متن این پیمان که ابن هشام آن را قبل از داستان برادری مهاجرین و انصار آورده، طولانی است. در این‏جا به بخش‏هایی از آن که مورد نظر است، توجه می‏ کنیم:

ابن اسحاق می‏گوید: «رسول خدا بین مهاجرین و انصار نوشته‏ای امضا کرد و در آن با یهود پیمان بست. آنان را بر دین و اموال‌شان تثبیت کرد و به سود و زیان آنان شرایطی مقرر فرمود. متن پیمان چنین است:

بسم‏الله‏الرحمن الرحیم

این نوشته‏ای است از محمد پیامبر بین مسلمانان قریش و یثرب و کسانی که به ایشان ملحق شوند و به همراه‌شان جهاد کنند. آنان ملتی واحد را تشکیل می ‏دهند. مهاجرین در پرداخت دیه و فدیه بر آداب پیش از اسلام باقی‏اند و به نیکی و عدالت آن را می ‏دهند. بنی‏عوف، بنی‏ساعده، بنی حارث، بنی جشم، بنی نجار، بنی‏عمروبن‏عوف، بنی نبیت و بنی اوس هم بر رسوم پیش از اسلام باقی‏اند… هر یهودی از ما پیروی کند یاری می‏ شود و با دیگر مسلمانان مساوی است، بر او ستم نمی‏ شود و دشمنش یاری نمی‏گردد… یهود هنگام جنگ همراه مسلمانان هزینه جنگی را می‏پردازند. یهود بنی‏عوف و بندگان‌شان با مسلمانان در حکم یک ملت‏اند. یهودیان دین خود را دارند و مسلمانان دین خود را؛ اما هر که ستم کند، خود و خانواده‏اش را به هلاکت‏ خواهد انداخت. برای یهودیان بنی نجار، بنی حارث، بنی ساعده، بنی جشم، بنی اوس، بنی ثعلبه، جفنه بنی‏ثعلبه و بنی شطیبه همان حقوق بنی‏عوف ثابت است. نزدیکان ایشان هم از این مزایا برخوردارند. کسی بدون اجازه‌ محمد از این مجموعه بیرون نمی‏رود. از قصاص جراحتی کوچک هم گذشت نخواهد شد. هر که دیگری را ترور کند، خود و خانواده‏اش را در معرض ترور قرار داده مگر اینکه به او ستم شده باشد. یهودیان و مسلمانان، هزینه جنگ را به سهم خود می‏پردازند… قریش و دوستان‌شان پناه داده نمی‏شوند. اگر کسی به مدینه حمله کرد، همه دفاع خواهند کرد. یهود اوس و موالی‏شان نیز از این حقوق برخوردارند.»^[۳۰]

این قرارداد، همان‏گونه که پیدا‌ است، میان مهاجرین و قبایل مسلمان و یهودی انصار بسته شده ‏است. یهودیانی که نام‌شان در این پیمان آمده، شهرتی ندارند و در گزارش‏های تاریخی توجه چندانی به آن ها نشده‏است.^[۳۱] گویا این یهودیان همان کسانی‏اند که یعقوبی درباره آنان می‏گوید: «گروهی از اوس و خزرج به خاطر همسایگی با یهود، آیین یهود را برگزیدند.»^[۳۲] و به متهودین (یهودی شده‏ها) یا یهود انصار شهرت دارند. این گروه ها به جهت اوس یا خزرجی بودن‌شان کمترین تنش‏ها را با مسلمانان داشته‏اند؛^[۳۳] و به نظر می‏رسد کم‏کم اسلام آورده و ارتباطی با یهودیان اصیل نداشته‏اند.

علت معروف شدن این پیمان به آشتی یهود هم، شرکت این گروه از یهود انصار، در آن است؛ اما نامگذاری این قرارداد به صلح یهود، چندان درست نیست؛ چون طرف‏های اصلی آن، مهاجران مکه و انصار مسلمان مدینه هستند. در ابتدای متن و در گزارش منابع دیگر نیز تنها همین گروه به عنوان طرف قرارداد مطرح هستند و هیچ اشاره‏ای به یهود نشده‏است.^[۳۴] به همین دلیل برخی محققان براین باورند که این پیمان مجموعه‏ای از چند قرارداد است که ابن‏اسحاق و دیگران آن را در کنار هم و به عنوان یک پیمان نامه آورده‏اند.^[۳۵] تکرار برخی مواد متن نیز چنین مطلبی را تأیید می ‏کند. به هر حال عنوان «صلح یهود» و شرکت ‌گروه‌های یهودی انصار در این پیمان نامه، بسیاری را به اشتباه انداخته و موجب شده‏ گمان کنند سه طایفه‌ی معروف یهود ـ که گفته می‏ شود یهود اصلی حجازند،^[۳۶] نیز در این قرارداد شرکت داشته‏اند. علت چنین تصوری این است که اولا برخی مورخان هنگام نقل این قرارداد، از آن سه طایفه نام برده ‏اند.^[۳۷] ثانیاً، همه‌ مورخان هنگام بیان جنگ‏های پیامبر با این سه گروه یهودی، گفته‏اند: «آنان هنگام ورود رسول خدا به مدینه با او پیمان بسته بودند»؛ و چون متن دیگری غیر از این پیمان به صلح یهود شهرت ندارد، بلافاصله تصور می‏ شود که مراد از پیمان با سه گروه یهود، همین پیمان عمومی است؛ ولی این مطلب درست نیست و این سه گروه در این قرار داد دخالتی ندارند بلکه آنان پیمانی مخصوص دارند که بعدا از آن سخن خواهیم گفت. البته ممکن است انعقاد هر دو معاهده در یک زمان انجام شده باشد؛ اما به هر حال در پیمان عمومی که عنوان آشتی یهود به خود گرفته، حرفی از آنان نیست؛ زیرا این سه طایفه از یهودیان سرشناس مدینه بودند و اگر در این پیمان شرکت داشتند، حتما نام آنان برده می‏ شد. چگونه ممکن است از هشت گروه یهودی غیر معروف در این پیمان نام برده شود اما به یکی از سه گروه معروف اشاره هم نشود؟ پس باید گفت پیمان با سه طایفه، غیر از این قرارداد است.

