بسیاری از این جرائمی که در این سه ماده قانونی قدیم آمده بود از مصادیق بغی و جرایم سیاسی است و با تعریف محاربه و محارب که در تفسیر آیه محاربه و در روایات محاربه و در کتب معتبر فقهی آمده است ، سازگاری نداشت و اساساً در فقه اسلامی مسأله بغی و جرم سیاسی در هر مرحله‌ای که باشد موضوعاً و حکماً از مقوله محاربه جدا است و از اهداف و انگیزه های آن خارج است و این احکام علاوه اصول و قواعد فقهی با سیره و سنت علی امیر‌مؤمنان (ع) و با روش آن بزرگوار در برخورد با گروه خوارج که بدترین، عنود‌ترین و لجوج ترین با غیان و مجرمان سیاسی حکومت عدل علوی بودند، کاملاً منافات دارد ‌بنابرین‏ قانون‌گذار در سال ۹۲ این موضوع را لحاظ نمود و جرم محاربه را جدای از بغی و مفسد فی الارض بیان نمود و در فصل هشتم از کتاب قانون مجازات از ماده ۲۷۹ الی ۲۸۵ به جرم محاربه و مصادیق آن پرداخت و در فصل نهم ار این کتاب قانون از ماده ۲۸۶ الی ۲۸۸ به احکام و مصادیق جرم بغی و افساد فی الارض پرداخته است .

نتیجه گیری

محاربه یکی از جرایم حدی است که قانون‌گذار در ماده ۲۷۹ قانون مجازات اسلامی مصوب ۰۱/۰۲/۱۳۹۲ به تعریف آن ها پرداخته است و سلاح کشیدن، مهمترین بخش این جرم می‌باشد. ‌بنابرین‏ محاربه در واقع به جرمی گفته می شود که با بهره گرفتن از سلاح ، به قصد جان ، مال یا ناموس مردم یا ارعاب آن ها اقدام نمایند و در ماده ۲۸۰ همان قانون نیز مقابله با محاربان را هر چند با سلاح باشد ، استثناء ‌کرده‌است و آن را مصداق محاربه نمیداند .صدویک سال پیش یعنی در سال ۱۲۸۶ هجری شمسی، واژه جرم سیاسی با متمم قانون اساسی مشروطه وارد ادبیات حقوقی ایران شد و از آن زمان تاکنون، تفسیرها و تأویل ها و فراز و فرودهای فراوان در رابطه با تعریف جرم سیاسی و مصادیق آن در عرصه سیاست ایران متجلی شده است و بالاخره کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس در تعریف جرم سیاسی اینگونه بیان ‌کرده‌است : «ماده۱- هر یک از جرایم مصرح در ماده۲ این قانون چنانچه با انگیزه اصلاح امور کشور علیه مدیریت و نهادهای سیاسی و یا سیاست‌های داخلی یا خارجی کشور ارتکاب یابد، بدون آنکه مرتکب قصد ضربه زدن به اصل نظام را داشته باشد «جرم سیاسی» محسوب می‌شود. ( http://fararu.com/fa/news )

سوالات تحقیق بدین شرح بود که آیا بغی از جمله جرایم سیاسی است؟آیا محاربه از جمله جرایم سیاسی است؟ رابطه فقهی بغی و محاربه با جرم سیاسی چیست؟آیا جرم سیاسی در اصول قانون اساسی ذکر شده، تعریف شده است؟

در فرضیه هم اعلام شد که بغی از جمله جرایم سیاسی است و محاربه شامل جرم سیاسی می شود و رابطه جرم سیاسی با محاربه و بغی، عموم و خصوص مطلق است.جرم سیاسی در اصول قانون اساسی ذکر شده است، اما تعریف مشخصی از آن وجود ندارد. فرضیه‌ها به درستی بوده است که مفصل به تشریح آن پرداختیم.

پدیده جرم سیاسی و برخورد با مرتکبان، در هر حکومتی اجتناب ناپذیر است زیرا کمتر نظامی را می توان پیدا کرد که در درون آن چنین افراد یافت نشود. از آنجا که جرم سیاسی وجود عینی و ثابتی ندارد که بتوان تعریف جامعی و مانعی از آن ارائه داد حقوق دانان در این زمینه اختلاف نظر پیدا کرده‌اند؛ مهمترین دسته بندی حقوق دانان از این جرم، تقسیم آن بر مبنای سیستم درونی و بیرونی است در قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ برای اولین بار از بغی در قانون مجازات آورده شده است و پیش از این در قانون وجود نداشته است پس می توان گفت مفهوم جدید وارد قانون مجازات‌های اسلامی شده است.

