۴-۳-۲-۱-مقایسه میانگین گویه های شاخص شفافیت در منطقه ۴
همان گونه که در جدول (۹-۴) مشخص شده است در میان ۱۰ گویه شاخص شفافیت برای شهروندان منطقه۴ گویه (از قوانین موجود در حوزه شهرداری آگاه هستم و رعایت می کنم )با ۳۲/۲ بالاترین میانگین و گویه (درصورت وجود فساد در حوزه شهرداری وشورای شهر برخورد لازم صورت می گیرد .) ۷۱/۱پایین ترین میانگین می باشند.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

نمودار (۱۲-۴) :مقایسه میانگین گویه های شاخص شفافیت در منطقه ۴
منبع :یافته های تحقیق ، ۱۳۹۳
۴-۳-۲-۲-مقایسه میانگین گویه های شاخص شفافیت در منطقه ۸
همان گونه که در جدول (۹-۴) و نمودار (۱۳-۴)مشخص شده است در میان ۱۰ گویه شاخص شفافیت برای شهروندان منطقه۸ گویه(از قوانین موجود در حوزه شهرداری آگاه هستم و رعایت می کنم )۸۸/۲بالاترین میانگین وگویه (شهروندان از روند فعالیت شهرداری آگاهی مستمر و مداوم دارند) ۲۸/۲پایین ترین میانگین می باشد .
نمودار (۱۳-۴): مقایسه میانگین گویه های شاخص شفافیت در منطقه ۸
منبع :یافته های تحقیق ۱۳۹۳
در شاخص شفافیت نیز شهروندان منطقه ۴ معتقدند درصورت وجود فساد در حوزه شهرداری وشورای شهر برخورد لازم صورت نمی گیرد و امتیاز کمی به این سوال قائل شده اند و این نشان دهنده وضعیت ناخوشایند ودر جه پایین شفافیت در این منطقه است در صورتی که شهروندان منطقه ۸ به گویه ی شهروندان از روند فعالیت شهرداری آگاهی مستمر و مداوم دارند ،امتیاز پایینی قائل شدند براین اساس می توان به پیشرفت این شاخص در این منطقه امیدوار بود .
۴-۳-۳بینش راهبردی در گروه شهروندان
این متغیر شامل۵ گویه برای شهروندان می باشد که در پرسشنامه سوالات ۳۳تا ۳۷ می باشد .همانگونه که در جدول (۱۰-۴) مشخص شده است متغیر بینش راهبردی بین شهروندان منطقه ۴ و ۸ مقایسه گردیده است .به طور کلی میانگین کل گویه در منطقه ۴،۲۸/۲ودر منطقه ۸ ، ۶۶/۲ می باشد بنابراین به نظر شهروندان هر دومنطقه این شاخص از حکمروایی خوب شهری در این مناطق وجود ندارد ولی به طور کلی منطقه ۸ نسبت به منطقه ۴ از میانگین بهتری برخوردار است .
جدول (۱۰-۴ ) :توزیع درصدی پاسخگویان مناطق ۴ و۸ برحسب متغیربینش راهبردی

گویه ها

گروها

خیلی کم

کم

متوسط

زیاد

خیلی زیاد

میانگین

انحراف معیار

۱-شورای شهر وشهرداری برنامه های خوبی برای آینده مشهد دارند .

منطقه ۴

۱۹.۹

۳۱.۷

۴۳.۵

۵

۲.۳۴

۰.۸۵۱

منطقه ۸

۱۳.۷

۱۸.۶

۴۸.۴

۱۱.۲

۸.۱

۲.۸۱

۷۰/۰

دسترسی افراد به جهان اجتماعی دنیوی

۲۴

۹۸/۰

۲) روایی(Validity):
روایی گویای این است که آیا پرسشهای تحقیق آنچه را مورد نظر پژوهشگر است اندازه میگیرد. شایان ذکر است که در این زمینه، تحقیقات مشابه مکفی صورت نگرفته تا یک معیار معتبر بیرونی استاندارد برای مقایسه و اعتباریابی در دسترس باشد. برای اعتبار طیفهای استفاده شده در این پژوهش به اعتبار صوری از نظر صاحبنظران و اساتید راهنما، مشاور و کارشناسان و همکاران تحقیق توجه شده است. برای حصول اطمینان از دقت مقیاس سنجش، نسخۀ اولیۀ پرسشنامه در اختیار اساتید راهنما و مشاور و تعدادی از صاحبنظران و پژوهشگران قرار گرفت و نظرات اصلاحی آنان در تنظیم پرسشنامه اعمال شده است.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

علاوه بر این از روش اعتباریابی شاخصها نیز استفاده شده است. معمولاً برای ساختن یک شاخص معتبر باید هم اعتبار معرفهای مربوط و هم اعتبار درونی آن بررسی و تأیید گردد. برای انتخاب معرفهای معتبر در ساختن یک شاخص ابتدا همبستگی دو به دوی معرفها را محاسبه میکنند در صورتی که بین معرفها همبستگی مثبت و معنیداری، حداقل در سطح ۰۱/۰ وجود داشته باشد، میتوان آنها را در ساختن شاخص به کار برد. در این تحقیق برای ساختن همه شاخصها تعیین اعتبار معرفها با محاسبه ماتریس، همبستگی معرفهای مورد نظر انجام شد و معرفهای نامناسب حذف شدند.
پس از تعیین معرفهای معتبر برای ساختن هر شاخص، اعتبار درونی شاخصها از روش(item analysis) بررسی شد و بدین طریق همبستگی بین هر کدام از شاخصهای اصلی و فرعی و یکایک عناصر سازندۀ آنها محاسبه گردید که اعتبار درونی همه آنها بالاتر از ۰۱/۰ بوده است.
۳-۴- تحلیل داده ها:
با توجه به فرضیات تحقیق و سطح سنجش متغیرها از روش‌های مختلف آماری برای توصیف و تبیین داده ها استفاده شده است.
برای توصیف داده ها از آمارههای توصیفی فراوانی، درصد و درصد تراکمی و میانگین استفاده شده است.
برای تبیین روابط بین متغیرها و آزمون فرضیات از آزمونهای مختلف استفاده شده است.
فصل ۴
تجزیه و تحلیل داده های تحقیق
فصل چهارم /تجزیه و تحلیل داده های تحقیق
۴-۱- توصیف متغیرهای مستقل
۴-۱-۱- متغیرهای فردی
جنسیت
مجموع افراد مورد مطالعه این پژوهش ۱۵۰ نفر میباشند. در این میان۳/۳۳ درصد(۵۰ نفر) را زنان و ۷/۶۶ درصد(۱۰۰نفر) را مردان تشکیل میدهند. نامساوی بودن تعداد مردان و زنان تقریباً متناسب با سهم آنان در جامعه آماری است. البته در نمونهگیری، جنسیت از متغیرهای تعیین کننده نبوده است ولی با این وجود تعداد زنان مورد مطالعه به نسبت اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها بالاست که دلیل آن را شاید بتوان در ضریب بازگشت پرسشنامه ها دید. ضریب بازگشت پرسشنامه های توزیع شده در میان زنان بیشتر از مردان مورد مطالعه بوده است. تقریباً تمامی پرسشنامه های توزیع شده میان زنان جمعآوری شده است.
سن
بررسی وضعیت سنی نشان میدهد که حداقل سن در میان افراد مورد مطالعه ۲۸ سال و حداکثر سن برابر با ۶۹ سال است. «میانگین» سن آنان ۷/۴۵ سال و «میانه سنی» برابر با ۴۵ سال و «نما یا مد» برابر با ۳۹ سال است. برای گزارش سن افراد در قالب جدول یکبعدی به گروهبندی آنها پرداخته شده است. نتایج به دست آمده نشان میدهد که ۱۸ درصد از اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها کمتر از ۳۵ سال سن دارند و ۵۷ درصد از آنان بین ۳۶ تا ۵۰ سال و ۴۴ درصد از آنان در گروه ۵۱ سال و بیشتر قرار دارند. اگر گروه اول را جوان، و گروه دوم را میانسال و گروه سوم را کهنسال بدانیم بیشتر افراد مورد مطالعه افراد میانسال میباشند که عمدتاً پس از پیروزی انقلاب اسلامی به عضویت هیأت علمی دانشگاه‌ها درآمدهاند.

معیار

حداقل

حداکثر

میانگین

میانه

مد

سن

۲۸

۶۹

۷۳/۴۵

۴۵

۳۹

هوش
۱-۴- معدل پاسخگویان برحسب مقاطع تحصیلی

دیپلم

کارشناسی

کارشناسی ارشد

دکتری

کارهای مرتبط در محیط محاسبات ابری

آقای ژواو سیلوا و همکارانش [۳۵] الگوریتمی را ارائه دادند که در این الگوریتم ابتدا زمان میانگین لازم برای یک کار تا انتهای آن را محاسبه می کند این مقدار در آینده برای یافتن تعداد میزبان ها ,مورد استفاده قرار می گیرد سپس پیش بینی میکند که میزبان ها توانایی انجام چه تعداد کار را دارند.سپس تعداد کارهایی که موجود است از تعداد کارهایی که میزبان ها می توانند انجام دهند کسر شده و با ضرب شدن در فاکتور ساخت تصحیح می شود.اگر کارها بصورت منظم وارد شوند این الگوریتم پاسخ خوبی نمی دهد میانگین زمان پاسخگویی بالا می رود و مقدار متوسط پاسخگویی نزدیک به کارهای پایانی است و در اواخر کارها میزبان های جدید باید اختصاص داده شود. برای حل این مشکل از انتخاب تصادفی کارها استفاده می کنند ولی باز هم مشکل وجود دارد آن اینکه اگر کارهای ابتدایی بزرگ باشد تعداد زیادی از میزبان ها در ابتدا مورد استفاده قرار می گیرد برای همین از فاکتور ساخت استفاده می کنند.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

