آموزش کارگاهی تعهد سازمانی سبب کاهش شخصیت زدایی کارکنان ادارات دخانیات استان یزد می­ شود.

جدول(۴-۸) نتایج تحلیل کواریانس برای فرضیه اصلی (آزمون اثرات بین آزمودنی برای مقایسه شخصیت زدایی گروه آزمایش و کنترل)

متغیر وابسته پس آزمون شخصیت زدایی

منابع تغییرات

مجموع مجدورات

درجه آزدی

میانگین مجذورات

F

سطح معناداری

ضرایب اتا

اثر همپراش

۷۷۵/۴۳۰

۱

۷۷۵/۴۳۰

۲۶۳/۲۷۰

۰۰۱/۰

۹۸۱٫

گروه (آزمایش / گواه)

۰۶۰/۵۴

۱

۰۶۰/۵۴

۹۱۶/۱۴

۰۰۲/۰

۸۲۰٫

گروه (آزمایش / گواه)

۰۶۰/۵۴

۱

۰۶۰/۵۴

۹۱۶/۱۴

۰۰۲/۰

۸۲۰٫

خطا

۹۷۵/۵۸

۲۸

۵۹۴/۱

کل

۰۰۰/۱۱۷۴۹

۳۰

در جدول ۸-۴ نتایج تحلیل کواریانس پس آزمون نمرات شخصیت زدایی آورده شده است. با توجه به داده های جدول فوق چون مقدار ۹۱۶/۱۴F=­ با درجات آزادی (۱df= و ۲۸df= ) در سطح معناداری ۰۵/۰ = معنادار است، بنابر­این ‌می‌توان نتیجه گرفت زمانی که اثر پیش آزمون از روی نتایج پس آزمون مربوط به گروه ها حذف شود، تفاوت بین گروه ها در سطح ۹۵ درصد اطمینان معنادار می‌باشد. ‌بنابرین‏ فرض صفر پژوهش رد و فرض پژوهشی پذیرفته می شود. پذیرش فرض پژوهشی ‌به این معنا است که آموزش کارگاهی تعهد سازمانی سبب کاهش شخصیت زدایی کارکنان ادارات دخانیات استان یزد می­ شود و مقدار اتا نشان می­دهد که ۰/۸۲ درصد از تغییرات شخصیت زدایی ناشی از آموزش کارگاهی تعهد سازمانی بوده است.

آموزش کارگاهی تعهد سازمانی سبب کاهش فقدان موفقیت فردی کارکنان ادارات دخانیات استان یزد می­ شود.

جدول(۴-۹) نتایج تحلیل کواریانس برای فرضیه اصلی (آزمون اثرات بین آزمودنی برای مقایسه فقدان موفقیت فردی گروه آزمایش و کنترل)

متغیر وابسته پس آزمون فقدان موفقیت فردی

منابع تغییرات

مجموع مجدورات

درجه آزدی

میانگین مجذورات

F

سطح معناداری

ضرایب اتا

اثر همپراش

۴۶۰/۱۶۸۵

۱

۴۶۰/۱۶۸۵

۴۶۴/۸۵

۰۰۱/۰

۹۶۱٫

گروه (آزمایش / گواه)

۸۶۰/۲۲۲

۱

۸۶۰/۲۲۲

۳۰۰/۱۱

۰۰۲/۰

۷۷۰٫

گروه (آزمایش / گواه)

۸۶۰/۲۲۲

۱

۸۶۰/۲۲۲

۳۰۰/۱۱

۰۰۲/۰

۷۷۰٫

خطا

۶۹۰/۷۲۹

۲۸

۷۲۱/۱۹

کل

۰۰۰/ ۳۶۷۹۳

۳۰

در جدول ۴-۹ نتایج تحلیل کواریانس پس آزمون نمرات فقدان موفقیت فردی آورده شده است. با توجه به داده های جدول فوق چون مقدار ۳۰۰/۱۱F=­ با درجات آزادی (۱df= و ۲۸df= ) در سطح معناداری ۰۵/۰ = معنادار است، بنابر­این ‌می‌توان نتیجه گرفت زمانی که اثر پیش آزمون از روی نتایج پس آزمون مربوط به گروه ها حذف شود، تفاوت بین گروه ها در سطح ۹۵ درصد اطمینان معنادار می‌باشد. ‌بنابرین‏ فرض صفر پژوهش رد و فرض پژوهشی پذیرفته می شود. پذیرش فرض پژوهشی ‌به این معنا است که آموزش کارگاهی تعهد سازمانی سبب کاهش فقدان موفقیت فردی کارکنان ادارات دخانیات استان­ یزد می­ شود و مقدار اتا نشان می­دهد که ۰/۷۷ درصد از تغییرات فقدان موفقیت فردی ناشی از آموزش کارگاهی تعهد سازمانی بوده است.

