع متغیرهایی نظیر میزان دارایی های ثابت شرکت (دارایی­ هایی که ارزش وثیقه داشته باشد) اندازه شرکت و سودآوری آن می‌باشد. نتایج این تحقیق اگرچه پیش‌بینی تئوری سلسله مراتب گزینه های تأمین مالی و فرضیه عدم تقارن اطلاعاتی را تأیید نمی کند اما به نظر می‌رسد شرکت های عضو بورس تهران در تأمین منابع مالی مورد نیاز خود در عمل سلسله مراتب گزینه های تأمین مالی را طی می‌کنند. علاوه بر این، شرکت های عضو بورس اوراق بهادار تهران در تأمین منابع مالی مورد نیاز از خارج شرکت استقراض را به انتشار سهام ترجیح می­ دهند. ‌بنابرین‏ یافته های این تحقیق پیشی بینی تئوری توازن پایدار ساختار سرمایه را تأیید اما پیش ­بینی تئوری سلسله مراتب گزینه­ های تأمین مالی را تأیید نمی کند.

۲-۵-۲-تحقیقات خارجی:

(فسو ۲۰۱۳) در پزوهشی تحت عنوان عملکر ارزش بازار تولید و ساختار سرمایه به بررسی ۲۵۷ شرکت کشور آفریقای جنوبی در دوره زمانی سال‌های ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۹ ‌به این نتیجه دست یافت که اهرم مالی تأثیر معنادار مثبت بر عملکرد شرکت دارد.

(موزیر ۲۰۱۱) در پژوهشی رابطه سه گانه اندازه شرکت، ساختار سرمایه و عملکرد مالی شرکت‌های عضو بورس استانبول را مورد بررسی قرار داد و ‌به این نتیجه رسید که اندازه شرکت بر عملکرد آن اثرگذار است.

سلیم و یادودر سال ۲۰۱۱، در پژوهشی ساختار سرمایه و عملکرد ۳۲۷ شرکت عضو بورس مالزی را در دوره زمانی سال های ۱۹۹۵ تا ۲۰۱۱ مورد بررسی قرار دادند و ‌به این نتیجه رسیدند که بین نسبت کل بدهیها به کل داراییها و نسبت بدهی‌های بلندمدت به کل داراییها با نرخ بازده داراییها رابطه معنادار منفی وجود دارد.

(عبید ۲۰۰۹) در پژوهشی رابطه بین معیارهای ساختار سرمایه )نسبت بدهی‌های کوتاه مدت به کل داراییها، نسبت بدهی‌های بلندمدت به کل داراییها، نسبت کل بدهیها به کل داراییها( را با معیارهای عملکرد )نرخ بازده داراییها، نرخ بازده حقوق صاحبان سهام و حاشیه سود ناخالص(یافت شرکت‌های مصر در طی سالهای۱۹۹۷-۲۰۰۵ مورد بررسی قرار داد و ‌به این نتیجه دست که بین ساختار سرمایه و عملکرد شرکت رابطه معنادار ضعیفی وجود دارد.

(دی آنجلو و همکاران ۲۰۱۱) اطلاعات شرکت‌های ۶۳ صنعت مختلف را از سال ۱۹۸۸ تا۲۰۰۱، مورد مطالعه قرار دادند. آن ها دریافتند که شرکت‌های مورد مطالعه با انتشار عمدی اوراق بدهی کوتاه مدت، به صورت موقتی، از نسبت بدهی بهینه فاصله می­ گیرند. بر این اساس، آن ها مدلی پویا برای ساختار سرمایه در صنایع مختلف ارائه دادند که انتشار و بازپرداخت اوراق بدهی را بهتر از مدل توازی ایستا، توصیف می­ کند. بر اساس این مدل، نسبت بدهی به صورت تدریجی تعدیل و به نسبت بدهی بهینه، نزدیک می­ شود؛ اما در یک نسبت خاص، ثابت باقی نمی­ماند.

(دیگریس و همکاران ۲۰۱۰) با بهره گرفتن از داده ­های شرکت‌های کوچک و متوسط آلمانی طی سالهای۲۰۰۳ تا ۲۰۰۵، به مطالعه تأثیر ویژگی‌های صنعت بر ساختار سرمایه این شرکت‌ها، پرداختند. نتایج تحقیق نشان داد که تصمیمات ساختار سرمایه در شرکت‌های مورد مطالعه، همسو با تئوری سلسله مراتبی است؛ از جمله این که شرکت‌های مورد نظر، با افزایش سودآوری، سطح بدهی خود را کاهش می­ دهند و شرکت‌های در حال رشد برای تأمین منابع مالی مورد نیاز خود، اقدام به استقراض ‌می‌کنند.