آقای لی فنگ آی و همکارانش [۳۶] الگوریتمی اکتشافی ارائه دادند که برای ترکیب وب سرویس ها در شبکه محاسبات ابری استفاده می شود. ورودی مجموعه ای از ترکیب وب سرویس ها است. محدودیت هایی را که در ورودی ها اعمال کردند عبارتند از : ۱-تقدم و تاخر مورد نیاز در اجرای وب سرویس ها رعایت شود ۲- محدودیت های منابع در نظر گرفته شود ۳- محدودیت در موعدها برای وب سرویس ها رعایت شود
رابطه۲-۱ به عنوان تابع شایستگی در این مقاله بیان شده است
اگر V(X)≤۱ باشد یعنی محدودیت ها نقض نشده است ولی اگر V(X)>1 باشد یعنی تعدادی از محدودیت ها نقض شده است. بدترین حالت می باشد که حداکثر هزینه کل در تمام افراد موجود در نسل فعلی است مقدار شایستگی در بازه ۱ تا بی نهایت قرار دارد. زمان به پایان رسیدن وب سرویس است و مهلت تعیین شده برای آن وب سرویس می باشد.معادلات ۱ تا ۳ تضمین می کند که تمامی راه حل های امکان پذیر در یک نسل بهتر از تمامی راه حل های غیر ممکن در نسل است.راه حل های غیر ممکن محدودیت های بیشتری را نقض میکنند. در این الگوریتم عملگر تقاطع۰٫۱۵ و عملگر جهش ۰٫۸۵ در نظر گرفته شده است یکی از مشکلات آن این است که بحثی درباره اینکه کارها بصورت همزمان وارد شوند ارائه نداده است
۳-آقای جین تیسانگ تیسای و همکارانش[۳۷] الگوریتمی ارائه دادند که هر فرد در آن به صورت =[(۲,R1),(1,R3),(3,R2),(2,R4),(1,R3),(1,R2),(3,R4),(2,R1),(3,R2)] نشان داده می شود که ۱و۲و۳ نشان دهنده کار و R هم نشان دهنده منبع می باشد و هر یک از کارها دارای چند زیر کار می باشند مثلا کار ۱ دارای ۳ زیر کار می باشد.برای عملگر جهش ابتدا بهترین فرد از نسل را انتخاب نموده سپس با بهره گرفتن از فاکتور تتا , عمل جهش به مقادیر مربوط به فرد برگزیده توسط سایر افراد نسل انجام می گیرد فاکتور تتا بدین گونه است که مجموعه ای از p عضو ساخته می شود که p شماره کارها می باشد سپس این مجموعه با بهره گرفتن از متد تاگوچی به ۲ گروه مجزا تقسیم می شوند اگر کارهای هر فرد در گروه اول قرار می گرفتند آنگاه همان زوج مرتب در فرزندان تولید می شوند وگرنه کار فرد برتر در نسل بعدی قرار می گیرد.عملگر تقاطع آنها بدین شکل است که برای هر زوج مرتب فرزند یک عدد تصادفی بین ۰ و ۱ ایجاد می شود اگر مقدار تولید شده کوچکتر از مقدار مورد نظر بود که در اینجا ۰٫۸ است از والد جهش یافته استفاده می شود وگرنه از والد دیگر انتخاب می شود.
آقای جیانهواگوو وهمکارانش [۳۸] الگوریتم ژنتیکی را برای زمانبندی منابع مطرح کردند.مرحله اول که مقدار دهی اولیه می باشد آنها از متد درخت پوشا استفاده می کنند که این درخت پوشا توسط مجموعه ای از ماشین های فیزیکی و ماشین های مجازی ساخته می شود که ماشین های مجازی نود های برگ هستند .از قوانین درخت می توان به این نکته اشاره کرد که نود ها با توجه به شرایط تعادل بار ملاقات می شوند.تابع شایستگی در این مقاله بصورت رابطه ۲-۴ محاسبه می شود
A و B ضرایب وزنی هستند و در رابطه ۲-۵ محدودیت های مجاز برای تغییر دما در سیستم تعادل بار است که می تواند از پیش تعریف شده باشد. تابع جریمه است که وقتی که فرد محدودیت ها را رعایت کند برابر ۱ وقتی رعایت نکند برابر ۰ قرار می گیرد. هدف انتخاب افرادی با میزان شایستگی بالا است.احتمال انتخاب هر کدام از افراد با رابطه ۲-۶ بدست می آید
شایستگی عنصر i در جمعیت می باشد و D اندازه جمعیت می باشد.این رابطه نشان می دهد که افرادی با شایستگی بالاتر به احتمال بیشتری انتخاب می شود.استراتژی انتخاب آن روش چرخشی می باشد بدین صورت که فردی که شایستگی بالاتر قطعه بزرگتری را در اختیار می گیرد عملگر تقاطع به صورت زیر عمل می کند ۱- دو تا از افراد بر اساس انتخاب چرخشی انتخاب می شود ۲- این دو درخت والد با هم ترکیب می شود و تمام نود های برگ دو والد در آن قرار می گیرند ۳-برای نود های برگ متفاوت ابتدا احتمال انتخاب آن ها محاسبه می شود که مطابق است بر باری که برای هر ماشین مجازی وجود دارد بعد Pگره دارای کمترین بار به عنوان برگ توزیع می شوند تا زمانی که توزیع کامل شود۴-این مراحل تا زمانی که تعداد افراد مورد نیاز ساخته شود تکرار می شود.عملگر جهش به شکل رابطه ۲-۷ بیان شده است
tتعداد تولید نسل و D اندازه جمعیت و Mتعداد ماشین های مجازی می باشد.
آقای ژوونگ نیژنگ و همکارانش [۳۹] الگوریتم ژنتیک موازی را ارائه نمودند.نمایش کروموزوم به صورت (۸ و ۵ و۲) نمایش داده می شود که IR اول به نود شماره ۲ نسبت داده می شود و IR دوم به نود شماره ۵ و IR سوم به نود شماره ۸ اختصاص داده می شود.IR ها دارای برچسب شماره و ویژگی های سیستم مورد نیاز(cpu و حافظه و هارد دیسک) می باشند . مرحله بعد برای هر نود محاسباتی اندازه منابع بیکار آن محاسبه می شود . پارامترهایی که برای مهاجرت افراد از یک بخش به بخش دیگر چک می شوند عبارتند از: ۱- توپولوژی ۲- نرخ مهاجرت ۳- طرح مهاجرت که نشان می دهد کدام افراد باید مهاجرت کنند ۴-فاصله بین مهاجرت که نشان دهنده فرکانس مهاجرت است.محدودیت هایی که در نظر گرفته شده یک کار در هر لحظه زمانبندی می شود و همه نود ها در زمان بندی ظاهر می شود بجز نود هایی که منابع بیکار نداشته باشد.تابع شایستگی بصورت رابطه ۲-۸ در نظر گرفته شده است
Kبرچسبی است که اگر برابر با ۱ باشد نشان دهنده CPU است اگر ۲ باشد نشان دهنده ظرفیت حافظه و اگر ۳ باشد نشان دهنده میزان ظرفیت هارد می باشد.مقدار بر اساس در رابطه ۲-۸ بدست می آید که اگر برابر ۱ باشد قرار دادن مناسب است که بیشترین استفاده از منابع را می توان انتظار داشت اگر کمتر از ۱ باشد این راه حل تنها بخشی از یک راه حل بهینه می باشد که نمی تواند بیشترین بهره وری از منابع را داشته باشد در هر حالت ذکر شده عددی مثبت به تعلق می گیرد و اگر این مقدار بزرگتر از ۱ بود راه حل مطلقا غیر متناسب است. بر اساس رابطه ۲-۸ با ۱۰۰۰ جمع می شود تا مقدار شایستگی آن مثبت است.
خانم شامیندر کااوور و همکارانش [۴۰] الگوریتم ژنتیکی ارائه دادند. نمایش کرموزوم به صورت شکل ۱۰ است که برای هر پردازنده سلسله ای از کارها به آن اختصاص داده می شود.

شکل ۱۰- نمایش کروموزوم ]۴۰[
از تقاطع ۲ نقطه ای در آن استفاده شده است و عملگر جهش این الگوریتم از روش جایگزینی ساده استفاده کرده است تابع شایستگی آن بدین صورت است که افرادی برای نسل بعد انتخاب می شود که طول بازه کمتر از استاندارد اعمال شده برای الگوریتم ژنتیک باشد و شرایط انتهایی برای آن تعداد مشخصی از تولید می باشد که در اینجا ۳۰ نسل تعیین شده است.
آقای چنگ هونگژاو و همکارانش [۴۱] با ارائه الگوریتم ژنتیکی برای زمانبندی کارهای مستقل در محیط محاسبات ابری به دنبال راهکاری بهینه می باشند در این الگوریستم تابعی برای جریمه نیز در نظر گرفته شده است.کروموزوم آن به شکل ۱۱ نمایش داده شده است
شکل ۱۱- نمایش کروموزوم[۴۱]
TA نشان دهنده کار و P نشان دهنده واحد پردازش است تابع شایستگی آن بصورت رابطه ۲-۹ نشان داده شده است .
نشان دهنده زمان پایان کار برای k واحد پردازش می باشد و تابع f برای جریمه در نظر گرفته شده که به شکل رابطه ۲-۱۰ است:
نشان دهنده موعد مقرر و نشان دهنده زمان واقعی پایان کار می باشد و هزینه تاخیر و هزینه ذخیره سازی برای کارها می باشد.عملگر تقاطع بصورت رابطه ۲-۱۱ انجام میگیرد:
فرض شده است که نرخ تقاطع برای افراد بد C1 و برای افراد خوب C2 می باشد.عملگر جهش نیز بر اساس رابطه ۲-۱۲ بدست می آید.
که در این حالت عددی تصادفی انتخاب می شود که ژن مورد نظر برای جهش را تعیین می کند برای انتخاب محل ژن عددی تصادفی تعیین می شود و سپس تابع شایستگی برای آن کروموزوم بدست می آید که در صورت داشتن شایستگی بالاتر نسبت به کروموزوم قبلی کروموزوم جدید ذخیره سازی می شود.شرط پایان آن نیز تولید ۲۰ نسل متوالی بدون تغییر می باشد.معمولا کارهایی که دارای توابع جریمه می باشند باعث سربار اضافی در اجرای الگوریتم می باشد که این برای ما مطلوب نیست.
آقای گان گواوو نینگ همکارانش [۴۲] الگوریتم گرمادهی ژنتیکی ارائه دادند . کروموزم در این الگوریتم به شکل ۱۲ در نظر گرفته شده است:
شکل ۱۲- نمایش کروموزوم [۴۲]
که تعداد منابعی است که برای اجرای کار مورد استفاده قرار گرفته است. تابع شایستگی در آن بصورت رابطه ۲-۱۳ تعیین شده است
نشان دهنده وزن پارامتر های کنترل کیفیت می باشد و نشان دهنده مقدار مورد انتظار پارامترهای کنترل کیفیت می باشد تابع جامع ارزیابی است که وظیفه آن ارزیابی در زمان اجرای کار j بااستفاده منابع موجود است m تعداد پارامترها را مشخص می کند و n انواع منابع را نشان می دهد. از روش انتخاب متناسب در این الگوریتم استفاده شده است بدین صورت که با توجه به اندازه شایستگی افراد در یک نسل به آنها اولویتی داده می شود .عملگر تقاطع آن بصورت تک نقطه ای تعیین شده است. عملگر جهش به این شکل است که مجموعه ای تصادفی از یک یا چند مقدار کوچک در ژن انتخاب شده و با احتمال جهش در آن صورت میگیرد.مرحله گرمادهی در این الگوریتم پس از انتخاب و تقاطع و جهش انجام میگیرد که توانایی جستجوی محلی را بهبود می بخشد که در ۳ مرحله انجام میگیرد ۱- مقدار اولیه ای برای x0 بعد از انتخاب و تقاطع و جهش تعیین می شود ۲- یک راه حل امکان پذیر X1 تحت دمای TK ساخته می شود x1 راه حل همسایه x0 می باشد و اختلاف بین آنها از طریق رابطه ۲-۱۴ محاسبه می شود.
و توابع شایستگی آنها می باشند.با احتمال راه حل جدید وارد می شود.اگر راه حل به وضعیت متعادل در دما برسد می تواند به حالت ۲ یا ۳ برگردد ۳-دما می تواند با این روش کاهش پیدا کند رابطه ۲-۱۵ تابع کاهش دما در این الگوریتم می باشد:
شرط پایانی نیز بدین شکل تعریف می شود که شایستگی یک نسل به مقدار بیشینه خود برسد.استفاده از تلفیق تک نقطه ای نسبت به تلفیق دو نقطه ای ضعیف تر عمل می کند و روند همگرایی به جواب بهینه را کاهش می دهد.
آقای مزماز و همکارانش ]۴۳[ الگوریتم موازی ارائه دادند و از الگوریتم ژنتیک هیبریدی برای یافتن مجموعه بهینه استفاده نمودند آنها ازمدل موازی جزیره ای به منظور مهاجرت کارها استفاده می کنند.طول کروموزوم در این روش ۲۰ در نظر گرفته شده است و نرخ جهش آن ۳۵/۰ تعیین شده است
تابع شایستگی این روش در رابطه ۲-۱۶ نشان داده شده است:
A تعداد سوییچ کردن در یک سیکل زمان است C ظرفیت مجموع بار است و V ولتاژ تغدیه می باشد f تعداد تکرار می باشد و میزان هزینه محاسباتی برای کار i می باشد.
آقای موکانو و همکارانش ]۴۴[ الگوریتمی ژنتیکی ارائه دادند که در آن تابع شایسگی بصورت رابطه۲-۱۷ در نظر گرفته شده است:

