اگرچه در گذشته اساس اقتصاد شهرستان شمیرانات بر پایه کشاورزی استوار بوده است ولی با رشد بخش های دیگر اقتصادی به خصوص خدمات، از اهمیت کشاورزی کاسته شده و تنها۷/۱۵درصد از جمعیت شاغل به کشاورزی اشتغال دارند. در بین انواع فعالیت های کشاورزی با غداری و تولید محصولاتی نظیر سیب، گلابی، آلبالو، گیلاس، زردآلو، خرمالو و توت مهمتر از بقیه جلوه می کند و به دلیل بالا بودن قیمت محصولات درختی و دسترسی به بازار تهران و عرضه مستقیم به گردشگران، کشاورزان منطقه به تدریج اراضی زراعی خود را که به گندم و جو اختصاص دارد با باغات میوه تبدیل می نمایند. البته کشت گیاهان علوفه ای و تامین نیاز دامدار ی های منطقه نیز، بی اهمیت نبوده و یکی از اهداف فعالیت های کشاورزان است. در ناحیه شمیرانات اراضی مستعد و دارای قابلیت برای زراعت و با غ داری حدود ۱۶۶۵۰ هکتار است که حدود ۱۸۵۰هکتار آن برای زراعت دیم در گسترده هایی از جنوب غربی و شرقی ناحیه(نجمی، ۱۳۸۸: ۷۳).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۳-۲-۳-۱-۵-۳-۱-۲- صنعت و خدمات
در شهرستان شمیرانات مجموعاً ۴۳۶ کارگاه صنعتی موجود است. کارگاه های صنعتی ۱۷ درصد کل کارگاه های شهرستان ر ا تشکیل می دهد. عمده اینگونه موسسات کارگا ه های کوچکی است که بیشتر در مناطق روستایی شهرستان پراکند ه اند، زیرا طبیعت کوهستانی بودن منطقه و عدم وجود زمین کافی و دیگر شرایط نامساعد طبیعی مانع ایجاد و توسعه کارگا ه های بزرگ صنعتی می گردد. صنعت محدود به صنایع کوچک است از جمله چنین صنایعی عبارتند از: کارگاه های آبکاری، تراشکاری، ریخته گری، بعضی صنایع کوچک غذایی مانند: نانوایی، لبنیات و. . . برخلاف صنایع بخش خدمات به علل گردشگر پذیر بودن منطقه، رشد بسیار نموده و ۵۵ درصد از شاغلین در این بخش مشغولند و خدماتی از قبیل خدمت در رستوران ها و سالن های پذیرایی، خرده فروشی، تعمیرگا ه های اتومبیل، کارگری در منازل و سرایداری خانه های دوم تهرانی ها، خدمات اداری و فروشی و بهداشت و درمان از جمله فعالیت های خدماتی مهم در منطقه میباشد. (نجمی، ۱۳۸۸: ۷۳).
۳-۲-۳-۱-۵-۴- جاذبه های گردشگری در شهرستان شمیرانات
۳-۲-۳-۱-۵-۴- ۱- جاذبه های طبیعی
شهرستان های شمیرانات به علت برخورداری از مجموعه کم نظیری از انواع پدیده های زیبای طبیعی قادر است درتمامی فصول سال گردشگران، به خصوص طبیعت گردان را به سوی خویش جلب نماید که در ادامه به شرح مختصری از آنها بسنده می کنیم. شمیرانات به علت طبیعت کوهستانی خود از قلل بر ف گیر، که در زمستا ن ها اسکی بازان و کوهنوردان در تابستان علاقه مندان طبیعت را به خود جذب می کند برخوردار است. برای مثال کوه در ارتفاع ۲۰۰۰ متر و طول با ۴۲۰۰ متر دراین منطقه واقع شده است که چشم اندازهای کوهستانی پرجاذبه ای را پدید آورد ه اند. دره های زیبای موجود در این منطقه با رودخانه هایی که در قعر آنها جاریست مانند دره های درکه، دارآباد، دربند و ولنجک در اکثر اوقات پذیرای شهروندان تهرانی خسته از هیاهوی شهری است. رودخانه های مهمی چون جاجرود، اقچه که به دریاچه سدلتیان می ریزند همراه روان بهار رودخانه های متعدد دیگر ازجاذبه های این منطقه به شمار میآیند. کوهستانی بودن منطقه و ظهور رودخانه های فوق، موجب شکل گیری آبشارهای بسیاری شده است که به زیبایی وجذابیت منطقه افزود ه اند از جمله: آبشار دوقلو که در ارتفاع ۲۷۰۰متری از سطح دریا و در زیر پناهگاه شیرپلا قراردارد. این آبشار در زمستان ها یخ می زند و منظره بی نظیری را پدید می آورد همچنین آبشار زیبای شکرآب واقع درروستای آهار و آبشار کل کنگه در دامنه کوه کلون بستک که دارای چشم اندازی زیبا و آبی گوارا و خنک هستند.