کاری یو^[۱] نیز معتقد است که موثرترین این برنامه ها عبارتند از؛

۱) ملاقات‏های خانگی وقتی طفل در سن پایین است،

۲)برنامه های تربیتی‏ در مرحله ی آمادگی(پیش از مدرسه)،

۳)آموزش والدین(کاری یو،۱۳۸۱).

پدر و مادر از نقش بسیار مهم و والایی در زندگی کودک برخوردار می‌باشند.« چرا که تا یک سن خاص ایشان متولی تربیت اطفال هستند، و بدیهی است که تربیت صحیح خود نوعی مصون سازی است. والدین و فرزند کنش متقابلی بر یکدیگر دارند»(نجفی ابرندآبادی،۱۳۸۱).

اما گاه مواردی دیده می شود که والدین فاقد مهارت های تربیتی می‌باشند و نمی توانند شیوه های صحیح تربیتی را به کار گیرند؛ به نحوی که در اثر سهل انگاری کودک را به سمت و سوی بزهکاری سوق می‌دهند. در چنین شرایطی توصیه ی جرم‌شناسان و متخصصین در زمینه پیشگیری، به منظور ممانعت از بزهکاری کودک، توسل جستن به برنامه های مبتنی بر آموزش والدین است. «این طیف از برنامه ها در حقیقت به منظور آموزش والدین ‌در مورد چگونگی استفاده ی مناسب از تکنیک های تادیب و تربیت، نظارت و کنترل و این که چگونه می توان محدودیت های مفید و استواری را ‌در مورد کودکان و نوجوانانی که تمایل به قانون شکنی دارند به کاربرد؛ می‌باشد. این برنامه ها معمولاً از رویکرد سازمان یافته ای بهره برده و عمدتاًً به منظور بهبود روابط خانوادگی و کمک به پدر و مادر در استفاده از تکنیک های مناسب تربیت و پرورش کودکان است.»( برنامه هایی برای پیشگیری ، ۱۳۸۲).

پ) سوالات تحقیق

– سوال اصلی اول: آیا بین شیوه تربیت والدین و بزهکاری اطفال رابطه معنا داری وجود دارد؟

-سوال فرعی

آیا بین ابعاد الگوهای ناسازگار اولیه و بزهکاری اطفال رابطه معنا داری وجود دارد؟

ت) اهداف تحقیق

– هدف اصلی :

بررسی نقش خانواده در بزهکاری اطفال.

• اهداف فرعی:

بررسی رابطه بین پانزده بعد الگوهای ناسازگار اولیه و نقش آن در بزهکاری اطفال.

ث) تعریف نظری واژه های کلیدی تحقیق

-طفل

طفل به بیان قانون مدنی فردی است که به سن بلوغ نرسیده باشد. بلوغ شرعی درپسر ١۵ سال تمام قمری و در دختر ٩ سال تمام قمری می‌باشد . با این وصف منظور از طفل در این مقاله پسر زیر ١۵ سال و در دختر زیر ٩ سال مد نظر می‌باشد.

– بزهکاری

بزهکاری در معنا و مفهوم لفظی خود عمل خطائی قلمداد می شود که ناشی از ترک انجام وظیفه قانونی با انجام یک عمل خطائی است که جرم قلمداد نمی شود که این لفظ بیشتر برای کودکان ‌و اطفال به کاربرده می شود بزهکاری در هر حال از لحاظ اصطلاحی معنای بسیار نزدیکی با جرم و تبهکاری دارد ولی ‌به این لحاظ در برابر اطفال استعمال می شود که اطفال با توجه به روح لطیف و ساده ای که دارند نامناسب است که آن ها را به مجرم و تبهکاری عنوان کرد و ازاین حیث اطفال، بزهکار نامیده می‌شوند و در برخی از موارد نیز بزهکار به فردی اطلاق می شود که صرفا مرتکب جرم نشده ولی به طور کلی فردی سرکش و ضد اجتماعی باشد(احمدی،۱۳۹۲).

– الگو(طرحواره)های ناسازگار اولیه

از دیدگاه یانگ “طرحواره ها باورهای عمیق و مستحکم فرد ‌در مورد خود و جهان هستند و حاصل آموزه های سال های نخستین زندگی اند. طرحواره ها دانش ما ‌در مورد خودمان و جهان هستند و به ما می‌گویند چگونه ایم و جهان چگونه است” (یانگ و کلاسکو ویشار ، ۲۰۰۳).

یانگ آن دسته از طرحواره ها را که منجر به شکل گیری مشکلات روانشناختی می‌شوند طرحواره های ناسازگار اولیه می نامد و معتقد است طرحواره ها، به الگوی خود تداوم بخش از خاطرات، هیجانات، شناخت ها، حواس و ادراکات اطلاق می شود که رفتارها را هدایت می‌کنند (همان منبع). آن ها موضوعات ثابت و درازمدتی هستند که در دوران کودکی به وجود می‌آیند و به زندگی بزرگسالی راه می‌یابند و تا حد زیادی ناکارآمدند (یانگ، ۱۹۹۹، یانگ ، کلاسکو، ویشار، ۲۰۰۳ ).

یانگ مفهوم طرحواره های ناسازگار اولیه را مطرح می‌کند و معتقد است به دلیل ارضانشدن نیازهای هیجانی اساسی دوره کودکی، تجارب ناگوار دوره کودکی و خلق و خوی هیجانی کودک طرحواره های ناسازگار اولیه به وجود می‌آیند. این طرحواره ها الگوها یا درون مایه های عمیق و فراگیری هستند، که از خاطرات، هیجان ها، شناخت واره ها واحساسات بدنی تشکیل شده اند، در دوره کودکی یا نوجوانی شکل گرفته اند، در مسیر زندگی تداوم دارند، درباره خود و روابط با دیگران هستند و به شدت ناکارآمدند.