(گونیی، لی و فیرچایلد ۲۰۱۰) به بررسی رابطه میان ساختار سرمایه و سودآوری شرکت‌های چینی می­پردازند. آن ها با با بهره گرفتن از مدل پانل غیرمتوازن استدلال ‌می‌کنند رابطه میان ساختار سرمایه و سودآوری مثبت غیرخطی است. بنابرین رابطه میان سودآوری و ساختار سرمایه در پژوهش­های مختلف خارجی دارای نتایج متفاوتی بوده است.

(فریدر و مارتلد ۲۰۰۹) به بررسی اثر متقابل نقدشوندگی سهام و ساختار سرمایه شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار نیویورک برای سال‌های ۱۹۸۸تا ۲۰۰۸پرداختند. معیار نقدشوندگی سهام در تحقیق آن ها اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام است و از طریق میانگینی از اختلاف روزانه سهام برای سا لهای مربوطه به دوره زمانی تحقیق محاسبه می­گردد. آن ها در تحقیق خود از اهرم مالی به عنوان متغیر وابسته و از متغیرهای اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فرو(معیار نقدشوندگی سهام)، بازده مجموع داراییها، لگاریتم جمع کل دارایی، نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام، نوسانات جریانات نقدی و هزینه­ های تحقیق و توسعه به عنوان متغیرهای مستقل استفاده کردند و روش آماری مورد استفاده برای آزمون فرضیه ­های تحقیق رگرسیون دومرحله­ای است. نتایج تحقیق نشان می­دهد که ۲۷درصد از تغییرات در اهرم مالی از طریق تغییر در متغیرهای مستقل توضیح داده می­ شود در ضمن افزایش یک درصدی در اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام منجر به افزایش سه درصدی در اهرم مالی می­ شود. نتایج حاصل از آزمون فرضیه نشان می­دهد که با کاهش نقدشوندگی سهام (افزایش اختلاف) اهرم مالی افزایش می­یابد. این مسأله با این نظریه که مدیران درصورتی که تأمین مالی از طریق انتشار سهام گران قیمت باشد به تأمین مالی از طریق بدهی رو می آورند مطابقت دارد.

(شاوشن و همکاران۲۰۰۹) در پژوهشی با عنوان ارتباط متقابل ساختار سرمایه و بازده سهام؛ آزمون تجربی بازار سهام تایوان به بررسی ارتباط متقابل ساختار سرمایه و بازده سهام با در نظرگرفتن متغیرهایی نظیر رشد مورد انتظار، سودآوری، اندازه شرکت، ساختار دارایی در بازار سهام تایوان طی سال های ۲۰۰۳تا ۲۰۰۵پرداخته­اند. این پژوهشگران بدین نتیجه رسیدند: در شرایطی که نسبت بدهی اثر مثبتی بر بازده سهام داشته، بازده سهام تأثیر منفی ‌بر ساختار سرمایه گذاشته است.

(آمیدو ۲۰۰۷) در تحقیقی به بررسی عوامل تأثیرگذار بر ساختار سرمایه در بانک‌های کشور غنا پرداخته و به وجود رابطه معنادار بین نرخ مالیات، نرخ رشد و ساختار دارایی، اندازه بانک ها با ساختار سرمایه رسیده است.

(زایتون و تیان ۲۰۰۷ )با بررسی رابطه بین ساختار سرمایه و عملکرد ۱۶۷ شرکت کشور اردن در طی ۱۹۸۹ الی ۲۰۰۳ ‌به این نتیجه رسیدند که بین نسبت بدهی­های کوتاه مدت به کل داراییها، نسبت بدهی­های بلندمدت به کل داراییها، نسبت کل بدهیها به کل داراییها با نرخ بازده داراییها رابطه معنادار و منفی وجود دارد

۶- مهارت در برقراری ارتباط با دیگران؛ کودکان تیزهوش اجتماعی بوده و اغلب بزرگ تر از سن خود رفتار کرده و صحبت می‌کنند(میلانی فر،۱۳۸۶).

