۲-۱۴٫ تاریخچه کنترل کیفیت

کنترل کیفیت آماری با شروع از سال ۱۹۲۰ میلادی ، در طی ۷۸ سال گذشته دچار تغییراتی به شرح زیر شده است:

۱- کنترل کیفیت برای اولین بار در سال ۱۹۲۰ میلادی توسط دانشمندی به نام والتر شوهارت در آزمایشگاه شرکت تلفن بل آمریکا بنیان گذاری شد. وی در ۱۶ام ماه می سال ۱۹۲۰، اولین تصاویر نمودار های کنترلی را رسم کرد و در مطالعات بعدی از آن بهره گرفت . والتر شوهارت بعد از ۱۱ سال کار مداوم در سال ۱۹۳۱ میلادی نتایج تحقیقات خود را در کتابی با نام ” کنترل اقتصادی کیفیت محصول ساخته شده” منتشر کرد.

۲- بعد از تحقیقات پروفسور شوهارت ، دو همکار دیگر وی به نام های داج و رومینگ کاربرد تئوری آماردر نمونه گیری را بررسی کرده و نتایج کار خود را در سال ۱۹۴۴ با نام” جداول بازرسی داج-رومیگ” منشر کردند . این مجموعه بعد ها به عنوان اساس علمی کنترل کیفیت آماری مورد استفده قرار گرفت .

۳- در دهه ۱۹۳۰ ، پروفسور شوهارت و همکارانش با همکاری “جامعه آمریکایی برای آزمایش و مواد”، ” انجمن استاندارد های آمریکا ” و ” جامعه مهندسین مکانیک آمریکا ” تلاش همه جانبه ای را برای معرفی روش های جدید آماری آغاز کردند.

در این دوره علی‌رغم تبلیغات وسیع ‌در مورد روش های جدید، صنایع آمریکا در این خصوص مقاومت نشان دادند . پروفسور فریمن استاد آمار در انستیتو تکنولوژی ماساچوست این عدم استقبال را ناشی از دو علت زیر می‌دانست:

الف) از آنجا که مهندسین بخش های تولیدی اعتقاد راسخ داشتند که اولا وظیفه اصلی آن ها تکمیل روش های فنی تا حدی است که در کیفیت محصولات تولیدی هیچگونه تغییر مهمی به وجود نیاید و دوما نظریه تغییرات تصادفی و احتمالات نمی تواند جایگاه مناسبی در روش های تولید داشته باشد لذا در پذیرش آن مقاومت نشان می‌دادند .

ب)آموزش دیدن آمارشناسان صنعتی در زمینه کاری خود،آن ها را در پذیرش روش های جدید دچار مشکل می کرد لذا آن ها نیز از روش های جدید استقبال نمی کردند.

مقاومت صنایع آمریکا باعث شد تا سال ۱۹۳۷، تعداد مراکز صنعتی پذیرنده روش های جدید از ۱۲ مرکز تجاوز نکند. در دوران جنگ جهانی دوم که در سال ۱۹۳۹ شروع شد ، ایالات متحده آمریکا اهمیت افزایش کارایی تجهیزات نیرو های مسلح خود را درک کرد. این امر شروعی بر حرکت نیرو های مسلح آمریکا به سمت صنایع بود که نتایجی به شرح زیر داشت :

الف) نیرو های مسلح به جهت نیاز به بالا بودن کیفیت تسلیحات مورد نیاز ، اولین پذیرنده روش های علمی بازرسی از طریق نمونه گیری شدند . این قدمی بود که بلافاصله بعد از وارد شدن آمریکا در جنگ برداشته شد . در این دوره بنا به در خواست دولت آمریکا ، گروهی از مهندسین برجسته آزمایشگاه های شرکت تلفن بل برای تدوین یک برنامه بازرسی از طریق نمونه گیری در اداره تدارکات ارتش مشغول به کار شدند . این فعالیت ها به ارائه جداول بازرسی از طریق نمونه گیری اداره تدارکات ارتش و نیرو های مسلح در سال ۱۹۴۲ و ۱۹۴۳ منجر شد. تلاش های گروه فوق با برگزاری دوره های آموزش جداول و روش های جدید برای کارکنان دولت ادامه یافت .

