د) آشنایی با رشته فنی و حرفه‌ای:

امروزه در اثر گسترش شگرف صنعت و تکنولوژی وجود نیروی انسانی متخصص، یک نیاز اساسی در مراکز تولیدی؛ صنعتی و خدماتی به شمار می‌آید و آموزش‌های فنی و حرفه‌ای به عنوان عامل مهم تربیت این نیروها موردتوجه قرارگرفته است.

آموزش‌های فنی و حرفه‌ای تمام تلاش خود را به کار می‌برد تا افرادی آگاه به تکنولوژی روز و کارآمد را تربیت و در چرخه سازندگی کشور وارد نماید. اهداف شاخه فنی و حرفه‌ای: اعتلای سطح فرهنگ و دانش عمومی و پرورش کمالات و فضایل اخلاقی، بیش سیاسی و اجتماعی. شناخت بهتر استعدادها و علاقه دانش آموزان و ایجاد زمینه مناسب جهت هدایت آنان به سمت اشتغال مفید. احراز آمادگی نسبی دانش آموزان برای ادامه تحصیل در رشته‌های علمی–‌کاربردی (تکنولوژی) آموزش‌های فنی و حرفه‌ای در کشور جمهوری اسلامی ایران به صورت یک دوره پیوسته پنج‌ساله (۲+۳) طراحی ‌شده است که دوره سه‌ساله آن در هنرستان‌های فنی و حرفه‌ای و دوره دوساله کاردانی پیوسته در آموزشکده‌ها اجرا می‌شود.

که شامل رشته‌های گرافیک و تربیت‌بدنی و نقاشی و نمایش و موسقس و الکترونیک و چاپ و صنایع‌دستی و صنایع چوب و سرامیک و کامپیوتر و نقشه‌کشی و سینما و صنایع شیمیایی و نقشه‌کشی معماری است.

هدف کلی رشته در دوره سه‌ساله هنرستان، تربیت نیروی انسانی متعهد و کارآمدی است که بتواند علاوه بر انجام وظایف شهروندی، با بهره گرفتن از آموخته‌های خویش در مشاغل مربوط به «رشته» در سطوح میــانی تکنیسین به کار اشتغال ورزد.

اشتغال فارغ‌التحصیلان هنرستان‌های فنی و حرفه‌ای: آموزش‌های فنی و حرفه‌ای فعالیت‌هایی است که فرد را برای احراز مشاغل فنی و حرفه‌ای آماده می‌کند و کارایی او را در انجام چنین مشاغلی افزایش می‌دهد؛ ‌بنابرین‏ برای فارغ‌التحصیلان رشته‌های مختلف فنی و حرفه‌ای به دلیل کار در کارگاه‌های مختلف و آشنایی با دستگاه‌ها و ابزارآلات فنی و صنعتی و نحوه استفاده از آن‌ ها زمینه کاریابی و اشتغال بیش از سایر رشته‌ها می‌باشد و این فارغ‌التحصیلان می‌توانند باکار در کارخانه‌ها تولیدی و مراکز خدماتی؛ شرکت‌ها، ادارات و یا با تأسیس کارگاه‌های خصوصی و تعاونی‌های تولیدی؛ مشغول به کار شوند.

شیوه ادامه تحصیل در رشته‌های فنی و حرفه‌ای: دانش آموزان علاقه‌مند به ادامه تحصیل در رشته‌های مختلف شاخه فنی و حرفه‌ای پس از گذراندن سال اول متوسطه و با احراز شرایط تحصیل در شاخه فنی و حرفه‌ای و ضوابط که هرساله اعلام می‌گردد. در صورتی کسب اولویت می‌توانند ‌در یکی از هنرستان‌ها در رشته موردعلاقه خود ادامه تحصیل داده و پس از دو سال ادامه تحصیل مدرک دیپلم اخذ نمایند؛ و در صورت تمایل به شرکت در آزمون دوره های کاردانی پیوسته وارد آموزشکده‌های فنی و حرفه‌ای دانشگاه آزاد و دانشگاه علمی کاربردی شده و در مقطع کاردانی ادامه تحصیل دهند و همچنین پس‌ازآن نیز می‌توانند در دوره های کارشناسی ناپیوسته به تحصیلات خویش ادامه دهند. فارغ‌التحصیلان شاخه فنی و حرفه‌ای می‌توانند در صورت تمایل جهت شرکت در آزمون سراسری با گذراندن دوره پیش‌دانشگاهی ‌در یکی از دوره های (ریاضی تجربی علوم انسانی یا هنر) ادامه تحصیل دهند (سرلک،۱۳۹۰).

