(منبع: اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران، ۱۳۹۱)

1. 1. شاخص اخذ مجوز

در رابطه با شاخص اخذ مجوزها بیشتر توجه بانک جهانی مبتنی بر فرایند های عملیاتی مربوط به اخذ مجوزهای بخش ساختمان و همچنین امور مربوط به انشعابات آب، برق و گاز می باشد. این شاخص میزان سهولت یا سختی تعامل با مراجع قانونی صادر کننده مجوزهای ساخت را بررسی می کند. نمودار (۲-۷) ارائه دهنده شاخص اخذ مجوزها بین کشورهای مورد مطالعه در سال های (۲۰۱۲-۲۰۰۷) می باشد. همان طور که مشاهده می شود، کشور آذربایجان بیشترین میزان و عربستان سعودی کمترین میزان این شاخص را طی سال ها به خود اختصاص داده اند. در بین کشورهای مورد مطالعه، قرقیزستان بیشترین میزان بهبود را در سال ۲۰۱۲ نسبت به سال ۲۰۰۷ با ۸۱ پله ارتقائ دارا بوده به گونه ای که از رتبه ۱۴۳ به ۶۲ رسیده و کشور تاجکستان با ۹۲ رتبه کاهش از رتبه ۸۵ در سال ۲۰۰۷ به رتبه ۱۷۷ رسیده است. ایران نیز با ۳ پله بهبود در سال ۲۰۱۲ نسبت به سال ۲۰۰۷ مواجه بوده است.
نمودار ۲-۷) شاخص اخذ مجوزهای کشورهای همسایه ایران در سال های (۲۰۱۲- ۲۰۰۷)
از منظر رتبه بندی منطقه ای در سال ۲۰۰۷ کشور ارمنستان رتبه یک و در سال ۲۰۱۲ عربستان این رتبه را به خود اختصاص داده است و مصر و تاجکستان به ترتیب در سال های ۲۰۰۷ و ۲۰۱۲ بالاترین رتبه را دارا بوده اند. لازم به ذکر است که رتبه ایران بین کشور های منطقه برای هر دو سال ۲۰۰۷ و ۲۰۱۲ برابر با ۱۸ بوده است.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

نمودار ۲-۸) رتبه بندی منطقه ای شاخص اخذ مجوز در سال های ۲۰۰۷ و۲۰۱۲
جدول (۲-۸) زیر شاخص های مرتبط با شاخص اخذ مجوز را در سالهای ۲۰۰۶ و ۲۰۱۲ در کشورهای مورد مطالعه ارائه نموده است. منظور از تعداد مراحل در شاخص اخذ مجوزها آن تعداد مراحل مقرراتی می‎باشد که به منظور عملیاتی نمودن فعالیت، می بایست توسط سرمایه گذار و یا کار آفرین رعایت شود و این فرایندها شامل عملیات بخش ساختمان اعم از اخذ مجوزها، پروانه های لازم، تکمیل فرمها، رعایت دستورالعملهای بازرسی مقررات ایمنی و اقدامات به انشعابات آب، برق، گاز و… می باشد. به تبع آن، هر چه تعداد مراحل بیشتر باشد تمایل برای سرمایه گذاری در کسب و کار کمتر می شود. بیشترین میزان زیر شاخص مراحل در سال های ۲۰۰۶ و ۲۰۱۲ متعلق به کشور قزاقستان و کمترین آن متعلق به کشور پاکستان در سال ۲۰۰۶ و عربستان سعودی در سال ۲۰۱۲ می باشد. در مقام مقایسه بین سالهای ۲۰۱۲ و ۲۰۰۶ بیشترین میزان بهبود در رابطه با زیر شاخص مراحل متعلق به کشور قرقیزستان به میزان ۱۰ واحد است به گونه ای که از عدد ۲۲ به عدد ۱۲ رسیده است.
