بهره وری استفاده مؤثر و کارآمد از ورودی ها یا منابع برای تولید یا ارائه خروجی ها است.ورودی ها یا نهاده ها منابعی (نظیر انرژی- مواد اولیه – سرمایه – و نیروی کار) هستند که برای خلق خروجی یا ستانده (که عبارت است از کالاهای تولید شده یا خدمات ارائه شده توسط یک سازمان ) استفاده می شود.

بهره وری برای هر کشور و سازمان ضروری بوده و اساس رشد اقتصادی است.بهره وری تولید ناخالص داخلی را افزایش داده رقابت پذیری را بیشتر می‌کند و در نهایت باعث زندگی بهتر می شود.آنچه در سازمان خمیر مایه بهره وری است انسان‌های فرهیخته و دانش آفرین است که با درایت توان تبدیل فکر به محصول کالا یا خدمات دارند.

اساس بهره وری در سازمان فکر واندیشه است یعنی زمانی که انسان‌های سازمان در تفکر بهره ور شدند، به راحتی می‌توانند مجموعه امکانات مادی و انسانی سازمان را به خوبی ترکیب و تولید ثروت نمایند.بهره وری منابع انسانی تصادفی حاصل نمی شود.بلکه لازم است بسترهای آن فراهم و چرخه مدیریت بهره وری در سازمان طراحی و پیاده سازی و پیش نیازهای ساختاری و سازمانی آن نیز فراهم و دائما” مورد توجه همه سازمان باشد.در این بین آنچه نقش محوری در بهره وری دارد بالنده نمودن کارکنان است که بتوانند ظرفیت های جدید ایجاد نمایند.

همان‌ طور که می‌دانیم عوامل و علل متعددی می‌تواند موجبات کاهش یا ارتقاء بهره وری را به دنبال داشته باشند.از آن جمله : آموزش ، وجود فضا و شرایط مناسب کاری ،وجود مدیریت صحیح و …می‌باشد.

در این بین عوامل مدیریتی به عنوان عامل کلیدی و اصلی محسوب می‌شوند چرا که بدون بهره مندی از مدیریت صحیح و توانمند،امکان ایجاد با بهبود دیگر عوامل مؤثر بر بهره وری نیروی انسانی امکان پذیر نمی باشد.

در این بررسی شاخص‌های عوامل مدیریتی در قالب وظایف مدیریتی عنوان شده اند.سوال اصلی در این تحقیق این است که کدام یک از عوامل مدیریتی ( شامل برنامه ریزی ، به کارگیری نیروی انسانی (سازماندهی)، فرماندهی(رهبری) ، هماهنگی (وحدت بخشیدن همه ‌کوشش‌ها و فعالیت‌ها) و نظارت ) از دیدگاه مدیران ، در بهره وری نیروی انسانی بیشترین تاثیر را دارد.

چارچوب نظری تحقیق

چهارچوب نظری استفاده شده در این تحقیق فراگردهای مدیریت از دیدگاه هانری فایول و مهارت های ‌پنج‌گانه مدیران از دیدگاه دوبرین و رویکرد الگوریتم آگاروال است.

کارایی و اثربخشی عملکرد مدیران مستلزم استفاده از مهارت‌های مدیریتی است.که این مهارت‌ها از دیدگاه دوبرین شامل:

۱٫ ادراکی: توانایی درک موقعیت‌ها و شرایط محیطی ۲٫ فنی :توانایی کاربرد ابزار و وسایل فنی برای تولید ۳٫انسانی :توانایی کار با و به وسیله افراد ۴٫ تشخیصی : توانایی تشخیص و شناسایی فرصت‌ها و تهدیدات محیط داخل و خارج ۵٫ سیاسی :توانایی حفظ قدرت و جلوگیری از تهدید قدرت توسط دیگران.

در رویکرد الگوریتم آگاروال مجموعه اقداماتی به شرح زیر برای بهبود بهروه وری در سازمان باید صورت پذیرد:

1. 1. تعیین اهداف و تقدم و تاخر آن ها نسبت به همدیگر

1. 1. مشخص کردن ملاک و معیاری برای ستاده ها با توجه به محدودیتهای سازمانی

1. 1. تهیه و تدارک برنامه های عملی

1. 1. حذف موانع شناخته شده بر سر راه بهبود بهره وری

1. 1. تکمیل روش اندازه گیری بهره وری و محاسبه بهره وری بر مبنای قیمت سال پایه

1. 1. اجرای برنامه های عملی

1. 1. برانگیختن کارگران و سرپرستان برای دستیابی به بهره وری بیشتر

1. 1. ایجاد و حفظ روند فزاینده تلاش‌ها در جهت حرکت بهره وری

1. بررسی نتایج فعالیت‌ها در فرهنگ سازمانی

اهمیت موضوع تحقیق و انگیزه انتخاب آن

در عصر حاضر بهره وری را یک روش، یک مفهوم و یک نگرشی در باره کار و زندگی می‌نامند و در واقع به آن به شکل یک فرهنگ و یک جهان بینی می نگرند، بهره وری در همه شئونات، کار و زندگی فردی، اجتماعی می‌تواند دخیل باشد و یک شاخص تعیین کننده درآمد سرانه هر کشور است و برای افزایش بهره وری ملی هر کشور باید درآمد سرانه آن کشور افزایش یابد.