چشمه های بسیار زیادی در سطح شهرستان پراکند ه اند که بعضاًً سرچشمه رودخانه ها بوده و برخی از آنها دارای جاذبه درمانی – بهداشتی هستند: مانند چشمه گنجی و چشمه های خاتون که اولی در مکانی به نام شکر آب و بقیه در کوه خاتون بارگاه، شرق روستای گرمابدره و نزدیک کوه بو نزار قرار دارند. آب این چشم ه ها از شرق به رودخانه لار و از غرب به رودخانه ها جاجرود می ریزد. از نظر پوشش گیاهی، گستره وسیعی از ناحیه شمیرانات به پشتوانه شرایط اکولو ژیکی پوشیده از گیاهان مرتعی است که به ویژه در فصول بهار و تابستان از چشم اندازهای زیبایی بر خوردار می شود. وضعیت پوشش گیاهی ناحیه بیانگر غنای پوشش نباتی و اکوسیستم نباتی ناحیه و حاکی از جاذبه های ارزشمند برای جلب گردشگر به ناحیه است. علاوه بر گیاهان طبیعی در قلمرو جنوبی ناحیه برای حفاظت از دریاچه سدلتیان نیز دو پارک جنگلی ایجاد شده که فضای مناسبی برای گذراندن اوقات فراغت است. یکی پارک جنگلی سد لتیان با درختا نی چون کاج، بید، بیدمشک، بلوط، چنار، اقاقیا، زبان گنجشک، نارون و درختچه های مانند یاس و دیگر پارک جنگلی دو قلو (نجمی، ۱۳۸۸: ۷۶).
گیاهانی چون پونه، گلپر، شاه تره، خاکشیر، آویشن، آلاله، گون، باریجه، گزنه و. . . به علت خاصیت دارویی خود ومناظر بدیعی که در هنگام رویش به وجود می آورند در جذب طبیعت گردی نقش بسیار دارند.بخش وسیعی از کوهستان البرز مرکزی به مساحت نزدیک به ۴۰۰ هزار هکتار در سال ۱۳۴۶ منطقه حفاظت شده اعلام گردیده است و به همین دلیل، حیات وحش جانوران ناحیه شمیرانات مورد حمایت قرار گرفته و این ناحیه از غنای جانوری برخوردار می باشد. در این شهرستان از رده پستانداران نشخوار کنندگانی نظیر قوچ، میش در البرز مرکزی وگوشت خوارانی مانند پلنگ و گرگ و شغال زیست می کنند و ۱۶
۳ گونه پرنده در منطقه حفاظت شده پرواز می نمایند که مهم ترین آنها عبارتند از عقاب، شاهین، دلیجه، و پرندگان دانه خوار و میوه خوار نظیر طوطی و انو اع گنجشک. از رده خزندگان جانورانی از رده ماران و سوسک ها در شمیرانات به چشم می خورند. دوزیستانی چون قورباغه درختی و قورباغه سبز نیز در منطقه به زیست خود ادامه می دهد. همچنین در دریاچه سدلتیان و جریا ن های سطحی موجود در ناحیه انواع ماهی ها مانند ماهیان تیره کپور، سرخ پر، قزل آلای خال قرمز، قز ل آلای رنگین کمان و گونه های دیگر زندگی می کنند که در معرض آلودگی های ناشی از فاضلاب واحدها ی مستقر درحاشیه رودخانه ها به خصوص رودخانه جاجرود قراردارند (نجمی ۱۳۸۸: ۱۷۲).
در میان پدید ه های طبیعی غارهای منطقه از قدیم مورد توجه غارنوردان، کوهنوردان و اکوتوریست ها بوده است غارهایی چون غار دره اسپول اوشان، غار کیقباد، غار هم همن و غار هملون، نمونه غارهای منطقه می باشند که دارای جاذبه اکوتوریستی هستند .شرایط آب و هوایی منطقه در فصول مختلف سال به گونه ای است که هرفصل گردشگران مخصوص به خود را جذب می نماید، در زمستان اسکی بازان، کوهنوردان و علاقه مندان به چشم اندازهای زمستانی نواحی کوهستانی و در فصل بهار و پاییز تفرج گران خسته از زندگی شهری و در فصل تابستان نیز گرمازدگان شهرهای مجاور مخصوصاًً شهر تهران وکوه نوردان، غارنوردان و غیر را به سوی خویش جلب می نماید(پازوکی طرودی، ۱۳۸۲: ۴۷).