به علاوه مواد این پیمان با آنچه مورخان درباره‌ آن سه گروه می‏گویند، مطابقت ندارد. آنان می‏گویند سه طایفه با پیامبر قرار داشتند که بی‏طرفی خود را حفظ کرده و حتی به نفع مسلمانان وارد جنگ نشوند؛^[۳۸] اما در این پیمان، یهود موظف شدند در جنگ‏ها همراه مسلمانان شرکت کرده و بخشی از هزینه آن را تامین کنند.^[۳۹] در گزارش‏های تاریخی هم درباره‌ شرکت این سه طایفه در جنگ‏ها مطلبی به چشم نمی‏خورد و تاریخ نیز هیچ گاه آنان را به خاطر کناره‏گیری از جنگ سرزنش یا متهم به پیمان‏شکنی نکرده ‏است. پیدا‌ است چنین تعهدی (که مسلمانان را یاری کنند) نسبت ‏به رسول خدا نداشته‏اند و آنچه هست، مربوط به یهودیان اوس و خزرج است.

برخی با بیان احتمالاتی درباره‌ شرکت این سه طایفه در پیمان عمومی گویند: «احتمال دارد آن ها هم جزء پیمان باشند؛ چون یاد از بستگان اوس و غیره، ضمنا یاد از یهود هم‏پیمان آن ها هم هست‏»؛^[۴۰] اما این سخن درست‏ به نظر نمی‏رسد؛ چون اولا انعقاد پیمان با اوس و خزرج هیچ گاه مستلزم قرارداد با هم‏پیمانان آنان نیست. ثانیاً یاد از یهود انصار در پیمان نامه نشان می‏ دهد که یهودیان اصلی ـ بنی‏قینقاع و بنی‏نضیر و بنی قریظه ـ باید مورد توجه بیشتری قرار می‏گرفتند و اگر همراه هم‏پیمانان اوس و خزرجی خود در پیمان شرکت داشتند، حتما نام آنان نیز برده می‏ شد.

علامه جعفر مرتضی در این باره می‏گوید: «روشن است که مقصود از یهود در این قرارداد، بنی‏قینقاع و بنی‏نضیر و بنی قریظه نیستند؛ بلکه یهودیانی هستند که جزء قبایل انصار بودند».^[۴۱] هیکل هم می‏گوید: «در امضای این عهدنامه، یهود سه‏گانه شرکت نداشتند و پس از مدتی بین آنان و پیامبر قراردادی بسته شد.»^[۴۲]

پیمان با سه گروه معروف یهود

-عوارض روانی:حشیش بر مغز اثر تضعیف کننده داشته و حالت انبساط خاطر و اعتماد به نفس و احساس آرامش و غالبا حس پرواز کردن در شخص مصرف کننده ایجاد می‌کند.

معتاد به حشیش تحریک پذیر است و قابلیت ذهنی و حرکتی دارد و در صورت عدم دسترسی بدین ماده معتاد حالت خشم،اضطراب،بی قراری و حتی میل به خودکشی و اعمال خشن دارد.بی باک،بی پروا،درنده خو و مستعد ارتکاب هر گونه جنایت خشونت آمیزی می‌گردد.

حشیش سبب پرحرفی،خنده های بی دلیل و گاهی نیز داد و فریاد می‌گردد.قیود اخلاقی از بین می رود.معتاد دچار توهم می شود .حالت توهم بینایی بیش از سایر توهمات است.بعضی از هنرمندان برای اینکه خلاقیت هنری بیشتری داشته و در حالت توهم آثار هنری جدیدی به وجود بیاورند حشیش مصرف می‌کنند.به تجربه ثابت شده ممکن است استعمال حشیش سبب تضعیف تنوع آثار آنان شود ولی مهارت و خلاقیت هنری کاهش می‌یابد.

اعتیاد به حشیش سبب تضعیف مغز شده و سرانجام معتاد به بیماری های روانی مبتلا می‌گردد.

اعتیاد به حشیش رفته رفته منجر به اعتیاد به مواد مخدر قویتر می شود و غالبا معتادن به حشیش به استعمال هروئین و آمفتامین کشانده می‌شوند.

-عوارض جسمانی:اعتیاد به حشیش برخلاف تریاک حالت خماری و آثار جسمی ندارد غالبا سبب مسمومیت می‌گردد.

ج-کوکائین:کوکائین از برگ کوکا که در آمریکای جنوبی مخصوصا کلمبیا،جامائیکا،و جاوه کشت می شود،تهیه می‌گردد.برگ کوکائین را که بومیان مناطق مذکور مدجوند ابتدا به عنوان داروی مسکن مصرف می شد.بعدها معتادین با جویدن برگ،استنشاق از راه بینی و یا تزریق زیرجلدی و یا داخل ورید و خوردن با آب روزی ۱ الی ۵ گرم در سه نوبت آن را مصرف کردند.

عوارض روانی: کوکائین محرک قشر مغز است مصرف کننده ابتدا حالت هیجان،انبساط خاطر و آرامش دارد خود را سعادتمند تصور می کند،تمایلات جنسی افزایش می باید و سپس سردرد،گیجی و بیقراری به وجود می‌آید.

در افراد مستعد حالت جنون سمی(مانند جنون الکل)دیده می شود که توام با توهمات ترسناک(شنوایی-بینایی و جنسی)است.تحت تاثیر توهمات غالبا معتادین اقدام به عملیات خطرناک می‌کنند واکنش بیماران صرعی در معتادین کوکائین دیده می شود.