۲-۶-مشکلات و ناهنجاری های کودکان تیزهوش

تفاوت عمده کودکان تیزهوش با سایر کودکان، تفاوت در تفکر آن ها‌ است. آن ها با وجود کودکی، بزرگ می اندیشند و همین نکته، سرآغاز رفتار نامناسب والدین و اولیا مدرسه با آن ها‌ است؛ چرا که فراموش می‌کنند این کودکان در مقایسه با همسالان خود عاقل و منطقی اند، نه در مقایسه با والدین خود.کودکان تیزهوش اغلب می پندارند علاقه والدین و آموزگاران و… به آن ها تنها به دلیل برتری آن ها‌ است. بدون این ویژگی کسی به آن ها توجهی ندارد؛ ‌بنابرین‏ گاه سعی می‌کنند با پنهان کردن استعداد خود- اگر موفق بشوند- رفتار واقعی دیگران با خود را محک بزنند(میلانی فر، ۱۳۸۶). روانشناسان مهم ترین مشکلات و نابهنجاری های کودکان تیزهوش را ‌به این شرح می دانند:
۱- تمارض؛کودکان تیزهوش برای آن که همچون همسالانشان با آن ها رفتار شود، اغلب تمارض می‌کنند. آن ها سعی می‌کنند تا عملاً دیر فرا بگیرند، دیر پاسخ بدهند، اشتباه بخوانند یا اشتباه بنویسند، اشتباه صحبت کنند از آموزگار یا والدین سرپیچی کنند تا والدین و آموزگار مانند کودکان معمولی با آن ها رفتار کنند.

۲- عقب نشینی؛ شیوه ای برای مقابله با تنهایی و تمایز. این کودکان به جهت توانایی در سخنوری، حل مسایل و مشکلات، پذیرش مسئولیت و انجام آن به نحو احسن و… در مدرسه و میان همسالان خود و یا حتی در منزل شاخص می‌شوند؛ اما بهای سنگینی را برای این تفاوت و تمایز می پردازند، چرا که دوستان و حتی خواهر و برادر آن ها به تدریج از آن ها کناره می گیرند و این برای کودکان تیزهوش خوشایند نیست. گاه حتی همسالان دست به آزار و اذیت این کودکان می‌زنند و ناخواسته و گاه آگاهانه باعث کناره گیری آن ها از جمع می‌شوند.‌بنابرین‏ کودکان تیزهوش با عقب نشینی و پنهان کردن استعدادهای خود، سعی در برقراری ارتباط با دیگران دارند. اما متأسفانه گاه والدین و آموزگاران با شاخص کردن کودک، او را از جمع دور کرده و او را به کودکی گوشه گیر و تنها تبدیل می‌کنند.

۳- به پا کردن جنجال و جر و بحث؛ والدین و آموزگار، کودک تیزهوش را از هر گونه رفتار کودکانه و ویژه سن کودکی نهی می‌کنند و دایماً این عبارت را تکرار می‌کنند که، «کسی که هوش سرشاری دارد، نباید شیطنت کند. باید با دیگران با منطق رفتار کند.» اما آن ها فراموش کرده‌اند که او کودکی بیش نیست. از این رو اغلب کودکان تیزهوش به همسالان و حتی با خواهر و برادر بزرگتر خود جر وبحث کرده و سعی در برپا کردن جنجال و سر و صدا دارند؛ آن ها این حرکت را نوعی ابراز وجود می دانند و دوست دارند ‌به این ترتیب کودکی خود را ثابت کنند. ۴- پویایی که اغلب با شکست و سرخوردگی همراه است؛ کودک تیزهوش همواره در معرض سردرگمی، کلافگی، دلزدگی و… قرار دارد؛ چرا که مباحث درسی و فعالیت های کلاسی اغلب پاسخگوی نیازهای او نیست.کودکان تیزهوش همواره در جستجوی گزینه پنجم هستند! ‌به این معنا که حتی در آزمون های درسی همواره ابعاد مختلفی از سؤال را بررسی می‌کنند و متفاوت از دیگران به سؤال پاسخ می‌دهند.۵- ناآرامی و بی قراری، صفتی دائمی؛ هوش و استعداد بالا، عاملی جهت ناآرامی کودک- در اغلب موارد و نه همیشه- است؛ چرا که این ویژگی کودک را تشنه کشف، دانستن و تلاش می‌کند. در واقع انرژی نهفته این کودکان به جای آن که دائماً شیطنت شود، باید در مسیر صحیح قرار گیرد تا حس کنجکاوی آن ها را سیراب کند. تنوع سرگرمی یکی از نکاتی است که باید به خاطر سپرده شود. اغلب این کودکان حداکثر تا ۴۵ دقیقه می‌توانند از بازی یا سرگرمی خاصی لذت ببرند و پس از سپری شدن این مدت، در جستجوی سرگرمی دیگری هستند.۶- انتخاب و آزادی، دو حس ذاتی کودکان تیزهوش است.کودکان سرآمد نمی توانند مانند دیگران در قالب های رفتاری ویژه فرو رفته و از جمع و اجتماع اطاعت کنند. اگر انتخاب و آزادی عمل این افراد سلب شود، به افرادی افسرده، کلافه، عصبی و ناآرام تبدیل می‌شوند و گاه رفتار آن ها به لجبازی و سرکشی تعبیر می شود.۷- توقع بیش از اندازه از خویشتن؛کودکان سرآمد بیش از آنچه باید، از خود انتظار دارند و دستیابی به یک یا دو موفقیت هر چند چشمگیر آن ها را سیراب نمی کند. آن ها به سرعت از هر موفقیتی می گذرند و دایماً در جستجوی موفقیتی دیگر هستند. آن ها به سرعت دلزده می‌شوند- از همه چیز و همه کس- و اگر نتوانند چیزی یا کسی را جایگزین کنند، دچار افسردگی می‌شوند. این حالت به وضوح در جوانان و نوجوانان با هوش حتی بیش از کودکان سرآمد دیده می شود(میلانی فر،۱۳۸۶).

