۲-۱۸ رهبری تحول آفرین از دیدگاه برنز

مفهوم اولیه رهبری تحول آفرین توسط برنز و در نتیجه تحقیقات توصیفی او پیرامون رهبران سیاسی ارائه شد. برنز رهبری تحول آفرین را به عنوان فرآیندی که در آن رهبران و پیروان همدیگر را به سطح بالاتری از اخلاق و انگیزه سوق می‌دهند، تعریف کرد. این رهبران سعی می‌کنند خصوصیات اخلاقی و ایده آل های متعالی مانند آزادگی، عدالت، برابری، صلح و انسانیت را پیرامون خود متجلی سازند و نه خصوصیات پستی مانند ترس، حرص، حسادت و تنفر. در ارتباط با نظریه سلسله مراتب نیازهای مازلو^[۵۶] ، این نظریه بر تقویت نیازهای سطح بالاتر پیروان تأکید می ورزد. از نظر برنز، رهبری تحول آفرین توسط هر کس با هر موقعیت در سازمان قابل پیاده شدن است. در این نوع رهبری، افراد می‌توانند بر همتایان و مافوق ها مانند زیردستان اثرگذاری داشته باشند (یوکل، ۱۳۸۲).

برنز توجه خود را به ماهیت روابط متعامل رهبران و پیروان جلب نمود. او مطالعه رهبری را به سمت پویایی های تعارض و قدرت، اهداف جمعی، تغییر واقعی عمدی و اهمیت مبنای اخلاقی رهبری و پیروی کشانید و سپس دو نوع مدل رهبری را مطرح نمود: تبادلی و تحول آفرین (مگلیوکا و کریستاکیس^[۵۷]، ۲۰۰۱). از نظر وی نوع رایج تر آن، رهبری تبادلی می‌باشد که شامل مبادله مشوق ها و پاداش ها توسط رهبر جهت جلب حمایت از جانب پیروان می‌باشد؛ هدف این نوع رهبری، توافق بر سر مجموعه ای از اعمال است که اهداف مجزا و فوری رهبر و پیروان، هر دو را برآورده سازد.اما هدف رهبری تحول آفرین فراتر ازارضاء نیازهای فوری می‌باشد؛ رهبر تحول آفرین در جستجوی انگیزه های بالقوه در پیروان است. در این جا هدف جلب توجه پیروان به نیازهای برتر و تبدیل منافع فردی به منافع جمعی می‌باشد(حسینی سرخوش، ۱۳۸۹).

برنز معتقد بود که رهبران تحول آفرین صاحب بینش هستند و دیگران را برای انجام کارهای استثنایی به چالش و تلاش وا می دارند به زعم وی تنها رهبرانی ” تحول آفرین هستند که قادر به ترسیم مسیرهای ضروری برای سازمان های جدیدند، زیرا آن ها منشا تغییراتند، بر تغییرات حاکم بر سازمان اشراف کامل دارند و بر موج تغییرات سوارند” (عابدی جعفری و مرادی، ۱۳۸۴).

۲-۱۹ رهبری تحول‌آفرین از دیدگاه باس

باس با استناد بـه یافته های برنز، مفهوم‌ تـوسعه یـافته‌تری از رهبری تحول‌آفرین را‌ ارائه‌ کرد. برخلاف‌ نظر‌ برنز، که دو مفهوم رهبری‌ تبادلی و رهبری تحول‌آفرین را مانعه الجمع و دو حد نهایی و متضاد یک طیف قلمداد می‌کرد، باس‌ بین‌ این‌ دو‌ مفهوم پیوند قائل‌ شد‌ و بر ایـن نظر بود که رهبر در موقعیتی تبادلی و در موقعیت دیگر می‌تواند تحول‌آفرین‌ باشد. وی‌ در‌ آثار بعدی خود، رهبری تحول‌آفرین را مکمل‌ رهبری‌ تبادلی‌ قلمداد‌ کرد(سنجقی، ۱۳۸۰).

از نظر بس، رهبر تحول آفرین به فردی اطلاق می‌گردد که پیروان را توانمند می‌سازد، به آن ها برای عملکرد فراتر از انتظاراتشان انگیزه می‌دهد و آن ها را به جای تعقیب منافع زودگذر شخصی تشویق به پیروی از هدف های جمعی می کند (کارک^[۵۸]، ۲۰۰۴).

برنارد بس عقیده دارد که رهبران تحول آفرین موجب ایجاد تغییر در پیروان خود و متعاقب آن موجب تغییر در فرهنگ سازمانی خواهند شد. البته در این مورد تأکید اصلی بس بر روی فرایند انگیزش پیروان و مواردی است که موجبات تغییر در پیروان را فراهم می‌کنند (پاور^[۵۹]، ۲۰۰۳).

باس بیان می‌دارد که ترغیب ذهنی رهبران را راغب و توانا می‌کند تا راه های جدید نگاه کردن به مسائل قدیمی را به کارکنان شان نشان دهند تا اینکه آن ها یاد بگیرند که مشکلات را به عنوان مسئله حل شده ببینند و بر راه حل های منطقی تأکید کنند (بیوگره و دیگران^[۶۰]، ۲۰۰۶).

در یـک جمع‌بندی کلی، بـاس نـظریه رهبری تحول‌آفرین را ‌بر اساس‌ چـهار‌ بـنیان‌ یا عامل کلی بنا می‌نهد که عبارتند از (سنجقی، ۱۳۸۰):

الف ) نفوذ آرمانی^[۶۱] : نفوذ آرمانی عبارت است از سرافرازی، فرهمندی، احترام و وفاداری بی چون و چرای پبروان به رهبری که حسی آرمانی را انتقال می‌دهد. نفوذ آرمانی باعث می شود، رهبران تحول آفرین به عنوان الگوهایی از نقش و الگوی رفتار برای پیروان باشند (موغلی، ۱۳۸۲).