-عوارض جسمی:کوکائین وابستگی جسمی ایجاد نمی کند فرد معتاد کمتر نیاز به افزودن مقدار آن دارد.بی اشتهایی،سوء هاضمه بالاخره لاغری و گاهی تشنجات عضلانی از عوارض آن است کوکائین سبب وقفه در کار سلول های عصبی بینایی می‌گردد.معتاد نقاط متحرک کوچک و رنگی را می بیند که وجود خارجی ندارد.

د-انواع دارو های مخدر:انواع بیشمار دارو هایی از مشتقات تریاک و یا به طور شیمیایی تهیه و تجویز می‌شوند و بسیاری از معتادین به تریاک و مشتقات آن نیز برای رهایی از چنگ اعتیاد داروهای روانگردان را جایگزین آن می‌کنند و به مصرف دارو وابستگی روانی پیدا می‌کنند که در حقیقت تغییر اعتیاد است.

معروف‌ترین داروهای اعتیاد آور عبارتند از:

اول-داروهای محرک:اینگونه داروها ایجاد بی خوابی نموده و حالت هیجان در شخص تولید می کند که معروف ترین آن آمفتامین است.

آمفتامین در سال ۱۹۳۰ برای درمان افسردگی،تب یونجه و تحریک سیستم عصبی تجویز شد و بعد ها جزو مواد مخدر اعلام گشت.آمفتامین به صورت قرص یا آمپول مورد مصرف قرار می‌گیرد.

-عوارض روانی:آمفتامین محرک و روان گردان می‌باشد به طوری که مصرف کننده،آشوب طلب،پرحرف،پرهیجان و بی قرار است و احساس عالی بودن می‌کند.مصرف مقدار زیاد آن،سبب بیماری روانی شدید می‌گردد که از نظر علائم شبیه اسکیزوفرنی است.

عوارض جسمی:مصرف کنندگان آمفتامین که روز به روز بر میزان آن می افزایند به بی اشتهایی،لاغری،ضعف و عوارض قلبی دچار وبالاخره به حالت اغماء افتاده و به طرف مرگ کشانده می‌شوند.چون آمفتامین خواب را تقلیل می‌دهد.جوانان ورزشکار در موقع مسابقات،دانشجویان در امتحانات و رانندگان در مسافرت های طولانی گاهی از آمفتامین استفاده می‌کنند.

دوم-داروهای خواب آور(بابیتوریکها):بابیتوریک ها و داروهای بیشمار خواب آور و مسکن و آرام بخش از جمله آسپرین،لومینال،دیازپام،بلرگال،اپتالیدون.سکونال،فنوباربیتال،آمیتال و والیوم و …در صورت مصرف طولانی نوعی اعتیاد و وابستگی روانی ایجاد می نمایند.

داروهای خواب آور و مسکن به قرص،شربت یا آمپول یا گرد از طریق استنشاق مصرف می‌شوند اثراتی مشابه به الکل را دارند که عبارت است از بهت،تشنج،بی خوابی ممتد،توهمات در حس بینایی و شنوایی که گاهی منجر به هذیان می شود معمولا طبقات مرفه و ثروتمند پس از شب بیداریهای طولانی از والیوم استفاده می‌کنند.

باربیتوریک ها دارای قدرت سمی و اثرات تخریبی قوی هستند و اغلب مصرف کنندگان را به پریشانی و آشفتگی عاطفی مبتلا می‌سازند زیاده روی در مصرف،منجر به مرگ می شود.

سوم-داروهای جانشین شونده:این داروها برای ترک اعتیاد به تریاک و مشتقات آن مصرف می‌شوند.معروف‌ترین آن ها متادون است.

متادون یک نوع ترکیب شیمیایی تریاک است که در جنگ جهانی دوم،آلمانی ها ساختند.متادون مخدر بوده و دارای قدرت زیاد ضد درد است.این دارو برای ترک تریاک و مشتقات آن(مرفین و هروئین) استعمال می‌گردد.متادون داروی کاملی برای ترک اعتیاد نیست بلکه ماده ای است که جایگزین مواد اعتیادآور شده درد های جسمی ناشی از ترک مواد مخدر را تشکیل می‌دهد ولی نئشه و نشاط آور نمی باشد.

چهارم-داروهای خیال آور:داروهای هذیان برانگیز و خیال آور از خطرناک ترین مواد دارویی هستند که معتاد دچار اوهام و هذیان می شود و هویت خود را فراموش می‌کند واقعیت ها را به طور رویایی می بیند.

معروف ترین آن(ال اس دی)است.

ال اس دی از انواع جدید مواد مخدر است که در سال ۱۹۳۸یک محقق سویسی آن را کشف کرد و پس از تبلیغ تجارتی،توجه جوانان را جلب نمود.

ال اس دی از اسید لیزریژیک که در نوعی قارچ به نام آرگوت وجود دارد تهیه می شود و قوی ترین ماده توهم زاست که به صورت قرص یا آمپول مصرف می شود.پس از استعمال اختلالاتی در حواس به وجود می آورد،فرد به نور حساسیت شدید دارد و رنگ ها را متفاوت می بیند. بو و طعم مخصوصی را احساس و جسم خود را در حال تجزیه شدن می پندارد.بی اراده خنده کرده و یا گریه می‌کند.از حقایق تصورات واهی دارد.حس قضاوت از بین می رود گاهی معتاد،حالت کاتاتونیک داشته ساعتها دست و یا پای خود را بی حرکت به یک حالت نگه می‌دارد و از نظر عاطفی،شبیه بیماران اسکیزوفرنی است و نسبت به افراد خانواده و اجتماع و شغل خویش بی تفاوت و ممکن است ‌خطرناک‌ترین جرایم را مرتکب شوند.با یکبار مصرف ماه ها خیالات موهوم به انسان دست می‌دهد.اگر یکسال قبل از وقوع حاملگی مورد مصرف زنان قرار بگیرد اثرات سوئی مانند نقص خلقتی و عقب ماندگی ذهنی بر روی جنین دارد. در ادامه به علت اهمیت اختلالات همراه اعتیاد ‌به این مسئله می پردازیم.