ج) تعاریف عملیاتی

– الگوهای ناسازگار اولیه:

در رابطه الگوها یا طرحواره های ناسازگار اولیه مدل این پژوهش مبتنی بر مدل یانگ(۱۹۹۰) می‌باشد. این پرسشنامه شامل ۱۵ زیر مقیاس:۱-محرومیت هیجانی(سوالات ۱تا۵)، ۲- رها شدگی(سوالات۶ تا۱۰)، ۳-بی اعتمادی/بدرفتاری(سوالات ۱۱ تا۱۵)، ۴- انزوای اجتماعی/بیگانگی (سوالات ۱۶ تا۲۰)، ۵-نقص وشرم (سوالات ۲۱تا۲۵ )، ۶-شکست خورده(سوالات ۲۶ تا۳۰)، ۷-وابستگی/ بی کفایتی(سوالات ۳۱ تا۳۵)، ۸- آسیب پذیری در برابر ضرر و بیماری(سوالات ۳۶تا۴۰)، ۹- گرفتاری(سوالات ۴۱ تا۴۵)، ۱۰- اطاعت(سوالات ۴۶ تا۵۰)، ۱۱-ایثار(سوالات ۵۱ تا۵۵)، ۱۲-بازداری هیجانی(سوالات ۵۶ تا۶۰)، ۱۳-معیار سرسختانه (سوالات ۶۱ تا۶۵)، ۱۴-استحقاق(سوالات ۶۶ تا۷۰)، ۱۵-خویشتن داری/ خود انظباطی (سوالات ۷۱ تا۷۵)، ناکافی می‌باشد.

چ) قلمرو تحقیق

قلمرو مکانی: قلمرو مکانی تحقیق مراکز بازپروری و کانون های نگهداری از اطفال مجرم(اصلاح و تربیت) واقع در شهرستان گرگان می‌باشد.

قلمرو زمانی: قلمرو زمانی تحقیق سه ماهه سوم و چهارم سال ۱۳۹۳ می‌باشد.

قلمرو موضوعی: قلمرو موضوعی این تحقیق بررسی رابطه بین نقش خانواده در بزهکاری اطفال می‌باشد، و برای آنکه بتوانیم این ارتباط را بسنجیم باید یک متغیر را مستقل و بقیه ی عوامل را متغیر وابسته محسوب کنیم. ‌بنابرین‏ با توجه به موضوع شیوه های تربیتی خانواده را پارامتر مستقل و بزهکاری اطفال را پارامتر وابسته در نظر می گرفته و رابطه هر یک از ابعاد شیوه های تربیتی خانواده با توجه به طرحواره های ناسازگار اولیه را با بزهکاری اطفال بررسی می‌کنیم.

ح) مدل مفهومی تحقیق

در رابطه الگوهای ناسازگار اولیه مدل این پژوهش مبتنی بر مدل یانگ(۱۹۹۰)می‌باشد. پرسشنامه ۷۵ آیتمی فرم کوتاه (SQ-SE) شامل ۱۵زیر مقیاس: ۱-محرومیت هیجانی، ۲- رها شدگی ۳-بی اعتمادی/بدرفتاری ۴- انزوای اجتماعی/بیگانگی ۵-نقص وشرم ۶-شکست خورده ۷-وابستگی/بی کفایتی ۸- آسیب پذیری در برابر ضرر و بیماری ۹- گرفتاری ۱۰-اطاعت ۱۱-ایثار ۱۲-بازداری هیجانی ۱۳-معیار سرسختانه ۱۴-استحقاق ۱۵-خویشتن داری/خود انظباطی ناکافی می‌باشد.و همچنین ‌در مورد هوش معنوی مدل تحقیق ‌بر اساس مدل هوش معنوی کینگ شامل ۴ بعد: گسترش خودآگاهی، معناسازی، آگاهی متعالی وتفکر وجودی نقادانه می‌باشد.

شکل۱-۱- مدل مفهومی تحقیق

۱- محرومیت هیجانی

۲- رها شدگی

۳- بی اعتمادی/بدرفتاری

۴- انزوای اجتماعی/بیگانگی

۵- نقص وشرم

۶- شکست خورده

۷- وابستگی/بی کفایتی

۸- آسیب پذیری

۹- گرفتاری

۱۰-اطاعت

۱۱-ایثار

۱۲- بازداری هیجانی

۱۳- معیار سرسختانه

۱۴- استحقاق

۵- تحول فرهنگی محور نهضت پیامبر، صفحه: ۱۳، نشریه: کیهان هوایی،‏ موضوع: نبوت خاصه‏ (سیر تحول تبلیغ پیامبر اسلام- آیات- تحلیل‏)، دفتر تبلیغات اسلامی- قم‏.

۶- شیوه های فرهنگی ارتباطی پیامبر در عهد مکی‏، الویری، محسن‏، صفحه: ۷۰- ۴۱، نشریه: ‌فصل‌نامه پژوهشی دانشگاه امام صادق،‏ موضوع: سیره تبلیغی پیامبر در دوران اقامت در مکه‏، کتابنامه: ۶۳- ۷۰، پایگاه اطلاع رسانی سراسری اسلامی( پارسا).

۷- وحدت اسلامی و راهکارهای سیاسی فرهنگی پیامبر اکرم، حسینی، سید حسین‏، صفحه: ۱۰۰- ۸۷، نشریه: معرفت‏، موضوع: سیره سیاسی پیامبر(وحدت اسلامی- راهکارهای سیاسی و فرهنگی پیامبر اسلام)، کتابنامه: ۹۸- ۱۰۰٫

۸- فرهنگ اسوه‏، حبیبیان، زهرا، صفحه: ۲۳، نشریه: فرهنگ کوثر، موضوع: سیره اخلاقی پیامبر‌- سیره عملی،‏ کتابنامه: ۲۳، قسمت دوم‏.

۹- قضاوت‌های پیامبر ناقد و توصیف کننده: فاضل، محمود صفحه: ۴۹- ۴۶ نشریه: نشر دانش‏ موضوع: سیره سیاسی پیامبر (بررسی و تحقیق‏ قضاوت‌های پیامبر اسلام).