ه) رشته‌های کاردانش

این شاخه که محصول تغییر نظام آموزشی است، باهدف تأمین نیروی کار نیمه ماهر، راه‌اندازی شده است. برای انتخاب رشته‌های این شاخه هم یکسری شرایط نمره‌ای وجود دارد؛ اما مهم‌تر از آن لازم است بدانید که در این شاخه بیشتر ساعت‌های درسی در کارگاه می‌گذرد. به عبارتی درس‌های نظری به‌مراتب کمتر است.

‌بنابرین‏ لازم است که دانش آموزان از مهارت لازم در به‌کارگیری اندام‌های حرکتی مانند دست‌وپا و یا سلامت چشم برخوردار باشند تا در کسب رشته موردنظر با مشکل مواجه نشوند.

در کاردانش، رشته‌ها در صنعت، خدمات و کشاورزی ارائه می‌شود.

صنعت

زمینه صنعت هفت گروه و ۱۹ زیرگروه دارد. رشته‌های این زمینه در گروه‌های زیر ارائه می‌شود:

1. 1. برق: الکترونیک، کامپیوتر

1. 1. عمران: ساختمان، معماری

1. 1. مکانیک: سازه‌های فلزی، ساخت و تولید، صنایع چوبی، تأسیسات، عیب‌یابی و تعمیر، معدن، نساجی، چاپ، ‌متالورژی و مدل‌سازی

1. 1. صنایع‌دستی: هنر و نشر، صنایع‌دستی ظریف

1. 1. سرامیک: صنایع شیشه‌ای، سفالگری

1. 1. شیمی: شیمی صنعتی

1. پوشاک: خیاطی

کشاورزی

زمینه کشاورزی شش گروه و هشت زیرگروه دارد. رشته‌های این زمینه در گروه‌های زیر ارائه می‌شود:

1. 1. ماشین‌های کشاورزی

1. 1. امور دامی و طیور

1. 1. امور زراعی و باغی: زراعت، باغبانی، صنایع غذایی

1. 1. جنگل و مرتع

1. 1. شیلات

1. حشرات مفید: پرورش کرم ابریشم

خدمات

زمینه خدمات چهار گروه و هشت زیرگروه دارد. رشته‌های این زمینه در گروه‌های زیر ارائه می‌شود:

1. 1. هنر: هنرهای نمایشی، هنرهای تجسمی، فرهنگی ادبی، نشر، کارهای هنری در خانه

1. 1. مالی و اداری

1. 1. خدمات غذایی: کنترل و تولید مواد

1. 1. خدمات اجتماعی: هتلداری و سیاحتی

1. کمی دقت در تنوع رشته‌های این شاخه، ما را ‌به این نکته می‌رساند که هر دانش‌آموزی با هر علاقه و توانمندی می‌تواند رشته موردنظر خود را انتخاب کند، مشروط بر آن‌که این انتخاب آگاهانه باشد، نه بر اساس معیارهای غلط و غیرعلمی (سرلک،۱۳۹۰).

آشنای با برنامه انتخاب رشته دانشگاهی (نویسنده محبوبه گنجی،۱۳۸۹).

تا بدین جا درباره مبانی نظری اهمال‌کاری و پیشرفت تحصیلی مهارت‌های تحصیلی و شغلی (خودشناسی و رشته شناسی و شغل شناسی) صحبت شد و در زیر به تحقیقاتی که در ایران و خارج از کشور انجام‌شده است اشاره می‌گردد.

۲-۵- پیشینه تحقیقات داخلی و خارجی

۲-۵-۱- پیشینه تحقیقات داخلی