کاریزما یا نفوذ آرمانی رهبری را شرح می‌دهد که به عنوان مدل هایی قوی برای پیروان عمل می‌کند.پیروان توسط رهبران شناخته می‌شوند ولی می خواهند با آن ها رقابت کنند.این رهبران معمولا استانداردهای اخلاقی و معنوی بالایی دارند و کارهای درستی انجام می‌دهند.آن ها عمیقا مورد احترام پیروان هستند و قابل اعتماد می‌باشند. آن ها به پیروان بینش و حس رسالت می‌دهند در اصل عامل کاریزما افرادی را توصیف می‌کنند که خاص هستند و دیگران را ترغیب به پیروی از چشم اندازهایشان می‌کنند (برسون و آولیو، ۲۰۰۴).

ب) الهام بخشی^[۶۲]: رهبران تحول آفرین با به چالش کشیدن و معنا بخشیدن به کار پیروان خود، به آن ها انگیزه می‌دهند. روحیه گروهی با این رهبری ارتقا می‌یابد (بس و ریجیو^[۶۳]، ۲۰۰۶). به خصوص این کار توسط نشان دادن همدلی و خوشبینی، درگیرکردن پیروان در ارائه چشم اندازهای آینده و داشتن انتظارات بالا از آن ها انجام می شود (پاپر و دیگران^[۶۴]، ۲۰۰۰).

این عمل توصیف کننده رهبرانی است که از پیروانشان انتظارات بالایی دارند و به آن ها ازطریق انگیزش،الهام می بخشند تا متعهد شوند و بخشی از چشم انداز مشترک سازمان باشند. در عمل مدیران از سمبل ها و نمادهای اساسی جهت جلب توجه تلاش اعضای گروه برای رسیدن به چیزی فراتر از منافع شخصی خود استفاده می‌کنند.روح تیم توسط این نوع رهبری ارتقا می‌یابد (بوانکه و دیستفانو^[۶۵]، ۲۰۰۳).

رهبری الهام بخش وقتی اتفاق می افتد که صدای رهبر برانگیزاننده پیروان در جهت اهداف و اولویت های مشترک است. رهبر روحیه اعتماد به نفس و توانمندی سرشاری را در پیروان ایجاد می‌کند، مثل این است که نوعی انرژی فزاینده و محرک به روح و روان اعضای سازمان تزریق می شود. رهبر الهام بخش با احساسات پیروان سروکار دارد اما او بیدار کردن احساس ها را با به کار گیری بحث، دلیل و برهان و بدون مراجعه به عواطف انجام می‌دهد. او فعالیتگر است و سعی می‌کند که پیروان نسبت به چرایی و علت آرمان های مورد نظر آگاهی پیدا کنند و نسبت به توانایی‌های خود برای دستیابی به آن باور داشته باشند (کارک، ۲۰۰۴).

ج) تحریک فرهیختگی^[۶۶]: تحریک فرهیختگی شامل آن‌ دسته‌ از فعالیت‌هایی است که به‌ ارتقای‌ سطح‌ ابتکار عمل و خلاقیت‌های‌ فردی و جمعی پیروان‌ مـی‌انجامد.رهبران‌ تحول آفرین، اهتمام بسیاری را در زمینه هدایت پیـروان بـرای به چالش کشیدن باورها و شیوه های‌ رایج انجام دادن کار به خرج‌ می‌دهند‌ و فضای‌ لازم‌ را‌ برای دریافت هر گونه پیشنهاد‌ سازنده‌ای ایجاد می‌کنند که متضمن راهکارهای نـوینی باشد (سنجقی، ۱۳۸۰).

د) حمایت‌های تـوسعه‌گرا^[۶۷]:

این عامل زمانی رخ می‌دهد که رهبر به پیروان خود در راستای رسیدن به نیازهای مطلوب شان خدمت می‌کند و در جهت توسعه توان بالقوه افراد تلاش می‌کند (هورویتز و دیگران، ۲۰۰۸).

در اینجا لازم به‌ یادآوری است که برابر نـظر بـاس هر چـهار دسته این عوامل در ارتباط تنگاتنگ با یکدیگر قرار دارد و در مجموع وجه ممیزه رهبری تحول‌آفرین را تشکیل می‌دهد (سنجقی، ۱۳۸۰).

۲-۲۰ تحلیل و ارزیابی نظریه رهبری تحول‌آفرین

مفهوم شناسی

در این فصل مباحث تعاریف، تاریخچه شناسی، دسته بندی جرایم رایانه ای، مصادیق محتوای مجرمانه، ویژگی های جرایم رایانه ای، مسائل وچالش های بین‌المللی جرایم رایانه ای ولزوم تعاون بین‌المللی بیان گردیده است.

مبحث اول- تعاریف :

گفتاراول) رایانه :

رایانه وسیله یادستگاهی است که می‌تواند اطلاعات وبرنامه های کار رادرحافظه اش نگهداری کند وطبق دستورات موجود دربرنامه های مذبور، اطلاعات رابپذیرد وبعد ‌از پذیرش به صورت اطلاعات وگزارش های خروجی مشخص ارائه کند.^[۱]

رایانه به عنوان ابزاری قدرتمنددراختیارکلیه کسانی که دردنیای امروزی زندگی می‌کنند قرارگرفته است وبه جرئت می توان گفت افراد ناگزیرازبکارگیری رایانه درانجام کارها می باشندبطوری که عدم آشنایی بارایانه وعدم استفاده ازآن باعث می شودکه یک فرد نتواند در کارهایش پیشرفت داشته باشد.

امروزه هیچ زمینه ای ‌ازعلوم وفنون را نمی توان یافت که به طریقی درحل مشکلات یا بهبودکارایی خود ازرایانه استفاده ننماید. رایانه هادرمراقبت های پزشکی، طبابت وسیستم های اطلاعات مورداستفاده قرارمی گیرند.دربازرگانی،رایانه هاجهت کاهش فشارحاصل ازرقابت وتقاضاهای مشتریان مورد استفاده قرارمی گیرند.درصنعت،رایانه هاجهت اتوماسیون خط تولیدبکارمی روند.^[۲]

گفتار دوم) جرایم رایانه ای:

‌هر جرمی که قانون ‌گذار به صراحت رایانه را به منزله موضوع یاوسیله جرم جزء رکن مادی آن اعلام کرده باشد،جرم رایانه ای نامیده می شود،این تعریف دو دسته ازجرایم را دربرمی گیرد:

الف- جرایم رایانه ای محض:

یعنی آن دسته ازجرایمی که ارتکاب آن ها قبل ازپیدایش رایانه واجزای فناوری اطلاعات و ارتباطات امکان پذیرنبوده اندمثل دسترسی غیرمجازبه وب سایت ها ‌و سامانه ها ازطریق هک وکرک یاتولیدوانتشارنرم افزارها،ویروس های رایانه ای.