۱۰- کار و اشتغال در سیره نبوی، پاک‏نیا، عبدالکریم، صفحه: ۶۲- ۵۳ ، نشریه: فرهنگ کوثر، موضوع: اندیشه اقتصادی پیامبر (حقوق- قانون مدنی- ماده ۳۶۵- چگونگی اعمال آن- دیدگاه‌ها- بررسی)، کتابنامه، ۱۲، پژوهشکده حوزه و دانشگاه.

۱۱- گوشه‏ای از اخلاق عظیم پیامبر، مهری، سید محمد جواد، صفحه: ۲۸- ۲۶، نشریه: پاسدار اسلام،‏ موضوع: سیره اخلاقی پیامبر (ویژگی‌های اخلاقی)، پایگاه اطلاع رسانی سراسری اسلامی(‌پارسا).

در ادامه به نمونه هایی از پایان‌نامه‌های کار شده ‌در مورد سیره نبوی اشاره می‌شود:

۱- برخورد پیامبر اسلام با یهود مدینه و وادی القری‏، استاد راهنما: بیات، عزیز الله‏، استاد مشاور: پورگل، محمد مهدی،‏ نویسنده: اخویان، محمد علی، دانشگاه: آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، مرکز تحصیلات تکمیلی، صفحه: ۱۱۴، مقطع: کارشناسی ارشد، موضوع: قوم یهود.

۲- بررسی و تحلیل معاهدات سیاسی پیامبر اسلام و ائمه اطهار در قرآن و حدیث‏، استادراهنما: معرفت، محمد هادی،‏ استادمشاور: محقق داماد، سید مصطفی،‏ نویسنده: محقق، مریم السادات،‏ دانشکده: اصول دین قم،‏ صفحه: ۳۲۷، مقطع: کارشناسی ارشد، موضوع: سیره سیاسی پیامبر.

۳- تحلیل شخصیت پیامبر اکرم از دیدگاه امام علی، استادراهنما: مهدوی‏راد، محمد علی،‏ استادمشاور: حجتی، سید محمد باقر، نویسنده: نقیب پور، سیده علیه‏، دانشگاه: تهران‏، دانشکده: الهیات و معارف اسلامی، صفحه: ۳۰۰، مقطع: کارشناسی ارشد، موضوع: فضائل پیامبر.

۴- جاذبه و دافعه در سیره نبوی‏، استادراهنما: جعفری، یعقوب، استادمشاور: جباری، محمد رضا، نویسنده: مظفری، حسن،‏ دانشگاه: مؤسسه آموزشی وپژوهشی امام خمینی،‏ صفحه: ۲۸۷ مقطع: کارشناسی ارشد، موضوع: فضائل پیامبر.

۵- جنگ روانی از دیدگاه قرآن و سیره نبوی،‏ استادراهنما: آشتیانی، محمد رضا، استادمشاور: نجفی، زین‏العابدین،‏ نویسنده: قاسمی، غلامرضا، دانشکده: محلاتی‏، صفحه: ۱۹۳، مقطع: کارشناسی ارشد، موضوع: سیره سیاسی پیامبر.

۶- رفتار پیامبر با مشرکان و اهل کتاب، استادراهنما: مظاهری، عبدالرضا، استادمشاور: سپهری، محمد، نویسنده: جلیلی، سعیده‏، دانشگاه: آزاد اسلامی واحد مرکزی تهران،‏ دانشکده: الهیات و فلسفه و معارف اسلامی،‏ صفحه: ۲۰۱، مقطع: کارشناسی ارشد، موضوع: سیره سیاسی پیامبر.

۱-۱-۵٫ جنبه جدید بودن و نوآوری پژوهش

با توجه به عدم وجود مجموعه‌ای مستقل در زمینه مدیریت فرهنگی پیامبر‌۶ و نیز نگاه نو و جدید و همه جانبه به مدیریت فرهنگی پیامبر‌۶ در سطوح (جغرافیایی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی) می‌توان بیان داشت که نتیجه نهایی این تحقیق در واقع معرفی رفتارهای یک مدیر موفق و رهبر کاردان و دانا است. از این نظر نسبت به آثار نگاشته شده در این زمینه یک برتری دارد و آن هم همین پرداختن به مسئله فرهنگ است که جداً مسئله‌ای مهم در عرصه‌های مختلف زندگی بشری است. البته در بررسی‌هایی که در بخش سابقه پژوهش به عمل آمد این نتیجه حاصل شد که در آثار مختلفی که ‌در مورد زندگی و نحوه اداره جامعه توسط پیامبر اکرم ۶تدوین شده، به کارها و برنامه های مهم ایشان اشاره شده است و باید ‌به این امر توجه داشت که بحث از نحوه مدیریت جامعه توسط پیامبر اکرم۶ خصوصاًً بحث مدیریت فرهنگی، یک بحث تازه است و تقریباً می‌توان گفت در عصر معاصر به آن پرداخته شده است.

۱-۱-۶٫ فواید تحقیق

مهم‌ترین فایده این پژوهش آشنا شدن علاقه‌مندان با مدیریت فرهنگی پیامبر اکرم‌۶ به عنوان یک مدیر کارآمد و موفق است. به عبارت دیگر می‌توان گفت دغدغه اصلی امروز جامعه اسلامی مسئله فرهنگ و اجرای فرهنگ ناب اسلامی در سطح جامعه است لذا معرفی یک الگوی مدیریتی منحصر به فرد ضروری می‌کند؛ چرا که با تحلیل سیره مدیریتی ایشان از ورود فرهنگ‌های صادراتی و مخرب به جامعه جلوگیری می‌شود. به هر حال آشنایی با بحث مدیریت پیامبر‌۶ خصوصاًً در زمینه فرهنگی به افراد کمک می‌کند تا به مطالعه بیشتر و دقیق‌تر ‌در مورد شخصیت آن حضرت بپردازند و نسبت ‌به این موضوع حساس‌تر شوند. پس می‌توان گفت که این دست از پژوهش‌ها می‌تواند در راستای اداره و کنترل بهتر خانواده و جامعه اسلامی کمک شایانی را داشته باشد.