همراهی سوء مصرف مواد و سایر اختلالات روانپزشکی

اگر Vi>0 محصول مرزی

تابع تولید Y

اگر V_j<0 محصول مرزی

Yj

Yi

۰ Xi Xj X

نمودار (۲-۷) تابع تولید مرزی تصادفی

توزیع های یک‌طرفه بسیاری وجود دارند که از بین آن ها می توان به توزیع نیمه نرمال اشاره نمود. انتخاب نوع توزیع برای U مهم است زیرا در آن هنگام مدل می‌تواند به وسیله روش حداکثر راستنمائی (ML) در یک مرحله ‌بر اساس فرضیات توزیع U,V تخمین زده شود. روش حداکثر راستنمائی ارجح است، زیرا این روش تخمین های کارآمد حدی را برای ضرایب پارامتر ( ) ارائه می کند.

مدلی که به صورت معادله ۴-۲ نشان داده شد، تابع تولید مرزی تصادفی نام دارد، زیرا مقادیر مختلف محصول به وسیله متغیر تصادفی مرزبندی شده است. خطای تصادفی(Vi) می‌تواند مثبت و یا منفی باشد که این موضوع را به کمک نمودار ۲-۲ توضیح خواهیم داد. در این نمودار منحنی مرزی تصادفی با فرض بازدهی نزولی نسبت به مقیاس رسم شده است و در محور افقی، بردار نهاده ها و در محور عمودی بردار محصول در نظر گرفته شده است.

در این نمودار مشاهدات مربوط به عوامل تولید و محصول دو بنگاه J,I نشان داده شده است. بنگاه i ام بقا استفاده از عوامل تولید Xi محصول Yi را تولید می کند. مقدار عامل تولید و محصول به وسیله X بالای مقدارXi نشان داده شده است . مقدار محصول مرزی تصادفی به وسیله نماد مشخص شده است زیرا خطای تصادفی(Vi) مثبت است. همچنین برای بنگاه i ام

به دلیل منفی بودن خطای تصادفی زیر منحنی تابع تولید قرار دارد.لازم به یادآوری است که محصولات مرزی تصادفی Yi و Yj به دلیل قابل مشاهده نبودن Vi و Vj غیر قابل مشاهده هستند. اگر خطاهای تصادفی بزرگتر از اثرات عدم کارایی باشد، آنگاه محصول مشاهده شده در بالای تابع تولید مرزی قرار خواهد داشت. یعنی:

آنگاه Vi > Ui اگر

یعنی قسمت معین مدل مرزی تصادفی کوچکتر از محصول مرزی تصادفی است. با بهره گرفتن از تکنیک های اقتصاد سنجی می توان جزء تصادفی(Vi) و جزء عدم کارایی فنی (Ui) را تخمین زده و آزمون فرضیه را ‌در مورد این اجزا انجام داد.با تخمین مدل، مقادیر مرزی برای( V-U) به دست می‌آید. در سال‌های اولیه معرفی مدل، تفکیک بخش عدم کارائی (U) و بخش تصادفی (V) در جمله خطای مرکب (V-U) دور از انتظار بود . (امامی میبدی، ۱۳۷۹).

‌بنابرین‏ در تکنیک های تخمین اولیه تنها برآورد متوسط کارائی تمام بنگاه ها اکتفا می گردید. شایان یادآوری است که از نقطه نظر سیاست‌گذاری، آنچه مهم است اندازه گیری کارائی برای هر یک از بنگاه های نمونه می‌باشد. ‌بنابرین‏ در سال‌های اولیه، استقبال چندانی از آن بعمل نیامد تا اینکه در سال ۱۹۸۲ ‌با ارائه راه حل ابتکاری، محاسبه و اندازه گیری عدم کارائی بنگاه های تولیدی و خدماتی به تفکیک، عملی گردید و بدین ترتیب تحولی در محاسبه کارائی و تخمین توابع مرزی به وجود آمد . پیشنهاد این بود که U می‌تواند به وسیله انتظار شرطی U بر حسب ارزش متغیر تصادفی پیش بین گردد. مقدار انتظاری این توزیع شرطی می‌تواند به ‌عنوان یک برآورد U استخراج شود :

(۶-۲)

از آنجایی که تغییراتی که با توزیع Uبه شرط V- U همراه است، مستقل از تعداد بنگاه ها (N) می‌باشد، ‌بنابرین‏، این برآوردها نمی توانند برآوردهای کاملاً سازگاری از Uباشند. ولی هنگامی که داده های قطعی برای تجزیه و تحلیل مورد استفاده قرار می گیرند راه حل بهتری وجود ندارد. تحلیل تابع مرزی تصادفی را روش پارامتریک نیز می‌نامند، زیرا به منظور تخمین پارامترهای تابع ( ) شکل خاصی از تابع مرزی باید در نظر گرفته شود. شکلهای رایج و پراستفاده، کاب-داگلاس و ترانسلوگ می‌باشند. (امامی میبدی، ۱۳۷۹).

