ایوان گلدبرگ^[۱] ، روان پزشکی از دانشگاه کلمبیا، اولین بار اختلال اعتیاد به اینترنت را در جولای ۱۹۹۵ مطرح کرد و واژه اعتیاد به اینترنت را ابداع و معیارهای تشخیصی آن را ثبت کرد (گونزالز،۲۰۰۸).

در سال‌های اخیر مطالعات شیوع اعتیاد به اینترنت را بین ۳/۰ % تا ۲۲% گزارش کرده‌اند. همچنین اعتیاد به اینترنت با فوبی اجتماعی و اختلال کمبود توجه همراه با بیش فعالی ، اختلال دو قطبی، مشکلات در روابط بین فردی، اختلال اضطرابی و تکانه ای، خودکشی و پرخاشگری، افسردگی، برانگیختگی بالا در ارتباط بوده است. از طرفی برخی مطالعات با بررسی مشخصات دمو گرافیک به عنوان متغیر های پیش‌بینی کننده اعتیاد به اینترنت، شانس جنسیت، سن ، بیکاری و تاهل را مؤثر دانسته اند. متغیر دیگری که برخی مطالعات در ‌ارتباط با اعتیاد به اینترنت بررسی نموده اند، ویژگی‌های شخصیتی کاربران می‌باشد که خصوصیاتی مانند کمرویی، تکانشی بودن، تنهایی، اضطراب، افسردگی، صفات روان نژندی( اضطراب، خشم و کینه، خلق افسرده، شرم، تکانشی بودن، آسیب پذیری در برابر استرس) خشونت و پرخاشگری، سبک شخصیتی درون گرایی، احترام به خود پایین، احساسات نا پایدار و خیال پردازی، دنبال تازگی بودن، اجتناب از آسیب و کاهش وابستگی به پاداش، برون گرایی و باز بودن تاثیر گذار است(ویلدت و پائوتزینک^[۲]،۲۰۰۷). در سال های اخیر توجه زیادی به رابطه بالقوه میان ویژگی های شخصیتی و اعتیاد اینترنتی صورت گرفته است.از آنجا که این ویژگی ها زیربنای نظام رفتاری افراد را تشکیل می‌دهند،پرداختن ‌به این مقوله می‌تواند جنبه‌های خاصی از عملکرد افراد را روشن سازد.

هدف کلی این مطالعه به دنبال بررسی تاثیر اعتیاد به اینترنت بر ویژگی‌های شخصیتی با تأکید بر تمایل استفاده از اینترنت در بین دانشجویان دانشگاه سمنان می‌باشد.

۱-۲- تعریف موضوع و بیان مسئله

به طور کلی اعتیاد به اینترنت را می توان به عنوان” نوعی استفاده از اینترنت که می‌تواند مشکلات روانشناختی، اجتماعی، درسی و یا شغلی در زندگی فرد ایجاد کند،” تعریف کرد( گونزالز^[۳]،۲۰۰۸).

اعتیاد به اینترنت یا وابستگی رفتاری به اینترنت صرف نظر از اینکه آن را یک بیماری یا آسیب روانی یا معضل اجتماعی بدانیم پدیده ای است مزمن ، فراگیر و عود کننده که با صدمات جدی جسمانی ، مالی ، خانوادگی ، اجتماعی و روانی همراه است. رایج ترین اصطلاح” اعتیاد به اینترنت” است که نوعی وابستگی رفتاری به اینترنت ایجاد می‌کند. انجمن روان پزشکی آمریکا اعتیاد به اینترنت را یک الگوی استفاده از اینترنت که موجب اختلال عملکردی شده و با حالات ناخوشایند درونی در حلول یک دوره ی دوماهه همراه باشد تعریف ‌کرده‌است و برای تشخیص آن هفت ملاک ارائه ‌کرده‌است. (حداقل سه معیار در طول دو ماه) تحمل، علایم ترک، زمان استفاده از اینترنت بیش از آنچه که فرد در ابتدا قصد دارد به طول انجامد،تمایل مداوم باری کنترل رفتار،صرف وقت قابل توجه برای امور مرتبط با اینترنت، کاهش فعالیت‌های اجتماعی، شغلی و تفریحی در اثر استفاده از اینترنت ، تداوم استفاده با وجود آگاهی از آثار منفی آن (پاتریک ، ۲۰۰۸).