1. 1. – Job Satisfaction ↑

1. 1. – Job Involvement ↑

1. 1. – Organizational Commitment ↑

1. 1. -Job Burnout ↑

1. 1. – ferber ↑

1. 1. – Freadenberger ↑

1. 1. – Syndrome of Physical and Emotional Exhaustion ↑

1. 1. – halberg ↑

1. 1. – Soderfeldt M, Soderfeldt B, Warg Schaufeli W.B, Greenglass ↑

1. 1. – dick ↑

1. 1. – Maslach Ch, Jackson ↑

1. 1. – Emotional exhaustion ↑

1. 1. – Depersonalization ↑

1. 1. – Low Personal Accomplishment ↑

1. 1. – lackritz ↑

1. 1. – borritz ↑

1. 1. – Pines and Aronson ↑

1. 1. – chrnys ↑

1. 1. – Cherniss transational approach ↑

1. 1. – Slanseik ↑

1. 1. – Buchanan Porter ↑

1. 1. – Porter ↑

1. 1. – Baruch ↑

1. 1. – Drucker ↑

1. 1. – Emshoff ↑

1. 1. – Job Satisfaction ↑

1. 1. – Job Involvement ↑

1. 1. – Organizational Commitment ↑

1. 1. – White ↑

1. 1. – Larence ↑

1. 1. – Peters & Asteen ↑

1. 1. ۱٫ validity ↑

1. 1. ۲٫ reliability ↑

بدیهی است این امور در مرکز همکاری های فناوری ریاست جمهوری به عنوان سازمان تسهیلگر فناورانه کشور به علت ساختار پروژه محور آن در رابطه با اطلاعات پروژه ها صورت گرفته و عملیات های مدنظر در قالب این سیستم اطلاعاتی در این حوزه برای سازمان اثر گذار می‌باشد.در بخش ۲-۵ به صورت مختصر به معرفی مرکز همکاری های فناوری ریاست جمهوری که تاکنون به عنوان تنها سازمان تسهیلگر فناورانه در حوزه فناوری های پیشرفته در کشور فعالیت ‌کرده‌است و جامعه این تحقیق را شامل می شود می پردازیم.

ط. مرور تحقیقات پیشین در زمینه سیستم های اطلاعاتی

تاکنون شمایی کلی از سیستم های اطلاعاتی ‌و بالاخص سیستم های اطلاعاتی مدیریت ترسیم شد. همان‌ طور که دیدیم سیستم های اطلاعات مدیریت رامی توان ازدو دید اخص واعم دید. ازدید اخص سیستم اطلاعات مدیریت فقط همان سیستم اطلاعات است که درخدمت مدیریت است ولی ‌در معنی اعم، به کاربرد رایانه و سیستم های اطلاعاتی درتجارت وتوسعه مؤسسات می پردازد. درطول مقاله مشخص شد که سیستم اطلاعات مدیریت فضای حل مسئله بیشتری رانسبت به دیگرکاربردها اشغال می‌کند پشتیبانی آن از بسیار کم تابسیار زیاد ‌در تغییر باشد ‌و مسائلی که پشتیبانی می‌کند می‌تواند به دوصورت ساختاری یانیمه ساختاری باشد. لیکن بشر متوجه پشتیبانی نیازهای اطلاعات کلی درسازمان تانیازهای فردی است. پشتیبانی که توسط سیستم پشتیبانی تصمیم فراهم می شود مشابه سیستم اطلاعات مدیریت می‌تواند ازبسیارکم تابسیار زیاد ‌در تغییر باشد. تنها درمسائل نیمه ساختاری به طورویژه کارمی کند. خصوصیتی که آن را از سیستم اطلاعات مدیریت ‌متمایز می سازد شیوه ای است که درآن پشتیبانی ‌‌نزدیک‌تری ازشخص مدیران انجام می شود. کاربردهایی سیستم اتوماسیون اداری با شخص مدیران انطباق یافته وبه بهترین شکل برای مسائل باساختار کم که ارتباطات غیررسمی فراوان است-وفق می‌یابد. باوجود آنکه سیستم اتوماسیون اداری اطلاعات حل مسئله رادراختیار قرارمی دهد، تصمیم درمورد نحوه به کارگیری آن به مدیران محول می شود.

گسترش سیستم های اطلاعاتی باعث می شود که از ماهیت بروکراتیک مدیریت دولتی کاسته شده وبه سمت وسوی اینفوکراسی گام بردارد. برخی از صاحب‌نظران براین باورند که با تصمیم فناوری اطلاعات،‌مبانی دموکراسی درمدیریت دولتی تضعیف می شود زیرا ماهیت فناوری اطلاعاتی بیش از آنکه جهت گیری دومکراتیک داشته باشد، گرایش‌های تکنوکراتیک دارد. ازسوی دیگر عده ای براین باورند که به کمک فناوری اطلاعات ارزش‌های دموکراتیک مانند تکثرگرایی، آزادی بیان،… تقویت خواهد شد. درجهان ارتباطات ، کنترل مستقیم جای خود رابه ابزارهای غیرمستقیم مانند استانداردسازی، آموزش وپرورش می‌دهد. اطلاعات مبنای قدرت است ‌و انحصار قدرت از هرنوعش که باشد ‌در بلندمدت تبعات منفی خود رانمایان می‌سازد، هم به جامعه زیان می رساند وهم کل حاکمیت رازیرسؤال می ببرد (زاهدی، ۱۳۸۰، ص ۱۲۵).