جدول ۲-۸) زیر شاخص های اخذ مجوز کشورهای همسایه ایران در سا لهای ۲۰۰۶ و ۲۰۱۲
(منبع: اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران، ۱۳۹۱)
منظور از زمان اخذ مجوزها تعداد روزهایی است که یک کارآفرین برای اخذ مجوز می بایست صرف نماید، بنابراین هرچه این زمان کمتر باشد تمایل برای سرمایه گذاری در کسب وکار بیشتر می شود. در رابطه با زیرشاخص مدت زمان لازم برای انجام فرایندکشور ایران بیشترین میزان بهبود را کسب کرده به گونه ای که با ۳۴۹ واحد بهبود از ۶۶۹ روز به ۳۲۰ روز کاهش یافته که این امر گویای بهبود زمان لازم برای اخذ مجوز در کشورمان نسبت به گذشته می باشد. بیشترین میزان زمان لازم برای اخذ مجوز در سال ۲۰۰۶ متعلق به ایران و کمترین آن مربوط به امارات متحد ه عربی بوده و در سال ۲۰۱۲ بیشترین میزان مربوط به افغانستان و کمترین آن همانند سال ۲۰۰۶ به کشور امارات متحده عربی متعلق می باشد.
منظور از هزینه آن مقدار پولی (برحسب دلار) است که برای اخذ مجوز باید صرف شود و هرچه این هزینه کمتر باشد تمایل کارآفرینان برای ایجاد کسب و کار بیشتر می شود. سهم هزینه شاخص اخذ مجوز ازدرآمد سرانه کشور افغانستان در سا لهای ۲۰۰۶ و ۲۰۱۲ بیشترین میزان را به خود اختصاص داده و کمترین آن در سال ۲۰۰۶ مربوط به کشور آذربایجان و در سال ۲۰۱۲ متعلق به کشور امارات متحده عربی می باشد. بیشترین میزان بهبود در سال ۲۰۱۲ نسبت به سال ۲۰۰۶ متعلق به کشور افغانستان و بدترین شرایط مربوط به کشور آذربایجان است. ایران نیز با۶/۴۸۶ واحد بهبود در سال ۲۰۱۲ نسبت به سال ۲۰۰۶ در رابطه با این زیرشاخص روبرو بوده است.
۳) شاخص حمایت از سرمایه گذاران
این شاخص دارای چهار مؤلفه شفافیت معاملات (انتشار اطلاعات)، مسئولیت مدیران، توانایی سهامداران درشکایت علیه سوء رفتار و تدبیر مدیران و مسئولین (سهولت شکایت سهامداران) و حمایت از سرمایه گذاران می باشد. دامنه ارزش گذاری این مؤلفه ها بین ۰ تا ۱۰ می باشد. نمودار(۲-۹) ارائه دهنده شاخص حمایت از سرمایه گذاران در سال های (۲۰۱۲ – ۲۰۰۷) در کشورهای همسایه ایران می باشد. با توجه به نمودار، ایران پس از کشور افغانستان، بیشترین میزان را در رتبه شاخص مذکور به خود اختصاص داده و نشانگر ضعف این شاخص در ایران نسبت به دیگر کشورهای منطقه می باشد. کمترین میزان این شاخص متعلق به قرقیزستان بوده و در نتیجه این کشور دارای عملکرد بهتری نسبت به دیگر کشورهاست. کشور تاجیکستان بین سال های مورد بررسی بیشترین میزان بهبود را در رابطه با این شاخص داشته به گونه ای که از رتبه ۱۷۲ جهانی در سال ۲۰۰۷ به رتبه ۶۵ در سال ۲۰۱۲ رسیده است. کشور عمان نیز بیشترین میزان تنزل را بین این سال ها شاهد بوده به گونه ای که از رتبه ۶۰ در سال ۲۰۰۷ به رتبه ۹۷ رسیده است. کشور ایران نیز با ۱۰ پله نزول از رتبه ۱۵۶ جهانی در سال ۲۰۰۷ به رتبه ۱۶۶ در سال ۲۰۱۲ رسیده که نشانگر بدترشدن شرایط حمایت از سرمایه گذاران است.