۲-۷-خودپنداره^[۲۴]

گنجاندن مفهوم خودشناسی درمیان مهارت های زندگی، پیامدهای مهمی دارد.خود شناسی مقدمه ی ارتباط مؤثر با دیگران است.زیرا علی رغم تفاوت های فردی فراوان، انسان ها ویژگی های مشابه زیادی هم دارند(مولوی حاجی آقا،۱۳۸۷). خودپنداره کودک یا نوجوان ممکن است به دو گونه باشد. یکی خودپنداری مثبت یعنی کودک یا نوجوان خود را فردی ارزشمند و مؤثر بداند و به خویشتن اعتماد داشته باشد. دیگری خود پنداری منفی یعنی کودک یا نوجوان خود را شخص بی ارزش و به درد نخور تلقی کند و از اعتماد به نفس محروم باشد. خود پنداره ی دانش آموز تأثیر زیادی بر عملکرد او در مدرسه دارد. به خصوص اینکه دانش آموز خود را وجود مدار یا افزایشی ببیند تأثیرات ضمنی مستقیمی در انگیزش تحصیلی او دارد. خودپنداره ی کودک در خلاء پدید نمی آید.کودکان از طریق برخوردهای خود با دیگران خود را شاگردهای خوب، افراد مهربان،دوستان قابل اعتماد یا تنبل، ناشایسته و بی کفایت می‌یابند. تغییر دادن خود پنداره به دو دلیل دشوار است. اولا این کار نیاز به تلاش مستمر دارد. ازآنجا که مفهوم خود یک فرایند است،دریک چشم به هم زدن تشکیل نمی شود، در نتیجه با یک تصمیم آنی نیز نمی توان تغییرش داد.برای تغییر دادن آن باید تلاشی مستمر به خرج دهیم . ثانیاً خود، در برابرتغییر مقاومت می‌کند (شعاری نژاد،۱۳۸۳) .

۲-۸- نظریه های خود پنداره

تقریبا تمام محققان و متخصصان بالینی که هویت انسان را بررسی کرده‌اند متفق القول هستند که انسان ها در بدو تولد مفهومی از خود ندارند و ‌به‌تدریج‌ این مفهوم را فرا می گیرند. جورج هربرت مید روان شناس اجتماعی نامدار از اولین کسانی بود که اظهار داشت انسان در بدو تولد درکی از خودش ندارد. نوزادان به راستی دارای مرزهای ایگو نیستند. مرزهای ایگو نشان می‌دهد که مرز افراد در کجا تمام می شود و بقیه ی دنیا ازکجا شروع می شود(چودوروف^[۲۵]، به نقل از فیروزبخت،۱۳۸۴) .

رویکرد پدیدار شناختی به مطالعه ی شخصیت شامل نظریه های چندی است که به رغم تفاوتهایی که با یکدیگر دارند وجه مشترک آن ها این است که برتجربه های خصوصی یعنی دیدگاه خصوصی فرد درباره‌ جهان تأکید می ورزند. تفاوت نظریه پدیدارشناختی با نظریه هایی که قبلاً بررسی کرده ایم این است که هیچ ازآنها را سروکاری با تاریخچه ی انگیزش فرد و یا پیش‌بینی رفتار او نیست و به جای آن نحوه ی ادراک و تفسیر فرد از رویدادها یعنی پدیدار شناسی فرد مورد توجه قرار می‌گیرد.