پس برای این مهارانحصار باید به نوعی اخلاقیات معتقد بود مدیریت باید ‌در بهره گیری از مظاهر جدید فن‌آوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی باید الزامات اخلاقی چون: ۱-بهبودکیفیت خدمات دستگاه های حکومتی؛۲-اطمینان ازمحرمانه بودن اطلاعات مردم ؛و ۳-دوطرفه بودن جریان اطلاعات میان مردم وحکومت، را رعایت کند.

.i مروری بر امور انجام شده در حوزه سیستم های اطلاعاتی پیاده سازی شده

شرکت حمل و نقل FedEx : شرکت حمل و نقل FedExدر سال ۱۹۷۳ توسط فردی کار آفرین به نام فرد اسمیت بنیان گذارده شد .در حال حاضر این شرکت با دارا بودن زیر ساخته های فیزیکی و مجازی کاملا یکپارچه حمل و نقل ۲۴ ساعتی را به تمام نقاط دنیا انجام می‌دهد شرکت مذکور یکی از پر ازدحام ترین مراکز پردازش داده در دنیا را اداره می‌کند حجم تخمینی مبادلات اطلاعاتی این شرکت ، مدیریت روزانه بیش از صد میلیون درخواست برای بیش از ۳۰۰۰ پایگاه داده و بیش از۵۰۰۰۰۰ فایل بایگانی می‌شوند . این شرکت هم چنین به عنوان یکی از بزرگترین شبکه های آنلاین سرویس دهنده و یا سرویس گیرنده را اداره می‌کند

شرکت حمل و نقل FedEx به دلیل فشارهای ناشی از تورم رو به رشد و رقابت جهانی توسعه پیدا کرد .این فشارها موجب ایجاد تقاضای بیشتر برای تسریع در ارائه خدمات با هزینه کمتر و با کیفیت بالاتر شد اینترنت بستری قابل دسترس و کم هزینه فراهم نمود که این شرکت امکان توسعه جغرافیایی و خدمات رسانی را افزایش دهد

نرم افزاری که این شرکت استفاده می‌کند برنامه ای تحت وب است که ابزارهای حمل و نقل الکترونیکی را نیز به همراه دارد .این نرم افزار به مشتریان توانایی ردیابی موقعیت محموله را از طریق وب سایت شرکت می‌دهد

راه حل های سخت افزاری و نرم افزاری شرکت حمل و نقل FedEx:

1. 1. Power ship mc FedEx (سیستم سخت افزار و نرم افزار چندین حمل)

1. 1. ship manager server FedEx (یک سیستم ارائه معاملات با سرعت بالا و قابلیت اعتماد عالی به طور متوسط هر ۸ تقاضا در هر ثانیه را اجازه می‌دهد )

1. 1. API ship FedEx (که برنامه مبتنی بر اینترنت جهت سفارشات )

1. FedEx Net –return (یک سیستم مدیریت اقلام برگشتی مبتنی بر وب )

شکل ۲ ۱ زنجیره سفارش شرکت حمل و نقل FedEx

این زیر ساخت ها در حال حاضر به عنوان زنجیره FedEx شناخته شده است. هنگامی که یک مشتری سفارش می‌دهد سفـارش به سرور شرکت فرستاده می شود اطلاعات مربوط به سفارش مشتری به کامپیوتر تاجران ارسال می شود و بعد یک پیام به تاییدیه دریافت سفارش به مشتری ارسال می شود بعدازاینکه سفارش تأیید شد سفارش به یک پردازنده مرکزی فرستاده می شـود و بدین ترتیب سیستم مدیریت انبار فعـال می‌گردد . سیستم موجودی انبار به روز شده و فرایند حمل آغاز می شود در طول تمامی مـراحل کار، مشتری، تاجـر و کارکنان شرکت حمل ونقل می‌توانند در هر زمان وضعیت سفارش و یا تحقق و یا انجام آن را از طریق وب سایت مربوط پیگیری نمایند.

• • 1. پذیرش فناوری اطلاعات

امروزه تاثیر فناوری اطلاعات بر فضای کسب و کار کنونی غیر قابل انکار است. انسان هزاره سوم در تلاش است با شتاب دادن به روند توسعه و کاربری فناوری اطلاعات در بخش­های مختلف نظام اجتماعی از الگوی سنتی فاصله گرفته و الگوی جدید متناسب با الزامات عصر اطلاعات ایجاد کند(Joseph& Stone, 2003). فناوری ­های اطلاعات و ارتباطات به عنوان فناوری غالب در هزاره جدید معرفی ‌شده‌اند. این فناوری­ها با سرعت بخشیدن به فرایند مبادله اطلاعات و کاهش هزینه­ های داد و ستد، به ابزاری برای افزایش بهره ­وری ‌و کارایی و رشد در تمامی حیطه­های فعالیت بشری تبدیل ‌شده‌اند. مزایای بالقوه این فناوری­ها زمانی قابل حصول است که بین تمام بخش­های جامعه توسعه و گسترش یابند(رضایی، ۱۳۸۸).

