1. ارتباط یک تبادل است :

در این دیدگاه ماهیت پویا و متغییر این فرایند مورد توجه است و بر تاثیر و تاثر ارتباط برقرار کنندگان بر یکدیگر در یک سیستم دو سویه تأکید می‌شود (هارجی ، ساندرز ، دیکسون،۱۳۷۷، ص۲۴).

1. ارتباط اجتناب ناپذیر است :

به نظر طرفداران دیدگاه های فراگیر ‌در مورد اجزای ارتباط در موقعیت‌های اجتماعی که افراد از حضور هم آگاهند و تحت تاثیر کارهای یکدیگر هستند گریزی از ارتباط نیست ( دریاباری ، ۱۳۹۱) .

1. ارتباط هدفمند است :

یکی دیگر از ویژگی‌های ارتباط، هدفمندی آن است: طرفین ارتباط هدفهایی دارند، آن ها می‌خواهند از ارتباط خود نتیجه مطلوب بگیرند (هارجی ، ساندرز ، دیکسون،۱۳۷۷، صص ۲۵ ، ۲۶ ) .

1. ارتباط چند بعدی است :

یکی دیگر از ویژگی‌های مهم ارتباط، چند بعدی بودن آن ها‌ است، چون پیام‌ها بندرت به صورت جداگانه و مجزا مبادله می‌شوند ( هارجی ودیکسون ، ۱۳۷۷ ، ص ۲۷ ) .

1. ارتباط برگشت ناپذیر است :

به بیان ساده می‌توان گفت که وقتی چیزی را گفتیم نمی‌توانیم آن را( پس بگیریم) گاهی با فاش کردن یک راز، اعتماد دیگران را از خودمان سلب می‌کنیم اما دیگر کار از کار گذشته است، و گفته‌ ما برگشت‌ناپذیر است.
البته منظور این نیست که نمی‌توان پیامدهای شخصی و رابطه‌ای این عمل را اصلاح کرد. ما برای اصلاح وقایع و برای آنکه کمتر سرزنش شویم باید ماجرا را دوباره تعریف کنیم، به همین خاطر به مکانیسم شرح^[۴۵] متوسل می‌شویم. منظور ما از شرح ، توضیح دادن اعمال مبهم و مشکل آفرین است (هارجی ودیکسون ، ۱۳۷۷ ، ص ۲۸) .

ما در مطالعه ارتباطات، با انواع پیوند‌های اجتماعی در جامعه سر و کار داریم. در اینجا می‌کوشیم ضمن تقسیم‌بندی ارتباطات از لحاظ محتوا و کارکرد، هر یک از آن ها را به طور جداگانه بررسی کنیم .

۱) ارتباط با خود : عبارت است از اینکه جریان تفهیم و تفاهم را در درون خود انجام می‌دهیم، که یک نوع ارتباط درونی است. ارتباط با خود دربرگیرنده مشکلات درونی، یا حل ‌و تعارضات درونی فرد است. این ارتباط علاوه بر برنامه‌ریزی برای آینده، عملکرد عاطفی و ارزیابی خود و دیگران و روابط میان خود و دیگران را مورد توجه قرار می‌دهد. این ارتباط کاملا باید شناخته شود. زیرا، مبنای برای ارتباطات بعدی است، ارتباط با خود عمل مداوم و پیوسته و فراگیر در زندگی روزمرّه همه انسان‌ها است ( زمانی پور ، ۱۳۸۴ ) .

۲) ارتباط خصوصی و بدون واسطه : ارتباطی است فوری رو در رو که طی آن، پیام مستقیماً میان پیام دهنده و پیام گیرنده (یا دو گروه کوچک) رد و بدل می‌شود.

ویژگی‌های این پیام عبارتند از :

الف) فرصت جا به جایی پیام گیرنده و پیام دهنده.

ب) فرصت تصحیح یکدیگر

ج) ارتباط چهره به چهره و عمیق.

د) قابل رؤیت بودن آثار پیام.

۳) ارتباط جمعی یا عمومی: ارتباط جمعی، نوعی از ارتباط است که ‌بر اساس آن فرد با تعداد کثیری از انسان‌های دیگر ارتباط برقرار می‌کند. این ارتباط فراگرد تفهیم و نفاهم و تسهیم معنی با شمارکثیری از انسان‌های دیگر است. امروزه ‌به این ارتباط توجه زیادی مبذول می‌شود و دست‌اندرکاران سیاست، تجارت و غیره کم و بیش، بیشترین تلاش خود را در جهت بهبود آن مبذول داشته و خود را ملزم و مکلّف به شناخت بهتر آن و فراگیری نکات ظریف آن می‌دانند. این ارتباط از طریق ( روزنامه کتاب، امواج رادیو، و غیره ) برای گروه غیرمحدودی از مردم با سرعت زیادی انجام می‌گیرد ( محسنی ، ۱۳۸۹ ) .