رویکرد پدیدارشناختی به مطالعه ی شخصیت شامل نظریه هایی می‌گردد که گاه به عنوان نظریه «انسان گرا»شناخته می شود، زیرا در آن ها خصوصیاتی تأکید می شود که تمایز دهنده انسان از حیوان هستند، مانند خودفرمانی و آزادی انتخاب.گاهی هم از آن به عنوان «نظریه های خویشتن^[۳۳]۱»یاد می شود چون با تجربه های خصوصی و درونی فرد که در مجموع احساس «بودن»را در او می آفرینند سر و کار دارند اکثر این نظریه ها بر وجه مثبت طبیعت انسان یعنی تمایل او به حرکت در جهت رشد و خودشکوفایی نیزتأثیردارند برخی از خصوصیات این رویکرد پدیدار شناختی به شخصیت، درخلال بحث از دیدگاه های یکی از رهبران اصلی ان یعنی کارل راجرز روشنترخواهد شد.راجرز هم مانند فروید، نظریه ی خود را در جریان کار با افرادی که دچار مسائل عاطفی بودند پرورش داد.

آنچه توجه راجرز را به خود جلب کرد چیزی بود که خود وی آن را گرایش فطری به حرکت در جهت، رشد بالیدگی و تغییر مثبت نامید روش درمانی «بی رهنمود »یا «در ما نجومدار»راجرز براین فرض مبتنی است که هر فرد از انگیزش و استعداد کافی برای تغییر برخوردار است و هریک از ما بهترین متخصص درباره‌ خودمان هستیم. نقش درمان گراین است که وقتی فردی مسائل خود را می کاود و تحلیل می‌کند، درمان‌گر همچون یک «صفحه ی پژواک»منعکس کننده بیانات او باشد. مهمترین مفهوم در نظریه ی راجرز درباره‌ شخصیت مفهوم خویشتن است. خویشتن شامل تمام افکار، ادراکات و ارزش هایی است که «من»را تشکیل می‌دهند. این خویشتن ادراک شده به نوبه ی خود برادراک فرد از جهان و هم بررفتار او تأثیر می‌گذارد. فردی که از خود پنداره قوی و مثبت برخوردار است در مقایسه با فردی که خود پنداره ی ضعیف دارد نظرگاه کاملاً متفاوتی نسبت به جهان خواهد داشت. خود پنداره لزوماًً منعکس کننده واقعیت نیست، بلکه ممکن است شخصی که بسیار موفق و مورد احترام است خود را آدم شکست خورده ای بپندارد.

در نظر راجرز دررابطه با خود پنداره ی خویش است که فرد دست به ارزیابی تجربه ها می‌زند. مردم میل دارند به نحوی رفتار کنند که با خودانگاره ی آنان همساز و همخوان باشد. جنبه هایی از تجارب که شخص باید آن ها را به خاطره ناهمخوانی با خود پنداره اش انکار کند، هرچه بیشتر باشد به همان نسبت شکاف بین خویشتن شخص و واقعیت ‌ژرف‌تر می شود و اضطراب بالقوه افزایش می‌یابد. کسی که خود پنداره اش با عواطف و تجاربش همان ساز نیست باید از خود در مقابل واقعیت دفاع کند زیرا این واقعیت منجر به اضطراب می شود. ‌اگر این ناهمسازی خیلی زیاد شود ممکن است دفاع های روانی شخص درهم شکند که محصول آن اضطراب شدید و یا انواع اختلالات روانی خواهند بود.

خویشتن دیگر در نظریه ی راجرز خویشتن آرمانی است. ‌در همه ی ما تصوری درباره ی اینکه چگونه آدمیمی‌خواهیم بشویم وجود دارد. هرچه خویشتن آرمانی به خویشتن واقعی نزدیکتر باشد فرد راضی تر و خشنودتر خواهد بود. فاصله ی زیاد بین خویشتن آرمانی و خویشتن واقعی به نارضایتی و ناخشنودی منجر می‌گردد. ‌به این دو نوع ناهمسازی می‌تواند پیدا شود: یکی بین خویشتن و تجارب واقعی و دیگری بین خویشتن و خویشتن آرمانی.