در اواخر دهه ۱۹۸۰آغاز نخستین تلاش‌ها برای نوشتن و تدوین صورت حسا ب هایی که سرمایه های فکری را انداز ه گیری می‌کنند (اسویبی، ۱۹۸۸ ) شکل گرفت و در این رابطه کتاب « ارتباط گم شده و سقوط مدیریت حسابدار ی » توسط آ قایان جانسون و کاپلان انتشار یافت. همچنین کتاب «مدیریت دارایی‌های دانشی» (قرن ۲۱) توسط آقای آمیدن منتشر شد.

در سال ۱۹۹۰ شرکت اسکاندیا آقای لیف ادوینسون را به عنوان « مدیر سرمایه های فکری» خود منصوب کرد. اولین باری است که نقش مدیریت سرمایه های فکری با تخصیص یک پست رسمی، در سازمان مشروعیت می‌یابد. کاپلان و نورتن ( ۱۹۹۲ ) مفهوم و رویکرد کارت امتیازی متوازن را معرفی کردند . این رویکرد مبتنی بر این فرض است که آنچه را که شما اندازه گیری می کنید همان چیزی است که شما به دست می آورید. همچنین کتاب «سازمان هوشمند» نیز توسط آقای کوئین انتشار یافت.

ونوکا و تاکیشی در سال ۱۹۹۵ کار بسیار با ارزششان را درباره ”سازمان دانش آفرین“ معرفی کردند . اگر چه تمرکز این کتاب بر دانش است ، با وجود این، تمایز بین دانش و سرما یه فکری در آن بسیار ظریف عنوان شده است

در سال ۱۹۹۴ ابزار شبیه سازی سلمی به نام تانگو روانه بازار شد. تانگو اولین محصول پرفروش است که در آموزش مدیران درباره اهمیت عوامل نامشهود، به کار می‌آید. همچنین در سال ( ۱۹۹۴ ) ضمیمه ای برای گزارش سالانه شرکت اسکاندیا تهیه شد که موجودی سرمایه های فکری آن ر ا نشان می‌داد. گزارش سرمایه های فکری، علاقه زیادی ایجاد کرد و در شرکتهایی که به دنبال پیروی از پیشگامی اسکاندیا هستند. برای « ممیزی دانش » رویداد قابل توجه دیگری که در سال ( ۱۹۹۵ ) اتفاق افتاد، زمانی است که سلمی از ارزیابی جامع از وضعیت سرمایه های فکری شرکت استفاده کرد. صاحب نظران نهضت سرمایه فکری،کتاب‌های پرفروشی را درباره موضوع منتشر کردند (کاپلان و نورتون، ۱۹۹۶ ادوینسون و مالون،۱۹۹۷ ؛ اسویبی، ۱۹۹۷). با این حا ل، کار ادوینسون و مالون بویژه درباره فرایند و چگونگی انداز هگیری سرمایه های فکری به مراتب بیشتر استفاده شد

سرمایه های فکری، موضوع مورد پسند بسیاری از محققان و کنفرانس های علمی، مقاله ها و نشریه های مختلف قرار می‌گیرد. تعداد زیادی پروژه از جمله پروژ ههای مرتیوم، دانمارک و استکهلم، در سطح وسیع انجام گرفت.

اوایل دهه ۲۰۰۰ اولین مجله معتبر علمی با عنوان « سرمایه های فکر ی » انتشار یافت. اولین استانداردهای حسابداری « سرمایه های فکر ی » را دولت دانمارک منتشر کرد. چشم انداز سرمایه های فکری به همراه کمیته سرمایه های فکری در شرکت اسکاندیا تعیین و تشکیل شد.

اتحادیه اروپا، اولین گزارش سرمایه های فکری خود را منتشر کرد و کتاب «ثروت نامشهود» را مؤسسه‌ بروکینگ به چاپ رسانیددر آن سالها گزارش سرمایه های فکری مراکز اتریش منتشر می شود و کتاب « مدیریت، اندازه گیری و گزارش دهی دارایی‌های نامشهود » رالو به همراه حجم گسترده ­ای کتب و مقا له ها، پیرامون مدیریت سرمایه های فکری به چاپ می‌رسد. تعداد بسیاری پروژه در راستای مدیریت و انداز ه گیری سرمایه های فکری در سازمان‌های مختلف، تعریف و انجام شده و درحال حاضر نیز درحال پیگیری است.

