فصل چهارم به توصیف نمونه آماری، توصیف یافته ها، تحلیل پیش‌فرض‌ها و نهایتاًً تجزیه‌و تحلیل روابط بین متغیرها در راستای فراهم آوردن یافته های موردنیاز در استنتاج نسبت به فرضیات تحقیق تشریح شده‌اند.

فصل پنجم: در این فصل به ترتیب مبتنی بر یافته های تحقیق، خلاصه یافته ها، نتیجه‌گیری، پیشنهادها و نهایتاًً محدودیت‌های تحقیق تشریح گردیده‌اند.

علاوه بر فصول اصلی تحقیق مبتنی بر ساختار فوق‌الذکر، در انتهای این گزارش، پیوست‌ها، منابع و مأخذ مورداستفاده در این تحقیق جهت تدوین ادبیات تحقیق آورده شده است.

فصل دوم:

ادبیات و پیشینه تحقیق

مبانی ظری تحقیق

در دنیای سرمایه ­گذاری، تصمیم ­گیری مهمترین بخش از فرایند سرمایه ­گذاری است که طی آن سرمایه‌گذاران در جهت رسیدن به حداکثر منافع و ثروت خویش، نیازمند اتخاذ بهینه ­ترین تصمیمات
می­باشند. در این ارتباط مهمترین عامل فرایند تصمیم ­گیری، اطلاعات است. اطلاعات می ­تواند ‌بر فرآیند تصمیم ­گیری تأثیر بسزایی داشته باشد، زیرا موجب اخذ تصمیمات متفاوت در افراد متفاوت می­ شود. در بورس اوراق بهادار نیز تصمیمات سرمایه ­گذاری متأثر از اطلاعات است.

یکی از مهمترین و گسترده ترین تحقیقات بازارهای مالی، تشریح رفتار بازده سهام است. عمده تحقیقات انجام شده در جهت شناسایی عوامل تأثیرگذار بر بازده سهام، داده های بازار و مالی را مورد آزمون قرار داده‌اند.

پژوهش هایی که درمورد مسائل مختلف مربوط به بورس صورت می‌گیرد، می‌تواند نقاط ضعف و قوت را مشخص نموده و کمک شایانی به سازمان بورس اوراق بهادار در ایفای نقش بزرگی که به عهده دارد بنماید، همچنین این پژوهش ها می‌تواند به تصمیم گیری صحیح سهام‌داران کمک کند و تخصیص بهینۀ منابع اقتصادی، به نحو مطلوبتری صورت گرفته و وضع سرمایه‌گذاری بهتر گردد. در این رابطه تحقیقات زیادی در این زمینه به وسیله بال و براون^[۱۲] (۱۹۶۸)، براون، فوستر ^[۱۳](۱۹۷۷)، مرتون میلر^[۱۴] (۱۹۸۱)، بیور کلارک و رایت، ^[۱۵]بیور، رابرت و مورس ^[۱۶](۱۹۸۰)و … انجام‌شده است. نتایج اکثریت قریب به‌اتفاق این تحقیقات نشان داده است که صورت‌های مالی و اعلان سود دارای بار اطلاعاتی برای بازار سهام است.

پژوهشگر فصل دوم را که درباره مبانی نظری و تجربی پژوهش می‌باشد در قالب گفتارهای زیر تدوین نموده است:

• • گفتار اول: بازده

• • گفتار دوم: بازده غیرعادی سهام

• • گفتار سوم: سود

• • گفتار چهارم: نرخ بازده داخلی

• گفتار پنجم: پیشینه پژوهش

بازده

بازده در فرایند سرمایه‌گذاری نیروی محرکی است که ایجاد انگیزه می‌کند و پاداشی برای سرمایه‌گذاران محسوب می‌شود. بازده ناشی از سرمایه‌گذاری برای سرمایه‌گذاران حائز اهمیت است، برای اینکه تمامی بازی سرمایه‌گذاری به منظور کسب بازده صورت می‌گیرد. ارزیابی بازده تنها راه منطقی (قبل از ارزیابی ریسک) است که سرمایه‌گذاران می‌توانند برای مقایسه سرمایه‌گذاری‌های جایگزین و متفاوت از هم انجام دهند. برای درک بهتر عملکرد سرمایه‌گذاری اندازه گیری بازده واقعی (مربوط به گذشته) لازم است. به‌ خصوص اینکه بررسی بازده مربوط به گذشته در تخمین و پیش‌بینی بازده‌های آتی نقش زیادی داشته باشد (جهان خانی و ظریف فرد، ۱۳۷۴، ۱۲۲).