ب- جرایم رایانه ای سنتی:

یعنی آن دسته ازجرایم قدیمی که درحال حاضر رایانه واجزاء فناوری اطلاعات وارتباطات به عنوان ابزارارتکاب آن استفاده شده وانجام جرم سنتی راتسهیل واثرآن راتوسعه داده‌اند مثل استفاده ازرایانه وابزارهای رایانه ای درجعل اسناد ‌و اوراق بهادار.

درتعریف موسع، جرم رایانه ای «‌هر جرمی است که قانون گذار به صراحت رایانه رابه منزله موضوع یاوسیله جزء رکن مادی آن اعلام کرده باشدیاعملاً رایانه به منزله موضوع یاوسیله ارتکاب جرم درآن نقش داشته باشد». این تعریف علاوه برجرایم دسته قبل، آن دسته از جرایم سنتی رانیز که با استفاده ازرایانه وفناوری اطلاعات ارتکاب یابندرابدون اینکه تغییری درعنصرمادی آن هاصورت گرفته باشدیا قانون‌گذار رایانه را جزء این عنصربرشمرده باشد مشمول این عنوان می‌داند^[۳].

گفتارسوم) پلیس فتا :

پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات ایران یا پلیس سایبری ایران با نام مختصر فتا، یک واحد تخصصی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران است .پلیس فتا یکی از مرجع های رسمی در برخورد با جرایم رایانه‌ای است،کلاهبرداری اینترنتی، جعل، سرقت اینترنتی، هک ونفوذ، جرائم سازمان یافته رایانه‌ای، موارد سوء اخلاقی ‌و تجاوز به حریم خصوصی افراد دسترسی غیر مجاز، برداشت اینترنتی غیرمجاز از حساب‌های بانکی اشخاص،‌ شنود غیرمجاز، جعل رایانه‌ای، تخریب و اخلال در داده ها و سامانه‌های رایانه‌ای و مخابراتی، سرقت و کلاهبرداری، جرایم علیه اخلاق عمومی، هتک حیثیت و نشر اکاذیب، استفاده غیرمجاز از پهنای باند بین‌المللی برای برقراری ارتباطات مخابراتی، تولید و آموزش بدافزارها یا نرم افزارهای ارتکاب جرایم سایبری و گذرواژه و اطلاعات کاربران از جمله موضوعاتی است که مورد پیگیری پلیس فتا قرار می‌گیرد.

این واحد در ۳ بهمن ۱۳۸۹ (۲۳ ژانویه ۲۰۱۱) به فرمان اسماعیل احمدی مقدم فرمانده نیروی انتظامی ایران شروع به کار کرد. این اقدام را می‌توان واکنش پلیس به انتشار کرم رایانه‌ای استاکس نت وهمچنین مقابله با کنترل فضای سایبرتوسط مخالفان حکومت ایران بعد از نا آرامی ایران پس از اعلام نتایج انتخابات ۱۳۸۸دانست.ایجاد امنیت و کاهش مخاطرات برای ‌فعالیت‌های علمی، اقتصادی، اجتماعی در جامعه‌ اطّلاعاتی، حفاظت و صیانت از هویت دینی و ملّی، مراقبت و پایش از فضای تولید و تبادل اطّلاعات برای پیشگیری از تبدیل شدن این فضا به بستری برای انجام هماهنگی‌ها و عملیات‌ برای انجام و تحقّق ‌فعالیت‌های غیرقانونی و ممانعت از تعرّض به ارزش‌ها و هنجارهای جامعه در فتا ازجمله‌ وظایف و مأموریت‌های پلیس فضای تولید و تبادل اطّلاعات ناجاست.

در اواخر سال ۱۳۸۷ دبیرخانه پلیس فتا در ستاد ناجا راه اندازی گردید که شامل کمیته های مطالعات تطبیقی،کمیته تجهیزات ومنابع انسانی، مالی، کمیته خسارت و سازمان بود و ریاست آن نیزبه سردار سرتیپ کمال هادیانفر واگذارشد.درنهایت سندراهبردی این نیرو در ۱ اسفند ۱۳۸۷ به تصویب هیئت وزیران رسید واین یگان شکل گرفت.

گفتارچهارم) حقوق جزا :

درمعنای عام عبارت است ازشعبه ای ‌از علم حقوق که هدف آن پیش‌بینی ومجازات کارهایی است که مغایرنظم اجتماعی است .این شامل حقوق جزای ماهوی وآئین دادرسی کیفری است.

درمعنای خاص فقط شامل حقوق جزای ماهوی است که جرم ها ‌را تعریف ومشخص می‌کند ومجازات آن ها وشروط مسئولیت کیفری را بازگومی کند. اگرازجرائم اختصاصی بحث کند نام آن حقوق جزای اختصاصی و اگرازجرائم عمومی گفتگو نمایدنام آن حقوق جزای عمومی است^[۴].