۲-۲-۱-۲- عناصر سرمایه فکری

به طور کلی، محقققان و دست اندرکاران رشته سرمایه فکری، بر روی این موضوع اتفاق نظردارند که، سرمایه فکری از سه سرمایه انسانی، سرمایه ساختاری و سرمایه مشتری تشکیل شده است که به شرح زیر توضیح داده می‌شوند:

الف ) سرمایه انسانی: رس و همکارانش (۱۹۹۷) معتقدند کارکنان، سرمایه فکری را از طریق شایستگی، نگرش و چالاکی فکری خود ایجاد ‌می‌کنند. مهم ترین عناصرتشکیل دهنده سرمایه انسانی بنگاه اقتصادی مجموعه­ مهارت های نیروی کار، عمق و وسعت تجربه­ آنان است. منابع انسانی می ­تواند به منزله روح و فکر منابع سرمایه فکری باشد. این سرمایه در شب با ترک سازمان از سوی کارکنان از شرکت خارج می شود اما، سرمایه ساختاری و سرمایه مشتری حتی با ترک سازمان در شب هم، بدون تغییر باقی می ماند. سرمایه انسانی شامل : الف) مهارت ها و شایستگی های نیروی کار ب) دانش آنان در زمینه هایی که برای موفقیت بنگاه اقتصادی مهم و ضروری هستند و ج) استعدادها، اخلاق و رفتارآنان است (مار، ۲۰۰۸).

بروکینگ ( ۱۹۹۶) معتقد است دارایی انسانی یک بنگاه اقتصادی شامل مهارت ها، تخصص ها، توانایی حل مسئله و سبک های رهبری است. اگر در یک بنگاه اقتصادی سطح گردش کارکنان بالا باشد، این موضوع ممکن است ‌به این معنی باشد که سازمان این جزء مهم از سرمایه فکری خود را از دست داده است.

ب) سرمایه مشتری : سرمایه مشتری شامل همه روابطی است که بین بنگاه اقتصادی با هر فرد یا بنگاه اقتصادی دیگری وجود دارد. این روابط شامل مشتریان، واسطه ها، کارکنان، تامین کنندگان مواد اولیه، مقامات قانونی، اعتباردهندگان و سرمایه گذاران است. روابط مذبور به دوگروه کلی تقسیم می‌شوند : گروه اول روابطی هستندکه از طریق قرارداد با مشتریان و تامین کنندگان مواد اولیه یا شرکای اصلی، رسمیت می‌یابند. گروه دوم بیشتر شامل روابط غیررسمی هستند. سرمایه مشتری به عنوان یک پل و سازمان دهنده عملیات سرمایه فکری تلقی و عامل تعیین کننده ‌در تبدیل سرمایه فکری به ارزش بازار است. این سرمایه شامل استحکام و وفاداری مناسبات و روابط با مشتری است. رضایت مشتری، سلامت مالی و حساسیت قیمت ممکن است، به عنوان شاخص های این نوع سرمایه به کار روند. تفکیک سرمایه مشتری از سرمایه انسانی و ساختاری گویای اهمیت آن ‌در ارزش بنگاه اقتصادی است. علائم تجاری، شهرت و آوازه شرکت یا کالاها و خدمات آن، که منعکس کننده­ روابط بین شرکت ها و مشتریان (بالقوه یا بالفعل ) آن ها هستند، نیزدراین گروه از دارایی ها قرار می گیرند ( مار، ۲۰۰۸).

ج) سرمایه ساختاری: رس و همکاران (۲۰۰۵) معتقدند سرمایه ساختاری شامل ذخایر غیرانسانی دانش از جمله، پایگاه ­های داده، نمودارهای سازمانی، دستورالعمل های اجرای فرآیندها، استراتژی ها و برنامه های اجرایی است. سرمایه ساختاری دامنه­ گسترده ای از عناصرضروری را پوشش­ می‌دهد. مهم ترین آن ها معمولا شامل : ۱) فرآیندهای مهم اجرایی بنگاه اقتصادی ۲) چگونگی ساختاربندی آن ها ۳) سیاست ها، جریان های اطلاعاتی و عناصر پایگاه های داده ۴) رهبری و سبک مدیریت ۵) فرهنگ سازمان و ۶) طرح های پاداش کارکنان است.

۲-۲-۱-۳- روش های اندازه گیری سرمایه فکری

تمام روش های اندازه گیری سرمایه فکری اشاره شده با توجه به ماهیت آن ها در چهار گروه به شرح زیر قابل طبقه بندی هستند:

الف ) روش های بازده دارایی ها

ب ) روش های سرمایه گذاری بازار

ج ) روش های سرمایه فکری مستقیم

د ) روش های کارت امتیازی

الف ) روش های بازده دارایی ها:

این روش ها، متوسط درآمد قبل از کسر مالیات شرکت را در دوره مشخص محاسبه و آن را بر متوسط ارزش دارایی های فیزیکی در همان دوره تقسیم می‌کنند. در این حال، تفاوت میان مقدار بازگشت به دارایی های حاصل شرکت با متوسط بازگشت به دارایی های صنعت محاسبه می شود و چنانچه مقدار تفاوت صفر یا منفی باشد، شرکت دارای سرمایه فکری مازاد بر متوسط صنعت نبوده و فرض می شود که سرمایه فکری شرکت صفر است. با این وجود چنانچه مقدار تفاوت مثبت باشد فرض می شود که شرکت سرمایه فکری مازاد بر متوسط صنعت دارد.