هدف در این الگوریتم نزدیک شدن AQU به سمت عدد ۱ می باشد.برای انتخاب کروموزم ها از روش جرخه رولت استفاده شده است و همچنین از نخبه سالاری در انتخاب کروموزوم ها بهره برده شده است.عملگر تقاطع ۰٫۶ تعیین شده است و عملگر جهش ۰٫۰۵ در نظر گرفته شده است بیشینه تعداد تولید کروموزوم ۲۰ و طول کروموزوم نیز ۲۰ درنظر گرفته شده است.

کارهای مرتبط در سایر محیط های توزیع شده

آقای نیجونگ لی همکارانش[۴۵] الگوریتمی را ارائه داده اند که باعث بهبود عملکرد جستجو در مشکل اختصاص منابع می باشد. ۲ فرض در آن در نظر گرفته شده است ۱- R منبع وجود دارد که همه منابع باید به فعالیت ها اختصاص داده شود ۲- احتمال اختصاص منبع j به فعالیت i بصورت نشان داده شود.تابع هدف که باید مینیمم شود بصورت رابطه ۲-۱۸ نمایش داده می شود:
مقداری بولین است که وقتی برابر با ۱ است یعنی فعالیت j ام به منبع i ام اختصاص داده شده است و تابع جریمه می باشد.الگوریتم ارائه شده ادغامی از الگوریتم ژنتیک و الگوریتم مورچگان است برای جلوگیری از همگرایی زودرس و بدست آوردن راه حل های مناسب از الگوریتم ژنتیک و برای انجام تنظیمات در فضای جستجو برای نتیجه بهتر از الگوریتم مورچگان استفاده می کند.کروموزوم ها بصورت آرایه ای از فعالیت ها نشان داده شده است که مقدار i ام از ژن j نشان می دهد که منبع j به فعالیت i اختصاص داده شده است.۲ رویکرد برای بالا بردن توانایی جستجو ارائه شده است ۱- استفاده از عملگر تقاطع برای حفظ نخبگان به این صورت که فرزندان با ژن های احتمالا خوب والدین آنها ساخته شوند ژن خوب یعنی منبع j به فعالیت i با بهترین مقدار در تمام فعالیت ها اختصاص داده شود ۲ - قرار دادن اکتشاف بعد از حلقه اصلی الگوریتم ژنتیک است به این صورت که کروموزوم ها بر اساس بصورت نزولی مرتب شده و منبع j به بهترین مقدار اختصاص داده می شود.منابعی که هنوز در کروموزوم ها قرار نگرفته اند بصورت حریصانه با بهترین مقدار انتخاب شده و در مقداری بولین است که وقتی برابر با ۱ است یعنی فعالیت j ام به منبع i ام اختصاص داده شده است و تابع جریمه می باشد..بعد از الگوریتم ژنتیک نوبت استفاده از الگوریتم مورچگان است. ۳ مرحله اصلی در آن وجود دارد ۱- تولید عامل ها ۲- فعایت عامل ها ۳-واپاشی فرمون. بهترین راه حل از دنباله فرمون بروز رسانی شده استفاده می کند
آقای آندرو جی پیج و همکارانش [۴۶] الگوریتم ژنیتک در محیط توزیع شده ارائه دادند. هرکرموزوم در این مدل بصورت شکل ۱۳ نمایش داده می شود:
شکل ۱۳- نمایش کروموزوم [۴۴]
هر عدد نشان دهنده یک شناسه واحد برای یک کار است و با عدد ۱- صف هر پردازنده محدود می شود تابع شایستگی بصورت رابطه۲-۱۹ تعیین می شود
: تعداد کار های موجود , A :زمان پردازش هر کار , B: سربار ارتباطی کارها , x: یک زمانبندی برای جمعیت است و مقدار شایستگی برای کرموزوم x را با نشان می دهند که مقدار آن بین ۰ و ۱ است هر چه مقدار بزرگتر باشد زمانبندی مناسب تر می باشد.عملگر جهش بدین صورت پیاده سازی شده است که اگر طول بازه بعد از ۱۰ نسل بهبود نیافت نرخ جهش افزایش می یابد و در زمانی که طول بازه رو به بهبود است نرخ جهش کاهش می یابد.تابع انتخاب بر مبنای چرخه رولت می باشد شرایط توقف آن نیز به این شرح است ۱- تعداد تولید نسل بیش از تعداد تعیین شده باشد ۲- مقدار بهترین جواب پس از تعداد مشخصی از نسل ها تغییر نکند.
آقای یوان شودای و همکارش [۴۷] الگوریتم ژنتیکی برای سرویس ها در شبکه گرید ارائه دادند.کروموزوم به صورت مجموعه ای از مقادیر دودویی تشکیل شده است که بدین معنا است که منبع به نود اختصاص داده شده است.تابع شایستگی در آن بصورت رابطه ۲-۲۰ تعریف می شود:
Aمقدار ثابت مثبتی می باشد قابلیت اطمینان سرویس در شبکه گرید می باشد که بین ۰ تا ۱ قرار دارد و از تابع انتخاب چرخ رولت برای انتخاب کروموزوم ها استفاده شده است.عملگر جهش بین ۰٫۵% تا ۵% در نظر گرفته شده است .جمعیت در نظر گرفته شده بین ۲۰تا۳۰ کروموزوم است و تعداد تولید نسل نیز در آن بین ۱۰۰تا ۲۰۰ در نظر گرفته شده است.
آقای یانگ گاوو وهمکارانش [۴۸] برای زمان بندی در محیط گرید الگوریتمی را ارائه دادند.کروموزوم بصورت مقابل نمایش داده می شود = (,, . . ,) که n تعداد کارهای موجود در شبکه و m تعداد نود ها می باشد که m < n می باشد. تابع شایستگی آن نیز بصورت رابطه ۲-۲۱ در نظر گرفته شده است.
j : از ۱ تا p که p برابر اندازه جمعیت می باشد دررابطه ۲-۲۲ نتایج عملی بدست آمده از اجرای تعداد مختلفی از کارها در هر نود را بیان می کند بیشترین تعداد کاری است که نود i می تواند انجام دهد تعداد کارهای در حال اجرای نود i را نشان می دهد.برای انتخاب کرموزوم ها از روش چرخ رولت استفاده کرده است و برای بخش تقاطع آن از رابطه ۲-۲۳ استفاده می کند که P1 و P2 کروموزوم های والد انتخاب شده هستند.