۲-۱۴ اندازه گیری کارایی به روش تحلیل پوششی داده ها (DEA)

داستان DEA به موضوع رساله دکتری رودس با راهنمایی استاد راهنمایش آقای کوپر بر می‌گردد که عملکرد مدارس دولتی ایالات متحده آمریکا را مورد ارزیابی قرار داد. این مطالعه منجر به چاپ اولین مقاله درباره معرفی عمومی DEA در سال ۱۹۷۸ گردید. در این سال روش تحلیل پوششی داده ها توسط CCR^[20] با جامعیت بخشیدن به روش فارل به گونه ای که خصوصیت فرایند تولید با چند عامل تولید و چند محصول را ذر بر گیرد، به ادبیات اقتصادی اضافه گردید. این روش که عمدتاً به عنوان روش اندازه گیری کارایی در جهان شناخته شده است، در حین اندازه گیری کارایی، نوع بازده نسبت به مقیاس تولید را نیز به تفکیک برای بنگاه ها ارائه می کند، با پیشرفت و تکامل روش فوق، در حال حاضر DEA یکی از حوزه های فعال تحقیقاتی در اندازه گیری کارایی بوده و به طور چشمگیری مورد استقبال پژوهشگران جهان قرار گرفته است، این روش برای ارزیابی عملکرد سازمان های دولتی و غیر انتفاعی که اطلاعات قیمتی آن ها معمولا در دسترس نیست یا غیر اتکاء است، کاربرد قابل ملاحظه ای دارد. در این روش به جای لفظ تولید کننده به منظور جامعیت بخشیدن، عموما به عنوان واحد تصمیم ساز (DMU)^[21] به کار برده می شود.

این متد DEA که تکنیک برنامه ریزی خطی را به کار می‌گیرد، از جمله روش های ناپارامتریک تخمین توابع هم مقداری تولید (تولید یکسان) می‌باشد(امامی میبدی، ۱۳۸۴، ۱۲۳).

به طور کلی تخمین توابع تولید یکسان یا تخمین تابع تولید مرزی به عنوان شاخص استاندارد مقایسه، مورد نیاز هر دو روش اندازه گیری کارایی (DEA و SFA) می‌باشد. برای اولین بار فارل نحوه به دست آوردن تابع تولید یکسان را از طریق هندسی بدین صورت تشریح نمود که اگر نقاط مشخص شده در شکل (۱-۴) هریک نشان دهنده ترکیب استفاده از عوامل تولید X2 و X1برای تولید یک واحد محصول (Y) در بنگاه های مختلف باشد، با اتصال نقاطی که به محورها و مبدأ مختصات نزدیک تر هستند، تابع محدبی به دست می‌آید که هیچ نقطه ای در زیر آن قرار ندارد، منحنی به دست آمده، تابع تولید یکسان کارا نامیده می شود. اگر برای تولید یک محصول (y) نیاز به بیش از دو عامل تولید (X2 و X1) باشد، ترسیم منحنی تابع تولید یکسان از طریق هندسی بسیار مشکل خواهد بود و در واقع روش تحلیل پوششی داده ها به منظور غلبه بر چنین مشکلی ابداع گشت.

در شرایطی که بنگاه ها برای تولید محصول یا محصولات خود به بیش از دو عامل تولید نیاز داشته باشند، در این مدل هر بنگاه تولیدی با توجه به انواع و میزان عوامل تولیدش به مثابه نقطه ای در فضا در نظر گرفته می شود که ابعاد این فضا توسط تعداد عوامل تولید و مختصات نقطه، توسط میزان استفاده از هر عامل تولید تعیین می شود، آنگاه با انتخاب یک بنگاه تولیدی به عنوان بنگاه مورد بررسی به کمک برنامه ریزی خطی موقعیت این بنگاه تولیدی (نقطه) نسبت به سایر بنگاه ها(نقاط دیگر موجود ‌در فضا) سنجیده می شود. این عمل باید به تعداد بنگاه ها (نقاط) تکرار شود و ‌بنابرین‏ به تعداد بنگاه ها، مدل برنامه ریزی خطی خواهیم داشت.

X₂ /y

A

A

X₂ /y

نمودار (۲-۸) منحنی تولید یکسان کالا

• • زن و مرد به خانواده های یکدیگر و یا یکی از دو خانواده بیش از حد نزدیک و وابسته و یا دور و دارای نگرش خصمانه باشند.

• • زن و مرد قبل از سن بیست و یا پس از سی سالگی اقدام به ازدواج نموده باشند.

• • زن و مرد پس از یک آشنایی کوتاه کمتر از شش ماه و یا بیش از سه سال نامزدی، اقدام به ازدواج کنند.

• • مراسم عروسی بدون حضور خانواده و یا دوستان طرفین انجام پذیرفته شده باشد.

• • بارداری زن در طول دوره نامزدی و یا اوایل، اولین سال ازدواج اتفاق بیفتد.

• • یکی از زوجین نسبت به والدین و یا خواهران و برادران خود بدبین باشد و یا با آنان رابطه نامطلوب داشته باشد.

• • یکی از زوجین دوران کودکی یا نوجوانی خود را بسیار ناشاد و دردناک گذرانده باشد.

• الگوی ازدواج در زندگی خانوادگی یکی از زوجین و یا هر دوی آن ها بی‌ثبات و ناامن بوده باشد (نوابی‌نژاد، ۱۳۸۰؛ به نقل از شریفی، ۱۳۹۰).

بخش سوم: گستره نظری مربوط به دلبستگی^[۵۸]:

دلبستگی در معنای کلی به پیوند عاطفی بین افراد اطلاق می‌گردد و در واقع افراد برای ارضای نیازهای عاطفی خود به یکدیگر تکیه می‌کنند. دلبستگی از یک مفهوم یونانی به نام استورگ^[۵۹]که نوعی عشق به والدین و کودک می‌باشد گرفته شده است (اسپنسر^[۶۰]،۱۹۸۸؛ به نقل از فرهادی، ۱۳۸۳). واترز بیان می‌کند دلبستگی، رفتارهایی را شامل می شود که به سبب نزدیکی^[۶۱] به انگاره^[۶۲] دلبستگی است. این رفتارها شامل توجه داشتن، لمس کردن، وابسته یا متکی بودن و اعتراض به طرد شدگی می‌باشد (واترز^[۶۳]، ۱۹۸۷؛ به نقل از فرهادی،۱۳۸۳).