۱-۱-۷٫ پرسش اصلی

مدیریت فرهنگی جامعه توسط پیامبر اسلام‌۶ از دیدگاه قرآن کریم و روایات به چه نحوی صورت پذیرفته است؟

۱-۱-۸٫ پرسش‌های فرعی پژوهش

۱٫ ابزار‌ها و شیوه های مدیریت فرهنگی پیامبر اسلام۶کدام‌اند؟

۲٫ عرصه‌های مدیریت فرهنگی پیامبر اسلام۶در قرآن و روایات کدام‌اند؟

۱-۱-۹٫ فرضیه‌های پژوهش

۱-۱-۹-۱٫ فرضیه اصلی

۱- با بررسی سیره و زندگانی پیامبر اسلام۶و همچنین آیات قرآن کریم در این راستا می‌توان به مهم‌ترین عرصه‌های مدیریتی ایشان (عرصه های جغرافیایی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی) با ابزارها و شیوه هایی منحصر به فرد اشاره داشت.

۱-۱-۹-۲٫ فرضیه‌های فرعی

۱- مطالعه تاریخ و تتبع در ز­­ندگی بشر ضرورت مدیریت فرهنگی را اثبات می‌کند زیرا از آغاز تا به امروز در هر کجا که چند نفر انسان به گرد یکدیگر جمع می‌شدند تا زندگی خود را بر اساس تعاون و همکاری تکمیل نمایند نیاز به مدیریت در رأس نیازهایشان قرار می‌گرفته است و در نخستین گام و قبل از هر چیز آگاهانه و یا غیر آگاهانه، مدیریت محور و موضوع کلیه حرکت‌ها می‌شده است.

به نظر موریس (۲۰۰۲) سه گذرگاه اصلی برای تاثیر سطح پایین خودکارآمدی بر احساس افسردگی وجود دارد. اول اینکه زمانی که مردم با یک موقعیت برخورد ‌می‌کنند که در آن مجبور هستند استانداردهای بسیار باارزش داشته باشند، سطح کم خودکارآمدی باعث دلسردی و بیم مشارکت می­ شود. و این به ویژه زمانی درست است که استاندارهای شخصی مرتبط با شایستگی دقیقاً بالاتر از سطح کارآمدی ادراک شده باشد. دوم احساس خودکارآمدی کم اجتماعی ممکن است روند تشکیل ارتباطات اجتماعی مثبت را که رضایت را به زندگی افراد می­بخشد، کاهش دهد و ‌بنابرین‏ باعث افسردگی شود. علاوه بر آن کمبود خودکارآمدی اجتماعی باعث می­ شود افراد اعتقاد پیدا کنند که نمی ­توانند استانداردهای دیگران را برآورده سازند، ‌بنابرین‏ باعث اضطراب آن ها نیز می­ شود. و سومین مورد اینکه خودکارآمدی کم ‌در مورد توانایی کنترل افکار منفی باعث افزایش افسردگی می­ شود، تمام افراد استرس، نگرانی و افسردگی را در زمان­های متفاوت تجربه ‌می‌کنند. اما در شیوه ­های برخورد با آن ها دارای تفاوت­هایی با یکدیگر هستند.

برخی از افراد به صورت موفق با افکار منفی مواجه می­شوند در حالی که برخی دیگر، از راهبردهای غیر مؤثری استفاده ‌می‌کنند که باعث افزایش تنش و افکار منفی بیشتری می­ شود. زمانی که افراد با تهدیدات یا حوادث منفی زندگی مواجه می­شوند سطح بالایی از خودکارآمدی می ­تواند به مدیریت این حوادث بپردازد و آن ها را از افسردگی و دلهره حفظ کندف همچنین زمانی که افراد افسرده یا مضطرب می­شوند حس کم خودکارآمدی آنان را از مقابله مؤثر با موقعیت استرس آور باز می­دارد (موریس، ۲۰۰۲).

بندورا (۱۹۹۶) عقیده دارد که ادراک عدم خودکارآمدی شخصی باعث می­ شود افرادی که فکر ‌می‌کنند توانایی مقابله با امور را ندارند، در موقعیت­هایی که با آن ها روبرو می­شوند همه نوع خطری را متصور شوند و خطر بالقوه را اغراق آمیز جلوه دهند. وقتی که تعداد اندکی از وقایع نامطلوب به صورت علائم به صورت علائم ناکارآمدی در مقابله با امور تعبیر شوند، هر نوع موقعیتی صورت خطرناک جلوه می­ نماید. ‌بنابرین‏ برای اینکه قضاوت­های افراد را درباره تهدیدهای بیرونی درک کنیم، لازم است که قضاوت­های آن ها را درباره توانایی مقابله با امور مد نظر قرار دهیم، زیرا این قضاوت­ها به مقدار زیادی خطر ذهنی رویدادهای محیطی را تعیین می­ کند.

بالا بودن خودکارآمدی و احساس کنترل بر رویدادهای موجود در زندگی شخصی به صورت مثبت به توانایی کنار آمدن با استرس و به حداقل رساندن اثرات زیانبخش آن مربوط است. در واقع این شرایط زندگی به خودی خود نیست که آثار زیانبخش تولید می­ کند، بلکه ناتوانی ادراک شده در کنترل آن ها‌ است که آثار زیانبخش ایجاد می­ کند (بندورا، ۱۹۹۵، به نقل از شولتز، ۱۳۸۲).

کارادیماس و کالانتزی (۲۰۰۴)، در پژوهش خود ‌به این نتیجه رسیدند که حس کارآمدی کم با تفکرات بدبینانه فرد راجع به خود و توانایی­هایش مرتبط است، در حالی که خودکارآمدی بالا با سلامت روانی مرتبط است، همچنین خودکارآمدی بالا باعث می­ شود فرد تکالیف سخت را چالش انگیز (نه تهدید آمیز) ببیند. بندورا (۱۹۹۷) مطرح می­ کند عقاید خودکارآمدی نقش مهمی در چگونگی فکر کردن، احساس، هیجان و رفتار افراد در موقعیت­های گوناگون، بازی می­ کند.