ب) ارتش یک برنامه وسیع آموزشی برای کارکنان علاقه مند صنایع ترتیب داد . در واقع از اوایل سال ۱۹۴۰، انجمن استاندارد های آمریکا با دعوت وزارت جنگ پروژه ای را شروع کرد که نتیجه آن تدوین استاندارد های ” استاندارد های جنگ آمریکا ” ، ” راهنمای کنترل کیفیت و روش نمودار های کنترل برای تجزیه و تحلیل داده ها ” و ” روش نمودار های کنترل برای کنترل کیفیت در حین تولید ” بود.مطالب این استاندارد ها به عنوان مواد درسی دوره های آموزشی ارائه شده توسط ارتش به کار گرفته شد.

۴- در ماه ژوئن سال ۱۹۴۲ یک دوره فشرده ده روزه کنترل کیفیت آماری در دانشگاه استانفورد برای نمایندگان صنایع نظامی و مراکز خرید نیرو های مسلح برگزار شد . در ادامه یک دوره هشت روزه نیز در شهر لس آنجلس برگزار شد.

۵- موفقیت این دوره های آموزشی، اداره توسعه و تحقیقات شورای تولیدات نظامی را به بر گزاری دوره های مشابه در سرتاسر آمریکا ترغیب کرد . از سال ۱۹۴۳ تا ۱۹۴۵، ۸۱۰ سازمان از ۳۵ ایالت مختلف آمریکا ، نمایندگانی را جهت شرکت در ۳۲ دوره فشرده آموزش کنترل کیفیت آماری این اداره اعزام کردند. در میان آن ها استادان دانشگاه نیز حضور داشتند که در این زمینه آموزش می دیدند.

۶- دوره های آموزشی و برنامه های تحقیقاتی به تشکیل هسته هایی از افراد علاقه مند و آموزش دیده در مراکز مختلف صنعتی منجر شد. به دنبال آن ، انجمن های کنترل کیفیت در نقاط مختلف شکل گرفتند و جلسات آن ها فضای مناسبی را برای تبادل نظرات و آموزش اعضاء جدید فراهم کرد. بعد ها در شهر بافالو با همکاری دانشگاه بافالو، انجمن مهندسین کنترل کیفیت تأسيس شد و به انتشار مجله ” کنترل کیفیت صنعتی” همت گماشت . پخش این مجله در سراسر کشور و درج مقالاتی از تمامی متخصصین علاقه مند ، تلاش ها در جهت استفاده بیشتر از کنترل کیفیت آماری را هماهنگ کرد.

۷- بعد از پایان جنگ ، یک تشکیلات ملی به نام انجمن کنترل کیفیت آمریکا تأسيس شد . این انجمن با به دست گرفتن انتشار مجله کنترل کیفیت صنعتی ، به بزرگترین مرکز ترویج استفاده از کنترل کیفیت آماری در قاره آمریکا تبدیل شد .این انجمن بعد ها شعبه ای نیز در ژاپن تأسيس کرد.

۸- در سال ۱۹۵۰ با تلفیق روش های نمونه گیری ارتش و جداول بازرسی وصفی ها ، استاندارد مربوطه تهیه و منتشر شد. در سال ۱۹۷۵ نیز استاندارد جداول بازرسی متغیر ها ارائه شد.

۹- در ماه می سال ۱۹۳۲ با سفر شوهارت به لندن ، ایگان اس پیرسون مقاله ای درباره کاربرد صنعتی آمار در انجمن سلطنتی آمار قرائت کرد. این مقاله ، انجمن را به سمت اختصاص بخشی جداگانه برای تحقیقات صنعتی و آمار سوق داد و مجله انجمن نیز ضمیمه ای در باره آمار منتشر نمود. این حرکت سر آغازی برای کنترل کیفیت در انگلستان بود که رشدی بسیار سریعتر از آمریکا داشت .انجمن استاندارد های انگلستان با انتشار کتابی با عنوان ” کاربرد روش های آماری در استاندارد کردن صنایع و کنترل کیفیت ” علاقه خود را به روش های جدید نشان داد . این امر باعث شد که صنایع انگلستان تا سال ۱۹۳۷ ‌در مورد بسیاری از محصولات خود از روش های جدید کنترل کیفیت آماری استفاده کنند.

۱۰- بعد ها روش های کنترل کیفیت از آمریکا و انگلستان به سایر کشور های جهان راه یافت . با راهنمایی های دکتر ادواردز دمینگ ، روش های کنترل کیفیت آماری در ژاپن تا سطح بهترین سیستم های کنترل کیفیت جهان توسعه یافت . در اروپا نیز انجمن اروپایی کنترل کیفیت به وجود آمد . امروزه تقریبا تمام کشور های صنعتی جهان از روش های کنترل کیفیت آماری استفاده می‌کنند(همان منبع).

۲-۱۵٫ مدیریت کیفیت جامع