ﻧﮕﺎرش ﻣﻘﺎﻟﻪ ﭘﮋوهشی در رابطه با تبیین نقش شبکه شهری ... |
 |
- توسعه‌ی خدمات دانشگاهی، زیارتی و گردشگری در مشهد
- توسعه‌ی بزرگراه در شمال خراسان
- ایجاد فرودگاه بینالمللی در شهر مشهد
در زمینه‌ی ساماندهی نظام شهری کشور، با توجه به ضرورت مهار توسعه‌ی منطقه‌ی تهران و تشویق توسعه در مناطق دیگر، در طرح آمایش ستیران ایجاد ۱۲ شهر اصلی و ۵ پایتخت منطقهای شامل مشهد، اصفهان، تبریز، شیراز و اهواز در نظر گرفته شده است. بنابراین نقش شهر مشهد به عنوان مرکز توسعه‌ی منطقهای تعیین گردیده و در مورد تقویت جایگاه آن در نظام شهری کشور، سیاستهای زیر پیشنهاد شده است:
( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
- زمینهسازی برای توسعه‌ی صنعتی با تأکید بر صنایع نفربر
- ایجاد یک مرکز مدیریت و خدمات برای واحدهای تولیدی
- تقویت نقش دانشگاهی مشهد و وابسته کردن مؤسسات پژوهشی به آن
- انتقال برخی از فعالیتهای خدمات ملی به شهر مشهد
- طرحریزی توسعه‌ی فضایی مشهد در مقیاس منطقه شهری با ایجاد شهرکهای صنعتی (خلاصه‌ی گزارش استراتژی طرح آمایش سرزمین، ۱۳۵۵).
۳-۲-۱۱-۳- طرح آمایش سرزمین (۱۳۶۲)
پس از انقلاب اسلامی ایران، در سال ۱۳۶۲، به دنبال اقدامات پیشین مطالعات جدیدی، تحت عنوان مطالعات طرح پایه‌ی آمایش سرزمین اسلامی ایران، در هیأت وزیران بررسی شد و سازمان برنامه و بودجه موظف به پیگیری طرح آمایش سرزمین با مشارکت سایر وزارت‌خانه‌ها گردید. به این منظور، مطالعاتی تحت عنوان چارچوب نظری توسعه‌ی استانهای کشور انجام گرفت. محور اصلی طرح آمایش، تأکید بر نقش مناطق و شهرها در تقسیم کار ملی بوده است. بر این اساس، بخش عمده‌ی وظیفه‌ی تقسیم کار ملی به عهده‌ی شهرهای اصلی قرار دارد. شهرهای اصلی کشور پس از تهران، با توجه به معیارهای مختلف (جمعیت، پراکندگی جغرافیایی و…)، شامل ۱۰ شهر مشهد، تبریز، اصفهان، شیراز، اهواز، همدان، رشت، کرمان، زاهدان و مجموعه شهرهای بابل، ساری، قائمشهر و آمل است.
هر یک از شهرهای اصلی مناطق مشخصی از کشور را تحت نفوذ دارند و بنابراین از عوامل اصلی توسعه‌ی منطقهای محسوب می‌شوند. پنج شهر مشهد، اصفهان، شیراز، تبریز و اهواز بیش از یک میلیون نفر جمعیت خواهند داشت و با سایر شهرهای اصلی به عنوان مراکز کلان منطقهای در نظر گرفته شده‌اند که با استقلال نسبی نقش مؤثری در جهت تمرکززدایی از تهران (در زمینه خدمات و صنعت) و کاهش مهاجرتهای منطقهای ایفا خواهند کرد (طرح مجموعه شهری مشهد، ۱۳۹۰: ۵).
۳-۲-۱۱- ۴- طرح پایه آمایش سرزمین (۱۳۶۴)
در مرحله‌ی اول این طرح، ضمن تعیین اندازه شهرهای ایران، آنها را بر اساس عامل جمعیت به پنج طبقه به شرح زیر طبقه‌بندی نمود:
۱- شهرهای کوچک (کم‌تر از ۵۰ هزار نفر) ۲- شهرهای متوسط کوچک (۵۰ تا ۱۰۰ هزار نفر)، ۳- شهرهای متوسط بزرگ (۱۰۰ تا ۲۵۰ هزار نفر) ۴- شهرهای بزرگ میانی (۲۵۰ هزار تا ۵۰۰ هزار نفر)، ۵- شهرهای بزرگ و بسیار بزرگ (۵۰۰ هزار تا ۲ میلیون).
به تعریف نقش برای استان خراسان در مقیاس ملی، در مقیاس استانی نیزبه یک آمایش گسترده و همهجانبه پرداخته است. پهناوری استان، منابع غنی آب و خاک در شمال و مناطق فقیر، حاشیهای و دورافتاده در کنار منابع غنی معدن در جنوب، موقعیت استراتژیک سیاسی و نظامی و گسستگی فضایی بین منطقهای (تحمیل شده از کویر)، همگی اعمال سیاستهای مقیاس ملی را در آمایش درون استان ضروری می‌سازند.
در مطالعات طرح پایه‌ی آمایش سرزمین، نظرات و رهنمودهای متعددی در مورد آمایش استان خراسان پیشنهاد و توصیه شده که چکیده آنها به صورت زیر است (مطالعات طرح پایه آمایش سرزمین، ۱۳۶۴).