۳-۲-۳-۱-۵-۴- ۲- جاذبه های انسانی
سابقه تاریخی شمیرانات موجب شده در این ناحیه آثار تاریخی و مجلات قدیمی که سابقه آنها به زما ن های دور می رسد وجود داشته باشد از آثار تاریخی می توان به قلعه هایی مانند قلعه کند، قلعه امادر، قلعه دفتر اشاره کرد. گورستان های قدیمی منطقه مانند گورستان ابناچ گر گورستانی زرتشتی است و در روستایی به همین نام قرار دارد. امامزاده سلطان محمد، امامزاده محمدتقی، امامزاده صالح و امامزاده اسماعیل از جاذبه های مذهبی منطقه محسوب می شوند که همراه با سایر امامزاده ها مذهبیون را به سوی خود فرا می خواند. کاخ ها و کاخ موزه ها مانند: کاخ مظفری که متعلق به اواخر دوره قاجاریه بوده و با کاخ مظفری مشهود است. عمارت، باغ فردوس در دوره محمدشاه قاجار توسط حسینعلی خان معیرالملک در باغ فردوس ساخته شده است. کاخ نیاوران و کاخ موزه سعدآباد نیز از دیگر کا خ های ناحیه اند که در تجریش واقع شده و کاخ موزه سعدآباد خوداز چندین موزه تشکیل شده است. بازار تجریش با قدمتی هزارسال حجره های معروف و سنتی اش همراه با مسجد و حسینیه اش از دیگرجاذبه های شهرستان به شمار می آید. پارک های مختلف از قبیل پارک جنگلی لتیان، پارک جمشیدیه و پارک نیاوران از مکا ن های دیگری هستند که طالبان گذراندن اوقات فراغت به خود جلب م ی کنند. ضمناًً مراکز و مجموعه های تفریحی– ورزشی مانند مجموعه ورزشی تفریحی تله کابین توچال، پیست اسکی شمشک و پیست اسکی در بند سر و پیست اسکی دیز ین، باشگاه تیروکمان در ایستگاه اول تله کابین توچال با جاذبه هایی که در خود دارند در طول سال پذیرایی علاقه مندان می باشند (جیرودی، ۱۳۷۷: ۳۳).
علاوه بر جاذبه هایی که منطقه مورد مطالعه برای گردشگران دارد، گردشگران شهری و روستایی نیز هر کدام می توانند محصولات خود را در منطقه بیابند. شهر شمیران (تجریش) محلات قدیمی و تاریخی و موز ه های متعدد در خانه های رجال گذشته جذابیت خود را دارد. شهر لواسان با رشد سریع در دشت نیمه هموار گلندوک از دیرباز در زمره نقاط تفریحی و گذراندن اوقات فراغت مردم شهر تهران به شمار می آمده و امروزه به صورت مکانی جهت ساخت ویلا وخانه های دوم شهرنشینان تهرانی در آمده است. شهرفشم در دل دهستان رودبار قصران و در یک دره طویل جای گرفته و خود از سه محل متمایز به نا م های اوشان، فشم، میگون، با محل ه های متعدد و بافت های ویژه شکل گرفته و شهری ییلاقی محسوب می گردد. از جاذبه های شهری که بگذریم و در شهرستان شمیرانات روستاهای متعددی وجود دارند که به علت برخورداری از چشم اندازهای متنوع طبیعی و انسانی مانند باغات میوه و بافت و معماری سنتی، رودهای کوچک و بزرگ و شرایط آب و هوای ییلاقی جاذبه های متعددی را به گردشگران و تفر ج گران عرضه می دارند و مهمترین این روستاها عبارتند از: روستای افجه و روستای انباج در بخش لواسانات، روستاهای شمشک و رودبار قصران(محمودیان، ۱۳۸۱: ۷۲).