نمودار ۲-۹) شاخص حمایت از سرمایه گذاران کشورهای همسایه ایران در سا لهای (۲۰۱۲ – ۲۰۰۷)
همان طور که در نمودا (۲-۱۰) مشاهده می شود، افغانستان در سا لهای ۲۰۰۷ و ۲۰۱۲ بیشترین رتبه را بین کشورها به خود اختصاص داده است. کویت و پاکستان در سال ۲۰۰۷ و قزاقستان در سال ۲۰۱۲ بهترین رتبه را دارا بود ه اند. ایران نیز از این حیث در سال ۲۰۰۷ دارای رتبه ۱۸ بوده و در سال ۲۰۱۲ با یک پله نزول به جایگاه ۱۹ رسیده است.
نمودار ۲-۱۰) رتبه بندی منطقه ای شاخص حمایت از سرمایه گذاران در سا لهای ۲۰۰۷ و ۲۰۱۲
جدول (۲-۹) ارائه دهنده زیرشاخص های مرتبط با شاخص حمایت از سرمایه گذاران در سا لهای ۲۰۰۶ و ۲۰۱۲ می باشد. از زیرشاخص های حمایت از سرمایه گذاران، انتشار اطلاعات می باشد و دارای دامنه صفر تا ده است و هرچه رقم آن بالاتر باشد نشا ن دهنده عملکرد بهتر است. کشور لبنان در رابطه با زیرشاخص انتشاراطلاعات، در سال ۲۰۰۶ بیشترین میزان این شاخص را دارا بوده و در سال ۲۰۱۲ کشورهای ترکیه، لبنان، قزاقستان و عربستان سعودی بیشترین رتبه را به خود اختصاص داد ه اند، بنابراین از منظر این زیرشاخص شرایط خوبی را نسبت به کشورهای دیگر منطقه دارا هستند. در سال ۲۰۰۶ کمترین میزان این زیرشاخص به کشور تاجیکستان و در سال ۲۰۱۲ نیز کشور افغانستان مربوط است. بیشترین میزان بهبود مربوط به کشور تاجیکستان است، به گونه ای که از صفر در سال ۲۰۰۶ به ۸ در سال ۲۰۱۲ رسیده است. ایران نیز از این حیث تغییری را شاهد نبوده به گونه ای که در هر دو سال مورد بررسی میزان ۵ را به خود اختصاص داده است.
دامنه زیرشاخص مسئولیت مدیران از صفر تا ده می باشد، هرچه این رقم بالاتر باشد وسعت بیشتر شاخص مسئولیت مدیر را نشان داده و در نتیجه نشا ن دهنده عملکرد بهتر می باشد. در سال ۲۰۰۶ کشور تاجیکستان و در سال ۲۰۱۲ ازبکستان، لبنان و افغانستان کمترین عدد را به خود اختصاص داده و این امر بیانگر آنست که کشورهای ذکرشده عملکرد خوبی را در رابطه با این زیرشاخص نداشته اند. کویت، عربستان سعودی و امارات متحده عربی در سال ۲۰۰۶ و عربستان سعودی در سال ۲۰۱۲ بیشترین میزان این شاخص را به خود اختصاص داده و در نتیجه دارای عملکرد بهتری در مقایسه با سایر کشورهای مورد بررسی بود ه اند. بیشترین میزان بهبود مربوط به کشور قرقیزستان بوده که از میزان یک به هفت در سال ۲۰۱۲رسیده است. کشور ایران نیز از منظر این زیرشاخص با تغییری مواجه نشده است.