مبحث دوم )تاریخچه شناسی :

در دهه ۱۹۷۰ مقالات زیادی پیرامون جرائم رایانه ای در روزنامه‌ها و در بعضی از کتاب‌ها نوشته شد ولی با توجه به اینکه آن نوشته ها مبتنی بر تحقیقات تجربی نبوده است لذا ارزش علمی نداشته تا بتوان به آن ها استناد کرد. نخستین تحقیقاتی که پیرامون جرائم رایانه ای صورت گرفت در آمریکا بود که این تحقیقات به قضیه کلاهبرداری ازطریق سوء‌استفاده از ۵۶ هزار مورد بیمه به ارزش حدودا ۳۰ میلیون دلار اشاره کرد. مورد دیگر، قضیه «هراشتات» در آلمان مربوط به معاملات ارزی خارجی بود که مبلغ ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار مارک از حساب ارزی بانک هراشتات خارج و همین امر موجب ورشکستگی این بانک و وارد شدن خسارت به مشتریان شد. در دهه ۱۹۸۰ جرائم رایانه ای فقط محدود به جرایم اقتصادی نبوده و دیگر زمینه‌ها را هم که جنبه اقتصادی نداشته شامل می‌شود مانند دستکاری رایانه بیمارستان‌ها، جعل اسناد با بهره گرفتن از رایانه و دست یافتن به اطلاعات خارجی محرمانه آمریکا، انگلستان و ‌چند کشور دیگر وفروختن این اطلاعات. در دهه ۱۹۹۰ که شبکه جهانی (اینترنت) فراگیر شد جرائم رایانه ای از جنبه اقتصادی وسیع‌تر شده و ابعاد جدید‌تری به خود گرفته است.^[۵]

گفتار اول) تاریخچه پیدایش جرایم رایانه ای :

مبحث سوم : مضرات مشروبات الکلی

الکل ماده مخدریست که دردنیای امروز به میزان وسیعی مصرف می شود و به علت اینکه دراکثر جوامع به آسانی قابل حصول است اغلب مردم تصور نمی کنند که مخدر باشد ولی واقعا چنین است واگر به غلط از آن استفاده شود می‌تواند مضرات زیادی برای شما داشته باشد. (میندل،۱۳۷۲،۳۲۳)

حرمت نوشیدن مشروبات الکلی بدون دلیل نیست بلکه به جهت ضررهای فراوان اخلاقی،جسمی، روحی،اجتماعی و اقتصادی است. (مویدی،۱۳۸۳،۴۱)

گفتار اول : مضرات اخلاقـی مشروبات الکلی

مشروبات الکلی بزرگ ترین ضربه را برپیکر اخلاق وارد می‌سازد،زیرا معتاد به شراب،انسانی بد اخلاق،بدزبان،بی توجه به حریم هاو خطوط قرمز ‌و حرمت ها ست.به همه قوانین و مقرراتی که پایه سعادت بشری است پشت پا می زند واز بی عفتی،جنایت و خیانت باکی ندارد و چون در هنگام مستی نیروی تشخیص و تمیز خوبی و بدی را از دست می‌دهد،هر خلافی را مرتکب می شود. (مویدی،۱۳۸۳،۴۲)

الکل باعث انحطاط شخصیت و در نتیجه سقوط اخلاقی شخص می‌گردد. (جزایری،۱۳۸۷،۲۱)

گفتار دوم : مضرات روانـی مشروبات الکلی

الکل افزون بر متزلزل کردن پایه های اخلاقی فردی و اجتماعی،به روح و روان شراب خوار،نیزآسیب وارد می ‌کند از جمله۱)افسردگی و اضطراب های پایدار روحی،که براثراستفاده ی بلندمدت الکل ایجاد می شود،۲)خودکشی وخود آسیبی.درمیان افراد،استفاده کنندگان از الکل،بیشتر از دیگران،دست به خودکشی و خود آسیبی می‌زنند.۶تا۲۰ درصد مصرف کنندگان الکل،سرانجام خودکشی می‌کنند،۳)تغییردر شخصیت.کسی که در نوشیدن الکل زیاده روی می‌کند غالبا گرفتار خود محوری و فقدان تمایل به دیگران می گرددو استاندارد رفتارهای او به خصوص در مسئله احساس مسئولیت،کاهش پیدا می‌کند.در شخص الکلی عاطفه خانوادگی و محبت نسبت به زن و فرزند ضعیف می شود وانسان تا مرحله حیوانیت سقوط می‌کند،به طوری که مکرردیده شده پدرانی فرزندان خود را با دست خود کشته اند،۴)آسیب جدی و پایدار قوای ذهنی و هوشی،۵)بروز علائم حادروان پزشکی به صورت توهمات وهذیان گویی(علایم جنون آمیز)،۶)افزایش رفتارهای تهاجمی،۷)تحریک پذیری و بی ثباتی خلق و خوی و۸)سوء ظن و حسادت به اطرافیان. (مویدی،۱۳۸۳،۴۶-۴۵)

گفتار سوم : مضرات جسمـی مشروبات الکلی

شاید بتوان گفت بیشترین تاثیر سوء شراب بر جسم آدمی است.به گونه ای که هیچ عضوی از اعضای بدن انسان رانمی توان یافت که ازگزند این ام الخبائث مصون باشد.تحقیقات علمی ‌و کاوش های نظری به برخی ازاین مضرات دست یافته است.بی تردیددرآینده دورونزدیک آثار زیان باردیگری کشف خواهد شد.اینک به برخی از این آثار ناگوار اشاره می‌کنیم.

۱)عقل:مشروبات الکلی یکی از بلاهای بزرگ وخانمان برانداز زندگی بشر بوده و هست.در نکوهش این سم مهلک همین بس که با بزرگ ترین سرمایه ی بشر ‌و وسیله ی امتیاز او بر سایر جانداران یعنی عقل و خرد سر جنگ ومبارزه دارد.زیان هایی که شراب به قوه عاقله و دراکه وارد می‌سازد و تصرفاتی که درافکارو اندیشه‌های انسان می کندومجرای ادراک را،چه در حال مستی و چه بعداز آن به انحراف می کشاند برای هیچ کس قابل انکار نیست. (مویدی،۱۳۸۳،۴۷)

مستی باعث زوال عقل گردیده ‌و قوای دماغی شخص که درحالت عادی به فعالیت مشغول است،تحت تاثیر الکل یا خمر،تعطیل یا دچار اختلال می‌گردد. (جزایری،۱۳۸۷،۶۱)

۲)سیستم عصبی:عوارض عصبی ناشی از مصرف نوشابه های الکلی رادر دو جهت عضوی ورفتاری می توان بررسی کرد.عوارض عضوی مغز ‌و مراکز عصبی بیشتر به صورت التهاب رشته‌های عصبی،تغییراتی در قشرمخ،آتروفی( کوچک شدن)مغز وبرخی بیماری های نادر دیگر ممکن است بروز کند.مشکلات رفتاری بیشتر به شکل اختلال هایی در خواب،رفتارهای تحریکی و تخدیری،خشونت یا کم شدن تحمل و غالبا بی حوصلگی خودنمایی می‌کند. (مویدی،۱۳۸۳،۵۲)