مفهوم دلبستگی در روان شناسی جدید ریشه در کارهای جان بالبی روان پزشک و روان تحلیل گر انگلیسی دارد. وی از اصطلاح دلبستگی برای شرح پیوندهای عاطفی استفاده می‌کند که ما با افراد خاصی در زندگیمان احساس می‌کنیم (میکولینسر و شیور^[۶۴]، ۲۰۰۳). اولین رابطه عاطفی و اولین رابطه‌ای که در الگوی رفتاری بعدی متجلی می‌شود رابطه‌ای است که بین کودک و مادر (مراقب) برقرار می‌شود (دی الیا^[۶۵]، ۲۰۰۱). تمایل کودک به برقراری یک رابطه نزدیک با افراد خاصی و احساس ایمنی بیشتر در حضور این افراد دلبستگی نامیده می شود (اتکینسون و همکاران، ۱۳۸۴). بچه های انواع دیگری از جانداران نیز به طرق گوناگون دلبستگی خود را نسبت به مادرشان نشان می‌دهند. بچه میمون ها ضمن حرکت مادر ‌به این سو و آن سو، خود را به سینه ی وی می چسبانند. توله سگ ها از سر و کول هم بالا می‌روند تا در جوار شکم گرم مادر قرار گیرند. این پاسخ های نا آموخته اولیه در برابر مادر به وضوح ارزش انطباقی دارند چون مانع از آن می‌شوند که جاندار از منبع مراقبت دور بیافتد و گم شود (اتکینسون و همکاران، ۱۳۸۴).

روان شناسان نخست این نظریه را مطرح کردند که کودک ‌به این جهت به مادر دلبستگی پیدا می‌کند که مادر به عنوان منبع تغذیه یکی از اساسی ترین نیازهای کودک را برآورده می‌سازد، اما این نظریه پاسخگوی برخی از واقعیت ها نبود. برای مثال جوجه ها و بچه اردک ها اگرچه از بدو تولد غذای خود را تامین می‌کنند، اما دنبال مادر خود راه می‌روند و وقت زیادی را کنار مادر مصرف می‌کنند. پس آرامشی که آن ها از بودن کنار مادرشان احساس می‌کنند، نمی تواند از نقش مادر در تغذیه آن ها سرچشمه بگیرد (اتکینسون و همکاران، ۱۳۸۴).

یافته های به دست آمده از مطالعات کلاسیک روابط مادرـ کودک در بچه میمون ها که توسط هارلو انجام گرفت، مؤید آن است که بر خلاف نظر روان تحلیل گران، در شکل گیری دلبستگی در بچه میمون ها تماس جسمانی از غذا مهم تر بوده است. همچنین، برخلاف نظریه پردازان یادگیری، بچه میمون ها به شی نرم (میمون مادر پشمی و نرم) دلبسته شدند و نه به شی سخت (میمون مادر پشمی) که تقویت مثبت را ارائه داده بود (هارلو^[۶۶]، ۱۹۶۵؛ به نقل از مداحی، ۱۳۸۳).

اگرچه نتایج حاصل از پژوهش با میمون ها را نمی توان بدون رعایت جوانب احتیاط به آدمیان تعمیم داد، شواهد نشان می‌دهد که دلبستگی طفل آدمی به مادرش نقش مهم و مشابهی دارد. این دلبستگی کودک را از احساس ایمنی مورد نیاز برای کاوش در محیط فرد برخوردار می‌سازد و شالوده لازم را برای برقراری رابطه با دیگران در سال های بعدی زندگی بنیان می نهد. کودکان کوچک تر وقتی در کنار مادر خود هستند تمایل بیشتری به وارسی محیط نا آشنا نشان می‌دهند (بالبی، ۱۹۷۳؛ اینس ورث^[۶۷]و همکاران، ۱۹۷۸؛ به نقل از اتکینسون و همکاران،۱۳۸۴).

پژوهشگران بر پایه اطلاعاتی که از آزمون موقعیت نا آشنا^[۶۸]و سایر یافته ها به دست آورند، ‌به این نتیجه رسیدند که تمام بچه ها وقتی یک ساله می‌شوند به مادر خود دلبستگی پیدا می‌کنند، اما کیفیت این دلبستگی متفاوت است و بستگی به واکنشی دارد که مادر به نیازهای کودک از خود نشان می‌دهد (اینس ورث، ۱۹۷۸؛ به نقل از اتکینسون و همکاران، ۱۳۸۴).

بالبی معتقد است که پاسخ دهندگی^[۶۹] و جاذبه متقابل^[۷۰]بین بزرگسالان و کودکان نه به دلیل تقویت های متقابل، بلکه به دلیل حضور جسمانی هر دو فرد ( مادر و کودک) و رفتار آن ها است. حضور جسمانی کودک تازه متولد شده منجر به بروز پاسخ های حمایتی از سوی بزرگسالان می شود. همچنین کودکان واجد رفتارهایی هستند که به جهت یابی مراقب از سوی کودک موجب می شود و در نهایت به مجاورت مادر و کودک منجر می شود. رفتارهای دلبستگی که از نقطه شروع زندگی در کودک وجود دارند (مکیدن، به دیگری آویختن، دنبال کردن، گریه کردن و لبخند زدن )، همراه با علائم محرک حاصل شده از تعامل ارگانیسم با محیط آغاز می‌شوند و به هدف ثابتی که همان تامین مجاورت با مادر است، منتهی می‌گردد. با گذشت زمان، یک پیوند عاطفی و واقعی گسترش می‌یابد که بر اساس ظرفیت های شناختی و عاطفی فرد و همچنین مراقبت های حساس، پایدار و پاسخ دهنده والدین، تقویت می شود. این پیوند در تمام زندگی پا برجا می ماند و تحت اشکال مختلف و حتی گاهی به صورت ارتباطهای نمادین (مانند رابطه تلقینی و نامه) که برای تامین نیاز به دلبستگی و احساس آرامش به راه می افتد قابل مشاهده است ( کیسدی، ۱۹۹۹؛ به نقل از غفوری، ۱۳۸۵).