یکی دیگر از زیرشاخص های حمایت از سرمایه گذاران، شاخص سهولت دادخواست سهامداران می باشد و دارای دامنه صفر تا ده است، به گونه ای که ارقام بالاتر بیان کننده توان بیشتر سهامداران برای تعقیب قانونی سوء رفتار مدیران و عملکرد بهتر شاخص حمایت از سرمایه گذاران می باشد. قرقیزستان درسال ۲۰۰۶ و قزاقستان در هر دو سال ۲۰۰۶ و ۲۰۱۲ بیشترین میزان را در رابطه با زیرشاخص سهولت دادخواست سهامداران داشت ه اند و کمترین میزان این زیرشاخص نیز مربوط به ایران است. این امر نشانگر آنست که در کشور توجه لازم به سهولت و آسانی شکایت از سهامداران نشده است. تاجیکستان و عربستان سعودی با یک پله ارتقاء بیشترین میزان افزایش را بین کشورها داشته اند و قرقیزستان نیز با یک پله کاهش مواجه شده است و دیگر کشورها از لحاظ این شاخص تفاوتی در سال ۲۰۱۲ نسبت به سال ۲۰۰۶ نکرده اند. دامنه شاخص حمایت از سرمای ه گذاران از صفر تا ده می باشد، هرچه این ارقام بالاتر باشد جذب سرمایه گذاران در آن کشور بیشتر خواهد بود. کویت و پاکستان در سال ۲۰۰۶ بالاترین رتبه و افغانستان پایین ترین رتبه را بین کشورهای مورد بررسی از منظر شاخص حمایت از سرمای ه گذاران دارا بوده اند و در سال ۲۰۱۲ قراقستان بیشترین و افغانستان کمترین میزان را به خود اختصاص داده اند. آذربایجان با بیشترین میزان تغییر در این سال ها مواجه بوده، به گونه ای که از ¾ به ۷/۶ رسیده است. ایران نیز از این حیث دچار تغییری نشده و در هر دو سال میزان ۳ را به خود اختصاص داده است.
جدول۲-۹) زیرشاخص های حمایت از سرمایه گذاران کشورهای همسایه ایران در سا لهای ۲۰۰۶ و ۲۰۱۲
(منبع: اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران، ۱۳۹۱)
۴) شاخص پرداخت مالیات
شاخص پرداخت مالیات، امور مربوط به اخذ مالیات را از جهت تعداد پرداخت ها، زمان صرف شده برای پرداخت مالیات و نر خهای مالیاتی ارزیابی می کند. نمودار ۲-۱۱ ارائه دهنده شاخص پرداخت مالیات درکشورهای همسایه ایران در سال های (۲۰۱۲ -۲۰۰۷) می باشد. با توجه به نمودار مشاهده می شود که تاجیکستان بدترین و امارات متحده عربی بهترین شرایط را به خود اختصاص داده است. این امرنشانگرآنست که امارات متحده عربی در بین کشورهای مورد بحث بهترین سیستم از منظر اخذ مالیات را دارا می باشد.
کشور آذربایجان با ۵۵ رتبه ترقی از جایگاه ۱۳۶ به ۸۱ رسیده که از بالاترین میزان بهبود در بین کشورها برخوردار بوده است. سوریه نیز از رتبه ۵۹ در سال ۲۰۰۷ به رتبه ۱۱۱ در سال ۲۰۱۲ با ۵۲ پله افزایش مواجه بوده و نشانگر بدتر شدن شرایط پرداخت مالیات می باشد. ایران نیز از جایگاه ۹۶ در سال ۲۰۰۷ با ۳۰ پله افزایش به رتبه ۱۲۶ در سال ۲۰۱۲ رسیده و در نتیجه شرایط پرداخت مالیات در کشور بدترشده است.
