مفاهیم مربوط به

ارزش شرکت

۲-۱-۱) مقدمه

هر دارایی اعم از مالی یا واقعی ارزشی دارد . ارزش هر دارایی بستگی ‌به این دارد که تا چه حد بتواند خواهش و نیازهای افراد را ارضا نماید و ارزش دارایی های یک شرکت در گرو توانایی آن در ایجاد جوابگویی نقدی در یک دوره معین زمانی است . عامل کلیدی برای موفقیت در سرمایه گذاری و مدیریت دارایی ها درک ارزش و منابع تأثیرگذار بر ارزش آن دارایی است . تمام دارایی ها را می توان ارزشیابی نمود اما ارزشیابی برخی از دارایی ها ساده و برخی پیچیده است . مقصود از تعیین ارزش شرکت ، بحث ارزش دارایی های مالی شرکت مطرح است . تعیین ارزش انواع دارایی های مالی در تصمیم گیری سرمایه گذاری نقش حائز اهمیتی دارد . زیرا سرمایه گذاران علاقه دارند قبل از خرید انواع اوراق بهادار از ارزش آن ها آگاهی یابند و ارزش شرکت ها را برآورد نمایند (صفدری،۱۳۹۱،ص ۴۹).

بخش اول از این فصل در ابتدا ‌در مورد سرمایه گذاری و انواع آن و بازارها و دارایی های مالی است و سپس مفاهیم ارزش و مبانی فلسفی ارزش بیان می‌گردد و در ادامه به ارزش شرکت ها و مفاهیم مربوط به آن و نحوه تعیین ارزش و فرآیندارزش گذاری شرکت ها پرداخته می شود و در نهایت نسبت Q توبین به عنوان روشی برای تعیین ارزش شرکت ها در این تحقیق معرفی می‌گردد.

۲-۱-۲) سرمایه گذاری^[۱]

سرمایه گذاری از دید کلی به معنای صرفه نظر کردن از عایدات امروز به امید دریافت عایدات بیشتر در آینده است . دو ویژگی عمومی در سرمایه گذاری وجود دارد : زمان و ریسک . صرفه نظر کردن ، در زمان حال و با اطمینان صورت می‌گیرد . اگر پاداشی در کار باشد به آینده مربوط می شود و معمولا مبلغ آن نامطمئن است . انواع سرمایه گذاری عبارتند از(sharp,1995,p 23):

• • سرمایه گذاری واقعی^[۲]– به سرمایه گذاری در دارایی های مشهود نظیر زمین ، ساختمان ، ماشین آلات ، موجودی کالا و کارخانه اطلاق می‌گردد .

• سرمایه گذاری مالی^[۳]– قراردادهای کتبی مکتوب بر روی قطعات کاغذ مانند سهام عادی ، اوراق قرضه و غیره .

فرایند سرمایه گذاری ، نحوه تصمیم گیری سرمایه گذاران در رابطه با انواع اوراق بهادار^[۴] دادوستدی که باید سرمایه گذاری کنند ، میزان سرمایه گذاری در این اوراق بهادار و زمان سرمایه گذاری در آن ها را تشریح می کند . محیط سرمایه گذاری ، انواع اوراق بهادار قابل دادوستد موجود ، محل و نحوه خرید وفروش آن ها را شامل می‌گردد . در واقع اوراق بهادار به عنوان سرمایه گذاری های مالی یا دارایی های مالی و محل خریدوفروش آن ها به عنوان بازارهای مالی شناخته می شود.

۲-۱-۳)بازار مالی^[۵]

بازار مالی ، بازار رسمی و سازمان یافته ای است که در آن انتقال وجوه از افراد و واحدهایی که با مازاد منابع مالی مواجه هستند به افراد و واحدهای متقاضی وجوه صورت می‌گیرد . بدیهی است که در این بازار اکثریت وام دهندگان را خانوارها و اکثریت متقاضیان وجوه را بنگاه های اقتصادی و دولت تشکیل می‌دهند (راعی و دیگران،۱۳۸۳،ص۶) . بازارهای مالی ‌به این دلیل وجود دارند که خریداران و فروشندگان اوراق بهادار را با یکدیگر روبرو کنند . یعنی این بازارها مکانیزم های ابداع شده برای تسهیل مبادلات دارایی های مالی هستند . از ویژگی های عمده بازارهای مالی ، پویایی و خلاقیت آن ها است که هر روز بنا به ضرورت ، ابزارهای مالی جدیدی طراحی می‌گردد و سرمایه گذاران در مقابل طیف متنوعی از این ابزارها قرار می گیرند به طوری که سرمایه گذار با توجه به توان مالی خود ، انتظارات از منافع آتی سرمایه گذاری و همچنین میزان ریسک پذیری ، یکی از آن ها را که مناسب ترین گزینه است ، انتخاب می کند (راعی ،۱۳۸۳،ص ۷).