ویژگی‌های این ارتباط عبارتند از

الف) پیامگیران نا آشنا، پراکنده

ب) بازگشت پیام یا بازخورد با تأخیر

ج) سرعت عمل زیاد

د) تکثیر پیام

ه‍ ) ارتباط سطحی ناپایدار

۴) ارتباط نوشتاری: ارتباطی است که در آن، اصطلاحات از طریق قلم بر کاغذ نقش می‌بندد

(مانند روزنامه، نامه، کتاب، و غیره)

۵) ارتباط غیر نوشتاری: ارتباطی است که اطلاعات و افکار از طریق امواج ( مانند رادیو، تلویزیون، تلفن و تلگراف و غیره)

۶) ارتباط ملّی: ارتباطی است که پیام‌ها، اطلاعات و مفاهیم، از طریق وسایل ارتباطی جمعی (مانند رادیو، تلویزیون و مطبوعات )در چارچوب جغرافیایی یک کشور منتشر می‌شود ( فقیهی ، ۱۳۹۱ ) .

۷) ارتباط فرا ملّی: پیام‌ها و اطلاعاتی که از طریق ماهواره‌ها مرزهای جغرافیایی را در می‌نوردد و موجبات نزدیکی میان انسان‌ها بر روی کره زمین می ‌َشود.

۸) ارتباط کلامی: در این نوع ارتباط، اصطلاحات و افکار از طریق غیر زبانی و گفتار منتقل می‌شود .

۹) ارتباط غیر کلامی: ارتباطی است که مفاهیم و معانی غیر زبانی و گفتاری میان انسان‌ها منتقل می‌شود . (مانند عکس،‌تصویر، فیلم و غیره ) ( حقیقی ، ۱۳۹۱) .

۱۰) ارتباط ابزاری یا ماشین: در این نوع ارتباط، گردش اطلاعات میان دو ابزار یا ماشین رد و بدل می‌شود (مانند انتقال اطلاعات مخزن با بلندگو و صفحه تلویزیون)

۱۱) ارتباط زمانی: ارتباطی است، که انتقال اطلاعات باید در زمان معین انجام گیرد در غیر این صورت، ارزش چندانی ندارد، (مانند گزارش‌های خبری)

۱۲) ارتباط غیر زمانی: برعکس ارتباط زمانی مانند کتابخانه

۱۳) ارتباط سازمانی: در این نوع ارتباط، انتقال اطلاعات و دریافت پیام امکانات گسترده فنی و برنامه ریزی و سازماندهی و نیز بودجه و پرسنل و … نیاز دارد.

۱۴) ارتباط نمادین: ارتباطی است که طی آن، در قالب علائم و نشانه ها از طری حواس فرد و دریافت می‌شود (مانند حالات چهره پیام دهنده، حرکات و ژستهای او، لحن صحت او و …) این عوامل و بسیاری عوامل دیگر، بخش از پیام هستند که پیام گیرنده، آن ها را نشانه خوانی می‌کند، این حالات و حرکات می‌تواند از فرهنگ به فرهنگ دیگر متفاوت باشد ( اشرفی‌ ریزی ،۱۳۸۶ ، ص ۲۴ ) .

ارتباط به طور کلی دونوع است کلامی (شفاهی ) و غیرکلامی مجموع روابطی را که از طریق گفتگو حاصل می‌شود ارتباط کلامی می‌‌گویند.مهارت کلامی یا گفتن ، بین مهارت‌های چهارگانه مدیران، بیشترین کاربرد را دارد و برای گفتگو با کارکنان به صورت فردی یا گروهی و برگزاری نشست‌های مؤثر بسیار مهم تلقی می‌شود (سجادی ، ۱۳۹۱) .

بیشترین زمان ارتباطی افراد به دو مهارت صحبت کردن و گوش کردن می گذرد. این دو مهارت مکمل یکدیگر بوده و به نوعی از هم تفکیک ناپذیرند زیرا افراد نمی توانند تنها گوینده و یا شنونده صرف باشند و این امر وابسته به موقعیت بوده و ممکن است فردی که در حال حاضر گوینده است بلافاصله در مقام شنونده قرار گیرد و بالعکس ( خطیب زنجانی ، محرری ، ۱۳۸۹ ، ص ۲۷ ) .

در زندگی انسان هیچ رفتار ارتباطی به اندازه ارتباط کلامی وسعت و تأثیر ندارد و هیچ پدیده ارتباطی این قدر با زندگی انسان عجین نیست . روان شناسان در این مورد اتفاق نظر دارند که از راه زبان ، انسان تحول اساسی پیدا می‌کند . بعضی از نویسندگان عقیده دارند که سخن گفتن فی نفسه مجذوب کننده است . میزان گفتگوهای افراد بخش عمده ای از زندگی روزانه آنان را فرا می‌گیرد ( میلر ، ۱۳۸۵، ص۷) .