شاخص مزیت نسبی آشکار شده مقادیری بین صفر و بی‌نهایت را می‌تواند اختیار کند. مقادیر بزرگتر از یک بیانگر وجود مزیت نسبی در تولید کالای مورد نظر است و مقادیر بین صفر و یک نشانه عدم وجود مزیت نسبی است.[۴]

تغییرات این شاخص طی زمان می‌تواند بیانگر تغییر جایگاه مزیت نسبی یک کالا تلقی شود که این تغییر ممکن است به دلایلی همچون کاهش هزینه نسبی تولید کالا، تغییر در نرخ مبادله ارز و یا تغییر در موانع تجاری داخلی و یا کشورهای متقاضی کالا باشد.[۵]

RCA =

: ارزش صادرات کالای مورد نظر i از کشور j

: ارزش کل صادرات کشور مورد مطالعه

: ارزش صادرات کالای مورد نظر i در سطح جهانی

: ارزش کل صادرات جهانی

متغیرهای مورد بررسی در قالب یک مدل مفهومی و شرح چگونگی بررسی و اندازه گیری متغیرها:

متغیر وابسته در این مقاله مزیت نسبی میگوی ایران در بازارهای جهانی است که قصد داریم به بررسی وضعیت آن بپردازیم.

برای محاسبه این متغیر از چهار متغیر: Exa (صادرات کالای x در کشور a)، Eta (کل صادرات کالا در کشورa)، Exw (کل صادرات کالای x در جهان) و Etw (کل صادرات کالا در جهان) استفاده خواهد شد.

همچنین قصد داریم جهت شناسایی عوامل مؤثر بر این شاخص و همچنین نوع رابطه آن‌ ها از الگوی رگرسیونی زیر استفاده نماییم:

RCA = C+a₁P_IRICAP+a₂ P_IRIAQC+ a₃P_TCAP+a₄P_TAQC+ a₅DTR + a₆V_AvgFr+ a₇V_AvgT+U

RCA: شاخص مزیت نسبی صادراتی

P_IRICAP: میزان صید میگوی دریایی در ایران (هزار تن)

P_IRIAQC: میزان تولید میگوی پرورشی در ایران (هزار تن)

P_TCAP : میزان صید میگوی دریایی در جهان (هزار تن)

P_TAQC: میزان تولید میگوی پرورشی در جهان (هزار تن)

DTR: ارزش تبدیل دلار به ریال در بازار ایران (ریال)

V_AvgnpF: میانگین قیمت میگوی یخ زده فرآوری نشده (دلار)

V_AvgT: میانگین قیمت کلیه محصولات به دست آمده از میگو (دلار)

C: جمله ثابت رگرسیون

U: جمله اختلال

منابع فصل اول

۱٫ ابراهیمی نژاد, میگل, شیلات و آبزیان کشور؛ چالش ها و پتانسیل ها. مرکز تحقیقات استراتژیک, ۱۳۹۱٫

۲٫ بودجه, دفتر برنامه ریزی و, سالنامه آماری سازمان شیلات ایران۱۳۹۰, تهران: سازمان شیلات ایران.

۳٫ طوسی, ماندانا, وضعیت تولید ، بازار داخلی و صادرات آبزیان پرورشی. ۱۳۸۳٫

۴٫ Laursen, Keld, Revealed Comparative Advantage and the Alternatives as Measures of International Specialisation. Department of Industrial Economics and Strategy, 1998.

۵٫ اسماعیل, سلامی حبیب اله ،پیش بهار, تغییرات الگوی مزیت نسبی محصولات کشاورزی در ایران: تحلیلی کاربردی با بهره گرفتن از شاخص های مزیت نسبی ابراز شده. قتصاد کشاورزی و توسعه ۱۳۸۰٫

فصل دوم

۲-۱مقدمه ای بر پیشینه سوابق و ادبیات تحقیق^[۳]

کسب آگاهی درباره تحقیقات گذشته، بررسی ادبیات تحقیق خوانده می‌شود. هدف عمده پیشینه پژوهش را نقد دانش موجود درباره موضوع در دست تحقیق می‌دانند. از نظر آن ها، مقاصد مشخص پیشینه پژوهش عبارتند از: [۱]

1. 1. تعریف و تحدید مسئله

1. 1. قرار دادن یافته های تحقیق در چارچوب تحقیقات قبلی

1. 1. اجتناب از دوباره کاری

1. انتخاب روش‌ها و ابزار اندازه‌گیری

در فرایند بررسی ادبیات تحقیق در این پایان‌نامه ابتدا به بیان تئوری‌های تجارت بین الملل و تاریخچه آن پرداخته و سپس در ادامه به صورت تفصیلی درباره مزیت نسبی به بحث خواهیم پرداخت، در بخش دوم این فصل به بررسی صنعت میگو در جهان و بازارهای آن پرداخته و بعد از آن این صنعت را در ایران بررسی می‌نماییم.