بر مبنای این تجربه ها، کودکان به یک پیوند عاطفی پایدار با مراقبشان دست می‌یابند که این پیوند به آن ها امکان می‌دهد تا در خلال زمان و مکان از انگاره دلبستگی به عنوان یک پایگاه ایمن استفاده کنند. تجسم درونی این پیوند که بخش مهمی از شخصیت را تشکیل می‌دهد، به صورت یک مدل درون کاوی^[۷۱] یا مجموعه ای از انتظارها مانند، در دسترس بودن انگاره های دلبستگی و احتمال دریافت حمایت از سوی آن ها به هنگام فشار روانی عمل کرده و مبنای تمام روابط عاطفی در خلال خردسالی، کودکی و نوجوانی و بزرگسالی خواهد شد. ‌بنابرین‏ از دیدگاه بالبی، مفهوم دلبستگی ایمن به منزله پیامد مراقبت مطمئن قابل پیش‌بینی و مداوم مادرانه در برابر دلبستگی نا ایمن می‌باشد (کورل^[۷۲]، ۲۰۰۱).

به طور کلی بالبی مفهوم دلبستگی را بر اساس چند خصیصه مهم توصیف می‌کند:

آرامسازی داوطلبانه

دومین مرحله

توجه به درخواستهای دیگران و درک آن

مرحله ۲ ۳

درمانگر بدن خود و دوسا

دومین مرحله

توجه کردن به دوسا

کنترل آرامسازی

حفظ شرایط آرامسازی

حرکات داوطلبانه

انجام دادن فعالانه تکلیف

سومین مرحله

تشخیص تعامل خود و دیگران

سومین مرحله

بدن خود و دوسا

سومین مرحله

آرامسازی و حرکات فعال

کنترل سرعت و جهت

کنترل شروع و هدف

افزایش تنوع دوسا

چهارمین مرحله

به وجود آمدن تعامل سه گانه

چهارمین مرحله

هماهنگ کردن دوسا

۲-۵-۵-۳- پذیرش خود به دنبال ایجاد محدودیت

در این مرحله کودکان مبتلا به اتیسم مقاومت شدید یا واکنش­های عاطفی شدیدی به درمان نشان می­ دهند. اما، در حین محدودیت بدنی، کم کم درمان را می­پذیرند و واکنش هایشان را کنترل ‌می‌کنند. محدودیت بدنی برای آن ها نقش مهمی در پذیرفتن و کنترل خودشان حداقل در طول مرحله اول درمان دارد.

با در نظر گرفتن این موضع ناروسه (۱۹۸۴) به نقل از کورتز (۲۰۰۸) میتوان گفت:

“محدودیت بدنی موجب می­ شود که کودکان مبتلا به اتیسم برای نخستین بار با خودشان مواجه شوند و آن­چه را که در ذهن ها و بدن­هایشان رخ می­دهد را بشناسند. این­ها موجب می­ شود که این کودکان در شرایط دشواری مانند عصبانیت، ترس یا اضطراب، آگاه باشند و احساساتی را که موجب درک کردن فعالیت­های خود می­ شود را بپذیرند”.

ملاحظه­ای دیگر ‌در مورد محدودیت بدنی این است که موجب گسترش بینش آن ها نسبت به احساسات سرکوب شده­شان می­ شود. از این دیدگاه، محدودیت بدنی ‌به این دسته از کودکان کمک می­ کند تا هیجان سرکوب شده­ای را که ممکن است موجب اختلال­های آن ها شده باشد را آزاد کنند، پس نسبت به آن ها آگاهی می­یابند و آن را با احساس اجتماعی یکپارچه ‌می‌کنند. در این صورت، با درنظر گرفتن این ملاحظات، در حین پذیرش شرایط محدود کننده، این کودکان یاد می­ گیرند واکنش­های هیجانی­شان را کنترل کنند و فعالیت “خود” را که به­وسیله آن به خود محیطشان مربوط می­شوند برقرار سازند.

۲-۵-۵-۴- تغییرات تصویر بدنی

بر اساس پژوهش­های انجام شده این یافته به دست آمده است که آموزش آرام­سازی ماهیچه­ای همان طور که موجب پیشرفت تصویر بدنی می­ شود موجب افزایش حساسیت به فرایند بدنی نیز می­ شود. واژه تصویر بدنی، به بدن به­عنوان یک تجربه روانی نسبت داده می­ شود و بر احساسات و نگرش­های افراد به سمت بدن خودشان تمرکز می­ کند. تصویر بدنی بر اساس تجربیات بدنی ساخته می­ شود. یکی از مهم­ترین تجربیاتی که به ساختن تصویر بدنی مربوط می­ شود احساس تنش – آرمیدگی ماهیچه­ای است. در حین ادراک تمایز بین حس کردن فعالیت­های ماهیچه­ای، فرد می ­تواند بدن خود را به عنوان بدن خودش شناسایی کند و ‌به این ترتیب رابطه مناسب بین ذهن و بدن را درک کند.

کونو (۱۹۸۹، به نقل از موریساکی، ۲۰۰۵) تأثیرات آرام­سازی ماهیچه­ای را بر روی تغییرات احساسات بدنی و تصویر بدنی در بزرگسالان نرمال با بهره گرفتن از یک روش اندازه ­گیری آستانه­ای دو نقطه­ای و یک پرسشنامه آزمایش کرد. او دریافت که آگاهی افراد از احساسات بدنی درست به­اندازه شرایط بدنی آن ها به طور قابل ملاحظه­ای پیشرفت ‌کرده‌است.