نمودار۲-۱۱) شاخص پرداخت مالیات کشورهای همسایه ایران در سا لهای (۲۰۱۲ – ۲۰۰۷)
با توجه به نمودار۲-۱۲ در سال ۲۰۰۷ بیشترین رتبه در بین کشورهای مورد بررسی متعلق به کشور ازبکستان بوده و کمترین رتبه متعلق به کشورهای امارات متحده عربی و عمان بوده است. تاجیکستان درسال ۲۰۱۲ بیشترین رتبه و امارات متحده عربی نیز رتبه نخست را به خود اختصاص داد ه اند. کشور ایران نیز در سال ۲۰۰۷ رتبه سیزدهم و در سال ۲۰۱۲ رتبه چهاردهم را بین کشورها دارا بوده است.
نمودار ۲-۱۲) رتبه بندی منطقه ای شاخص پرداخت مالیات در سال های ۲۰۰۷ و ۲۰۱۲
جدول ۲-۱۰ ارائه دهنده زیرشاخص های مرتبط با شاخص پرداخت مالیات در سا لهای ۲۰۰۶ و ۲۰۱۲‌ می‌باشد. همان طور که مشاهده می شود تا سال ۲۰۱۲ این شاخص دارای سه زیرشاخص پرداخت ها، زمان و کل نرخ مالیات بوده و در این سال علاوه بر سه زیرشاخص مذکور، زیرشاخص های نرخ مالیات بر سود، مالیات کارگر و سایر کمک ها و سایر مالیا تها اضافه گردیده است.
از زیرشاخص های پرداخت مالیات، شاخص تعداد پرداخت ها می باشد که هرچه این تعداد کمتر باشد نشان دهنده بهتر بودن وضعیت به منظور جذب سرمایه گذاران است. افغانستان در سال ۲۰۰۶ و در سال ۲۰۱۲ قزاقستان، کمترین میزان تعداد پرداخت ها را در سال داشته اند و بیشترین میزان در سال ۲۰۰۶ مربوط به قرقیزستان و در سال ۲۰۱۲ مربوط به تاجیکستان بوده است. بیشترین میزان کاهش در سال ۲۰۱۲ نسبت به سال ۲۰۰۶ مربوط به کشور قرقیزستان است، به گونه ای که از ۷۵ مرتبه در سال به ۵۲ مرتبه کاهش یافته است. بیشترین میزان افزایش نیز مربوط به افغانستان است و از ۵ مرتبه در سال به ۸ مرتبه در سال افزایش یافته است. کشور ایران نیز از منظر این زیرشاخص از ۲۲ مرتبه در سال ۲۰۰۶ به ۲۰ مرتبه در سال ۲۰۱۲ رسیده است.
شاخص زمان صرف شده براساس ساعت پرداخت مالیات در یک سال مالی می باشد، به تبع آن هرچه این زمان کمتر باشد جذب سرمایه گذاران بیشتر خواهد بود. امارات متحده عربی در سا لهای ۲۰۰۶ و ۲۰۱۲ از حیث زیرشاخص زمان پرداخت مالیا تها برحسب ساعت در سال کمترین میزان یعنی برابر با ۱۲ ساعت در سال را داشته و بیشترین میزان در سال ۲۰۰۶ مربوط به کشور آذربایجان با ۷۵۶ ساعت در سال و در سال ۲۰۱۲ مربوط به کشور پاکستان با ۵۶۰ ساعت در سال می باشد. بیشترین میزان کاهش در سال ۲۰۱۲ نسبت به سال ۲۰۰۶ مربوط به کشور آذربایجان با ۵۳۱ ساعت کاهش و کشور اردن با ۱۵ ساعت افزایش بیشترین میزان افزایش را در سال ۲۰۱۲ نسبت به سال ۲۰۰۶ تجربه کرد ه اند. کشور ایران نیز در سال ۲۰۱۲ نسبت به سال ۲۰۰۶ دچار تغییری از این حیث نشده است.