قانون گذار مصوب ۱۳۹۲ در فصل نهم با عنوان بغی و افساد فی الارض برای اولین بار با تاسی از منابع فقهی بغی را بیان ‌کرده‌است. و در ماده ۲۸۷ نیز گروهی را که در برابر اساس نظام جمهوری اسلامی ایران قیام مسلحانه کند باغی محسوب می شود و در صورت استفاده از سلاح ، اعضای آن به مجازات محکوم می‌گردند. ‌بنابرین‏ باغی به افرادی گقته می شود که به صورت گروهی و با بهره گرفتن از سلاح علیه بغات به جای باغی صحیح تر به نظر می‌رسد. اما قانون‌گذار به مانند سابق تعریفی از جرم سیاسی ننموده است و به نظر اینجانب جرم سیاسی ، در قانون حتی به صورت مصداقی نیامده است ولی با توجه به تعریف و تشریح فقهی باغی می توان گفت مجرم سیاسی همان باغی است و اما مهمترین تفاوت محاربه و باغی و مجرم سیاسی در عنصر معنوی یا همان نیت واقعی آن ها‌ است . محارب قصد جان و مال و ناموس را دارد ولی مجرم سیاسی یا باغی هدفش براندازی دولت و نظام را تهدید می‌کند و محاربه نیز امنیت جامعه و مردم را متزلزل می‌کند.محاربه از جرایم حدی محسوب می‌شود، یعنی جرایمی که شرع ممنوعیت و مجازات آن را بیان ‌کرده‌است. ‌بنابرین‏ قانون مجازات اسلامی ما این جرم را از شرع گرفته است و تلاش‌های فقها در بررسی جوانب مختلف این جرم تاثیر زیادی بر نحوه نگارش آن در قانون جدید مجازات اسلامی داشته است. منظور از محاربه جنگ با خدا و رسول او به وسیله کفار، مشرکان و دشمنان دین و همچنین منظور از آن، بغی و معارضه با حاکمان و حکومت دینی نیست. یعنی محارب و محاربه جنبه دینی وسیاسی ندارد و ازمقوله بغی و جرایم سیاسی نیست؛ بلکه منظور از آن ایجاد مزاحمت نسبت به بندگان خدا وسلب آزادی، آرامش و امنیت مردم و جامعه است وصرفا” جنبه اجتماعی دارد و از مقوله جرایم عمومی و اجتماعی است.

ضمائم

خبرگزاری فارس، متن کامل مصوبه کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس شورای اسلامی پیرامون «جرم سیاسی» را منتشر کرد.

متن کامل این طرح بدین‌شرح است:

ماده ۱

چنانچه هر یک از جرائم زیر با انگیزه سیاسی توسط اشخاص حقیقی یا گروه‌های سیاسی دارای مجوز قانونی علیه ساختار، نهادها یا مسئولین حکومتی به جهت عملکرد آنان یا علیه حقوق سیاسی قانونی شهروندان انجام شود جرم سیاسی محسوب می‌گردد.

تبصره:انگیزه سیاسی عبارت است از انگیزه اصلاح امور کشور بدون ضربه زدن به اساس نظام جمهوری اسلامی ایران.

ماده ۲

توهین، ایراد، افترا و نشر اکاذیب نسبت به روسای سه‌قوه، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، معاونان رئیس‌جمهور، معاونان قوه قضائیه، وزرا، نمایندگان مجلس شورای اسلامی، نمایندگان خبرگان رهبری و اعضای شورای نگهبان.

توهین به رئیس یا نماینده سیاسی کشور خارجی که در قلمرو ایران وارد شده است با رعایت مفاد ماده ۵۱۸ قانون مجازات اسلامی

جرایم مندرج در بندهای د و هـ ماده ۱۶ قانون فعالیت احزاب، جمعیت‌ها و انجمن‌های سیاسی و صنفی و انجمن‌های اسلامی یا اقلیت‌های دینی شناخته شده مصوب ۱۳۶۰٫

جرایم مقرر در قوانین انتخابات خبرگان رهبری، ریاست‌جمهوری، مجلس شورای اسلامی و شوراهای اسلامی شهر و روستا به استثنا مجریان و ناظران انتخابات.

ماده ۳

مباشرت، مشارکت، معاونت و شروع به جرائم زیر جرم سیاسی مصوب نمی‌شود:

جرائم موجب حدود، قصاص، دیات

بمب‌گذاری و تهدید به آن، هواپیماربایی و راهزنی دریایی

سرقت و غارت اموال بیت‌المال، ایجاد حریق و تخریب عمدی