منبع: رمهاردت، ۱۹۹۸
۲-۲-۲۳ مدل «هفت سی»
این مدل بر مبنای هفت واژه که حرف اول آن‌ها «C» است، بناشده است و ازاین‌رو، بانام مدل «هفت سی» شناخته می‌شود. اجزای این مدل به همراه شرح هر یک در شکل ۵ نمایش داده‌شده است.
خلق – ایجاد
Create
ایجاد و تفاهم جدید در کار با همکاران، مشتریان و مؤسسات بیرونی
فرهنگ
Culture
بسط فرهنگ تسهیم دانش در تمامی سازمان
مبادله - ارتباط
Communicate
کمک به دیگران برای توجه به دانش و فایده دانش خارجی و بیرونی که ارزش فراگیری دارد

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

صرف کردن
Consume
استفاده‌ی تمامی دانش جمعی برای آنچه که باید انجام دهیم
در دام انداختن (مقید کردن)
Capture
تعیین ایده‌های بهتر و مستند نمودن آنان
بسط - تسهیم
Contribute
تسهیم ایده‌های خود برای کمک به دیگران
همکاری
Collaborate
تبادل دانش در سطح عمومی
شکل شماره‌ی ۱۰-۲: مدل هفت سی
منبع: مرکز کیفیت و تولید آمریکا، ۱۹۹۶
۲-۲-۲۴ مدل بک من^[۷۸]
بک من (۱۹۹۹) هشت مرحله زیر را برای فرایند مدیریت دانش پیشنهاد داده است:
شناسایی^[۷۹]: تعیین صلاحیت‌های درونی، منبع استراتژی، قلمرو دانش.
تسخیر^[۸۰]: رسمی کردن دانش موجود.
انتخاب کردن^[۸۱]: تعیین ارتباط دانش، ارزش و دقت، رفع دانش‌های ناسازگار.
ذخیره کردن^[۸۲]: معرفی حافظه یکی شده در مخزن دانش با انواع الگوهای دانش.
پخش کردن^[۸۳]: توزیع دانش برای استفاده‌ کنندگان به‌طور خودکار بر پایه علاقه و کار و تشریک‌مساعی دانش در میان گروه‌های واقعی.
به کار بردن^[۸۴]: بازیافتن و استفاده دانش در تصمیم‌گیری‌ها، حل مسائل، خودکار کردن و پشتیبانی کار و مددکاری شغل و آموزش.
ایجاد^[۸۵]: تولید دانش جدید در حین تحقیقات، تجربه کردن کار و فکر خلاق.
تجارت^[۸۶]: فروش و معامله، توسعه و به بازار عرضه کردن دانش جدید در محصولات و خدمات.
۲-۲-۲۵ مدل «بکوویتز» و «ویلیامز» (۱۹۹۹)
اجزای فرایند مدیریت دانش ارائه‌شده از سوی «بکوویتز» و «ویلیامز» شامل هفت عامل؛ یافتن، به‌کارگیری، یادگیری، تسهیم، ارزیابی، ایجاد، نگهداری و حذف است که باید برای ایجاد سرمایه‌بر پایه‌ی دانش به‌صورت یکپارچه مدیریت شوند.
۲-۲-۲۶ مدل هیسیگ (۲۰۰۰)
مدل «هیسیگ» از چهار فرایند زیر تشکیل شده است:

• خلق کن: این امر به توانایی یادگیری و ارتباط برمی‌گردد. برای توسعه این قابلیت، دانش موجود و تجربه تسهیم دانش، ایجاد ارتباط بین ایده‌ها و ساختن ارتباط‌های متقاطع با دیگر موضوعات از اهمیت کلیدی برخوردار است.

• ذخیره کن: به‌عنوان دومین عنصر موردنیاز مدیریت دانش است که از طریق آن، قابلیت ذخیره سازمان‌یافته‌ای که امکان جستجوی سریع اطلاعات، دسترسی به اطلاعات برای کارمندان دیگر و تسهیم مؤثر دانش را فراهم می‌کند، به وجود می‌آید. در این سامانه، می‌بایست، دانش‌های لازم به‌آسانی برای استفاده همه ذخیره ‌شود.

• نشر کن: این فرایند به توسعه یک روح جمعی کمک می‌کند که در آن افراد به‌عنوان همکاران در جهت دنبال کردن اهداف مشترک، احساس پیوستگی به هم ‌دارند و در فعالیت‌هایشان به یکدیگر وابسته‌اند.

• به کار ببر: چهارمین فرایند از این ایده شروع می‌شود که ایجاد دانش بیشتر توسط کاربرد عینی دانش جدید میسر است. این عنصر، حلقه‌ی فرایند مرکزی مدیریت دانش یکپارچه را تکمیل می‌کند.

از نظر هاروی عدالت اجتماعی در شهر باید به گونه ای باشد که نیازهای جمعیت شهری را پاسخگو باشد و تخصیص منطقه ای منابع را به گونه ای هدایت کند که افراد با کمترین شکاف و اعتراض نسبت به استحقاق حقوق خود مواجه باشند. از نظر وی مفهوم عدالت اجتماعی در نهایت یعنی “توزیع عادلانه از طریق عادلانه"(هاروی،۱۳۷۶: ۹۸). توزیع فضایی متعادل خدمات شهری از مهم ترین نشانه های عدالت اجتماعی در شهر به شمار می رود. عدالت اجتماعی در شهر یعنی تداوم حفظ منافع گروه های اجتماعی متفاوت بر اساس گسترش بهینه ی منابع شهری، درآمدها و هزینه ها(Gray, 2002: 27). به عبارتی از جمله عواملی که باید در جهت اجرای عدالت اجتماعی و همراه با عدالت فضایی در برنامه ریزی شهری رعایت کرد توزیع مناسب خدمات شهری و استفاده صحیح از فضاها است. در این خصوص کاربری ها و خدمات شهری عوامل مؤثّری هستند که با ارضای نیازهای جمعیتی، افزایش منافع عمومی و توجه به استحقاق و لیاقت افراد می توانند با برقراری عادلانه تر، عدالت اجتماعی و اقتصادی و فضایی را در نواحی شهر برقرار کنند؛ بنابراین عدم توزیع خدمات شهری نه تنها می تواند در بر هم زدن جمعیت و عدم توازن آن در شهر بینجامد؛ بلکه در این ارتباط فضاهای شهر را متناقض با عدالت از ابعاد اجتماعی و اقتصادی شکل دهد(وارثی و دیگران،۱۳۸۷: ۱۴۴). در شهر نیز عدالت همراه با سه اصل کارآیی، کیفیت محیطی و سرزندگی چهار مقوله ی عمده ی شهرسازی است(سعیدنیا،۱۳۷۸: ۵۴).