آشکار است که بدون استفاده از مدیریت صحیح و مناسب نمی توان ، بهره وری را بهبود و ارتقاء بخشید.برای این مهم ،می باید مهارتهایی را که مدیریت را در جهت این نوع مدیریت یاری نماید،شناسایی کرده و هر یک از آن ها را در مدیران تقویت ویا ایجاد نمود.با بهره گیری مناسب از توانایی ها و استعدادهای افراد می توان به استفاده بهینه از امکانات و منابع رسیده ، مانع از هدر رفتن سرمایه های ملی کشور شد.

بخش بهداشت و درمان به لحاظ نقش ارزنده و مهمی که در امر سلامت و به دنبال آن رشد و توسعه کشور دارد از اهمیت ویژه ای برخوردار است پس شناسایی راه های ارتقاء و بهبود بهره وری آن نیز از مسایل مهم و ضروری می‌باشد.همان‌ طور که می‌دانیم یکی از راه های مهم ارتقاء بهره وری سازمان اعمال مدیریت صحیح است.انگیزه تحقیق بر اساس موارد ذکر شده در بالا به وجود آمده است.

‌هدف‌های‌ تحقیق

اهداف اصلی

الف) شناخت وبه کارگیری عوامل مدیریتی مختلف مؤثر در بهره وری سازمان.

ب) تعیین موثرترین عامل مدیریتی در بهره وری سازمان.

اهداف فرعی

الف)بررسی تاثیرعامل مدیریتی سازماندهی در بهره وری سازمان.

ب)بررسی تاثیرعامل مدیریتی برنامه ریزی در بهره وری سازمان.

پ) بررسی تاثیر عامل مدیریتی رهبری در بهره وری سازمان.

ت)بررسی تاثیر عامل مدیریتی نظارت وکنترل در بهره وری سازمان.

ث) بررسی تاثیرعامل مدیریتی هماهنگی در بهره وری سازمان.

ج)بررسی تفاوت میان دیدگاه مدیران و کارکنان دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره عوامل مدیریتی مؤثر در بهره وری سازمان.

سوالات یا فرضیه های تحقیق (بیان روابط بین متغیرهای مورد مطالعه)

سؤال‌‌های اصلی

الف) عوامل مدیریتی مؤثر بر بهره وری سازمان کدامند؟

ب) عوامل مدیریتی مؤثر بر بهره وری سازمان به ترتیب اولویت کدامند؟

سؤال‌‌های فرعی

الف) آیا عامل مدیریتی سازماندهی در بهره وری سازمان مؤثر است؟

ب) آیا عامل مدیریتی برنامه ریزی در بهره وری سازمان مؤثر است؟

پ) آیا عامل مدیریتی رهبری در بهره وری سازمان مؤثر است؟

ت) آیا عامل مدیریتی نظارت و کنترل در بهره وری سازمان مؤثر است؟

ث) آیا عامل مدیریتی هماهنگی در بهره وری سازمان مؤثر است؟

ج) اولویت بهره وری با کدامیک از موارد بالا می‌باشد؟

چ) آیا میان دیدگاه مدیران و کارکنان دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره عوامل مدیریتی مؤثر بر بهره وری سازمان تفاوت وجود دارد؟

تعاریف مفاهیم

الف) تعاریف نظری:

تعریف عوامل مدیریتی : منظور عواملی هستند که با ترکیب منابع اقتصادی ،‌تکنولوژیِیکی ،سازمانی،انسانی، اطلاعاتی در اداره کارآمد و اثربخش سازمان نقش تعیین کننده ای دارد.

تعریف بهره وری: منظور از بهره وری توجه به انجام درست کارها (کارایی) و انجام کارهای درست (اثر بخشی) است.(خاکی،۱۳۷۷)

مدیر فردی است که به او اختیارات رسمی برای انجام مسئولیت‌ها در سازمان داده شده است. از وظایف مدیر حفظ فعالیت‌ها و انجام کارها در مسیر صحیح خود و همین طور حفظ قابلیت پیش‌بینی در سیستم و برقراری توازن بین درآمدها و هزینه ها برای دستیابی به اهداف سازمان است. (مولانا، ناصره، ۱۲ مقاله)