۳)مغز:دانشمندان دانشگاه جانزها پکینز در بالتیور ایالت مریلند آمریکا اعلام کردند مصرف میزان کم تا متوسط مشروبات الکلی سبب کاهش مغز انسان می شود. (مویدی،۱۳۸۳،۵۳)

برای محافظت از مغز خود از خوردن الکل خودداری نمایید.دکتر جین جک وانگ از آزمایشگاه دولتی اپتون نیویورک می‌گوید الکل برای مغز شمااصلا خوب نیست.معتادین به الکل به مغزخود صدمه می‌زنند. (کارپر،۱۳۷۹،۳۹۴)

گفتار چهارم :مضرات اقتصادی مشروبات الکلی

متاسفانه حکومت ها تنها به فکر منافع مالیاتی شراب هستند ولی حساب بودجه های هنگفت دیگری را که صرف ترمیم مفاسد شراب می شود نمی کنند.اگر دولت ها حساب ازدیاد بیماری های روحی در اجتماع،خسارت های جامعه ی منحط،اتلاف وقت های گران بها،تصادفات رانندگی ناشی از مستی،فساد نسل های پاک،عقب ماندن فرهنگ،زحمت ها وگرفتاری های پلیس وپرورشگاه جهت سرپرستی اولاد الکلی ها بیمارستان ها ‌و تشکیلات دادگستری برای جنایات آن ها،زندان برای مجرمان الکلی ودیگر خسارات ناشی از شراب خواری را یک جا بکنند،خواهند دانست درآمدی که به عنوان عوارض ومالیات شراب عایدشان می شود در برابر خسارت نام برده هیچ است. (مویدی،۱۳۸۳،۶۱)

نتایج اسف انگیز خوردن مشروبات الکلی به قدری زیاد است که به گفته یکی از دانشمندان اگر دولت ها ضمانت کنند درب نیمی از می خانه هارا ببندند می توان ضمانت کرد که ازنیمی ‌از بیمارستان ها وتیمارستان ها بی نیاز شویم. (درتاج،۱۳۸۹،۱۰۰)

افزون براین نتایج اسف انگیز،مصرف مشروبات الکلی راتنها باپول نمی توان سنجیدزیرامرگ عزیزان،به هم خوردن خانواده ها،آرزوهای بربادرفته ‌و فقدان مغزهای متفکرانسانی به هیچ وجه باپول مقایسه شدنی نیست. (مویدی،۱۳۸۳،۶۲)

گفتار پنجم : مضرات اجتماعـی مشروبات الکلی

افزون بر آنچه گذشت،‌هوس‌بازی برای میگساری آثار نا گواری در جامعه دارد و سلامت اجتماع را از جهات گوناگون درمعرض خطروتهدید قرارمی دهد.برخی از این آثار ناگوار عبارتند از:۱)افزایش میزان حوادث رانندگی،۲)افزایش هزینه های مراقبت های بیماران عصبی و روانی،۳)افزایش بزهکاری وپی آمدهای حاصله از آن و۴)هزینه های مختلف مراجع پلیسی و قضایی مربوطه. (مویدی،۱۳۸۳،۶۳)

بخش دوم : نوشیدنی های کـافئین دار^[۳۸]

کافئین چیست؟کافئین یکی ازمحرک ترین مواد سیستم عصبی درجهان است.کافئین مستقیماروی اعصاب اثرمی گذارد.همان طور که مصرف قهوه،چای و کولاها،شمارا سرحال می آورد،اثرات جانبی آن ها به مراتب زیان بخش تر است. (میندل،۱۳۷۵،۳۵۷)

نه تنهاکافئین ماده مخدراست بلکه بایدبگویم مخدری قوی است.ضمن اینکه ازنوشیدن انواع کولا،چای وقهوه ی روزانه خود لذت می برید به آن معتاد هم می شوید.کافئین مستقیما بر روی دستگاه عصبی مرکزی اثر می‌کند.پس از مصرف،خیلی سریع احساس خستگی را کمتر کرده و ذهن ‌را روشن تر می‌کند.سبب تحریک کبدشده و قند ذخیره در آن را،آزاد می‌سازد.آزاد شدن قند ذخیره از کبد به وسیله کافئین فشار زیادی بر دستگاه غدد مترشحه داخلی وارد می‌سازد. (میندل،۱۳۷۲،۳۱۷)

نیمه عمرکافئین دربدن انسان۳تا۱۰ساعت است وزمان رسیدن به اوج غلظت۳۰ تا۶۰دقیقه است.کافئین به آسانی به مغز می ‌رسدو باعث فعال شدن گیرنده‌هایی درمغز می ‌شود.نتیجه نهایی این فعالیت،افزایش برخی مواد شیمیایی در مغز است. (تبیان)

۱۰

شرکت های آمریکایی احتمالا” زمانی که اخبار بد نزدیک است، سود را پیش‌بینی می‌کنند، ولی شرکت های کانادایی زمانی که اخبار خوب در طول دوره پیش‌بینی وجود دارد، سود را پیش‌بینی می‌کنند.تأثیر محیط قانونی بر افشای اختیاریبیجینسکی و دیگران، ۲۰۰۲۱۱افزایش در مالکیت نهادی سبب کاهش انگیزه مدیران برای دستکاری سود و در نتیجه افزایش محتوای اطلاعاتی سود می شود.