نکته مهمی که ‌در صادرات فرش دستباف ایران وجود دارد و با دقت بیشتری باید به آن توجه کرد نقش خریداران (مشتریان) و سلیقه های آن ها می‌باشد که نسبت به گذشته تغییر یافته است. مردم کشورهای مختلف دارای نیازها، خواسته ها و قدرت های مالی متفاوت اند، از نظر مصرف، دارای سلیقه های متفاوت و الگوهای خرید گوناگون اند(کاتلر، ۱۳۸۸، ص۲۴۸). صادر کنندگان و تولید کنندگان فرش دستباف با تامین خواسته های مشتری به حیات اقتصادی خود تداوم می بخشند(سازمان توسعه تجارت ایران، ص۱۰). برای افزایش میزان صادرات فرش ایران و ایجاد درآمد مضاعف باید متناسب با نیاز بازار جهانی و سلایق آن ها فرش تولید کرد. اگر ایران بخواهد در بازار رقابتی کنونی فرش موفق باشد راهی جز شناسایی بازارهدف و تولید فرش متناسب با نیاز این بازار ندارد(معموری و همکاران، ۱۳۸۸، ص۲). شناخت بهتر بازارهای وارداتی فرش دستباف و آشنایی با سلایق و نیازهای خریداران و حرکت در جهت برآورده کردن آﻧﻬا می‌تواند در افزایش سهم بازار و رشد و توسعه صنعت فرش دستباف کشور اثرگذار باشد(اکبر چهارمحالی بیغش، ۱۳۸۳،ص۱). از طریق شناخت بهتر بازارهای وارداتی فرش دستباف، تولید کنندگان ایرانی خواهند توانست با شناخت نیاز خریداران و برآورده کردن آن، سودآوری و سهم خود را از بازار افزایش داده و خود را از دیگر رقبا متما یز سازند(اکبر چهارمحالی بیغش، ۱۳۸۳، ص۱۰). ‌بنابرین‏ فرضیه سوم این پژوهش شکل می‌گیرد:

۳- شناسایی خواسته های مصرف کنندگان یا خریداران رابطه مثبتی با توسعه بازار فرش دستباف دارد.

تجارت الکترونیک شامل تمام فرایند توسعه، بازاریابی، فروش، تحویل، خدمات و پرداخت الکترونیکی برای محصولات و خدمات مبادله شده در بازارهای شبکه ای و جهانی مشتریان را دربر می‌گیرد و از پشتیبانی شبکه جهانی شرکای تجاری برخوردار می‌باشد(ابرایان،۱۳۸۷). یکی از اهداف شرکت‌ها از به کارگیری تجارت الکترونیک دسترسی به بازارهای جهانی به عنوان بخشی از فرصتهایی است که اینترنت ارائه می‌کند. ازطریق تجارت الکترونیک مدیریت زنجیره عرضه به‌ هنگام و کارا می شود و شرکت قادر خواهد بود دروندادهای لازم را برای تولید محصولات با قیمت کمتر و کیفیت بهتر تهیه کند. تجارت الکترونیک محدودیت های ورود به صنعت را پایین می آورد و امکان کسب بازارهای جدید و دستیابی به مشتریان جدید و حتی مشتریان رقبا را نیز فراهم می‌کند. با بهره گرفتن از تجارت الکترونیک امکان بازاریابی صادراتی و صادرکردن محصولات برای شرکت‌ها ساده‌تر می شود(عزیزی و همکاران، ۱۳۸۵، ص۵).

با بهره گرفتن از شیوه تجارت الکترونیک، صادرکنندگان این فرصت را می‌توانند پیدا کنند که از طریق استفاده از این روش، میزان حضور و فروش خود را در بازارهای جهانی افزایش دهند(میرلوحی و همکاران، ۱۳۸۲، ص۲۸۶). با تجارت الکترونیک فروشنده قادر به تجزیه و تحلیل بهتر از نیازهای مشتری خواهد بود. یکی از مهمترین فواید تجارت الکترونیک افزایش شعبه های تجاری، جذب مخاطبان بیشتر و توسعه در بازارهای فرامنطقه ای است. در تجارت الکترونیک مشتریان منحصر به یک منطقه یا کشور خاص نبوده و محیط فروشگاه با مرزهای جغرافیایی محدود نخواهد بود. و تعداد مشتریان و خریداران به سرعت قابل افزایش است(نوروزی، مصطفی،۱۳۹۱، ص۸).

‌بنابرین‏ فرضیه چهارم این پژوهش شکل می‌گیرد:

۴- آشنایی صادر کنندگان با تجارت الکترونیک رابطه مثبتی با توسعه بازار فرش دستباف دارد.

از آنجا که مشتریان بیشتر نام هایی را انتخاب می‌کنند که می شناسند، ‌بنابرین‏ وفاداری مشتریان به شرکت هایی با نام تجاری مورد تأیید، بیشتر است. برند قوی ورود به بازارهای جدید را ممکن می‌سازد. شرکت‌های با برند قوی در ورود به بازارهای جدید به مراتب موفق تر هستند(عباسی و همکاران،۱۳۹۱، ص۳). برند امکان دسترسی به بخش های مختلف بازار را فراهم می‌کند(کارآفرینان امیر کبیر، ۱۳۸۷،ص۳۶). ‌بنابرین‏ فرضیه پنجم این پژوهش شکل می‌گیرد:

۵-وجود یک برند مشخص برای فرش رابطه مثبتی با توسعه بازار فرش دستباف دارد.