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۲-۱-۲-۵- عدالت اجتماعی و برنامه ریزی شهری
یکی از مهمترین پیامدهای رشد شتابان شهرنشینی در دهه های اخیر از هم پاشیدگی نظام توزیع مراکز خدماتی شهری بوده که زمینه ساز نابرابری شهروندان در برخورداری از این خدمات شده است. بنابراین مهمترین رسالت برنامه ریزان و مدیران شهری در این زمینه، تلاش برای دستیابی به آرمان “برابری فرصتها” در دسترسی گروه های مختلف جامعه شهری به خدمات عمومی و از بین بردن تضاد در تامین فرصتها است(داداشپور رستمی،۱۳۹۰: ۱). توزیع خدمات در نواحی شهری به منظور تسهیل امر خدمات رسانی ودسترسی مناسب و بهینه شهروندان به آن صورت می گیرد، چنانچه توزیع خدمات وامکانات شهری بر اساس معیارها صحیح و اصولی نباشد، خدمات رسانی به راحتی انجام نگرفته، خدمات مورد نیاز شهروندان به صورت متعادل در سطح شهر توزیع نمی گردد. در این حالت، ممکن است عدم تعادل هایی بین پراکنش جمعیت و فضاهای خدماتی مورد نیاز مشاهده گردد(هادی پور و دیگران، ۱۳۸۵: ۱۰۱). از آن جایی که عدالت اجتماعی شهری یک اصطلاح است که به اینکه نابرابریها بیش از سایر حقایق جهان زاییده عوامل اجتماعی است اشاره دارد(Newman,2009: 195). بنابراین باید هدف اصلی برنامه ریزان شهری، دستیابی به توزیع عادلانه منابع عمومی باشد. مدیریت شهری یعنی برنامه ریزی کنترل شده برای دستیابی به کارآمدی و برابری توسعه شهری.
مدیریت شهری تنها مدیریت تأسیسات و سازمانهای شهری نیست، بلکه مدیریت فرایند شهرنشینی، توسعه شهری و انجام امور شهری است به گونه ای که تأسیسات شهری با هم هماهنگ کار کنند که کارآمدی واحدهای فضایی شهر(پویایی شهر) در سطوح مختلف نظام و بخشهای شهری به روش دلخواه و در جهت توسعه ی پایدار حفظ شود. به این ترتیب ناهماهنگی فضایی در استانداردهای زندگی بین مناطق شهر باید با مدیریت بهینه شهری تا حد ممکن حذف و یا تعدیل شود(مرصوصی،۱۳۸۳: ۲۲). با بررسی مباحث توسعه پایدار می توان نتیجه گرفت که عدالت اجتماعی از مفاهیم بنیادین توسعه پایدار شهری است و در تبیین مفهوم عدالت اجتماعی نیاز، به بررسی و شناخت مناطق شهری از نظر امکانات و خدمات اولیه و اساسی است(خاکپور،۱۳۸۸: ۱۸۲). امروزه شکل پایدار شهری آن میزان از نوع توسعه ی شهری است که منجر به شکل گیری عدالت اجتماعی در شهرها گردد(موسوی،۱۳۹۱: ۱۷۸). به طور کلی تعداد اندکی از مطالعات برنامه ریزی شهری به روشنی به مسئله ی عدالت می پردازند، اما برخی از گروه های برنامه ریزی هدفهای ویژه ای را در رابطه با عدالت در ارزشیابی مورد استفاده قرار می دهند. یکی از راه های تحقق عدالت اجتماعی در شهر، گسترش مشارکتهای مردمی در فرایند طراحی، اجرا، نظارت و کنترل برنامه ها و طرحهای شهری است.
۲-۱-۲-۶- عدالت اجتماعی و رفاه اجتماعی
از باب ریشه شناسی، رفاه اجتماعی را می توان از ریشه ی “face well” دانست که معانی خوب بودن و مناسب بودن را تداعی می کند. استیس رفاه اجتماعی را واژگانی می داند که در گستره ی سه مفهوم تجلی می یابد که در بستر اول واژه ی قراردادی رفاه اجتماعی، در تعریف دوم، توسعه اجتماعی و در تعریف سوم طرح نوین جهانی را بیان می کند. گودوین نیز رفاه اجتماعی را در سطح ملی تا جهانی مورد نظر قرار می دهد که از ترکیب اندیشه های استیس و گودوین چهار الگوی رفاه اجتماعی حاصل می شود: “الگوی سنتی، الگوی برقراری عدالت اجتماعی، الگوی توسعه ی اجتماعی و الگوی جدید جهانی رفاه اجتماعی"(تقوایی و محمودی نژاد،۱۳۸۵: ۳۶).
رفاه اجتماعی را می توان از واژگانی دانست که با مفاهیمی چون حمایت اجتماعی،بیمه اجتماعی، تامین اجتماعی، خدمات اجتماعی و بهزیستی، پیوستگی معنایی نزدیکی دارد. بر این اساس رفاه اجتماعی در مفهوم عام عنوان هایی نظیر خدمات اجتماعی، حقوق عمومی و شهروندی را شامل می شود(زاهدی اصل،۱۳۸۱: ۲۰). در باب تحقق رفاه اجتماعی باید به تامین اجتماعی اشاره کرد که به معنای تامین حداقل درآمد و سطح زندگی است(طالب،۱۳۵۸: ۳۸). توزیع رفاه موضوع حال حاضر نیست بلکه تحت تاثیر اعمال گذشته قرار دارد؛ همان طور که رفاه آینده از اعمال امروز ما متاثر خواهد بود چشم انداز حیات بدون عدالت، تاریک جلوه می نماید و از این روست که جغرافیدانان نیز در دهه های اخیر بیش از گذشته به تاثیر عدالت اجتماعی و نابرابری در مورفولوژی و سازمان یابی فضایی شهرها توجه دارند(Yeqiao Wang, Xinsheng Zhang,2001: 8).
والزر^[۱۲] معتقد است رویکردهای خاصی از عدالت اجتماعی باید با رفاه اجتماعی و بویژه نگرش به رفاه دارای رابطه باشند(مؤمنی،۱۳۸۳: ۲). همچنین دیوید اسمیت اولین جغرافیدانی بود که درباره کیفیت زندگی، رفاه و عدالت اجتماعی، در جغرافیا صحبت کرد. این جغرافیدان برای بررسی کیفیت زندگی، رفاه و عدالت اجتماعی از شاخصهای اجتماعی ذهنی و مقایسه ی عینی استفاده می کند.
احساس عدالت یکی از شاخصهای اصلی رفاه اجتماعی در دنیای امروز می باشد. احساس عدالت را در قالب رفاه از دو بعد در نظر می گیرند از یک زاویه آن را در قالب فردی، اجتماعی و سیاسی (عملکرد مسئولین و سازمانها) تقسم بندی می کنند و از بعد دیگر آن را به عدالت توزیعی و رویه ای تقسیم می کنند(هزارجریبی،۱۳۹۰: ۴۲). در طول صد سال گذشته بسیاری از سیاستمداران و مفسران از بحث عدالت اجتماعی برای توجیه دولت رفاه و به طور کلی تر تامین دولت استفاده کرده اند. به طوریکه برخی از فلسفه های اجتماعی به ویژه سوسیالیستی عدالت را به عنوان مفهوم کلیدی مفاهیم رفاه و آزادی در نظر می گرفت، همچنین مفهوم عدالت اجتماعی به عنوان یک هدف خاص متفکران محافظه کار و آزادیخواه مانند فردریش هایک^[۱۳] و رابرت نوزیک^[۱۴] در دهه ۱۹۶۰ و۱۹۷۰ مطرح شد(King,2012: 464). عدالت اجتماعی با مفهوم رفاه نیز رابطه تنگاتنگی داشته(جاجرمی و همکاران، ۱۳۸۵: ۶). توزیع تسهیلات و خدمات و کیفیت آنها به طور تفکیک ناپذیری با رفاه اجتماعی پیوند دارند. آنها را نمی توان از موضوعات حاشیه ی همچون نابرابری شهروندان و آزادی های شخصی تفکیک کرد. باید خاطر نشان کرد که حتی زیباترین مکان ها و بهترین آنها از لحاظ موقعیت دسترسی و زندگی اگر با فقدان یا ضعف دسترسی به منابع و امکانات مواجه باشد نمیتواند برای رفاه ساکنان لذت بخش و مفید باشد(۲۰۰۲:۳۶Boyne,,Georg).
نظریاتی نظیر مطلوبیت گرایی و عدالت گرایی در حوزه نظریات مربوط به رفاه، نیز با تأکیدات آمیخته ای بر انصاف و برابری و نیاز مباحث خود را به پیش می برند. آن گونه که فیتر پاتریک^[۱۵] اظهار داشته، چشم انداز های اصلی رفاه، یعنی آنچه از رفاه و بویژه رفاه اجتماعی برداشت می شود، همانا شادکامی در قالبی عمیق و پرمحتوا، تأمین و امنیت داشتن، تحقق ترجیحات و خواسته های معقول ، رفع نیازها، استحقاق داشتن و مقایسه های نسبی می باشند. نگاهی بر آنچه که فیتر پاتریک به عنوان چشم اندازهای اصلی که رفاه مطرح نموده ، خود گویای آن است که تأکیدات بویژه مشترکی در بین رویکردها به عدالت اجتماعی و دیدگاه ها نسبت به رفاه وجود دارد. علی رغم اینکه حصول کلیه جهاتی که در چشم اندازهای اصلی رفاه اجتماعی توسط فیترپاتریک مطرح شده بسیار آرمانشهری به نظر می رسد ، با این حال این تأکیدات محورهای اصلی سیاستهای اجتماعی معطوف به رفاه محسوب می شوند. در یک نگاه، رفع نیازها با رویکرد نیاز به عدالت اجتماعی، استحقاق داشتن و مقایسه های نسبی با رویکرد انصاف و فراگیری و بسط و گسترش شادکامی و رفاه در تمامی جهات جامعه نیز با رویکرد برابری در عدالت اجتماعی تناظر قابل توجهی را نشان می دهند(گل پرور و دیگران،۱۳۸۸: ۱۴۵).
۲-۱-۲-۷- عدالت اجتماعی و احساس سرزندگی
انسان شهرنشین وقتی در محیط زندگی خود به احساس رضایت و سرزندگی دست خواهد یافت که بتواند ادراکات حسی روشن، هماهنگ و خوشایند از تمامیت شهر خود به دست آورد و ذهنیتی مأنوس و پرخاطره از آن داشته باشد. با توجه به این ملاحظات است که کوین لینچ^[۱۶] در مطالعات و نوشته های خود می گوید شهر زمانی قابل دریافت است که خوانایی و تصورپذیری داشته باشد و جهت یابی آسان را فراهم سازد(مهدیزاده،۱۳۸۵: ۱۹). کوین لینچ در کتاب “تئوری شکل خوب شهر” عمدتا سرزندگی را در مقیاس کلان مورد بررسی قرار می دهد و معتقد است سرزندگی به همراه ۵ عامل دیگر معنی، تناسب، دسترسی، نظارت و اختیار، کارایی و عدالت محورهای عملکردی شکل خوب شهر را تشکیل می دهند(خستو و سعیدی رضوانی،۱۳۸۹: ۶۵). وی سه عامل را به عنوان خصوصیات اصلی محیط که در ایجاد سرزندگی و ایجاد یک محیط حیاتی و یک بستر مناسب برای زندگی نقش دارند را به این ترتیب عنوان می کند:
- بقاء: وجود مقدار کافی مواد غذایی، سوخت، آب و هوا و روش مناسبی برای دفع زباله
- ایمنی: محیط مطلوب باید از نظر کالبدی محیطی امن باشد، حصول ایمنی شامل مسائلی همچون آلودگی آب و هوا، مسمومیت غذایی، وجود سموم، ریشه کنی بیماریها و ناقلین، کاهش تصادفات جسمی و…