- گسترش محور توسعه‌ی شمال استان در امتداد استان مازندران و ساماندهی فضایی آن براساس ترکیب کشاورزی، صنعت و خدمات
- هدایت توسعه‌ی متمرکز مشهد به نواحی اطراف بهویژه به سمت جنوب و شرق
- تغییر ساختار اداری منطقه و ایجاد استان جدیدی در جنوب خراسان
- توسعه‌ی کشاورزی مکانیزه و کشت فشرده درشمال خراسان
- احیای مراتع، دیمکاری و کشت گسترده در نواحی مرکزی و جنوبی استان
- تقویت نقش مشهد به عنوان مرکز صنعتی و خدماتی سطح یک، شهر بیرجند به عنوان مرکز سطح دو و گناباد به عنوان مرکز توزیع و مبادله درمنطقه
- تقویت کشاورزی و دامپروری در شمال استان، صنعت و کشاورزی در میانه‌ی استان و صنعت و معدن در جنوب استان
- تجهیز ارتباطات میانمنطقهای بهویژه از طریق کویر (راه و راه‌آهن)
- تکیه بر منابع گاز سرخس و ایجاد شبکه گازرسانی و ایجاد پالایشگاه در حوالی مشهد برای تأمین انرژی
۳-۲-۱۱-۵- مطالعات طرح آمایش استان خراسان (۱۳۷۱)
اصول کلی توسعه و خطمشیهای بلندمدت آمایش سرزمین به عنوان نتایج مرحله‌ی دوم مطالعات آمایش به تفکیک ۲۴ استان (از جمله استان خراسان) در سال ۱۳۷۱ تهیه شده است.
طرح آمایش استان خراسان، نیز، ضمن برشمردن مزیتهای نسبی و امکانات و محدودیت‌های توسعه استان، اصول کلی توسعه و خطمشیهای آمایشی استان را ارائه داده است.
مهمترین یافته‌های سند اخیر عبارتاند از:
- تقویت محور توسعه مشهد- قوچان- شیروان- بجنورد با عملکرد غالب کشاورزی و خدمات گردشگری
- تجهیز محور مشهد- نیشابور- سبزوار با عملکرد غالب صنعتی و خدمات پشتیبان صنعتی وکشاورزی
- تقویت مراکز جمعیتی مستعد و مستقر بر روی محور مشهد- بیرجند به عنوان کانونهای توسعه با عملکرد غالب فعالیتهای معدنی و صنایع مرتبط
- مهار و کاهش نرخ رشد جمعیت شهری مشهد از طریق تقویت و تجهیز مراکز شهری موجود، تعادلبخشی به نظام شهری استان و ایجاد شهرهای جدید عملکردی در منطقه شهری مشهد
- معرفی شهر مشهد به عنوان مرکز خدمات سطح یک ملی (با عملکرد منطقهای)و شهرهای سبزوار، بجنورد، بیرجند، تربتجام و گناباد به عنوان مراکز خدمات ناحیهای در نظام شهری استان تا سال ۱۳۸۲
- حفاظت از منابع آب و خاک، کنترل بهره‌برداری از منابع آب زیرزمینی، بهبود روشهای آبیاری و کشت انواع محصولات متناسب با قابلیتهای هر ناحیه دربخش کشاورزی
- توسعه صنایع تخصصی غذایی، الکترونیک، خودروسازی و… با عملکرد ملی در اطراف شهر مشهد
- توسعه و تقویت شبکه های ارتباطی بین منطقهای با توجه به مرکز زیارتی و گردشگری مشهد
-
- برقی نمودن خط آهن تهران- مشهد
-
- تقویت مسیرهای مابین استان خراسان با استانهای یزد و کرمان
-
- احداث راه‌آهن سرخس- مشهد و مشهد- بافق
-
- تقویت محورهای ارتباطی قوچان- آزادشهر، مشهد-سرخس، بجنورد- سبزوار (سازمان برنامه و بودجه، مطالعات طرح آمایش سرزمین اسلامی ایران،۱۳۷۱: ۲۰- ۱).
۳-۲-۱۱-۶- مطالعات طرح آمایش سرزمین (۱۳۸۳)
اصول کلی توسعه و خطمشی بلندمدت طرح آمایش سرزمین در سال ۱۳۸۳ با افق سال ۱۴۰۰ تهیه گردیده است. در اینجا برخی پیشنهادهای طرح آمایش سرزمین، که به نقش و جایگاه استان خراسان و شهر مشهد مربوط می شود، به اختصار بیان میگردد:
- معرفی استان خراسان به مرکزیت مشهد و استان سیستان و بلوچستان به عنوان منطقه گردشگری شرق کشور
- معرفی شهر مشهد به همراه شهرهای تهران، کرج، اهواز، شیراز، بوشهر، اصفهان، تبریز و اراک به عنوان مناطق با عملکرد فراملی
- معرفی شهر مشهد با جمعیت بیش از یک میلیون نفر به عنوان مرکز سطح ۱ جمعیتی و شهرهای بجنورد، سبزوار، نیشابور و بیرجند به عنوان مراکز سطح ۴ جمعیتی
- معرفی شهر مشهد به عنوان سطح یک خدمات برتر منطقهای
- معرفی صنایع حملونقل، الکترونیک، متالوژی، شیمیایی، ماشینسازی، نساجی و صنایع غذایی به عنوان صنایع پیشتاز و با مزیت نسبی برای شهر مشهد (طرح آمایش سرزمین استان خراسان رضوی، ۱۳۸۷).
۳-۲-۱۱-۷- طرح کالبدی ملی
فرم در حال بارگذاری ...
|
[دوشنبه 1400-09-29] [ 03:29:00 ق.ظ ]
|