آیا مالکیت نهادی با مدیریت سود و میزان برآورد سودآوری آتی توسط قیمت سهام مرتبط است؟راجگوپال و سایرین، ۲۰۰۲۱۲شرکت های دارای بحران مالی پیش‌بینی سود خوش بینانه تری منتشر می‌کنند که حاکی از دیدگاه منفعت طلبانه بود.پیش‌بینی سود توسط مدیران و معاملات درونیایرانی، ۲۰۰۳۱۳مدیران با درجه بالاتر منافع وابسته به سهام شرکت، تمایل بیشتری به استفاده از مکانیزم انتشار سود پیش‌بینی شده سهام در جهت جلوگیری از قیمت گذلری نادست سهام دارند.افشای اختیاری و انگیزه های مبتنی بر سهامناجار و سایرین، ۲۰۰۳۱۴شرکت هایی که سرمایه گذاران نهادی و مدیران غیر موظف بیشتری دارند با احتمال بیشتری پیش‌بینی ارائه می‌کنند و تعداد پیش‌بینی های ارائه شده از جانب این شرکت ها بیشتر است.بررسی رابطه بین هیات مدیره و سرمایه گذاران نهادی با ویزگی های پیش‌بینی سود مدیریتآجینکیا و همکاران، ۲۰۰۵۱۵

ادامه جدول(۲- ۱)

بحران مالی،رشد شرکت، اندازه شرکت و خطای پیش‌بینی در دوره قبل با سوگیری در پیش‌بینی ها مرتبط است.

بررسی عوامل تعیین کننده سوگیری در پیش‌بینی مدیران

اوتا، ۲۰۰۶

۱۶

هنگامی که شرکت برای خود سابقه مناسبی در ارائه پیش‌بینی ایجاد می‌کند، سهام‌داران به اخبار موجود در پیش‌بینی های مدیران واکنش بیشتری نشان می‌دهند.

بررسی تأثیر شهرت مدیران در ارائه پیش‌بینی بر واکنش سرمایه گذاران به پیش‌بینی های مدیران

هوتون و همکاران، ۲۰۰۷

۱۷

بیبن شرایط رونق اقتصادی و خطای پیش‌بینی سود رابطه معکوس و بین عمرز شرکت و خطای پیش‌بینی رابطه مثبت وجود داشت.

بررسی عوامل مؤثر بر خطای پیش‌بینی سو شرکت های دارای عرضه اولیه سهام در بازار بورس داکا

کامران احمد و دیگران، ۲۰۰۷

۱۸

انتشار سود پیش‌بینی شده مدیریت باعث کاهش عدم تقارن اطلاعاتی بین مدیریت شرکت و سرمایه گذاران می شود. وجود منافع شخصی مدیران می‌تواند بر رفتار آن ها در تعیین سود های پیش‌بینی شده تأثیرگذار باشد. در صورت وجود خطا در سودهای پیش‌بینی شده قبلی، اعلام سود پیش‌بینی شده مدیریت مورد توجه بازار قرار نخواهد گرفت.

پیش‌بینی سود توسط مدیران

هیرتس و همکاران، ۲۰۰۸

۱۹

پیش‌بینی های اولیه مدیران به طور متوسط دارای خوش بینی هستند.

پیش‌بینی سود توسط مدیران در ژاپن

کاتو و همکاران، ۲۰۰۹

۲۰

عدم اطمینان در محیط تجاری می‌تواند القا کننده یا تشدید کننده سوگیری مدیران، در پردازش اطلاعات شود که خود منجر به خطا در برآوردهای مدیران از دورنمای تجاری شرکت‌ها می شود.

بررسی رابطه بین خطای پیش‌بینی سود توسط مدیران و اقلام تعهدی

گانگ و همکاران، ۲۰۰۹

۲۱

شرکت های بزرگ از سطح افشای بالاتری برخوردارند.

تحلیل پیش‌بینی بازده سهام شرکت های آمریکایی

مرکیو، ۲۰۰۹

۲۲

سوابق شرکت ‌در مورد پیش‌بینی سود قبلی یا اعتبار پیش‌بینی، قابلیت اعتماد پیش‌بینی جاری را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

دقت پیش‌بینی های قبلی و عکس العمل سرمایه گذار به پیش‌بینی سود توسط مدیران

هوتون و استوکن، ۲۰۰۹

۲۳

در صورت وجود دقت بالا در پیش‌بینی های قبلی، پیش‌بینی های ارائه شده برای دوره فصلی جدید، واکنش کمتر از واقع سهام‌داران به سودهای اعلامی واقعی را تقلیل می‌دهند.

تأثیر دقت بالای پیش‌بینی مدیر بر پیش‌بینی دوره فصلی جدید

ژانگ، ۲۰۱۲

۲۴

در صورت وجود دقت بالا در پیش‌بینی های قبلی، پیش‌بینی های ارائه شده برای دوره فصلی جدید، واکنش کمتر از واقع سهام‌داران به سودهای اعلامی واقعی را تقلیل می‌دهند.

تأثیر دقت بالای پیش‌بینی مدیر بر پیش‌بینی دوره فصلی جدید

ژانگ، ۲۰۱۲

۲۴

بین دقت پیش‌بینی و متغیرهای قیمت سهام و اندازه شرکت ارتباط وجود دارد.

دقت پیش‌بینی سود شرکت‌ها

خالقی مقدم، ۱۳۷۷

۲۵

پیش‌بینی شود شرکت‌ها خوش بینانه انجام شده است.شرکت‌های کوچک در مقایسه با شرکت‌های بزرگتر پیش‌بینی بدبینانه تری انجام می‌دهند.با افزایش مقدار بخران مالی نیز سود بدبینانه تر منتشر می شود.

عوامل مؤثر بر سوگیری مدیران در پیش‌بینی سود

ثابت، ۱۳۸۴

۲۶

دقت پیش‌بینی مدیریت به مراتب بالاتر از مدل سری زمانی باکس- جنکیز است.

مقایسه دقت پیش‌بینی سود توسط مدیریت با سری زمانی باکس-جنکیز

قاسمی، ۱۳۸۴

۲۷

در همه شرکت‌ها پیش‌بینی ها بر اساس مدل سری زمانی از پیش‌بینی سود توسط مدیران دقیق تر است.

بررسی کاربرد مدل های مختلف سری زمانی پیش‌بینی سود در صنعت سیمان

ابوالقاسمی،۱۳۸۴

۲۸

یافته ها بیانگر نقش بسیار ضعیف مدیران غیر موظف و سرمایه گذاران نهادی در اثر گذاری بر ویژگی های پیش‌بینی سود شرکتهاست.