راجرز معتقد است که اساسی ترین نیروی برانگیزنده ی رفتار آدمی خود شکوفایی است: «گرایش به تحقیق بخشیدن، شکوفا ساختن، حفظ و تقویت جاندار »یک موجود رشد یابنده در جستجوی تحقق نیروی بالقوه خود در محدوده وراثت خویش است.

خصوصیات افراد «خودشکوفا »یعنی آنهایی که قدرت های بالقوه خود را به حد اعلاء شکوفا کرده‌اند توسط آبراهام مازلو مورد مطالعه قرار گرفته است.

۲-۱۰- شبکه جهانی اینترنت

اینترنت شبکه گسترده جهانی است که شبکه های مختلف رایانه ای در اندازه های متعدد و حتی رایانه- های شخصی را با بهره گرفتن از سخت افزارها و نرم افزار های گوناگون و با قرارداد های ارتباطی به یکدیگر متصل می‌کند. این شبکه جهانی از طریق خطوط تلفن، رایانه های شخصی و یا شبکه های رایانه ای را به یکدیگر متصل می‌کند و با اختصاص نشانی های الکترو نیکی مشخص به هر یک ار آن ها، برقراری ارتباط سریع و گسترده را میان کل کسانی که به شبکه متصل هستند، فراهم می‌کند و تبادل اطلاعات میان آنان را به صورت متن، صدا، تصویر و فیلم میسر می‌سازد( دهقان، ۱۳۸۴). ‌می‌توان گفت که شبکه اینترنت همانند یک محل مجازی ملاقات عمومی شهروندان جهان است. یک نقطه تلاقی عمومی است که در آن میلیون‌ها نفر از بیش از ۱۵۵ کشور جهان با هم در رابطه قرار می گیرند. سازمان عظیمی است که نظم آن از پیش تا حدودی تنظیم شده است. آنان در هر آن، به کسب اطلاع درباره مسایل مختلف، گفتگو، بازی، تجارت، جستجوی علمی، مشاهده تصاویر مختلف، استماع صداها و آهنگ ها، مشاهده فیلم ها و بسیاری اقدامات دیگر می پردازد. اینترنت یک بانک اطلاعاتی نیست، بلکه گسترده ترین و با اهمیت ترین شبکه کامپیوتری جهان است و شاید نمونه ای اولیه از بزرگ راه های اطلاعاتی ربع اول قرن بیست و یکم باشد. اینترنت در حکم مخزنی از اطلاعات خوب و بد، زشت و زیبا، اخلاقی و غیراخلاقی می‌تواند تلقی شود(محسنی،۱۳۸۰).

۲-۱۱- ویژگی های کار کردی اینترنت

اینترنت ابزاری چند کارکردی است که قادر است: به مثابه یک رسانه جمعی تصویری، نیاز های افراد را به کسب اطلاع در زمینه‌های شغلی، خبری، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، ورزشی، هنری علمی و سایر موارد تامین نماید. به مثابه یک سالن کنفرانس و گفتگو فضای مجازی را در قالب دیالوگ برای ار ائه تنقیح و رشد افکار و عقاید فراهم کند( تالارهای گفتگو).

به مثابه یک محیط تفریحی بدون مواجهه با محدودیت های مرزی و جغرافیایی، نیازمندی های افراد را برای فعالیت هایی چون بازی و سر گرمی با شخصیت های حقیقی و مجازی اشباع کنند.

به مثابه یک رسانه تصویری و نوشتاری، ناتوانی های موجود در محیط واقعی افراد را برای تقویت و اشباع انگیزه های جنسی جبران کند.

به مثابه یک رسانه جمعی نوشتاری بدون مواجهه با محدودیت های رسانه های نوشتاری واقعی این امکان را برای همه افر اد فراهم می آورد که آزادانه تا درحد کتمان هویت واقعی خویش، اندیشه ها و احساسات خود را به دیگری منتقل و از رهگذر امکان باز تاب اندیشه ها و احساسات مخاطبان به ترمیم اندیشه ها و غنای احساسات خود مبادرت کنند(حسینی، ۱۳۸۴).

ماده دوازدهم : احدی در زندگی خصوصی ، امور خانوادگی ، اقامتگاه یا مکاتبات خود ، نباید مورد مداخله های خود سرانه واقع شود و شرافت و اسم و رسمش نباید مورد حمله قرار گیرد . هر کس حق دارد در مقابل اینگونه مداخلات و حملات مورد حمایت قانون قرار گیرد .