در رابطه با زیرشاخص کل نرخ مالیات به صورت درصدی از سود هرچه این درصد پائین تر باشد جذابیت بیشتری برای سرمایه گذاران وجود دارد، کشور امارات متحده عربی در هر دو سال کمترین میزان را به خود اختصاص داده و بیشترین میزان در سال ۲۰۰۶ مربوط به یمن و در سال ۲۰۱۲ مربوط به کشورازبکستان می‎باشد. بیشترین میزان کاهش مربوط به کشور یمن می باشد به گونه ای که از۳/۱۵۹ درصد درسال ۲۰۰۶ به ۹/۳۲ درصد در سال ۲۰۱۲ رسیده است. کشور تاجیکستان بیشترین میزان افزایش را با ۶/۴ درصد در سال ۲۰۱۲ نسبت به سال ۲۰۰۶ شاهد بوده است. ایران نیز از منظر این زیرشاخص در سال ۲۰۱۲ با ۱/۰ درصد کاهش نسبت به سال ۲۰۰۶ مواجه بوده است.
کشورهای افغانستان، تاجیکستان و امارات متحده عربی کمترین و کشور یمن بیشترین میزان نرخ مالیات بر سود را در سال ۲۰۱۲ از آن خود کرده اند. در رابطه با زیرشاخص مالیات بر کار و مشارکت وفعالیت های اقتصادی هرچه این درصد کمتر باشد موجب سرمایه گذاری بیشتر می شود. کشورهای افغانستان و تاجیکستان به ترتیب کمترین و بیشترین میزان را در رابطه با این زیرشاخص به خود اختصاص داده اند. یکی دیگر از عوامل مؤثر بر شاخص پرداخت مالیات، تنوع و تکثیر مالیات هایی است که دولت براساس مأخذ تعلق مالیات تعیین می کند. کثرت مأخذ تعلق مالیاتی از عوامل بازدارنده سرمایه گذاران و فعالان اقتصادی می باشد در نتیجه هرچه ارقام این شاخص کمتر باشد نشان دهنده وضعیت بهتر کسب و کار در آن کشور و جذب بیشتر کارآفرینان و سرمایه گذاران می باشد. ازبکستان نیز در رابطه با زیرشاخص سایر مالیات ها بیشترین میزان را دارا می باشد.
جدول۲-۱۰) زیرشاخص های پرداخت مالیات کشورهای همسایه ایران در سا لهای ۲۰۰۶ و ۲۰۱۲
۵) شاخص تجارت برون مرزی
این شاخص تمام مراحل الزامی برای صادرات و واردات محموله استاندارد کالا (از جمله تمام مراحل اداری و نیز زمان و هزینه انجام امور) را گردآوری نموده و در واقع سهولت تجارت با خارج، موانع ومشکلات صدور و ورود کالاها را انداز ه گیری می نماید. نمودار ( ۲-۱۳ ) در رابطه با شاخص تجارت برون مرزی در کشورهای همسایه ایران طی سا لهای (۲۰۱۲ – ۲۰۰۷) می باشد. همانطور که مشاهده می شود کشور امارات متحده عربی از این حیث دارای بهترین رتبه جهانی بین کشورهای مورد مطالعه بوده و کشورهای قزاقستان، عراق، تاجیکستان، افغانستان، قرقیزستان و آذربایجان نیز دارای بیشترین رتبه جهانی در این رابطه بوده اند.
بیشترین میزان افزایش رتبه مربوط به کشور کویت بوده به گونه ای که از رتبه ۵۴ در سال ۲۰۰۷ به رتبه ۹۸ با ۵۸ رتبه تغییر در سال ۲۰۱۲ رسیده است. بعد از کشور کویت، ایران بیشترین میزان افزایش در رتبه را با ۵۱ رتبه تغییر به خود اختصاص داده است. بیشترین میزان کاهش رتبه مربوط به عمان با ۶۸ رتبه بهبود بوده به گونه ای که از جایگاه ۱۱۵ به ۴۷ جهانی رسیده است.