- سازگاری: محیط فضایی باید با ساختار اصلی بیولوژیکی انسان سازگاری داشته باشد(لینچ،۱۳۸۱: ۱۵۶).
۲-۱-۲-۸- عدالت اجتماعی و توسعه پایدار
پذیرش این اصل، که توسعه پایدار مستلزم برقراری عدالت اجتماعی و فضایی در شهرها است، رفع نابرابری های اجتماعی، اقتصادی، آسیب پذیری اقشار کم درآمد، توزیع بهینه خدمات و امکانات، توجه به نیازهای اساسی شهروندان، هرچه بیشتر به اهمیت نگرش به توسعه پایدار می افزاید. روند شهری شدن جهان در کشورهای در حال توسعه، با عدم تعادلهای خدماتی و پراکنش جمعیت و رشد بی قواره شهری مواجه بوده است به طوریکه ناپایداری حاصل از این رشد ناموزون به شکل عدم تعادلهای فضایی-اجتماعی با نمودهای فقر شهری، اسکان و اشتغال غیر رسمی، ضعف حاکمیت محلی و آلودگیهای زیستی نمایان شده است(بوچانی،۱۳۸۵: ۶۶). پایداری شهری گونه ای از توسعه پایدار است که محیط ها و فضاهای شهری را در بر می گیرد. این مقوله، زمانی تحقق خواهد یافت که اصول و رهیافت های توسعه پایدار، به عنوان اصلی در مطالعات توسعه شهرها به کار گرفته شود(Drakakis Smith,2000:8-9). در هر صورت عدالت اجتماعی به عنوان یکی از اصول چهارگانه توسعه پایدار در تمام جهان مورد توافق قرار گرفته، هر چند تعاریف عدالت اجتماعی خود متفاوت و در هر مکانی افت و خیز دارد اما آنچه که در تمام تعاریف پذیرفته شده، این است که عدالت اجتماعی به دنبال کاهش نابرابری ها بوده و با از بین بردن شکا ف های عمیق بین امتیازات مثبت و منفی می تواند نتایج زیان آوری را که محرومیت و فقر بر محیط زیست و توسعه پایدار وارد می آورد از بین ببرد(Barton & keyti,2001:18). توسعه پایدار شهری را می توان بهبود کیفیت زندگی در ساختار شهری دانست که بهبود کیفیت زیست محیطی را نیز به همراه دارد و بر این اساس توسعه پایدار شهری، توسعه انسانی پایدار را نیز به همراه می آورد که به شکل گیری سرمایه اجتماعی و ایجاد عدالت اجتماعی مدد می رساند. مفهوم پایداری در توسعه با بستر سازی برای افزایش رفاه شهروندی ممکن می شود که بهبود زیرساخت ها و مسکن شهری و توزیع متناسب و عادلانه تسهیلات و خدمات شهری را به همراه دارد. بر این اساس رفاه شهروندی را می توان محور اصلی توسعه پایدار شهری دانست(تقوایی و محمودی نژاد،۱۳۸۵: ۳۶).
شهر پایدار را می توان بستری برای رسیدن به اهداف پایداری دانست که رفاه اجتماعی شهری، اعاده ی حقوق شهروندی، عدالت اجتماعی شهروندی و توسعه ی انسانی شهری همراه با رضایت اجتماعی شهروندی را به همراه می آورد. چشم انداز بر توسعه پایدار شهری صرفا در چارچوب کالبدی و فضایی، انگاره ای سخت بدبینانه است که مفاهیم اجتماعی و انسانی را به کناری می نهد و بر این اساس توسعه پایدار شهری، باید تمامی ملاحظات را در خویش بپروراند. رشد جمعیت شهری خاصه در کشورهای در حال توسعه در حدود ۳ درصد در سال برآورد می شود، در حالیکه در کشورهای توسعه یافته فقط نیم درصد تخمین زده می شود. بر این اساس باید به رشد فزاینده ی جمعیت شهری توجه شود که معضل توسعه پایدار در ساختار شهری به حساب می آید، همانطور که رفاه شهروندی و تعادل فضایی منطقه ای را در کشور نیز بر هم می زند(تقوایی و محمودی نژاد،۱۳۸۵: ۴۲).
تمرکز مراکز خدمات رسانی در یک مکان ضمن ایجاد مناطق دو قطبی و بالا و پایین در شهرها هجوم جمعیت مصر ف کننده را به آن مناطق سرازیر می کند که این خود فشار زیست محیطی، ترافیکی، آلودگی اعم از صوتی و هوا و… را به دنبال خواهد داشت و از سوی دیگر جذب کاربر ی های مکمل و موازی و نیز تشدید قطبی شدن فضایی را در شهرها به دنبال خواهد داشت، به گونه ای که اکنون در شهرها شاهد محیط های متراکم و نامطلوب که با توسعه پایدار ناسازگار است مواجه هستیم. بدیهی است که هر یک از سطوح تقسیمات کالبدی شهر براساس نیازهای شهروندان خدمات مختلفی را نیاز داشته و بر این اساس خدمات مختلف نیز باید با توجه به آستانه جمعیت مورد نیاز در سطح مناطق توزیع شوند، امری که باعث توسعه متعادل مناطق شده و منطبق بر عدالت اجتماعی است. لذا توزیع نامتعادل امکانات و خدمات تأثیر نامطلوبی بر روی پایداری شهری داشته و مفهوم شهر پایدار را به چالش می کشاند(خاکپور و باوان پوری،۱۳۸۸: ۱۸۷).
۲-۱-۳- عدالت فضایی
عدالت فضایی می تواند توزیع برابر منابع و خدمات تعریف شود که به مبحث برقراری تعادل بر مبنای چه کسی چه چیزی را چگونه به دست می آورد، اشاره دارد، یا می تواند اجرایی شدن عدالت سرزمینی یا همان برابر سازی در دسترسی به کالا و خدمات عمومی تعریف شود. این دیدگاه به شدت در ارتباط با تفکر برنامه ریزی عادلانه است که از ابتدا در بین کرومهلز^[۱۷] ۱۹۸۲ و بعد از آن به وسیله ی کرومهلز و فرستر^[۱۸] ۱۹۹۰ گسترش پیدا کرده است(Talen,2002: 168). عدالت فضایی طبق ایده ای که از عدالت اجتماعی گرفته شده است به این معناست که باید با ساکنین در هر جایی که زندگی می کنند، به طور برابر رفتارشود(Tsou, et al,2005: 425). در واقع عدالت فضایی در کلیتی فراگیر به رعایت حقوق برابر انسانها یا بازیگران اجتماعی، حفظ و پاسداری از کرامت انسانی آنها، تامین نیازهای اولیه زندگی و عزت نفس اجتماعی آنها توجه وافی دارد(جوان و عبداللهی،۱۳۸۷: ۱۳۷). بنابر این می توان گفت که منظور از عدالت فضایى، توزیع عادلانه امکانات، تسهیلات و خدمات در سطح سرزمین است، به طورى که هیچ مکانى نسبت به مکان دیگر از نظر برخوردارى از مزیتهاى فضایى برترى نداشته باشد. نابرابرى شرایط طبیعى نباید توجیهى بر نابرابرى فضایى تلقى شود. بلکه با بهره گرفتن از اصل پیشنهادى “اولویت ” بهتر است به مناطق محروم کشور و به نواحى کمتر توسعه یافته و همچنین در مقیاس خردتر در سطح محلات نابسامان شهرى، به سکونتگا ههاى غیر رسمى توجه بیشترى شود و عدالت توزیعى مد نظر قرارگیرد.
۲-۱-۳-۱- عدالت فضایی شهری
فرایند رسیدن به توسعه پایدار شهری اصول خاصی ندارد.آنچه که مهم است در برنامه ریزی ها باید به شاخص های اقتصادی، محیطی و سلامت اجتماعی شهرها توجه شود و این کار فقط با تلفیق موارد متعدد در مقیاس های مختلف به دست می آید(Marcotullio,2001: 557) بنابراین سازمان فضایی متعادل در شهرها، نوعی از پایداری شهری است که این پایداری زمانی محقق خواهد شد که هماهنگی و سازگاری منطقی بین پراکنش جمعیت و توزیع خدمات در شهرها به وجود آید(ضرابی و موسوی، ۱۳۸۹: ۲۸). از مهمترین عوامل در برنامه ریزی شهری، استفاده از فضاها و توزیع مناسب و به عبارتی کاملتر عدالت فضایی است. در واقع پذیرش این اصل، که توسعه پایدار مستلزم برقراری عدالت اجتماعی و فضایی درشهرهاست و همچنین رفع نابرابری های اجتماعی، اقتصادی، آسیب پذیری اقشار کم درآمد، توزیع بهینه خدمات و امکانات و توجه به نیازهای اساسی شهروندان، هرچه بیشتر به اهمیت نگرش به توسعه پایدار می افزاید. روند شهری شدن جهان در کشورهای در حال توسعه، با عدم تعادلهای خدماتی و پراکنش جمعیت و رشد بی قواره شهری مواجه بوده است، به طوری که ناپداری حاصل از این رشد ناموزون به شکل عدم تعادلهای فضایی- اجتماعی با نمودهای فقر شهری، اسکان و اشتغال غیررسمی، ضعف حاکمیت محلی و آلودگی های زیستی، نمایان شده است(بوچانی،۱۳۸۵: ۶۶). بطور کلی توسعه شهری زمانی می تواند در جهت پایداری قرار گیرد که بتواند راهکارهایی مشخص را برای تأمین مطلوب نیازهای خدماتی ساکنان ارائه نماید، که به علت نگرش بخشی، ضعف ساختاری مدیریت شهری و فقدان مشارکت مردمی، سازمان های خدمات رسان شهری، نتوانستند به صورت کارآ به توزیع فضایی عادلانه خدمات بپردازند(مرادی مسیحی،۱۳۸۴: ۱۵۱). با توجه به موارد اشاره شده می توان گفت رابطه تنگاتنگی بین عدالت فضایی شهری و وجود تسهیلات عمومی شهری وجود دارد. زیرساختها و تسهیلات شهری اساس توسعه شهری هستند و بدون وجود زیرساختهای شهری توسعه ای اتفاق نخواهد افتاد(عزیزی،۱۳۸۱: ۳۹). عدالت فضایی دسترسی برابر به امکانات عمومی است و اینکه همه ساکنان در هر کجای شهر که زندگی می کنند باید به طور یکسان از خدمات عمومی برخوردار باشند(Tsou, et al,2005: 423 ).
۲-۱-۳-۲- نابرابری فضایی و اجتماعی در شهرها
مفهوم نابرابری اجتماعی عموماً ناظر به وضعیتی است که در آن چیزهای با ارزش اجتماعی اعم از ثروت مادی، قدرت، منزلت و سرمایه فرهنگی به طور مساوی در دسترس اعضای جامعه قرار نگرفته باشد، به نحوی که این دسترسی افتراقی، پایگاه اجتماعی متفاوتی را برای افراد رقم بزند و اختلافات پنهان و آشکار زیادی در بین آن ها به ویژه از نظر حقوق، فرصتهای زندگی، پاداشها و امتیازها به وجود بیاید. (یوسفی و ورشوئی،۱۳۸۹: ۱۲). به عبارتی در چارچوب نابرابری اجتماعی افراد، خانواده ها و گروه ها در جامعه، دسترسی متفاوتی به فرصت ها و موقعیت های ساختار اجتماعی دارند. بین نابرابریهای فضایی و توزیع ناعادلانه خدمات و مشکلات زیست محیطی و کالبدی در سطح شهر همواره یک رابطه چرخشی وجود داشته که همدیگر را پیشتیبانی کرده و در ادامه با رشد جمعیت و گسترش افقی و عمودی، شهر را به محیطی غیرقابل سکونت تبدیل می کند به طوری که بسیاری از مشکلات شهرهای امروز را می توان در توزیع ناعادلانه خدمات شهری در زمان دیروز آنها ریشه یابی کرد(داداشپور رستمی،۱۳۹۰: ۲).