۲-۱-۴)دارایی مالی^[۶]

دارایی های مالی ، قراردادها یا مدارکی هستند که حق یا ادعاهای مالی را منعکس می نمایند و منفعت معمول نقدینه ای را جستجو می‌کنند (رهنمای رودپشتی،۱۳۸۹،ص۱۵) . در معنای وسیع ، دارایی هر مایملکی است که ارزش مبادله ای دارد . دارایی ها را به دونوع تقسیم می نمایند که عبارتند از (Modigliani et al,1997,p18) :

• • دارایی های مشهود^[۷]– دارایی هایی که ارزش آن ها به برخی از خصوصیات مادی آن بستگی دارد مانند ساختمان .

• دارایی های نامشهود^[۸]– این نوع از دارایی ها بر خلاف دارایی های مشهود، نماینده حق قانونی نسبت به منفعتی در آینده است و ارزش این دارایی رابطه ای با شکل ثبت آن حق یا ادعا ندارد . دارایی های مالی در شمار دارایی های نامشهود قرار دارند .

اوراق بهادار به عنوان دارایی های مالی شناخته می‌شوند . در واقع ورقه بهادار فقط قطعه ای کاغذ است که حقوق سرمایه گذاران را نسبت به چشم انداز آتی و مالکیت نشان می‌دهد . این برگه می‌تواند از شخصی به شخص دیگر منتقل شود و به همراه آن کلیه حقوق و شرایط نیز منتقل خواهد گردید (sharpe,1995,p25) . در واقع اوراق بهادار نوعی از دارایی های مالی هستند که در بازارهای مالی قابل خرید و فروش بوده و بر اساس آن ها ارزش شرکت ها محاسبه می‌گردد و دو نوع متداول آن شامل اوراق قرضه و سهام می‌باشد .

۲-۱-۴-۱) اوراق قرضه^[۹]

وقتی یک شرکت سهامی قصد دارد از مردم وام بلندمدت بگیرد ، معمولا با انتشار اسناد بدهی^[۱۰] که عموما اوراق قرضه نامیده می‌شوند ، این کار را انجام می‌دهد . یک ورقه قرضه ، معمولا یک وام تفکیکی است . ‌به این معنی که وام گیرنده در هر دوره بهره وام را می پردازد اما تا پایان مدت سررسید وام هیچ قسمتی از اصل را پرداخت نخواهد کرد (Ross,2002.p 112) . اوراق قرضه در واقع قراردادهایی برای استقراض پول می‌باشند که طبق این قرارداد ، قرض گیرنده^[۱۱] که همان صادر کننده اوراق است ، متعهد می شود که اصل قرضه را در تاریخی معین، بازپرداخت نموده و در فواصل زمانی معین و به تناوب ، مبالغی را تحت عنوان بهره به دارنده ورقه قرضه پرداخت نماید . این اوراق میزانی ریسک نیز به همراه دارند . یکی از انواع اوراق قرضه ، اوراق قرضه شرکتی می‌باشد . این اوراق بیانگر بدهی بلندمدت شرکت ها بوده و با ارزش اسمی نسبتا کم و به صورت درصدی از ارزش اسمی قیمت گذاری می‌گردند . اغلب شرکت های بزرگ برای تأمین مالی عملیات خود ، این نوع از اوراق قرضه را منتشر می نمایند . این اوراق اغلب تضمین شده هستند و همچنین به دلیل امکان ناتوانی شرکت ها در بازپرداخت بدهی ها و ریسک بیشتر آن ها ، نرخ بازده این اوراق معمولا بیشتر از انواع دیگر اوراق قرضه مانند قرضه دولتی ، سازمانی و شهرداری ها است (راعی و دیگران،۱۳۸۳،ص ۱۷) .

• • • 1. سهام^[۱۲]