در ارتباط با مفهوم بازده، مارکویتز معتقد است که امکان دارد تعریف بازده از یک سرمایه ­گذاری به سرمایه ­گذاری دیگر متفاوت باشد ولی درهرصورت سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند بیشترین آن عایدشان شود تا کمترین آن. در همین ارتباط فرانسیس نیز اعتقاد دارد سرمایه‌گذاری را اگر نوعی از واگذاری پول تلقی کنیم که انتظار می‌رود پول اضافی از آن عاید شود، در این صورت هر سرمایه‌گذاری، درجه ای از ریسک را در بر خواهد داشت که مستلزم از دست دادن پول در زمان حال برای به دست آوردن بازده آتی است (جهان خانی و عبدالله زاده، ۱۳۷۴، ۹۳).

برخی دیگر از تعاریف که ‌در مورد سرمایه‌گذاری بیان شده است به شرح زیر است:

بازده یک قلم دارایی مالی را در یک سال می‌توان ‌به این صورت تفسیر کرد؛ نرخ تنزیلی که اگر جریانات نقدی آینده با آن تنزیل شود، ارزش فعلی محاسبه شده با قیمت دارایی برابر می‌شود. بازده یک سرمایه ­گذاری عبارت است از جریانات نقدی قابل تحققی که توسط صاحبان آن سرمایه‌گذاری در طول یک دوره زمانی معین تحصیل می‌شود. بازده به صورت درصدی از سرمایه‌گذاری انجام شده در آغاز دوره بیان می‌شود (همان منبع، ۹۲).

انواع بازده

بازده سرمایه‌گذاری شامل دو قسمت «بازده کمی» و «بازده کیفی» می‌باشد که به صورت زیر تشریح می‌شود (اسلامی بیدگلی، ۱۳۷۰، ۵۳):

بازده کمی

بازده کمی سرمایه‌گذاری خود شامل دو قسمت می‌شود:

1. 1. سود نقدی: وجوهی است که به صورت متناوب و دوره ای به یک سرمایه‌گذاری تعلق می‌گیرد یا به عبارت دیگر پرداخت نقدی است که به دارندگان دارایی‌ها و اوراق بهادار پرداخت می‌شود.

1. عایدی (تغییرات قیمت): این قسمت افزایش یا کاهش در قیمت دارایی است که به طور متداول به آن تغییرات قیمت می‌گوییم. این قسمت بیشتر برای سهام‌داران عادی مهم است تا برای دارندگان اوراق قرضه بلند مدت و اوراق بهادار با درآمد ثابت.

بازده کل از بعد کمی به صورت زیر اندازه گیری و سپس به صورت درصد یا اعشاری بیان می‌شود:

که در آن:

TR: بازده کل.

: وجه نقد دریافتی طی دوره t

PE: قیمت در آخر دوره یا قیمت فروش.

PB: قیمت در اول دوره خرید.

Pc: تغییر در قیمت طی دوره (یعنی PE-PB).

به سخن دیگر بازده کمی سرمایه‌گذاری در سهام عادی، در یک دوره معین، با توجه به قیمت اول دوره و آخر دوره و منافع حاصل از مالکیت، به دست می‌آید. منافع حاصل از مالکیت در دوره هایی که شرکت مجمع برگزار کرده باشد به سهام‌داران تعلق می‌گیرد در دوره هایی که مجمع، برگزار نشده باشد منافع مالکیت، برابر صفر خواهد بود. منافع حاصل از مالکیت ممکن است به شکل‌های مختلفی به سهام‌داران پرداخت شود که عمده‌ترین آن‌ ها عبارتند از:

الف) سود نقدی ناخالص هر سهم:

این سود عبارت است از سود سهام پیشنهادی نا خالص تصویب شده در مجمع صاحبان سهام تقسیم بر تعداد سهام تا تاریخ تصویب سود سهام پیشنهادی توسط مجمع عمومی صاحبان سهام.

ب) سود سهمی یا سهام جایزه:

معمولاً شرکت‌ها در زمان انقضای دوره پرداخت سود نقدی، به دلیل کمبود نقدینگی یا حفظ منابع نقدی موجود، برای تأمین سود متعلق به هر سهم به جای پرداخت نقدی اقدام به دادن سهام جایزه می‌کنند و از این طریق افزایش سرمایه می‌دهند که این همان افزایش از محل مطالبات سهام‌داران می‌باشد (جهان خانی و عبدالله زاده، ۱۳۷۴، ۹۲).

برخی از مزایای تقسیم سود سهمی یا جایزه به شرح زیر می‌باشد:

1. ذخیره کردن نقدینگی:

تقسیم سهام به شرکت اجازه می‌دهد که بدون صرف نقدینگی که برای ادامه کار و یا توسعه شرکت ممکن است مورد نیاز باشد، سود سهام را اعلام کند، بدین ترتیب شرکت به جای تقسیم سود سهام آن‌را برای توسعه شرکت به کار می‌گیرد و وابستگی شرکت به منابع خارجی کاهش می‌یابد.