کاری یو^[۱] نیز معتقد است که موثرترین این برنامه ها عبارتند از؛

۱) ملاقات‏های خانگی وقتی طفل در سن پایین است،

۲)برنامه های تربیتی‏ در مرحله ی آمادگی(پیش از مدرسه)،

۳)آموزش والدین(کاری یو،۱۳۸۱).

پدر و مادر از نقش بسیار مهم و والایی در زندگی کودک برخوردار می‌باشند.« چرا که تا یک سن خاص ایشان متولی تربیت اطفال هستند، و بدیهی است که تربیت صحیح خود نوعی مصون سازی است. والدین و فرزند کنش متقابلی بر یکدیگر دارند»(نجفی ابرندآبادی،۱۳۸۱).

اما گاه مواردی دیده می شود که والدین فاقد مهارت های تربیتی می‌باشند و نمی توانند شیوه های صحیح تربیتی را به کار گیرند؛ به نحوی که در اثر سهل انگاری کودک را به سمت و سوی بزهکاری سوق می‌دهند. در چنین شرایطی توصیه ی جرم‌شناسان و متخصصین در زمینه پیشگیری، به منظور ممانعت از بزهکاری کودک، توسل جستن به برنامه های مبتنی بر آموزش والدین است. «این طیف از برنامه ها در حقیقت به منظور آموزش والدین ‌در مورد چگونگی استفاده ی مناسب از تکنیک های تادیب و تربیت، نظارت و کنترل و این که چگونه می توان محدودیت های مفید و استواری را ‌در مورد کودکان و نوجوانانی که تمایل به قانون شکنی دارند به کاربرد؛ می‌باشد. این برنامه ها معمولاً از رویکرد سازمان یافته ای بهره برده و عمدتاًً به منظور بهبود روابط خانوادگی و کمک به پدر و مادر در استفاده از تکنیک های مناسب تربیت و پرورش کودکان است.»( برنامه هایی برای پیشگیری ، ۱۳۸۲).

پ) سوالات تحقیق

– سوال اصلی اول: آیا بین شیوه تربیت والدین و بزهکاری اطفال رابطه معنا داری وجود دارد؟

-سوال فرعی

آیا بین ابعاد الگوهای ناسازگار اولیه و بزهکاری اطفال رابطه معنا داری وجود دارد؟

ت) اهداف تحقیق

– هدف اصلی :

بررسی نقش خانواده در بزهکاری اطفال.

• اهداف فرعی:

بررسی رابطه بین پانزده بعد الگوهای ناسازگار اولیه و نقش آن در بزهکاری اطفال.

ث) تعریف نظری واژه های کلیدی تحقیق

-طفل

طفل به بیان قانون مدنی فردی است که به سن بلوغ نرسیده باشد. بلوغ شرعی درپسر ١۵ سال تمام قمری و در دختر ٩ سال تمام قمری می‌باشد . با این وصف منظور از طفل در این مقاله پسر زیر ١۵ سال و در دختر زیر ٩ سال مد نظر می‌باشد.

– بزهکاری

بزهکاری در معنا و مفهوم لفظی خود عمل خطائی قلمداد می شود که ناشی از ترک انجام وظیفه قانونی با انجام یک عمل خطائی است که جرم قلمداد نمی شود که این لفظ بیشتر برای کودکان ‌و اطفال به کاربرده می شود بزهکاری در هر حال از لحاظ اصطلاحی معنای بسیار نزدیکی با جرم و تبهکاری دارد ولی ‌به این لحاظ در برابر اطفال استعمال می شود که اطفال با توجه به روح لطیف و ساده ای که دارند نامناسب است که آن ها را به مجرم و تبهکاری عنوان کرد و ازاین حیث اطفال، بزهکار نامیده می‌شوند و در برخی از موارد نیز بزهکار به فردی اطلاق می شود که صرفا مرتکب جرم نشده ولی به طور کلی فردی سرکش و ضد اجتماعی باشد(احمدی،۱۳۹۲).

– الگو(طرحواره)های ناسازگار اولیه

از دیدگاه یانگ “طرحواره ها باورهای عمیق و مستحکم فرد ‌در مورد خود و جهان هستند و حاصل آموزه های سال های نخستین زندگی اند. طرحواره ها دانش ما ‌در مورد خودمان و جهان هستند و به ما می‌گویند چگونه ایم و جهان چگونه است” (یانگ و کلاسکو ویشار ، ۲۰۰۳).

یانگ آن دسته از طرحواره ها را که منجر به شکل گیری مشکلات روانشناختی می‌شوند طرحواره های ناسازگار اولیه می نامد و معتقد است طرحواره ها، به الگوی خود تداوم بخش از خاطرات، هیجانات، شناخت ها، حواس و ادراکات اطلاق می شود که رفتارها را هدایت می‌کنند (همان منبع). آن ها موضوعات ثابت و درازمدتی هستند که در دوران کودکی به وجود می‌آیند و به زندگی بزرگسالی راه می‌یابند و تا حد زیادی ناکارآمدند (یانگ، ۱۹۹۹، یانگ ، کلاسکو، ویشار، ۲۰۰۳ ).