جامعه ای بدون نابرابری نمی توان فرض کرد، چرا که از یکسو نابرابری درونی که لازمه جامعه است و از سوی دیگر نابرابری بیرونی نیز که به انسان و جامعه او پیوست خورده است، همراه همیشگی آدمی است. درباره علل نابرابری نیز ایده های زیادی وجود دارد. از اندیشه های ارسطویی که نابرابری را مطلقاً لازم می دانستند، تا فیلسوف مشهور دیوید هیوم، که۴ عامل مادی(تقاضا زیادی و عرضه کم)، روانی (انسان زیادت طلب)، اجتماعی(قوانین و هنجارهای خاص) و سیاسی(قدرت) را در این باره مورد تأکید قرارداده است(حبیبی و دیگران،۱۳۹۰: ۱۰۷). توزیع مناسب و بهینه امکانات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و بهداشتی در میان مناطق و نواحی، یکی از مهمترین عوامل جلوگیری از نابرابری ها و شکاف توسعه و توزیع فضایی مناسب جمعیت در پهنه سرزمین است. در واقع تعادل فضایی در توزیع مراکز خدماتی در شهر و دستیابی به آن، مقدمات توسعه پایدار شهری را فراهم می آورد و نابسامانی در توزیع منطقه ای و محلی باعث دوری مناطق و محلات از عدالت اجتماعی می گردد(نسترن،۱۳۸۰: ۱۴۵). در این خصوص ویل دورانت^[۱۹] معتقد است ریشه ی از پا افتادگی و نابودی تمدنها در بی عدالتی و نابرابری است و می گوید: “تمدن را نمی شود با فتح و غلبه از میان برد، تمدن تنها از درون تخریب می شود، مدنیت در جامعه با رعایت تساوی حقوق انسانها شکوفا و بارور میشود و تبعیض ریشه آن را خشکاند. سلامت ملل مهمتر از ثروت ملل است"(دورانت،۱۳۷۸: ۳-۴).
رالز^[۲۰] نابرابری های اجتماعی و اقتصادی را به دو شرط قابل قبول و منصفانه میداند: نخست اینکه این نابرابریها باید مختص به مناصب و مقام هایی باشد که تحت شرایط برابری منصفانۀ فرصتها، باب آنها به روی همگان گشوده است؛ و دوم اینکه این نابرابریها باید بیشترین سود را برای محرومترین اعضای جامعه داشته باشد(اصل تفاوت). (رالز،۱۳۸۳: ۸۴). در بررسیهای مربوط به مقوله نابرابری اجتماعی می توان ادعا کرد که این مقوله یک پدیده ای جهانی است. نابرابری اجتماعی در همه دوره های تاریخی و در همه جامعه ها دیده شده است و بنابراین تنها مربوط به یک ناحیه یا فرهنگ یا ساخت اقتصادی و سیاسی ویژه نیست(حجتی و مظرزاده،۱۳۸۷: ۴۳). در بحث از نابرابریهای اجتماعی میتوان به آرای متقدمان جامعه شناسی از جمله مارکس، انگلس و ماکس وبر نیز اشاره کرد. مارکس و انگلس فضای شهری را قلمروی می دیدند که فرایندهای درهم تنیده ی انباشت سرمایه و ستیز طبقاتی در آن تمرکز می یابد. در شهرهای بزرگ، تجارت، تولید کارخانه ای، تمرکز مالکیت و تمرکز جمعیت به بالاترین حد خود می رسد و یک طبقه غنی و یک طبقه فقیر ظاهر می شود. در شهرها گرایش سرمایه به تمرکز و گرایش طبقات اجتماعی به قطبی شدن عینیت و گسترش می یابد. در مجموع دو نکته به طور اخص در دیدگاه مارکس^[۲۱] وجود دارد که مبرهن شدن رابطه فضا و نابرابری اجتماعی را یاری می دهد: اول نگاه وی به شهر از بعد تولید، انباشت و تمرکز سرمایه، دوم توجه به شهر به مثابه زمینه ای برای تمرکز اکولوژیک طبقه کارگر و در نتیجه ظهور خودآگاهی طبقاتی به مثابه عامل مهم در شکل گیری طبقات است(افروغ،۱۳۷۷: ۲۰۴-۲۰۵). ماکس وبر^[۲۲] اهمیت شاخصهای اقتصادی را در رشد نابرابریهای اجتماعی نادیده نمی گیرد. برای او نیز همچون مارکس، مالکیت نقش تعیین کننده ای در توزیع امکانات عرضه شده به فرد یا به طبقه ایفا می کند. با این وصف او به این بعد اقتصادی دو بعد دیگر اضافه کرد: قدرت و حیثیت. در نگاه او مالکیت و قدرت و حیثیت با وجود وابستگی متقابل شان سه بنیان متمایزند که بر روی آن ها نظام قشربندی در هر جامعه ای سامان می یابد. تفاوت در برخورداری از مالکیت اموال منشاء طبقه بندی اجتماعی است، تقسیم نابرابر قدرت به تشکیل احزاب سیاسی می انجامد و درجات حیثیت گوناگون منشاء پیدایش قشرهای اجتماعی است که از دارندگان پایگاه های اجتماعی مشابه تشکیل شده اند(تامین،۱۳۷۳: ۲۱۴).
آثار پارکین^[۲۳] روشنترین کوشش معاصر نئووبری ها برای ارائه دیدگاهی جدید از نابرابری اجتماعی است. پارکین روابط مبتنی بر قدرت و نه روابط طبقاتی را به مثابه عامل اصلی ایجاد نابرابری میداند و ایده قدرت وبر را بسط می دهد و با مفهوم کمتر شناخته شده انسداد پارکین با این نظر وبر موافق است که ساختار کلی نابرابری در جامعه از مبارزه کلی و همیشگی بر سر قدرت سرچشمه میگیرد، اما معتقد است که در بحث وبر، منبع یا وضعیت قدرت در جامعه مشخص نیست(گرپ،۱۳۷۳: ۱۹۴-۱۹۵).
۲-۱-۴- مکاتب شهری، جغرافیایی و عدالت اجتماعی
۲-۱-۴-۱- عدالت در یونان باستان
ارسطو یکی از نظریه پردازان بزرگ در زمینه عدالت اجتماعی است که بر فیلسوفان سیاست و اخلاق در این بعد تاثیری شگرف داشته است. مقصود ارسطو از عدالت عبارتند از: الف)آن چیزی است که قانونی است. ب)آن چیزی است که منصفانه و یکسان و مساوی است.پس می توان گفت عدالت از نظر ارسطو عبارتند از آنچه بر طبق قانون و از روی انصاف و مساوات است و بی عدالتی خلاف قانون و نابرابری است. ارسطو تعریف کلی از عدل نمی دهد بلکه اقسام آن را بیان می کند و عدل را هشت قسم می داند: ۱-عدل عام ۲-عدل خاص ۳-عدل توزیعی ۴-عدل اصطلاحی ۵-عدل مطلق ۶-عدل نسبی ۷-عدل طبیعی ۸-عدل قانونی. ارسطو از میان این هشت نوع عدل، عدل توزیعی را از همه مهمتر میداند زیرا بر اساس تفکر او عدل نه برابری بلکه تناسب است و لذا باید پایگاه و حقوق و امتیازات هر کس در جامعه به اندازه شایستگی و دانایی او باشد و تعریفی که از عدالت توزیعی ارائه می کند همین معنی را می رساند(ندایی،۱۳۷۹: ۱۴-۱۵). در واقع وی به دو مفهوم از عدالت اجتماعی میان انسانها اشاره می کند، یکی عدالت توزیعی و دیگری عدالت تعویضی(جبرانی). منظور از مفهوم اول یعنی عدالت توزیعی چگونگی توزیع منابع و مواهب طبیعی و اجتماعی میان اعضای جامعه است که باید بر حسب منزلت و مرتبه اعضای جامعه صورت گیرد و مفهوم دوم یعنی عدالت تعویضی عبارتست از رعایت تساوی در داد و ستد به معنای عام کلمه است. این دو مفهوم از عدالت تا آغاز دوران جدید، اندیشه ی مسلط بر جوامع اروپایی قرون وسطی و نیز جوامع مسلمان بود(موحد،۱۳۷۴: ۹۴). از نظر ارسطو عدالت اعطای حق به سزاوار آن می باشد و در تعریف عدالت از دید او می توان گفت عدالت فضیلتی است که به موجب آن باید به هر کس آنچه را حق اوست و استحقاق دارد داد. فضیلت هر چیز در حد وسط است و این حد نیز حدی طبیعی است و طبیعت خود نابرابر تلقی می شود و عدالت دنباله همین نابرابریهاست(اخوان کاظمی،۱۳۷۹: ۷۰).
عدالت در نظر افلاطون بخشی از فضیلت انسانی و در همان حال رشته ای است که مردمان را در داخل دولت ها به هم پیوند می دهد، به عبارت دیگر، خصلتی است که در آنِ واحد، هم انسان را خوب می سازد و هم او را اجتماعی بار می آورد. این موضوع، یعنی یکسان دانستن اثر عدالت در تربیت نفس بشر و در اجتماعی کردن او، اولین و اساسی ترین اصل در فلسفه سیاسی افلاطون است(فاستر، ۱۳۷۳: ۵۷-۵۸). افلاطون، ضمن ارائه تصویر کلی برای جامعه مطلوب یا مدینه فاضله از عدالت بحث کرده است. او معتقد است که مدینه فاضله، چهار صفت عدالت، حکمت، شجاعت و خویشتن داری را در خود دارد که برجسته ترین آنها عدالت است و این صفت، بقیه را به وجود می آورد و هماهنگ کننده آنها، هم در اجتماع و هم در وجود فردی است. به زعم افلاطون، عدالت این است که هر یک از افراد جامعه به وضع و موقعیتی که در اجتماع دارد، خشنود باشند و آن را قبول کنند و وظایف مربوط به آن را به حد کمال انجام دهند(جمشیدی،،۱۳۸۰: ۶۲).
وی معتقد است که نظم و توازن یا عدالت در کشور وقتی حکمفرما می شود که هر کس در هر طبقه که هست به کار خود بپردازد و پا از گلیم خود فراتر نکشد. وقتی عدالت در دولت برقرار است که حاکم حکومت، کارگر کار و برده بردگی کند. در میان طبقات جامعه افلاطونی برابری وجود ندارد ولی افراد در هر طبقه برابر یکدیگر هستند(حجتی و مضطرزاده، ۱۳۸۷: ۴۱). در اندیشه ی افلاطون، عدالت در اصل ویژگی نفس فردی است که در جامعه انعکاس می یابد. هنگامی این فضیلت در فرد محقق می شود که هر یک از قوای سه گانه(عقل،خشم،شهوت) در جای خود قرار گیرد و نظمی خاص بر روابط آنها حکمفرما باشد و هر کدام وظیفه خاص خود را عهده دار شود. همه قوای نفسانی مانند خشم و شهوت باید زیر فرمان عقل قرار گیرد. حکومت نیز شایسته ی خردمندان و حکیمان است و عدالت آن است که دو طبقه ی دیگر(پاسداران و توده ی مردم) در موضع خود قرار گیرند و حکیمان بر آنان حکومت کنند و هر کس به کار ویژه ی خویش مشغول باشد و از آن تخطی ننماید(اخوان کاظمی،۱۳۷۹: ۷۲).