باورهای خودکارآمدی از دو طریق بر تندرستی انسان تاثیر می­گذارند، یکی از طریق تاثیر بر رفتارهای مرتبط با تندرستی فرد و دیگری از طریق تاثیر بر کارکرد زیستی او، به عبارتی هم بر احتمال بروز بیماری­های مختلف و هم بر فرایند بهبود بیماری تاثیر می­ گذارد (پروین و جان، ۱۳۸۱).خودکارآمدی بالا، با تقویت ایمنی بدن، کاهش آزاد شدن هورمون­های مربوط به استرس و کاهش آسیب پذیری نسبت به عفونت­های تنفسی مربوط است (شولتز، ۱۳۸۲). همچنین وید^[۶۸] (۲۰۰۲) معتقد است که افراد دارای خودکارآمدی و احساس کنترل بالا هنگامی که با یک محرک دردناک مواجه می­شوند تولید اپیوئیدهای درونزاد در آن ها افزایش می­یابد و این امر باعث افزایش تحمل در برابر درد و کاهش شدت آن می­ شود.

از طرفی خودکارآمدی نقش محوری در خود تنظیمی حالت های عاطفی بازی می‌کند در این معنا ، ناتوانی دریافت شده در تاثیرکذاری بر رویدادها و شرایط اجتماعی که به طور معنی داری زندگی فرد را متأثر می‌کند در شکل گرفتن احساسات پوچی و نومیدی به شکل اضطراب کمک خواهد کرد (بندورا، ۱۹۹۷).

۲-۳- پیشینه­ پژوهش

با توجه ‌به این که موضوع مورد مطالعه موضوعی نسبتاً جدید ‌می‌باشد و چند سالی بیشتر نیست که مورد توجه روان­شناسان قرار گرفته است، پس پژوهش­های خیلی زیادی هم ‌در مورد آن انجام نشده است، به همین دلیل پیشینه­ این پژوهش از وسعت کمی برخوردار است.

۲-۳-۱- سلامت روان

امروزه اعتلای سلامت به عنوان افق جدیدی در سیستم مراقبت بهداشتی خودنمایی می­ کند و تمرکز صرف بر بیماری و درمان به تدریج جای خود را به خوب بودن و مراقبت تغییر می­دهد. اعتلای سلامتی به معنی به حداکثر رساندن پتانسیل افراد است (هوو^[۶۹] و همکاران، ۲۰۰۱).

تاثیر عوامل روانی اجتماعی در توسعه و پیشرفت سرطان یک فرضیه طولانی مدت از زمان­های گذشته بوده است. در واقع مطالعات اپیدمیولوژیک و بالینی در طی ۳۰ سال گذشته شواهد قوی برای ارتباط بین استرس مزمن، افسردگی و انزوای اجتماعی در پیشرفت سرطان فراهم آورده است. در مقابل تنها شواهد اندکی برای تاثیر نقش این عوامل رفتاری در آغاز سرطان وجود دارد (مورنو^[۷۰] و همکاران، ۲۰۱۰).

آپلبام^[۷۱] و همکاران (۲۰۱۳) در پژوهش خود نشان دادند که سطوح بالای خوش­بینی به طور معنا داری با علائم اضطراب و افسردگی کمتر در بیماران مبتلا به سرطان پیشرفته مرتبط است. همچنین نومیدی کمتر با کیفیت زندگی بهتر همراه است.

لتجندرف^[۷۲] و همکاران(۲۰۰۵) در پژوهش خود بر روی بیماران مبتلا به سرطان تخمدان^[۷۳] دریافتند که عوامل روانی اجتماعی مانند حمایت اجتماعی، پریشانی با تغییر در پاسخ ایمنی سلولی، نه تنها در محیط خونی بلکه حتی در اندازه تومور همراه است.

کیسلی^[۷۴] و همکاران (۲۰۰۸) در پژوهش خود نشان دادند که میزان مرگ و میر در بیماران روانی مبتلا به سرطان بیشتر از جمعیت عادی مبتلا به سرطان ‌می‌باشد، باتی^[۷۵] و همکاران(۲۰۱۲) نیز طی پژوهشی بر روی مردان مبتلا به سرطان دریافتند که بیماران سرطانی که همزمان از مشکلات روانی رنج می­برند زودتر می­میرند و این یافته ‌به این دلیل توجیه پذیر است که افراد مبتلا به سرطان که از مشکلات روانی هم رنج می­برند به احتمال بیشتری به بیماری­های همزمان با سرطان مانند بیماری قلب و عروق یا دیابت مبتلا هستند و همچنین پایبندی کمتری به درمان سرطان دارند که این مسائل طول عمر آنان را کوتاه می­ کند.

مردانی و شهرکی(۱۳۸۹) معتقدند سرطان بیشترین تاثیر منفی را به طور کلی بر وضعیت سلامت روان به ویژه در حیطه عملکرد اجتماعی و عملکرد فیزیکی دارد.

۲-۳-۲-راهبردهای مقابله دینی

zersa-2کنترل کسب و کارzersa-3مزیت های رقابتیzerfan-1مهارتهای زیر ساختzerfanزیر ساخت های سازمانzerfan-2کنترل ساختارهای زیر ساختzerfan-3فرآیندهای زیرساخت

بین زیر‌ساخت‌های سازمان ،زیر ساخت‌های فناوری اطلاعات و استراتژی فناوری اطلاعات و استراتژیهای کسب و کار سازمان در بانک ملی رابطه به صورت مدل ساختاری وجود دارد.