در تحقیق دیگری کونو و اونو^[۶۹] (۱۹۸۱، به نقل از موریساکی، ۲۰۰۳) ‌در مورد تغییرات احساسات بدنی با بهره گرفتن از آرام سازی ماهیچه­ای، در بزرگسالان بالغ با پرسشنامه تحقیق کردند. این سه عامل را مقایسه می­کرد : “پذیرش شرایط تجربی” (عامل ۱)، “آگاهی بدنی یکپارچه و متمایز” (عامل ۲)، “حس آرمیدگی فراگیر” (عامل ۳). نتایج نشان دادند، آزمودنی­هایی که توجه خود را بر فرایند آرام سازی متمرکز کرده بودند بیشترین افزایش نمرات را در عامل ۲ داشتند. این نتایج نشان می­دهد که تمرکز و توجه بر روی فرایند آرام­سازی نقش مهمی در ادراک تغییرات افتراقی احساسات بدنی و مفهوم­سازی مجدد تصویر بدنی دارد.

مطالعات بعدی تغییرات تصویر از خود^[۷۰] را در حین آرام­سازی ماهیچه­ای ثابت می­ کند. کونو (۱۹۸۹) تغییرات تصویر از خود را در حین آرام­سازی ماهیچه­ای در بزرگسالان طبیعی مورد آزمایش قرار داد. قبل و بعد از اجرا، آن ها به پرسشنامه­ای در مور د تصویر خود پاسخ دادند که عوامل زیر را مقایسه می­کرد: “ارزیابی از خود که به نظرات دیگران بستگی داشت” (عامل ۱)،” اشباع خود ^[۷۱]و خود ارزیابی مثبت” (عامل ۲)، و حس بزرگ شدن بدن و فعالیت بدنی افزایش یافته ” (عامل ۳)، و ” حس ثبات در تنفس و ضربان قلب” (عامل ۴). نتایج به دست آمده چنین بود که بعد از آرام­سازی، نمرات عامل ۱ کاهش یافت درحالی­که برای عامل ۲، ۳ و ۴ افزایش یافت. ضرایب میان این عوامل نشان دهنده رابطه مثبت از عامل ۳ تا عامل ۲، و رابطه منفی از عامل ۲ به ۱ است. این نتایج نشان می­دهد که تغییرات تصویر خودی که به دست آمده­اند ‌بر اساس سازمان­دهی مجدد تصویر بدن است.

۲-۵-۵-۵- تغییر حس دوسا^[۷۲] حس کنش^[۷۳]

ناروسه (۱۹۸۲، به نقل از کورتز، ۲۰۰۸) یک رابطه نموداری بین ذهن (خود) و بدن همان‌ طور که در شکل نشان داده شده است را پیشنهاد کرد. بر اساس این طرح “بدن خود” به عنوان قسمتی از خود تعریف می­ شود که به فعالیت­های بدنی مربوط می­ شود. از طرف دیگر، “خود بدنی”، به عنوان قسمتی از بدن تعریف می­ شود که توسط فرد تجربه می­ شود این ارتباط توسط دو نوع احساسات تعریف می­ شود: ” حس دوسا و حس کنش” و ” حس حرکت” . “حس دوسا” متناظر با اطلاعات وابران است که قصد حرکتی را به بدن می­برند تا یک حرکت بدنی مشخص را تشخیص دهند. در حالی که “حس حرکت” به اطلاعات پسخوراندی یا آورنده اشاره دارد که به وسیله یک حرکت بدنی مخصوص پدید می ­آید. این احساسات نقش مهمی در درک یک رابطه باثبات و با عملکرد خوب بین ذهن و بدن در طول اجرای یک حرکت بدنی مشخص ایفا می­ کند؛ و بر اساس رابطه بین ذهن و بدن “خود” ایجاد می­ شود. معمولاً، ما ضرورتاً نسبت ‌به این اطلاعات در حین اجرای حرکات بدنی که خود به خود انجام می­ شود آگاه نیستیم. در حالی که وقتی حرکات ناآشنا انجام می­دهیم این اطلاعات ضروری هستند؛ در این رابطه “حس دوسا” نقش بسیار مهمی را ایفا می­ کند.

شکل۲-۳: ارتباط بین خود (ذهن) و بدن

۲-۵-۶- تکلیف دوسا برای کودکان مبتلا به اتیسم:

افراد مبتلا به اتیسم از تحریف در پیوند بین ذهن و بدن از اوایل زندگی رنج می‌برند، و در برقراری فعالیت خود که با آن به خود و محیط شان مربوط می‌شوند شکست خورده اند. به نظر می‌رسد که آن ها بدون تجربه بدنی و آگاهی بدنی مناسب رفتار ‌می‌کنند. ‌بنابرین‏، یکی از مهم­ترین زمینه‌های درمانی برای آن ها برقراری خودی است که بر پایه درک هویت­یابی بدنی یا تصویر بدن باشد. روش دوسا برای کودکان مبتلا به اختلال اتیسم چندین هدف دارد. هدف مرحله اول کمک به کودکان در پذیرش شرایط درمانی و آرام کردن تنش جسمی است. در دومین مرحله، درمانگر به کودک کمک می­ کند تا از تنش و آرمیدگی عضلات خود خودآگاهی یابد و به طور ارادی قادر به کنترل ماهیچه­ای خود باشد. هدف از سومین مرحله گسترش نمودار ارائه شده در انجام فعالیت‌های حرکتی ارادی یا در ارتباط با دیگران می‌باشد. هدف مرحله آخر برقراری خودکنترلی ذهن و بدن است (کونو، ۱۹۹۲، به نقل از محمد خانی، ۱۳۹۰).