۳-۲-۳-۱-۶- بخش لواسانات
بخش لواسانات یکی از بخش‌های شهرستان شمیرانات در استان تهران ایران است که به سه قسمت شهر لواسان، دهستان لواسان بزرگ و دهستان لواسان کوچک تقسیم شده و محله ها و روستاهای زیادی را در بر میگیرد. وسعت بخش لواسانات در حدود ۶۰۰ کیلومتر مربع است که از این مساحت هفتاد کیلومتر مربع مساحت شهر لواسان و مابقی مساحت دهستان های لواسان کوچک، لواسان بزرگ، دشت لار و دیگر نقاط کوهستانی و ییلاقی بخش لواسانات است. مناطق زیادی در گذشته جرو لواسانات بوده‌اند که در دوره معاصر به بخشها و
شهرستانهای مجاور الحاق شده‌اند اما همچنان در عرف مردم جزئی از لواسانات به حساب می آیند. نام لواسان بر یک شهر، دو دهستان وسیع و یک روستا نهاده شده که به مجموع این مناطق بخش لواسانات می گویند. بخش لواسانات از یک شهر و دو دهستان تشکیل شده است که احتمال تشکیل یک شهر دیگر بنام نیکنامشهر نیز در آن وجود دارد(پازوکی طرودی، ۱۳۸۲: ۵۰).
۳-۲-۳-۱-۶-۱- شهرها
شهر لواسان (این شهر مرکز لواسانات است)
۳-۲-۳-۱-۶-۲- دهستان ها
دهستان لواسان بزرگ ( مرکز: روستای لواسان بزرگ)
دهستان لواسان کوچک (مرکز: روستای افجه) شامل دشت لار یا همان پارک ملی لار
۳-۲-۳-۱-۶-۳- پیشینه
پیش از تاسیس شهرستان شمیرانات، این بخش (لواسانات) که در دوره ای بهمراه بخشهای رودبارقصران و سیاهرود و بومهن بنام بخش افجه شهرستان تهران خوانده میشد جزو شهرستان تهران بود و نجار کلا مرکز آنها بحساب می آمد که در سال ۱۳۳۶ با تاسیس شهرستان شمیرانات در آن ادغام شد. در سال ۱۳۵۵ بنا به تصمیم دولت وقت استان مرکزی به مرکزیت تهران منحل و ری و شمیرانات در تهران ادغام گردیدند. مجدداً همزمان با تشکیل استان تهران در سال ۱۳۶۶ بار دیگر شهرستان شمیرانات با مصوبه هیأت وزیران به عنوان شهرستان مستقل رسمیت یافته و لواسانات، تجریش و رودبارقصران در آن ادغام شدند. امروزه در لواسانات؛ وسعت و مساحت منطقه لواسان بزرگ از منطقه لواسان کوچک کمتر است و این به دلیل آن است که در گذشته مناطقی چون جاجرود، رودهن، بومهن و چندین روستا و منطقه دیگر جزئی از لواسان بزرگ بشمار می آمده‌اند که در تقسیمات کشوری معاصر از این منطقه جدا و مستقل شده یا به شهرستان های تهران و دماوند الصاق گردیده‌اند. لازم به ذکر است که شهر لواسان جزو دهستان لواسان کوچک یا دهستان لواسان بزرگ نمی‌باشد بنابراین نوشتن و نامیدن آن به صورت «شهر لواسان کوچک» یا شهر «گلندوئک» که در پاره ای از موارد دیده میشود وجهی ندارد و اشتباه است(نجمی ۱۳۸۸: ۱۷۵).
۳-۲-۳-۱-۶-۴ - جمعیت
بنابر سرشماری مرکز آمار ایران، جمعیت بخش لواسانات شهرستان شمیرانات در سال ۱۳۸۵ برابر با ۳۰۳۹۸ نفر بوده است ودر سال ۱۳۹۰ برابربا ۴۴۰۶۱ نفر بوده است(سازمان آمار ایران،۱۳۹۰).
۳-۲-۳-۱-۶-۵- مردم
مردم بخش لواسانات به زبان فارسی با لهجه معیار (تهرانی) یا فارسی با گویش لواسانی که همان لهجه قدیم تهرانی است صحبت میکنند.
۳-۲-۳-۱-۶-۶- جاذبه های طبیعی و گردشگری
پارک ملی لار
دشت لار
منطقه حفاظت شده ورجین
دشت هویج
سد لتیان
رودخانه لار
رودخانه جاجرود
کوه های هزاردره
آبشار ناران
باغ نظام السلطان
امامزاده عبدا. . . محله جائیج
امامزاده فضلعلی محله ناران
حمام تاریخی محله ناران
حمام تاریخی محله سبو کوچک
چنار کهنسال سربسته محله ناران
چنار کهنسال سقاخانه افجه
چنار کهنسال انباج
ویلای ییلاقی (سلطنتی) سد لتیان
آبشار چرند افجه
آبشار دم اسبی برگ چهان
آبشار دوقلو برگ جهان
آبشار اشکسته کند