بین زیر‌ساخت‌های سازمان، زیر ساخت‌های فناوری اطلاعات ، استراتژی فناوری اطلاعات و استراتژیهای کسب و کار سازمان در بانک ملی رابطه به صورت مدل ساختاری وجود ندارد

تفسیر:

در نخستین گام به منظور بررسی روایی مدل نظری از تحلیل­عاملی تأییدی استفاده کرده‌ایم. جهت بررسی کفایت نمونه‌گیری ( کافی بودن تعداد داده های مورد نظر برای تحلیل عاملی) از شاخص استفاده شد . که نتایج آن در جدول (۴-۱۶) ارائه شده است.

جدول ۴ – ۱۶: آماره KMO و نتایج آزمون کرویت – بارتلت

عنوان شاخص

مقدار شاخص

آماره KMO

۰٫۷۳۵

آزمون کرویت – بارتلت

۲۷۴٫۲۳۹

درجه آزادی

۷۸

سطح احتمال

۰٫۰۰۰

تفسیر: نتایج جدول نشان می‌دهد که :

آماره KMO برابر ۷۳۵/۰ بوده، لذا تعداد داده ها برای انجام تحلیل عاملی مناسب می‌باشند. همچنین نتایج آزمون کرویت – بارتلت نیز معنی‌دار است، ‌به این مفهوم که فرض عدم همبستگی بین داده ها رد و همبستگی بین متغیرها معنی‌دار است.

در رویکرد تأییدی، محقق مدل نظری خاصی را مفروض می­دارد، داده ­ها را گردآوری می‌کند و سپس برازش داده ­ها را با مدل آزمون می­ کند. در این حالت شاخص­ های مختلفی برای ارزشیابی برازندگی مدل وجوددارد که در حالت کلی به آن­ها شاخص­ های برازندگی مدل می‌گویند، این شاخص ­ها دائماً در حال توسعه و پیشرفت می­باشند.در این مدل کلیت مدل مورد تأیید و عوامل با هم رابطه دارند. جهت بررسی مدل داریم:

جدول ۴ – ۱۷ : نتایج کلیت مدل مورد آزمون

نتایج کلیت مدل مورد آزمون

Notes for Model (Default model)

Chi-square

مقدار آماره کای – دو

۱۹۲٫۷۶

Degrees of freedom

درجه ازادی

۵۰

Probability level

سطح معنی داری

۰٫۰۰۶

مقدار آماره کای‌دو و درجه آزادی نشان می‌دهد که درجه آزادی برابر ۵۰و مقدار کای‌اسکوئر نسبتا بزرگ (برابر ۱۹۲٫۷۶) می‌باشد و با توجه مقادیر معنی­داری روابط بین متغیرها، جهت ادامه کار برای

بررسی صحت مدل پیش فرض از شاخص‌های مختلفی استفاده می‌شود. محقق در اینجا از شاخص‌های نظیر نسبت کای اسکوئر به درجه آزادی(کای اسکوئر نسبی) ، شاخص نیکویی برازش، نیکویی برازش اصلاح شده ، شاخص برازندگی تطبیقی و ریشه میانگین مربعات خطای برآورد استفاده کرده‌ است. نتایج بررسی روایی مدل و شاخص‌های برازش در جدول (۴-۱۷) ارائه شده است.

جدول ۴ – ۱۸ : نتایج بررسی روایی مدل و شاخص های برازش

نتایج برازش مدل

عنوان شاخص

مقدار قابل قبول

مقدار به دست آمده

تفسیر

p-value Chi-square

سطح احتمال کای – اسکوئر

بزرگتر از ۵ درصد

۰٫۰۰۶

غیر قابل قبول

CMIN/DF

نسبت کای اسکوئر به درجه ازادی

مقادیر بین ۱ تا ۵

۱۰٫۰۶۲۵

وضعیت غیر قابل قبول مدل

GFI (Goodness of Fit Index)

شاخص برازندگی

۰ (عدم برازش) تا ‌

۱ (برازش کامل)

۰٫۶۰۴

نسبتا قابل قبول

AGFI (Adjusted Goodness of Fit Index)

شاخص تعدیل شده برازندگی

۰ (عدم برازش) تا ‌

۱ (برازش کامل)

۰٫۲۶۱

وضعیت غیر قابل قبول مدل

CFI (Comparative Fit Index)

شاخص برازندگی تطبیقی

۰ (عدم برازش) تا ‌

۱ (برازش کامل)

۰٫۱۷۱

وضعیت غیر قابل قبول مدل

RMSEA
(Root Mean Square of Approximation)

ریشه دوم میانگین مجذورات باقیمانده

۰٫۰۵>

۰٫۳۸۱

خطای بزرگ معقولی برای تقریب در جامعه

شاخص کای اسکوئر به درجه آزادی(کای اسکوئر نسبی) CMIN/DF را جهت قضاوت درباره مدل تدوین شده و حمایت داده ها از شاخص ارزیابی می‌گردد. دامنه تغییرات قابل قبول CMIN/DF بین یک تا پنج می‌باشد.

شاخص‌های GFI وAGFI، مقدار نسبی واریانس‌ها و کوواریانس‌ها را به گونه مشترک از طریق مدل

ارزیابی می‌کنند.دامنه تغییرات GFI بین صفر و یک می‌باشد. مقدار GFI بین صفر (عدم برازش) تا ‌(برازش کامل) نوسان دارد.شاخص برازندگی دیگر AGFI یا همان مقدار تعدیل یافته شاخص GFI برای درجه آزادی می‌باشد. این مشخصه معادل با کاربرد میانگین مجذورات به جای مجموع مجذورات در صورت و مخرج (۱- GFI) است. مقدار این شاخص نیز بین صفر و یک می‌باشد. شاخص‌های GFI و AGFI را که جارزکاگ و سوربوم (۱۹۸۹) پیشنهاد کرده‌اند بستگی به حجم نمونه ندارد.