ماده سیزدهم :

۱) هر کس حق دارد که در داخل هر کشوری آزادانه عبور و مرور کند و محل اقامت خود را انتخاب کند .

۲)هر کس حق دارد هر کشوری از جمله کشور خود را ترک کند یا به آن بازگردد .

ماده چهاردهم :

۱) هرکس حق دارد در مقابل شکنجه ، آزار و تعقیب پناهگاهی جستجو کند و در کشورهای دیگر پناه گزیند .

۲) در مواردی که تعقیب واقعاً مبتنی به جرم عمومی و غیر سیاسی یا رفتارهایی مغایر با اصول و مقاصد ملل متحد باشد نمیتوان از این حق استفاده کرد .

ماده پانزدهم :

۱) هر کس حق دارد که دارای تابعیت باشد .

۲) احدی را نمی توان خودسرانه از تابعیت خود یا از حق تغییر تابعیت محروم کرد .

ماده شانزدهم :

۱) هر زن و مرد بالغی حق دارند بدون هیچگونه محدودیت از نظر نژاد ، ملیت ، تابعیت یا مذهب با یکدیگر زناشویی کنند و تشکیل خانواده دهند . در تمام مدت زناشویی و هنگام انحلال آن ، زن و شوهر در کلیه امور مربوط به ازدواج دارای حقوق مساوی می‌باشند .

۲) ازدواج باید با رضایت کامل و آزادانه زن و مرد واقع شود .

ماده هفدهم :

۱) هر کس منفرداً یا به طور دسته جمعی حق مالکیت دارد .

۲) احدی را نمی توان خودسرانه از حق مالکیت محروم نمود .

ماده هیجدهم : هر کس حق دارد که از آزادی فکر ، وجدان و مذهب بهره مند شود . این حق متضمن آزادی تغییر مذهب یا عقیده و نیز متضمن آزادی اظهار عقیده و ایمان می‌باشد و همچنین شامل تعلیمات مذهبی و اجرای مراسم دینی است . هر کس می‌تواند از این حقوق منفرداً یا اجتماعاً و به طور خصوصی یا عمومی برخوردار شود.

ماده نوزدهم : هر کس حق آزادی عقیده و بیان دارد و حق مذبور شامل آن است که از داشت عقاید خود بیم و اضطرابی نداشته باشد و در کسب اطلاعات و افکار و در اخذ و انتشار آن به تمام وسایل ممکن و بدون ملاحظات مرزی آزاد باشد .

ماده بیستم :

۱) هر کس حق دارد آزادانه مجامع و جمعیتهای مسالمت آمیز تشکیل دهد .

۲) هیچکس را نمیتوان مجبور به شرکت در اجتماعی کرد .

ماده بیست و یکم :

۱) هر کس حق دارد در اداره ی امور عمومی کشور خود ، خواه مستقیماً و خواه از طریق نمایندگانی که آزادانه انتخاب شده باشند شرکت جوید .

۲) هر کس حق دارد با تساوی شرایط به مشاغل عمومی کشور خود نایل آید .

۳) اساس و منشاء قدرت حکومت اراده ی مردم است . این اراده باید به وسیله ی انتخاباتی ابراز گردد که از روی صداقت و به طور ادواری صورت پذیرد . انتخابات باید عمومی و با رعایت مساوات باشد و با رأی‌ مخفی یا طریقه ای نظیر آن انجام گیرد که آزادی رأی‌ را تضمین نماید .

ماده بیست و دوم : هر کس به عنوان عضو اجتماع حق امنیت اجتماعی دارد و مجاز است به وسیله ی مساعی ملی و همکاری بین‌المللی حقوق اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی خود را که لازمه ی مقام و نمو آزادانه ی شخصیت اوست با رعایت تشکیلات و منابع هر کشور به دست آورد .

ماده بیست وسوم :

۱) هر کس حق دارد کار کند ، کار خود را آزادانه انتخاب نماید ، شرایط منصفانه و رضایت بخشی برای کار خود خواستار باشد و در مقابل بیکاری مورد حمایت قرار گیرد .

۲) همه حق دارند بدون هیچ تبعیضی در مقابل کار مساوی اجرت مساوی دریافت کنند .

۳) هر کس که کار می‌کند به مزد منصفانه و رضایت بخشی ذیحق می شود که زندگی او و خانواده اش را موافق شئون انسانی تامین کند و آن را در صورت لزوم با هر نوع وسایل دیگر حمایت اجتماعی تکمیل نماید.