۲-۱-۴-۲- عدالت اجتماعی و مکاتب شهری
از اواخر دهه ۱۹۶۰ مفهوم و کارکرد عدالت اجتماعی وارد ادبیات جغرافیایی می شود و جغرافیای رادیکال و لیبرال را بیش از سایر مکتب ها تحت تأثیر قرار می دهد مسائلی نظیر رفاه اجتماعی، نابرابری های شدید، فقر، شیوع امراض، نژادپرستی، قوم گرایی، جرم و جنایت، انتظار عمر، اصالت زن و آلونک نشینی که تا آن زمان در جغرافیا فراموش شده بود به سرعت مورد توجه جغرافیدانان قرار می گیرد و هریک از این موضوعات، جغرافیای خاص خود را می یابد، یعنی برای اولین بار صدای بازندگان در جوامع انسانی در علم جغرافیا طنین انداز می گردد(شکویی،۱۳۷۵: ۱۴۱).
۲-۱-۴-۳- عدالت اجتماعی و آنارشیسم
معروفترین چهره این مکتب، پیتر کروپتکین^[۲۴]، معتقد بود که زندگى مطلوب انسانى تنها با عدالت اجتماعى، تعاون و مهربانى میان مردم امکان پذیر است و بدون مساوات، عدالت وجود ندارد و بدون عدالت صلحى وجود نخواهد داشت(شکویی،۱۳۷۵: ۸۶-۹۰). الیزه رکله^[۲۵] که ایولاکست از او به عنوان بزرگترین جغرافیدان فرانسه یاد می کند، مدافع خستگی ناپذیر ستم دیدگان و دشمن دولت و هر نوع قانونی به جز قوانین طبیعی بود.
۲-۱-۴-۴- عدالت اجتماعی و کارکردگرایان
دیدگاه کارکردگرایان نسبت به نابرابری اجتماعی در جغرافیای شهری، بیشتر در قالب نظریه اکولوژیست ها مطرح شده است. در این مکتب در زندگی اجتماعی شهرها، طرح اکولوژی گیاهی ارنست هاکل، به کار گرفته شده، زیرا بنیانگذاران مکتب شیکاگو معتقدند گروه های شهری با هر پایگاه اجتماعی و اقتصادی و قومی، مانندگونه ها ی گیاهی، با حرکت به سوی تعادل و توازن، همه مراحل اکولوژیک را در زیستگاه خویش در طول زمان طی می کنند. از دیدگاه آنان نابرابری اجتماعی طرحی ناآگاهانه است که از طریق آن، جوامع مطمئن می شوند که مهم ترین موقعیتها به طور خودآگاه توسط شایسته ترین افراد اشغال خواهد شد. به عقیده ی پارک، فرایندهای طبیعی و درونی شهر به گونه ای به رقابت بر سر منابع کمیاب بر می گردد که در نهایت به انطباق اکولوژیک می انجامد.رقابت در اجتماع، برای ایجاد تعادل اجتماعی است(حبیبی و دیگران،۱۳۹۰: ۱۰۷).
نظریه پردازان کارکردگرایی از وجه جهانی و همیشگی بودن نابرابری نتیجه می گیرند که نابرابری وجه اساسی هر سازمان اجتماعی است و ضرورتی است کارکردی که در جهت کارکرد مؤثر جامعه ایفای نقش می کند. دیویس و مور دو ملاک عمده را برای اهمیت کارکردی یک موقعیت ارائه می کنند: ۱-میزان کمیابی موقعیت در مقایسه با سایر موقعیتها، ۲-میزان وابستگی سایر موقعیتها به موقعیت مورد نظر. از دیدگاه آنان نابرابری اجتماعی طرحی ناآگاهانه است که از طریق آن جوامع مطمئن می شوند که مهمترین موقعیتها به طور خودآگاه توسط شایسته ترین افراد اشغال خواهد شد(افروغ،۱۳۷۷: ۱۷۲).
۲-۱-۴-۵- عدالت اجتماعی و رادیکالیسم
کارل مارکس، انگلس^[۲۶] و هاروی و بسیارى از هم اندیشان آنها متعلق به مکتب رادیکالیسم هستند. پیروان مکتب رادیکال عمدتا از دیدگاه اقتصاد سیاسى فضا به بحث عدالت اجتماعى پرداخته اند. دیوید هاروى در کتاب خود “عدالت اجتماعى و شهر” مفهوم عدالت اجتماعى را به کمک معیارهایى مورد بررسى قرار داده است و بر تخصیص عادلانه منابع تاکید دارد. او معتقد است که منابع اضافى باید در جهت از میان برداشتن مشکلات ویژه ناشى از محیط هاى اجتماعى و طبیعى مصرف شود هاروی به کارگیری عدالت اجتماعی را در تحلیل های جغرافیایی، انقلاب در تفکرات جغرافیایی می داند در واقع، هاروی با طرح وابستگی میان نابرابری های اجتماعی و ساختارهای فضای جغرافیایی، بنیانگذار جغرافیای انسانی نو می گردد(شکویی، ۱۳۷۵: ۱۴۱). ماهیت عدالت اجتماعی را از نظر هاروی می توان در قالب سه معیار زیر عنوان نمود:
نیاز: افراد در بهره برداری از منابع و امتیازات دارای حقوق مساویند ولی نیاز همه مشابه نیست. تساوی در بهره برداری از دیدگاه نیاز افراد به صورت تخصیص نابرابر منافع جلوه گر می شود.
منفعت عمومی: مسلماً افرادی که در ایجاد منافع عمومی برای شهروندان شرکت می کنند ، نسبت به کسانی که منفعت عمومی کمتری برای افراد ایجاد می کنند مدعی حق بیشتری هستند.
استحقاق: مسلماً افرادی که از نظر مشاغل با شغلهای سخت و پر مشقت در ارتباطند، نسبت به سایر افراد حق بیشتری مطالبه می کنند(هاروی،۱۳۷۶: ۱۰۹).
دیوید هاروی در کتاب عدالت اجتماعی و شهر می نویسد: شوربختانه با این مفهوم عدالت اجتماعی همواره در فلسفه ی اجتماعی از اخلاق ارسطو به این سو مطرح بوده است، اصولی از عدالت اجتماعی که مورد پذیرش همگانی باشد وجود ندارد. هاروی به این باور است که در بررسی مفهوم توزیع عادلانه به گونه ی عادلانه نخست دو پرسش مطرح می شود:الف)چه چیزی را باید توزیع کرد؟ ب)این توزیع در میان چه کسانی و چه چیزهایی صورت می گیرد؟ او در پاسخ به پرسش نخست،هر چیزی را که توزیع شدنی باشد، درآمد می نامد و بر آن است که تعریف اجتماعی عادلانه ای از درآمد به دست دهد. او در پاسخ به دومین پرسش، واپسین حد توزیع را افراد انسانی می داند و می گوید در مواقعی بهتر است برای آسانی کار،توزیع در میان گروه ها و سازمانها و مناطق را در نظر آوریم(حاتمی نژاد و راستی،۱۳۸۸: ۹۰). همچنین معتقد است بر اساس اصل عدالت اجتماعی جامعه باید برای کاهش خطرهای اجتماعی در نواحی پر خطر مخارج بیشتری تقبل کند. اقدام به چنین کاری خود تأمین عدالت اجتماعی است. همین امر درباره تخصیص منابع اضافی به گروههایی که نیازمند خدمات بیشتری هستند نیز صادق است. وی به نقل از دیویس می نویسد: “پسندیده است که به گروه های شدیدا نیازمند خدمات اضافی داده شود، زیرا آنها در بهره گیری از این خدمات دارای سابقه نیستند و به مصرف آنها عادت ندارند” این مسئله به ویژه در مورد خدمات تحصیلی و درمانی برای گروههایی بسیار فقیر،مهاجران جدید و مانند آنها صادق است.پس استحقاق در چارچوب جغرافیایی، تخصیص منابع اضافی برای جبران مشکلات اجتماعی و طبیعی خاص هر منطقه شهری است(هاروی،۱۳۷۶: ۱۰۹).
در مکتب رادیکال، در فرایند باز ساخت، شرایط داخلی و خارجی کشورها مورد توجه قرار می گیرد این مکتب معتقد است که نابرابری های موجود بین نواحی داخلی کشورها و بین کشورهای جهان، پیش شرط لازم در انباشت سرمایه می باشد(شکویی،۱۳۷۵: ۲۱۵). در این میان نظریه ی مارکس مبنی بر، از هرکس به اندازه توانش و به هرکس به میزان نیازش، اشاعه پیدا کرد. در واقع مارکس ریشه تمام مسایل مشکلات جامعه بشری و بی عدالتی را، زاده نظام طبقاتی به ویژه نظام سرمایه داری می داند(حبیبی و دیگران،۱۳۹۰: ۱۰۶). جغرافیدانان رادیکال از طریق تدقیق ارتباط منطقی بین عدالت اجتماعی و عدالت فضایی سرزمینی به گونه ای ژرفانگر در پی تبیین جایگاه فضا در مناسبات سرمایه ای هستند. از آن جمله نظریه فشردگی فضا - زمان، دیوید هاروی قابل تأمل است. امیل دورکهایم در کتاب اشکال ابتدایی زندگی مذهبی(۱۹۱۵) خاطر نشان کرد که فضا و زمان ساختارهای اجتماعی اند(Harvey, 1996: 21 ).
۲-۱-۴-۶- عدالت اجتماعی و لیبرالیسم
لیبرالیسم مفهومی سیاسی است که ریشه در فلسفه غرب دارد که متفکران نامداری چون جان رالز، دیوید اسمیت^[۲۷]، جان لاک^[۲۸]، منتسکیو^[۲۹]، کانت^[۳۰]، جان استوارت میل^[۳۱] وغیره پرچمدار آن بوده اند. در خصوص عدالت در لیبرالیسم، بیشتر به جنبه های اجتماعی، کالبدی و اقتصادی نابرابری تأکید دارند و عدالت اجتماعی را امری واجب برای دست یابی به تعادل مطرح می کنند. برخی از پژوهشگران به مسئله ی برابری اجتماعی از دیدگاه بوم شناسی شهری نگریسته اند و تلاش کرده اند تا با توجه به بافت فیزیکی شهر، سازوکار پیدایش نابرابری ها را توجیه کنند. این دیدگاه بر پایه ی مکتب شیکاگو، صحنه ی شهری را مکان تنازع بقا و جای گیری مناسب تر در بهترین فضای شهری تحلیل می کند(piran,2001: 33).
مهمترین نظریه عدالت اجتماعی بیش از ۵۰ سال گذشته توسط جان رالز در ۱۹۷۱ توسعه یافته است. با چاپ کتاب «نظریه عدالت» توسط جان رالز، استاد دانشگاه هاروارد، گروهی آن را “بالاترین معیار لیبرالیزم” دانستند و یکی از پنج کتاب مهم سال ۱۹۷۲ آمریکا به شمار آوردند. جان رالز در این کتاب آموزه خود را «عدالت به مثابه انصاف یا عدالت و انصاف» می‏نامد. او با الهام از اندیشه‏های کانت، اخلاقیات را در دل لیبرالیسم جای می‏دهد. در واقع نظریه رالز یک نظریه قرارداد اجتماعی است که در آن در خصوص اینکه افراد تحت چه شرایطی به شکل یک جامعه برای حفاظت از منافع و تأمین نیازهایشان گرد هم آمده اند بحث شده است. رالز روی دو اصل محوری که منجر به ایجاد جامعه ای منظم تر می گردد تاکید می کند(King,2012: 465).