۱-۵- اهمیت و ضرورت تحقیق

این تحقیق از آن جهت ضرورت می‌یابد که فرش دستباف به عنوان یک کالای صادراتی بیشترین حجم ارز آوری را در میان کالاهای غیر نفتی دارا است. هنر- صنعت فرش دستباف در ابعاد مختلف تولیدی و تجارتی تعداد بی شماری از ایرانیان و حتی خارجیان را به خود مشغول کرده و ‌بنابرین‏ از اهمیت ویژه ای در ابعاد مختلف اشتغال و تجارت برخوردار است. افزون بر این فرش دستباف به عنوان یک میراث فرهنگی است که باید در ابعاد مختلف آن مورد مراقبت و محافظت قرار گیرد. کیفیت فرش دستباف ایرانی در گذشته از مرغوبیت بالایی برخوردار بوده ولی امروزه متاسفانه با وجود پیشرفت علم و تکنولوژی و استفاده از برخی روش‌ها و مواد جدید صنعتی در تولید فرش دستباف، عدم آگاهی ریسندگان، رنگرزان و بافندگان، سود جویی برخی از تولیدکنندگان و…. سبب شده تاکیفیت فرش ایرانی به مراتب پایین تر از گذشته باشد. از طرف دیگر با گذشت سالیان متمادی از تجربه تولید این کالا، امروزه به ویژه رنگرزان از دانش و تجربه کافی برای حصول کیفیت مناسب برخوردار نیستند. ‌بنابرین‏ نیاز به حفظ این کالای فرهنگی و استفاده تجاری صحیح از آن و نیز ایجاد توانایی در جهت رقابت با تولید کنندگان رقیب، می طلبد تا ابعاد مختلف این هنر- صنعت را شناسایی کرده و مطالعات و تحقیقات لازم را در این زمینه انجام داده و به صورت مجوعه آموزشی منطقی در آورده و در جهت انتقال تجربیات و نتایج تحقیقات به دیگران از روش های مختلف آموزشی استفاده کرد(چیت سازیان، ۱۳۷۹، ص ۱۳۰).

۱-۶- اهداف تحقیق

هدف کلی از این تحقیق ارتقای جایگاه ایران در سطح جهانی از طریق شناسایی عوامل مؤثر در توسعه بازار می‌باشد. و اهداف جزئی عبارتند از:

۱- شناسایی جایگاه فرش ایران در بازار جهانی

۲- شناسایی عوامل توسعه بازار

۳- رتبه بندی عوامل توسعه بازار

۱-۷- قلمرو مکانی

قلمرو مکانی این تحقیق شامل خبرگان فرش، و اعضاء اتحادیه صادرکنندگان فرش ایران می‌باشند. در این پژوهش تلاش شده است با نمونه برداری مناسب از این جامعه آماری به فرضیه های اصلی این پژوهش پاسخ داده شود.

۱-۸- قلمرو زمانی تحقیق

قلمرو زمانی تحقیق از زمان تصویب طرح پژوهش می‌باشد ‌به این ترتیب که پس از تصویب طرح، مطالعات کتابخانه ای پیرامون موضوع تحقیق آغاز گردید و در حدود۲ ماه به طول انجامید. و پس از اتمام این مرحله مطالعات می‌دانی آغاز می‌گردد. طول مطالعات می‌دانی به اندازه پنج ماه و از اول فروردین ۱۳۹۲ تا پایان شهریور ۱۳۹۲ به طول انجامید.

۱-۹- مدل تحقیق

مدل ابتدایی این تحقیق بر گرفته از چارچوب نظری این تحقیق می‌باشد. و متغییرهای مدل با بررسی تحقیقاتی که در این زمینه انجام شده اخذ شده است که به ترتیب ذیل می‌باشد:

در بنیادی ترین سطح، تاب آوری، رشد درونی انسان را مورد تأکید قرار می‌دهد. مفهوم تاب آوری بر رشد زیست شناختی(فطری) برای پرورش و ارتقاء که در انسان به عنوان یک ارگانیسم وجود دارد و بخشی از ترکیب ژنتیکی فرد را شکل می‌دهد و قادر است به طور طبیعی در شرایط معین محیطی بارز و هویدا گردد، تأکید می ورزد. به عبارت دیگر، در این مفهوم بر این نکته تکیه می شود که انسان هایی که تاب آوری ذاتی و یا ظرفیت هایی برای بهبود زندگی دارند به طور عمده دارای نیمرخ تاب آور هستند که ویزگیهای آن ها عبارتند از:

۱- توانش اجتماعی(مانند تفاهم، انعطاف پذیری فرهنگی، همدلی، مهربانی، مهارت های ارتباطی و شوخ طبعی).

۲- حل مسأله(مانند برنامه ریزی، یاری جوئی، تفکر انتقادی و خلاق).

۳- خود گردانی(مانند احساس هویت، خودکارآمدی، خودآگاهی، تسلط بر وظایف و کناره گیری سازگارانه از مفاهیم و شرایط منفی یا ناسازگار).