یانگ مفهوم طرحواره های ناسازگار اولیه را مطرح می‌کند و معتقد است به دلیل ارضانشدن نیازهای هیجانی اساسی دوره کودکی، تجارب ناگوار دوره کودکی و خلق و خوی هیجانی کودک طرحواره های ناسازگار اولیه به وجود می‌آیند. این طرحواره ها الگوها یا درون مایه های عمیق و فراگیری هستند، که از خاطرات، هیجان ها، شناخت واره ها واحساسات بدنی تشکیل شده اند، در دوره کودکی یا نوجوانی شکل گرفته اند، در مسیر زندگی تداوم دارند، درباره خود و روابط با دیگران هستند و به شدت ناکارآمدند.

ج) تعاریف عملیاتی

– الگوهای ناسازگار اولیه:

در رابطه الگوها یا طرحواره های ناسازگار اولیه مدل این پژوهش مبتنی بر مدل یانگ(۱۹۹۰) می‌باشد. این پرسشنامه شامل ۱۵ زیر مقیاس:۱-محرومیت هیجانی(سوالات ۱تا۵)، ۲- رها شدگی(سوالات۶ تا۱۰)، ۳-بی اعتمادی/بدرفتاری(سوالات ۱۱ تا۱۵)، ۴- انزوای اجتماعی/بیگانگی (سوالات ۱۶ تا۲۰)، ۵-نقص وشرم (سوالات ۲۱تا۲۵ )، ۶-شکست خورده(سوالات ۲۶ تا۳۰)، ۷-وابستگی/ بی کفایتی(سوالات ۳۱ تا۳۵)، ۸- آسیب پذیری در برابر ضرر و بیماری(سوالات ۳۶تا۴۰)، ۹- گرفتاری(سوالات ۴۱ تا۴۵)، ۱۰- اطاعت(سوالات ۴۶ تا۵۰)، ۱۱-ایثار(سوالات ۵۱ تا۵۵)، ۱۲-بازداری هیجانی(سوالات ۵۶ تا۶۰)، ۱۳-معیار سرسختانه (سوالات ۶۱ تا۶۵)، ۱۴-استحقاق(سوالات ۶۶ تا۷۰)، ۱۵-خویشتن داری/ خود انظباطی (سوالات ۷۱ تا۷۵)، ناکافی می‌باشد.

چ) قلمرو تحقیق

قلمرو مکانی: قلمرو مکانی تحقیق مراکز بازپروری و کانون های نگهداری از اطفال مجرم(اصلاح و تربیت) واقع در شهرستان گرگان می‌باشد.

قلمرو زمانی: قلمرو زمانی تحقیق سه ماهه سوم و چهارم سال ۱۳۹۳ می‌باشد.

قلمرو موضوعی: قلمرو موضوعی این تحقیق بررسی رابطه بین نقش خانواده در بزهکاری اطفال می‌باشد، و برای آنکه بتوانیم این ارتباط را بسنجیم باید یک متغیر را مستقل و بقیه ی عوامل را متغیر وابسته محسوب کنیم. ‌بنابرین‏ با توجه به موضوع شیوه های تربیتی خانواده را پارامتر مستقل و بزهکاری اطفال را پارامتر وابسته در نظر می گرفته و رابطه هر یک از ابعاد شیوه های تربیتی خانواده با توجه به طرحواره های ناسازگار اولیه را با بزهکاری اطفال بررسی می‌کنیم.

ح) مدل مفهومی تحقیق

در رابطه الگوهای ناسازگار اولیه مدل این پژوهش مبتنی بر مدل یانگ(۱۹۹۰)می‌باشد. پرسشنامه ۷۵ آیتمی فرم کوتاه (SQ-SE) شامل ۱۵زیر مقیاس: ۱-محرومیت هیجانی، ۲- رها شدگی ۳-بی اعتمادی/بدرفتاری ۴- انزوای اجتماعی/بیگانگی ۵-نقص وشرم ۶-شکست خورده ۷-وابستگی/بی کفایتی ۸- آسیب پذیری در برابر ضرر و بیماری ۹- گرفتاری ۱۰-اطاعت ۱۱-ایثار ۱۲-بازداری هیجانی ۱۳-معیار سرسختانه ۱۴-استحقاق ۱۵-خویشتن داری/خود انظباطی ناکافی می‌باشد.و همچنین ‌در مورد هوش معنوی مدل تحقیق ‌بر اساس مدل هوش معنوی کینگ شامل ۴ بعد: گسترش خودآگاهی، معناسازی، آگاهی متعالی وتفکر وجودی نقادانه می‌باشد.

شکل۱-۱- مدل مفهومی تحقیق

۱- محرومیت هیجانی

۲- رها شدگی

۳- بی اعتمادی/بدرفتاری

۴- انزوای اجتماعی/بیگانگی

۵- نقص وشرم

۶- شکست خورده

۷- وابستگی/بی کفایتی

۸- آسیب پذیری

۹- گرفتاری

۱۰-اطاعت

۱۱-ایثار

۱۲- بازداری هیجانی

۱۳- معیار سرسختانه

۱۴- استحقاق