اعتیاد به اینترنت پدیده ی جدیدی است که بسیاری از پزشکان عمومی از آن بی اطلاع هستند. به نظر می‌رسد ریشه این عمل فرار از مشکلات شخصی است. متنوع بودن قسمت های مختلف اینترنت، فرصتی برای فرار از مشکلات عاطفی مانند: افسردگی ، استرس ، اضطراب یا مشکلات ارتباط با دیگران فراهم می آورد (گرینفلید ، ۲۰۰۴). رویارویی با اعتیاد به اینترنت مانند هر اعتیاد دیگر مشکل است. اعتیاد به اینترنت ، هروئین ، سیگار ، الکل و همه انواع اعتیاد دارای اجزاء اساسی شبیه به هم می‌باشند و ترک هیچ اعتیادی راحت و بدون درد نیست (اورمان ، ۲۰۰۳).

هولمز در تعریف خود از اعتیاد به اینترنت معتقد است : فردی که بیش از ۱۹ ساعت در هفته از اینترنت استفاده می‌کند ، معتاد به اینترنت است. (جین هک و جی یی، ۲۰۰۶) پژوهش های انجام گرفته در زمینه اعتیاد به اینترنت نتایج ضدونقیض را گزارش می‌کند. (کائو و همکارانش^[۴] ، ۲۰۰۷؛ یلولیس و همکارانش^[۵] ،۲۰۰۵؛ لی شانگ^[۶] ،۲۰۰۶) خاطر نشان می‌کنند که استفاده مفرط و آسیب شناسانه از اینترنت میزان بهداشت روانی دانشجویان را کاهش می‌دهد. اعتیاد به اینترنت یک پدیده ی جهانی با سطح و دامنه متفاوتی از ۵ تا ۲۵ درصد جمعیت دانشجویان آمریکا ، چین ، کره ، انگلستان ، استرالیا ، تایوان ، ژاپن ، کشورهای اروپای شرقی و غربی است (لی شانگ ؛ ۲۰۰۶). (آمیچای هامبرگر و بن آرتزی^[۷]،۲۰۰۳) نشان دادند که دانشجویانی که به صورت افراطی وابسته به اینترنت هستند از لحاظ بهداشت روانی احساس تنهایی می‌کنند. مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که دانشجویان دانشگاه­ها که به اعتیاد اینترنت دچارند در روابط اجتماعی مهارت های لازم را ندارند و بهزیستی روانی و اجتماعی کمتری دارند. پژوهش های صورت گرفته از سوی نادمی و سعیدی رضوانی (۱۳۸۵) درباره استفاده از اینترنت و پیامد های روانی و اجتماعی نشان می‌دهد که بین برون گرایی و روان با بهره گرفتن از اینترنت رابطه منفی معنادار وجود دارد.

یکی از متغیر های که می‌تواند با اعتیاد به اینترنت ارتباط داشته باشد ویژگی شخصیتی است که نقش تعیین کننده ای بر رفتار مشهود وآشکار فرد دارد شخصیت عبارت است از: مجموعه سازمان یافته،واحد و متشکلی از خصوصیات نسبتاً ثابت و مداومی که یک شخص را از اشخاص دیگر متمایز می‌کند(براهنی،بیرشک۱۳۷۷؛ سیاسی۱۳۷۱؛ هال ولیندزی کریسنی ، ۱۹۹۹). شخصیت از واژه‌ لاتین پرسونا^[۸] گرفته شده است که به نقابی اشاره دارد که هنر پیشه ها در نمایش به صورت خود می‌زنند. شخصیت را می توان به صورت مجموعه ی بادوام و بی نظیر ویژگی‌های تعریف کرد که ممکن است در موقعیت های مختلف تغییر کند. شلدون در تعریف خود چنین عنوان می‌کند: شخصیت سازمان یافتگی پویشی جنبه‌های عقلی ، عاطفی ، انگیزشی و فیزیولوژیکی فرد را گویند (جین هک و جی،یی ۲۰۰۶).

تعریف کنل از شخصیت آن چیزی است که پیش‌بینی آنچه را که یک شخص در موقعیتی معین انجام خواهد داد ، امکان پذیر می‌سازد. او معتقد بود که شخصیت از صفات یا عواملی تشکیل شده است که می توان آن ها را به وسیله روش تحلیل عاملی به دست آورد.( هاردی ، ۲۰۰۷).

پنج عامل اصلی بزرگ عبارتند از : نورتیسیزم^[۹] (N) که عصبیت یا بی ثباتی هیجانی نامیده شده، برونگرایی^[۱۰](E) ، باز بودن به تجربه^[۱۱] (O) ، توافق^[۱۲] (A) و وجدانی بودن^[۱۳] © (باگبی ، ۲۰۰۷).