نمودار ۲-۱۳) شاخص تجارت برون مرزی کشورهای همسایه ایران در سا لهای (۲۰۱۲ – ۲۰۰۷)
در رابطه با رتبه بندی منطقه ای شاخص تجارت برون مرزی با توجه به نمودار( ۲-۱۴) مشاهده می شود که امارات متحده عربی رتبه نخست را بین کشورها در سا لهای ۲۰۰۷ و ۲۰۱۲ از آن خود نموده است. قرقیزستان در سال ۲۰۰۷ و ازبکستان در سال ۲۰۱۲ بیشترین رتبه منطقه ای را کسب کرده اند. ایران نیز در سال ۲۰۰۷ دارای جایگاه هشتم منطقه و در سال ۲۰۱۲ نیز جایگاه سیزدهم منطقه را کسب نموده است.
نمودار۲-۱۴) رتبه بندی منطقه ای شاخص تجارت برون مرزی در سا لهای ۲۰۰۷ و ۲۰۱۲
جدول( ۲-۱۱) ارائه دهنده زیرشاخص های تجارت برون مرزی کشورهای همسایه ایران در سا لهای ۲۰۰۶ و ۲۰۱۲ می باشد. یکی از زیرشاخص های تجارت برون مرزی براساس تعداد اسناد لازم برای صادرات آن کشور مطرح می شود که هرچه این تعداد کمتر باشد شرایط ایده آل تری برای کسب و کار در بخش صادرات ایجاد می کند و سرمایه گذاران و کارآفرینان بیشتری را جذب می کند. در رابطه با تعداد اسناد لازم برای صادرات در هر دو سال ۲۰۰۶ و ۲۰۱۲ کشور امارات متحده عربی کمترین میزان را به خود اختصاص داده و در سال ۲۰۰۶ کشور قرقیزستان و در سال ۲۰۱۲ کشور تاجیکستان بیشترین میزان را به خود اختصاص داده اند. کشور قرقیزستان بیشترین میزان تغییر را در سال ۲۰۱۲ نسبت به سال ۲۰۰۶ دارا بوده به گونه ای که از تعداد ۱۴ به ۸ رسیده است. کشور ایران در هر دو سال مورد بررسی با تغییری در زمینه تعداد اسناد لازم برای صادرات مواجه نشده است.
یکی از زیرشاخص های تجارت برون مرزی براساس زمان صرف شده برای صادرات برحسب تعداد روز مطرح می شود که هرچه این رقم کمتر باشد نشان دهنده وضعیت بهتر کسب و کار و جذب بیشتر سرمایه‎گذاران است. کشور امارات از منظر تعداد روزهای لازم برای صادرات کمترین میزان را در هر دو سال مورد بررسی در بین کشورها دارا بوده و کشور عراق در سال ۲۰۰۶ و تاجیکستان در سال ۲۰۱۲ بیشترین روز را به خود اختصاص داده اند. کشور سوریه بیشترین میزان بهبود را در این زیرشاخص شاهد بوده است به گونه ای که از ۴۹ روز در سال ۲۰۰۶ به ۱۵ روز در سال ۲۰۱۲ کاهش یافته و کشور افغانستان بیشترین میزان افزایش را دارا بوده، به گونه ای که از ۶۷ به ۷۴ روز افزایش یافته است. کشور ایران نیز در این زمینه در سال ۲۰۱۲ نسبت به سال ۲۰۰۶ با یک روز کاهش مواجه بوده است. در رابطه با زیرشاخص هزینه صادرات هرچه این هزینه کمتر باشد نشان دهنده اوضاع بهتر کسب و کار می باشد. بیشترین میزان این زیرشاخص در سال ۲۰۰۶ مربوط به عراق و کمترین میزان متعلق به کشورامارات متحده عربی می باشد. در سال ۲۰۱۲ نیز بیشترین میزان مربوط به کشور تاجیکستان و کمترین آن متعلق به کشور مصر بوده است. بیشترین میزان افزایش هزینه در سال ۲۰۱۲ نسبت به سال ۲۰۰۶ مربوط به کشور افغانستان با ۱۳۶۵ دلار افزایش و بیشترین میزان کاهش هزینه نیز مربوط به کشور مصر با ۴۰۱ دلار کاهش می باشد. کشور ایران نیز با ۴۱۵ دلار افزایش در سال ۲۰۱۲ نسبت به سال ۲۰۰۶ مواجه بوده است.