در بخش سوم نیز به مروری بر مطالعات انجام شده در این پایان‌نامه خواهیم پرداخت، در بررسی تحقیقات صورت گرفته سعی بر این خواهد بود که از جدید‌ترین مقالات شروع کرده و به تدریج منابعی را که از نظر زمانی عقب‌تر هستند بررسی خواهیم کرد.

در هنگام سازمان‌دهی مرور مطالب در این پایان نامه سعی بر این شده است که بحث را به مطالعاتی که حداکثر ارتباط را با مطالعه حاضر دارند اختصاص دهیم.

۲-۲ نظریه های مهم در تجارت بین الملل

درحقیقت تئوری‌های تجارت بین الملل، تئوری‌های متفاوتی برای توضیح دادن هستند. تجارت به معنای مبادله کالا و خدمات بین دو نفر و یا دو شرکت یا مؤسسه‌ در دو کشور مختلف می‌باشد. در واقع مردم و شرکت‌ها ‌به این علت تجارت می‌کنند که به کالا و خدمات نیاز دارند و از این تجارت سود کسب می‌کنند. اگر بخوهیم به صورت سطحی ‌به این تعریف نگاه کنیم به نظر می‌رسد که این تعریف ساده بوده ولی در حقیقت حجم زیادی از تئوری، سیاست و استراتژی در کسب و کار در تجارت را شامل می‌شود.[۲]

برای بهتر فهمیدن چگونگی تکامل تجارت جهانی، دانستن اینکه چگونه کشورها در طول تاریخ با یکدیگر به تجارت می‌پرداختند اهمیت زیادی دارد. در طول زمان متخصصین اقتصاد تئوری‌های خود را گسترش داده و به توضیح مکانیسم تجارت جهانی پرداختند. تئوری‌های اصلی اقتصاد به عنوان کلاسیک‌ها نامیده شدند و از تجارت بین کشورها نشأت گرفته شدند. [۲]

در اواسط قرن بیستم تعریف تئوری‌ها درباره تجارت، به جای تجارت بین کشورها به تجارت بین شرکت‌ها و سازمان‌ها تغییر یافت. این تئوری‌ها به عنوان تئوری‌های مدرن و بر پایه سازمان‌ها و یا شرکت‌ها نامیده می‌شود. هر دو این دسته‌بندی کلاسیک‌ها و نئو کلاسیک‌ها شامل چندین تئوری بین‌المللی است.[۲]

نئوکلاسیک ها

کلاسیک ها

تشابه کشور

سوداگری

چرخه عمر محصول

مزیت مطلق

رقابت استراتژیک جهانی

مزیت نسبی

مزیت رقابتی مدل پورتر

هکشر- اوهلین

جدول ۲- ۱ تقسیم بندی تئوری‌های تجارت[۲]

۲-۲-۱ نظریه سوداگری^[۴]

این تئوری در قرن شانزدهم ایجاد شد و یکی از اولین تلاش‌ها برای ایجاد و گسترش تئوری‌های اقتصادی بود. این تئوری بیان می‌کند که ثروت یک کشور به وسیله میزان دارایی‌های طلا و نقره تعیین می‌شود و به معنای ساده سوداگران اعتقاد دارند که یک کشور باید میزان دارایی‌های طلا و نقره خود را از طریق افزایش صادرات و کاهش واردات افزایش دهد. [۲]

به عبارت دیگر اگر مردم کشورهای دیگر، خرید بیشتری (صادرات) نسبت به آن چیزی که به کشور شما می‌فروشند (واردات) انجام دهند در واقع آن ها مجبور هستند ما به تفاوت این مقدار را از طریق طلا و نقره پرداخت نمایند. از نظر این تئوری هدف هر کشور باید در مازاد تجاری خود باشد یا باید در موقعیتی که ارزش صادرات نسبت به ارزش واردات بیشتر باشد و از کسری تجاری خود جلوگیری نماید. از اینرو سوداگران از این عقیده حمایت می‌کردند که دولت باید صادرات را تشویق و واردات را محدود کند. از این استراتژی به عنوان حمایت از تولید داخلی نام برده می‌شود که هنوز هم مورد استفاده قرار می‌گیرد. [۲]

۲-۲-۲ نظریه مزیت مطلق^[۵]