شاخص : CFIشاخص CFI بین صفر (عدم برازش) تا ‌(برازش کامل) نوسان دارد.بزرگتر از ۹۰/۰ قابل قبول و نشانه برازندگی بسیار خوب مدل است. این شاخص از طریق مقایسه یک مدل به اصطلاح مستقل که در آن بین متغیرها هیچ رابطه‌ای نیست با مدل پیشنهادی مورد نظر، مقدار بهبود را نیز می‌آزماید. شاخص CFIاز لحاظ معنا مانند NFI است با این تفاوت که برای حجم گروه نمونه جریمه می‌دهد.

شاخص RMSEA ریشه میانگین مجذورات تقریب ‌می‌باشد. این معیار به عنوان اندازه تفاوت برای هر درجه آزادی تعریف شده است. مقدار RMSEA که به واقع همان آزمون انحراف هر درجه آزادی است، برای مدل‌هایی که برازندگی خوبی داشته باشد، کمتر از ۰٫۰۵ است. مقادیر بالاتر از آن تا ۰۸/۰ نشان دهنده خطای معقولی برای تقریب در جامعه است. مدلهایی که RMSEA آن ها ۱/۰ یا بیشتر باشد برازش ضعیفی دارد.

تفسیر :

نتایج تحلیل و مقادیر شاخص‌های برازش، نشان از برازش نسبتا خوب و معنی‌دار بودن مدل نیست. این بدان معنی است که داده های نمونه مورد مطالعه مدل نظری ما را تأیید نمی‌کنند، آماره‌های کای اسکوئر نسبی، GFI، CFI،AGFI و RMSEA میزان انطباق ماتریس واریانس کواریانس مدل فرضی را با ماتریس نمونه‌ای مقایسه می‌کنند. لذا می‌بایست اصلاحاتی در مدل ایجاد نمود. در این مدل بین متغیرها ‌بر اساس پیشنهادات اصلاحی نرم افزار AMOS در قسمت شاخص‌های اصلاحی^[۶۹] اعمال می‌گردد. لذا مل نهایی به صورت ذیل(نمودار ۴-۱۰) استخراج می‌گردد.

نمودار ۴- ۱۰ : مدل نهایی اصلاح شده

با اجرای دوباره نرم افزار، نتایج برازش مدل اصلاح شده به شرح ذیل(جدول ۴-۱۸) می‌باشد:

جدول ۴ – ۱۹ : نتایج برازش مدل اصلاح شده

نتایج برازش مدل اصلاح شده

عنوان شاخص

مقدار قابل قبول

مقدار به دست آمده

تفسیر

p-value Chi-square

سطح احتمال کای – اسکوئر

بزرگتر از ۵ درصد

۰٫۶۰۹

قابل قبول

CMIN/DF

نسبت کای اسکوئر به درجه ازادی

از بررسی ماده ۱۲ دو نتیجه به دست می ­آید؛ یکی اینکه اگر اظهارات خلاف واقع یا سکوت عمدی بیمه­گذار تاثیری در قرارداد نداشته و اهمیت خطر را در نظر بیمه­گر کم نکرده باشد، موردی برای اعمال ماده ۱۲ نخواهد بود. دیگر اینکه در فرضی که بیمه­گذار عمدا تعهدات اطلاعاتی خود را نقض کرده باشد، لکن بیمه­گر با اطلاع از این امر، قرارداد بیمه را منعقد کرده باشد، دیگر نمی­تواند از حقی که در ماده ۱۲ برای او پیش ­بینی شده است، استفاده نماید.

به موجب ماده ۲۲ لایحه بیمه تجاری «هرگاه خودداری بیمه­گذار از اظهار مطالب یا اظهارات خلاف واقع در پرسشنامه عمدی باشد، حتی اگر تأثیری بر وقوع حادثه نداشته باشد، عقد بیمه باطل خواهد بود. در این صورت بیمه­گر، مستحق حق بیمه­های پرداخت شده یا معوق به عنوان خسارت خواهد بود.»

چنانچه بعضی از حقوق­دانان اشاره نموده ­اند، ‹‹معنی دقیق کلمه معوق در ماده ۲۲ لایحه روشن نیست. آیا منظور این است که بیمه­گر مستحق حق­بیمه­های تقسیط­ شده­ای که سر رسید­شان به موجب قرارداد به تعویق افتاده نیز هست یا اینکه منظور این است که بیمه­گر فقط مستحق حق­بیمه­هایی است که در موعد مقرر پرداخت نشده و به عبارت دیگر از سوی بیمه­گذار به تعویق و تأخیر افتاده است؟ کلمه معوق در این ماده برخلاف ماده ۱۲ قانون فعلی، فاقد هر گونه قید زمانی است.››^[۲۳۰] از این جهت ‌می‌توان گفت که حتی ماده ۱۲ قانون بیمه فعلی، رساتر از نص منعکس یافته در لایحه بیمه تجاری است.^[۲۳۱]

در فرضی که حق­بیمه اقساطی نبوده و کل حق­بیمه را بیمه­گذار به بیمه­گر پرداخت نموده، آیا بیمه­گذار می ­تواند استرداد لااقل بخشی از آن را از بیمه­گر بخواهد؟ در این رابطه قانون بیمه صراحت ندارد، از فلسفه وضع ماده ۱۲ چنین برداشت می­ شود که بیمه­گذار متخلف، استحقاقی در استرداد حق بیمه­هایی که آن را نقدی پرداخته، ندارد. در حقیقت وقتی به موجب ماده ۱۲ بیمه­گر می ­تواند اقساط معوقه را دریافت نماید، باید قائل ‌به این مسئله شد که هرگاه بیمه­گذار حق­بیمه را به صورت نقدی و یکجا پرداخت نموده باشد، بیمه­گر حق دارد تا از استرداد کل مبلغ حق­بیمه پرداخت شده، امتناع نماید.^[۲۳۲]

بند دوم : بیمه متقلبانه خطر ایجادشده قبل از انعقاد قرارداد

در رابطه با بیمه خطر ایجاد شده قبل از انعقاد قرارداد، ماده ۱۸ قانون بیمه مقرر داشته «هرگاه معلوم شود خطری که برای آن بیمه به عمل آمده قبل از عقد قرارداد واقع شده است، قرارداد بیمه باطل و بی­اثر خواهد بود و در این صورت اگر بیمه­گر وجهی از بیمه­گذار گرفته باشد باید عشر مبلغ مذبور را به عنوان مخارج، کسر کند و بقیه را به بیمه­گذار مسترد دارد.»