یکی از زیرشاخص های تجارت برون مرزی براساس تعداد اسناد لازم برای واردات مطرح می شود که هرچه این تعداد کمتر باشد نشان دهنده وضعیت بهتر کسب و کار در کشور می باشد. سوریه در سال ۲۰۰۶ و قزاقستان در سال ۲۰۱۲ بیشترین و ارمنستان در سال ۲۰۰۶ و امارات متحده عربی و عربستان سعودی کمترین تعداد اسناد لازم برای واردات را دارا بوده اند. سوریه با بیشترین میزان کاهش و ارمنستان با بیشترین میزان افزایش در رابطه با این زیرشاخص مواجه بوده اند. در رابطه با کشور ایران نیز در سال ۲۰۱۲ نسبت به سال ۲۰۰۶ با تغییری مواجه نشده است.
یکی دیگر از زیرشاخص تجارت برون مرزی براساس زمان صرف شده برای واردات برحسب روز مطرح می‎شود که هرچه این زمان کمتر باشد وضعیت کسب و کار بهتر می باشد. در رابطه با این زیرشاخص کمترین روز مربوط به کشور امارات متحده عربی در هر دو سال مورد بررسی می باشد و بیشترین روز در هر دو سال مربوط به کشور ازبکستان است. در تمام کشورهای مورد مطالعه تعداد روزهای لازم برای واردات کاهش یافته بجز تاجیکستان که دچار تغییری نشده است و بیشترین میزان کاهش متعلق به کشور سوریه با ۴۲ روز کاهش می باشد. کشور ایران نیز از این منظر با ۷ روز کاهش در سال ۲۰۱۲ نسبت به سال ۲۰۰۶ مواجه بوده است.
جدول۲-۱۱) زیر شاخص های تجارت برو ن مرزی کشورهای همسایه ایران در سا ل‌های ۲۰۰۶ و ۲۰۱۲
آخرین زیرشاخص تجارت فرامرزی، هزینه واردات در هر کانتینر بر حسب دلار آمریکا می باشد، هرچه این هزینه کمتر باشد جذب سرمایه گذاران بیشتر و نشان دهنده وضعیت بهتر کسب و کار در آن کشور می باشد. کشور افغانستان بیشترین میزان افزایش هزینه واردات با ۱۷۳۰ دلار افزایش و کشور مصر با ۳۵۱ دلار بیشترین میزان کاهش را در سال ۲۰۱۲ نسبت به سال ۲۰۰۶ دارا بوده است. کشور ایران نیز با ۵۵۵ دلار افزایش هزینه واردات روبرو بوده است.
۲-۳-۴) اداری- اجرایی (عملیاتی)
آنچه امروزه بدان تأکید می شود، تسریع ترخیص محموله ها در محیط عاری از اسنادکاغذی و یا حداقل استفاده از این اسناد است. بخش ادرای- اجرایی که در برخی تحقیقات به عنوان عامل عملیاتی معرفی شده نقش تعیین کننده ای در تسهیل تجارت دارد. از عوامل بااهمیت در این زمینه استفاده از کنوانسیون های مهم بین المللی، استفاده از اسناد ساده اداری و نیروی انسانی آموزش دیده را نام برد. در ادامه بصورت خلاصه به تشریح هر یک از عوامل فوق پرداخته شده است.
۲-۳-۴-۱) کنوانسیون‌های بین المللی