رابطه اعضای غیر موظف هیات مدیره و سرمایه گذاران نهادی با پیش‌بینی سود شرکت‌ها

مرفوع، ۱۳۸۵

۲۹

ادامه جدول(۲- ۱)

خطای پیش‌بینی سودبا دوره پیش‌بینی و نوسانات شاخص کل بورس، رابطه مستقیمی دارد و ‌در مورد ارتباط با اندازه شرکت، عمر شرکت، درجه اهرم مالی، اظهار نظر حسابرس و طبقه صنعت رابطه معناداری دیده نشد.

میزان عدم صحت سود پیش‌بینی شده شرکت‌ها

بهرامیان، ۱۳۸۵

۳۰

بین رشد سود، رشد فروش، رشد دارایی ها، سود پیش‌بینی شده در گذشته، اهرم مالی، قیمت سهام و دقت پیش‌بینی سود، رابطه وجود دارد، اما بین سود سهام پرداختی و اندازه شرکت با دقت پیش‌بینی سود، رابطه ای وجود ندارد.

بررسی سازه‌های مؤثر بر دقت پیش‌بینی سود توسط مدیریت شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

نمازی و همکاران، ۱۳۸۶

۳۱

پیش‌بینی های مدیران دارای انحراف خوش بینانه می‌باشد و دقت پیش‌بینی با توجه به اندازه شرکت، سود یا زیان ده بودن شرکت و نوع صنعت متفاوت می‌باشد.

بررسی دقت پیش‌بینی سود توسط مدیران و عوامل مؤثر بر آن

مشایخ و شاهرخی، ۱۳۸۶

۳۲

رابطه منفی بین دوره پیش‌بینی، اهرم مالی و عمر شرکت با دقت پیش‌بینی دیده شده و بین گزارش حسابرس با دقت پیش‌بینی رابطه معناداری وجود دارد.

عوامل مؤثر بر دقت سود پیش‌بینی شده توسط شرکت‌ها

رحمانی نصرآبادی، ۱۳۸۷

۳۳

• مقدمه

در طی سال‌های گذشته پژوهشگران مختلف با عنایت به ناتوانی بتا در توضیح بازده سهام، به بررسی توان مدل قیمت‌گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای در تبیین و پیش‌بینی بازده سهام و یافتن متغیرهای دیگری مانند بتا که معرف خطرپذیری باشند، پرداخته‌اند. در این میان با توجه به اهمیت اطلاعات حسابداری به ویژه خطرپذیری اطلاعاتی در ارزیابی عملکرد و تخمین بازده مورد انتظار سرمایه‌گذاران، کیفیت و دقت تهیه این اطلاعات دغدغه استفاده‌ کنندگان بوده و تحقیقات زیادی را به خود اختصاص داده است.

البته بحث روزافزون در این زمینه که آیا کیفیت اطلاعات حسابداری (خطرپذیری اطلاعاتی) به طور مستقل بر هزینه سرمایه شرکت تأثیر می‏ گذارد، همچنان به صورت یک مسئله بحث‌برانگیز باقی مانده است. بسیاری از این مناظره‌ها و بحث‌ها نیز بر کیفیت اقلام تعهدی متمرکز است و سوال مهم و حل نشده این است که آیا شاخص کیفیت اقلام تعهدی (که معمولاً بر اساس معیار تعدیل‌شده کیفیت اقلام تعهدی دیچو و دچو^[۱] (۲۰۰۲) کمّی می‏ شود) به عنوان جنبه‏ای از خطرپذیری اطلاعاتی، یک عامل صرف خطرپذیری محسوب می‌شود یا خیر. برخی این عامل را بر مبنای مفهوم خطرپذیری تفسیر می‏ کنند (برای‏ مثال فرانسیس و همکاران ^[۲]۲۰۰۵، ابودی و همکاران ۲۰۰۵^[۳]، اگنوا ۲۰۰۸^[۴]، کیم و کی ۲۰۱۰^[۵]). در حالی که برخی دیگر این دیدگاه را رد می‏ کنند (مانند کور و همکاران ۲۰۰۸^[۶] و ماشرووالا و ماشرووالا ۲۰۱۱^[۷]). با وجود این ابهام درباره وضعیت خطرپذیری شاخص کیفیت اقلام تعهدی، همچنان در بخش وسیعی از ادبیات حسابداری استنتاج بر مبنای این فرض صورت می‏ گیرد که کیفیت اقلام تعهدی معیاری برای خطرپذیری اطلاعاتی است. ‌بنابرین‏ ارائه درک بهتری از این‌که آیا قیمت‏گذاری شاخص کیفیت اقلام تعهدی با تفسیری بر مبنای خطرپذیری سازگار است، مهم به نظر می‏رسد (ماشرووالا و ماشرووالا ۲۰۱۱، ص. ۱۳۴۹).

• 1. بیان مسئله

همان طور که پیش‌تر بیان شد، ارائه درک بهتری از این‌که آیا قیمت‏گذاری شاخص کیفیت اقلام تعهدی با تفسیری بر مبنای خطرپذیری سازگار است، مهم به نظر می‏رسد و یکی از مسائل اساسی در این بحث این است که آیا رابطه مثبت و قوی بین بازده آتی و شاخص کیفیت اقلام تعهدی وجود دارد^[۸].

‌بنابرین‏ چنانچه شرکت‏هایی با شاخص کیفیت اقلام تعهدی زیاد به طور متوسط نسبت به شرکت‏هایی با شاخص کیفیت اقلام تعهدی کم عملکرد بهتری نداشته باشند، ‌بنابرین‏ شاخص کیفیت اقلام تعهدی نمی‏تواند نشان‌دهنده خطرپذیری و آزمونی اضافی برای قیمت‌گذاری دارایی‏ها باشد (کور و همکاران ۲۰۰۸). با این حال، شواهد قبلی مربوط به رابطه‌ بین شاخص کیفیت اقلام تعهدی و بازده‏های غیرعادی آتی، غیرقطعی است به طوری که متناسب با مطالعات انجام‌شده، دوره های مورد مطالعه و متدولوژی‌های استفاده شده، متفاوت بوده است. به عنوان مثال، کور و همکاران (۲۰۰۸) نتیجه‏گیری کردند، رابطه‌ مثبت بااهمیتی بین شاخص کیفیت اقلام تعهدی و بازده‏های غیرعادی آتی سهام پس از کنترل انحراف‌های (سو گیری‌های) مربوط به ساختار خرد بازار^[۹] و یا هزینه‏ های معاملات^[۱۰] وجود ندارد. از سوی دیگر، اگنوا (۲۰۰۸) و کیم و کی (۲۰۱۰) استدلال کردند که شرکت‏هایی با شاخص کیفیت اقلام تعهدی زیاد پس از کنترل شوک جریان نقدی یا حذف سهام کم ارزش، عملکرد بهتری نسبت به شرکت‏هایی با شاخص کیفیت اقلام تعهدی پایین دارند (ماشرووالا و ماشرووالا ۲۰۱۱، ص. ۱۳۵۰).