هرچند ماده ۱۸ به صورت مطلق بیمه کردن خطری که قبل از عقد ایجاد شده را از موجبات بطلان دانسته است، با این وجود به نظر می­رسد باید بین دو حالتی که بیمه­گذار سوءنیت دارد و از وقوع خطر آگاهی یافته و درصدد بیمه کردن آن برآمده با حالتی که او نیز مانند بیمه­گر از وقوع حادثه اطلاعی ندارد، تفاوت قائل شد.

در حالت اول، ضمانت اجرا علاوه بر بطلان، عدم استرداد حق بیمه پرداختی از سوی بیمه­گر به بیمه­گذار باشد. ماده ۱۸ باید با توجه به سایر مواد قانون بیمه تفسیر شود و اطلاق آن با توجه به ماده ۱۲ مقید می­ شود. ملاک ماده ۱۲ در موردی که بیمه­گذار مبادرت به بیمه کردن متقلبانه خطری نموده که قبلا واقع شده و از وجود آن مطلع بوده، قطعا و به طریق اولی قابلیت استناد دارد. با توجه به تفسیر ارائه شده به نظر می­رسد که فرض مذکور در ماده ۱۸ ناظر به موردی است که بیمه­گذار نیز از وقوع خطر از پیش محقق شده، اطلاعی نداشته است.^[۲۳۳]

گفتار دوم : دریافت حق­بیمه اضافی و یا فسخ قرارداد

نقض تعهد همیشه عمدی نیست، در برخی موارد بیمه­گذار ناخواسته تعهد خود را نقض می­ کند؛ ‌بنابرین‏ نباید ضمانت اجرای آن با حالتی که بیمه­گذار سوءنیت دارد، یکسان شمرده شود. قانون­گذار نیز میان این دو حالت تفکیک قائل شده و آثار متفاوتی را در نظر گرفته است. در این موارد بیمه­گر بین فسخ قرارداد یا ابقا قرارداد با دریافت حق بیمه اضافی مختار است؛ مشروط به آنکه بیمه­گذار بپذیرد که حق بیمه اضافی را پرداخت کند.

به موجب ماده ۱۳ «اگر خودداری از اظهار مطالبی یا اظهارات خلاف واقع از روی عمد نباشد عقد بیمه باطل نمی­ شود. در این صورت هرگاه مطالب اظهار نشده یا اظهار خلاف واقع قبل از وقوع حادثه معلوم شود بیمه­گر حق دارد یا اضافه حق­بیمه را از بیمه­گذار درصورت رضایت او دریافت داشته قرارداد را ابقا کند و یا قرارداد بیمه را فسخ کند. درصورت فسخ بیمه گر باید مراتب را به موجب اظهار­نامه یا نامه سفارشی دو قبضه به بیمه­گذار اطلاع دهد. اثر فسخ ده روز پس از ابلاغ مراتب به بیمه­گذار شروع می شود و بیمه­گر باید اضافه حق­بیمه دریافتی تا تاریخ فسخ را به بیمه­گذار مسترد دارد … »^[۲۳۴]

باید به بیمه­گر فرصت معقولی داده شود تا درباره استفاده از حق فسخ تصمیم بگیرد. ممکن است بیمه­گر با تأخیر در انتخاب به بیمه­گذار لطمه وارد آورد، ‌به این صورت که معلوم نباشد آیا در این فاصله بیمه­گذار پوشش بیمه دارد یا خیر؟ حتی ممکن است حق شخص ثالثی را در معرض تضییع قرار گیرد، مانند آنکه ذینفع قرارداد بیمه شخصی غیر از بیمه­گذار باشد. ‌بنابرین‏ اگر زمان معقول برای تصمیم ­گیری سپری شد و بیمه­گر در این مدت تصمیم خود را اعلام نکرد، فرض بر این خواهد بود که بیمه­نامه را تأیید کرده. زمان سپری شده باید به اندازه­ای باشد که بتوان آن را به تأیید بیمه­گر تعبیر کرد.^[۲۳۵]

عبارت ماده بر این دلالت دارد که‏ بیمه‏گر می ­تواند یا قرارداد را فسخ نماید و یا با دریافت اضافه حق­بیمه، قرارداد را ابقا نماید. شاید در ابتدا چنین به­نظر برسد که فسخ معلق بر عدم رضایت بیمه‏گذار به پرداخت حق­بیمه اضافی باشد، یعنی اگر بیمه‏گذار حاضر به تأدیه اضافه حق­بیمه نشد، بیمه‏گر حق فسخ خواهد داشت؛ زیرا به ­فرض اینکه مطالب اظهار نشده یا اظهار خلاف واقع هر قدر هم مهم بوده باشند، بیمه‏گر می ­تواند با اخذ مازاد حق بیمه، تعهد جبران خسارت نماید. اما حقیقت امر غیر از این است و باید برای بیمه‏گر اختیار یکی از دو حق را (اضافه‏ حق­بیمه- حق فسخ) قائل شد، نه اینکه حصول یکی معلق به ­عدم حصول دیگری باشد.^[۲۳۶]

هیچ ضرورتی ندارد ثابت شود که حقیقت افشا نشده با موضوع تلف مورد بیمه ارتباط دارد یا روی آن تاثیر گذاشته، حق فسخ ‌به این دلیل ایجاد می­ شود که در زمان انعقاد قرارداد بیمه طرفین به­ نحو برابر با حقایق عمده آشنا نبودند. تاثیر حقیقت افشا نشده روی تلف موضوع بیمه هیچ تاثیری روی مسئله اعتبار یا عدم اعتبار قرارداد ندارد و از این رو حق فسخ بیمه­گر نیز از این موضوع تاثیر نمی­پذیرد.^[۲۳۷]