۴) هر کس حق دارد برای دفاع از منافع خود با دیگران اتحادیه تشکیل دهد یا در اتحادیه ها شرکت کند .

ماده بیست و چهارم : هر کس حق استراحت و فراغت و تفریح دارد و به خصوص به محدودیت معقول ساعات کار و مرخصی های ادواری با اخذ حقوق ذیحق می‌باشد .

ماده بیست و پنجم :

۱)هر کس حق دارد که سطح زندگانی او ، سلامتی و رفاه خود و خانواده اش را از حیث خوراک و مسکن و مراقبت‌های پزشکی و خدمات لازم اجتماعی تامین کند و همچنین حق دارد که در مواقع بیکاری ، بیماری ، نقص اعضاء ، بیوگی ، پیری یا تمام موارد دیگری که به عللی خارج از اراده ی انسان وسایل امرار معاش از دست رفته باشد ، از شرایط آبرومندانه ی زندگی برخوردار شود .

۲) مادران و کودکان حق دارند از کمک و مراقبت مخصوصی بهره مند شوند . کودکان چه بر اثر ازدواج و چه بدون ازدواج به دنیا آمده باشند ، حق دارند که همه از ‌یک‌نوع حمایت اجتماعی برخوردار شوند .

ماده بیست وششم :

۱) هر کس حق دارد که از آموزش و پرورش بهره مند شود . آموزش و پرورش لااقل تا حدودی که مربوط به تعلیمات ابتدایی و اساسی است باید رایگان باشد . آموزش ابتدایی اجباری است . آموزش حرفه ای باید عمومیت پیدا کند و آموزش عالی باید با شرایط تساوی کامل به روی همه باز باشد تا همه بنا به استعداد خود بتوانند از آن بهره گیرند .

۲) آموزش و پرورش باید طوری هدایت شود که شخصیت انسانی هر فرد را به حد کمال رشد آن برساند و احترام حقوق و آزادی های بشر را تقویت کند . آموزش و پرورش باید حس تفاهم ، گذشت و احترام به عقیده ی مخالف و دوستی بین تمام ملل و جمعیتهای نژادی یا مذهبی و همچنین توسعه ی فعالیت‌های ملل متحد را در راه حفظ صلح تسهیل نماید .

۳) پدر و مادر در انتخاب نوع آموزش و پرورش فرزندان خود نسبت به دیگران اولویت دارند .

ماده بیست و هفتم :

۱) هر کس حق دارد آزادانه در زندگی فرهنگی اجتماع شرکت کند ، از فنون و هنر ها بهره گیرد و در پیشرفت علمی و فوائد آن سهیم باشد .

۲) هر کس حق دارد از حمایت منافع مادی و معنوی آثار علمی ، فرهنگی یا هنری خود برخوردار شود .

ماده بیست وهشتم : هر کس حق دارد برقراری نظمی را بخواهد که از لحاظ اجتماعی و بین‌المللی ، حقوق و آزادی هایی را که در این اعلامیه ذکر گردیده است تامین کند و آن ها را به مورد اجرا گذارد .

ماده بیست و نهم :

۱) هر کس در مقابل آن جامعه ای وظیفه دارد که رشد آزاد و کامل شخصیت او را میسر کند .

۲) هر کس در اجرای حقوق و استفاده از آزادی های خود فقط تابع محدودیت هایی است که به وسیله قانون و منحصراًً به منظور تامین ، شناسایی و مراعات حقوق و آزادی های دیگران و برای رعایت صحیح مقتضیات اخلاقی و نظم عمومی و رفاه همگانی در شرایط یک جامعه ی دمکراتیک وضع گردیده است .

ماده سی ام : هیچ یک از مقررات اعلامیه حاضر نباید طوری تفسیر شود که متضمن حقی برای دولت ، جمعیت یا فردی باشد که به موجب آن بتوانند هر یک از حقوق و آزادیهای مندرج در این اعلامیه را از بین ببرند یا در راه آن فعالیتی نمایند .

میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی

میثاق بین‌المللی مربوط به حقوق مدنی و سیاسی مشتمل بر یک مقدمه و پنجاه و سه ماده که در تاریخ ۱۶ دسامبر ۱۹۶۶ (۲۵/۹/۱۳۴۷) به تصویب مجمع عمومی سازمان ملل متحد رسید.

مقدمه

دول طرف این میثاق