از آنجا که آزمون‏های سنتی قیمت‌گذاری دارایی‏ها (مانند مطالعات فوق) نتایج متفاوتی را در قیمت‌گذاری شاخص کیفیت اقلام تعهدی و در نتیجه در بحث خطرپذیری ‌داشته‌اند. در این تحقیق، مطابق با پژوهش‌های قبلی(کور و همکاران، ۲۰۰۸ و ماشرووالا و ماشرووالا، ۲۰۱۱) کیفیت اقلام تعهدی مورد بررسی قرار می‌گیرد تا مشخص شود آیا شاخص کیفیت اقلام تعهدی می‌تواند معیاری برای خطرپذیری باشد یا خیر.

• 1. اهمیت و ضرورت تحقیق

اهمیت بررسی قیمت‏گذاری کیفیت اقلام تعهدی ‌به این دلیل است که فرانسیس و همکاران^[۱۱] (۲۰۰۵) با بررسی اثر کیفیت اقلام تعهدی بر هزینه سرمایه نتیجه‏گیری کردند که “خطر اطلاعاتی (که ‌بر اساس کیفیت اقلام تعهدی کمّی می‏ شود) یک عامل خطرپذیری قیمت‎گذاری شده است”. اما، کور و همکاران (۲۰۰۸) ‌به این نتیجه رسیدند که رگرسیون‏های فرانسیس و همکاران (۲۰۰۵) ارتباط همزمان بین بازده اضافی و بازده عوامل را بررسی می‏ کنند و نه آزمون این فرضیه که شاخص کیفیت اقلام تعهدی یک عامل خطرپذیری قیمت‏گذاری شده است، ‌بنابرین‏ شواهدی دال بر این‌که شاخص کیفیت اقلام تعهدی یک عامل خطرپذیری قیمت‏گذاری شده است و بازار کیفیت اقلام تعهدی را در قیمت سهام وارد می‌کند، ارائه نمی‌دهند (کور و همکاران ۲۰۰۸، ص ۲). با بهره گرفتن از بازده‏های ماهانه، کور و همکاران (۲۰۰۸) دریافتند که یک رابطه مثبت بین شاخص کیفیت اقلام تعهدی و بازده‏های آتی سهام در دوره مورد آزمون ابودی و همکاران (۲۰۰۵) وجود دارد، اما هیچ رابطه‏ای در دوره مورد بررسی فرانسیس و همکاران (۲۰۰۵) وجود ندارد. (ماشرووالا و ماشرووالا ۲۰۱۱، ص ۱۳۵۳-۱۳۵۲).

برخلاف کور و همکاران (۲۰۰۸)، دو مطالعه اخیر وجود رابطه مثبت بین شاخص کیفیت اقلام تعهدی و بازده آتی سهام و همچنین صرف خطرپذیری مثبت در رابطه با شاخص کیفیت اقلام تعهدی پس از کنترل شوک‏های جریان نقدی (اگنوا ۲۰۱۰) و سهام کم ارزش (کیم وکی ۲۰۱۰)، را نشان داده‌ است.

اِکر^[۱۲] و همکاران (۲۰۰۶) به طور مستقیم این موضوع که آیا شاخص کیفیت اقلام تعهدی بازده‏های آتی را پیش ‏بینی می ‏کند یا خیر را آزمون نکردند. اما، پرتفوی عامل تقلیدی آن‌ ها (با بهره گرفتن از بازده‏های روزانه) به طور متوسط بازده‏های بیشتری کسب نمود که نشان می‏ دهد در دوره نمونه مورد بررسی آن‌ ها شاخص کیفیت اقلام تعهدی و بازده‏های آتی سهام دارای همبستگی مثبت زیادی هستند.

با وجود چنین شواهد در هم ریخته‏ای در خصوص خطرپذیری کیفیت اقلام تعهدی، هنوز اجماعی ‌در مورد این‌که کیفیت اقلام تعهدی (به عنوان عامل خطرپذیری اطلاعاتی) یک عامل خطرپذیری است یا خیر وجود ندارد و همچنان در بخش بخش بزرگی از ادبیات مالی تصور بر این است که خطرپذیری اطلاعاتی (که توسط شاخص کیفیت اقلام تعهدی نمایندگی می‏ شود) قیمت‌گذاری می‌شود که تکیه بر نتایج فرانسیس و همکاران (۲۰۰۴ و ۲۰۰۵) دارند که بیان می ‏کند خطرپذیری اطلاعاتی، قیمت‌گذاری شده است.

• 1. وجه تمایز پژوهش حاضر با تحقیقات پیشین

1. 1. هیچ یک از تحقیقات انجام‌شده پیشین در ایران به بررسی این‌که آیا شاخص کیفیت اقلام تعهدی ‌منعکس کننده خطرپذیری است یا خیر، نپرداخته‌اند.

1. 1. در این تحقیق آزمون فرضیه‌های تحقیق به صورت ماهانه صورت می‌گیرد، موردی که در تحقیقات انجام‌شده پیشین در ایران مورد توجه قرار نگرفته است.

1. در این تحقیق به منظور افزایش دقت و کاهش خطای اندازه‌گیری دوره‌ زمانی بیشتری نسبت به تحقیقات انجام‌شده‌ پیشین در ایران مورد بررسی قرار می‌گیرد (۱۳۷۹-۱۳۹۰).

   1. اهداف تحقیق