۴- احساس هدفمندی و باور به آینده ای روشن(هدف گیری، آرمان های تحصیلی، خوش بینی، اعتقاد دینی و روابط معنوی).

بر خلاف تصورهای قبلی که تاب آوری را جزو خصیصه های افراد فوق العاده محسوب می کرد، پژوهش های اخیر نشان دادند که تاب آوری در انحصار افراد فوق العاده نیست و در افراد و سطوح مختلف تحولی‌(کودکی تا بزرگسالی) مشاهده می شود.

روانشناسان بالینی اخیراًً مدل هایی از تاب آوری را تحت شرایط فقدان مصیبت افسردگی و درد، بررسی کرده‌اند. نتایج هماهنگ این تحقیقات موید تاثیرات مثبت سازنده و محافظ کننده تاب آوری در مقاومت و مقابله موفق و انطباق رشد یافته با شرایط خطیر و استرس زای فوق الذکر است و سطوح پایین وضعیت تاب آوری با آسیب پذیری و اختلال های روانشناختی مرتبط است.

نظریات نخستین ‌در مورد تاب آوری بر ویژگی های مرتبط با پیامد مثبت در مواجهه با مصائب و ناملایمات زندگی تأکید داشتند. این دسته از پژوهش ها بعد ها عوامل حفاظتی بیرونی مثل محیط آرام خانه و مدرسه، خانواده حمایت گر و… را نیز در بروز تاب آوری مؤثر دانستند(Conner, 2003, 76؛ یزدانی، ۱۳۹۱، ۲۹)

نظریه­ های فعلی، تاب آوری را سازه­ای چند بعدی متشکل از متغیرهای سرشتی ، مانند مزاج و شخصیت، همراه با مهارت­ های مخصوص مثل مهارت حل مسئله می­دانند. تاب آوری پدیده ی ژنتیکی صرف نیست که فقط انسان‌های خاص دارای آن باشند. در واقع، پدیده تاب آوری ظرفیتی ذاتی در هر فرد است که می‌تواند به خود اصلاح گری و تغییر منجر گردد. تاب آوری که مقاومت در برابر استرس یا رشد پس ضربه ای نیز نامیده می شود. در امتداد یک پیوستار با درجات متفاوت از مقاومت در برابر آسیب های روانشاختی قرار می‌گیرد . ‌بر اساس این تعریف، تاب آوری فراتر از جان سالم به در بردن از استرس ها و ناملایمات زندگی است و با رشد مثبت، انطابق پذیری و رسیدن به سطحی از تعادل بعد از به وجود آمدن اختلال در وضعیت تعادلی پیشین مطابقت می‌کند. نان هاندرسن تاب آوری را ترکیبی از ۶ عامل زیر معرفی می‌کند (Handerson, 2004,32؛ یزدانی، ۱۳۹۱، ۳۰)

• • فراهم سازی حمایت مهربانانه

• • طراحی و ارتباط سازی برای افزایش امیدواری

• • فرصت سازی برای مشارکت معنادار

• • پیشاهنگی در پیوندهای اجتماعی

• • مرزبندی شفاف و سازگار

• آموزش مهارت های زندگی

لاتر، سیسچتی، و بکر(۲۰۰۰ و ماستن و کواتسورث،۲۰۰۱؛ به نقل از ویسی و همکاران، ۱۳۷۹، ۷۰؛ یزدانی، ۱۳۹۱، ۳۰) خصوصیات تاب آوری را ‌به این شرح توصیف نموده اند:

۱- برخورداری از تیزهوشی و مهارت عقلانی، توانایی در صمیمیت و گسستگی

۲- توانایی در مفهوم پردازی موضوعات متعدد، دستیابی فرد ‌به این اعتقاد که حق زندگی کردن دارد.

۳- برخوردار بودن از توانایی یادآوری و فراخوانی اشخاص و موضوعات خوب و نگهداری آن ها(نمادهای خوب) در ذهن

۴- برخورداری از توانایی در لمس عواطف، بجای این که وی هر زمان که عواطف مهم وی برانگیخته شدند، آن ها را انکار یا سرکوب کند.

۵- داشتن هدف در زندگی

۶- -برخورداری از توانایی جذب و استفاده از حمایت اجتماعی

۷- برخورداری از توان در نظر گرفتن احتمالات در زندگی و استفاده مطلوب از دستورات اخلاقی جامعه مدنی

۸-نیاز و توانایی در کمک به دیگران

۹- برخورداری از خزانه عاطفی

۱۰- کاردان و مبتکر بودن

۱۲- برخورداری از دیدگاهی نوع دوستانه نسبت به دیگران

۱۳- برخورداری از ظرفیت تبدیل درماندگی آسیب رسان به درماندگی آموخته شده.

در مجموع می توان گفت که تاب آوری فرایندی پویا است که در آن تأثیرات محیطی و شخصیتی در تعاملی متقابل بر یکدیگر اثر می‌گذارند. پژوهش های تاب آوری الگوهای نظری رشد انسان را که پیش از این توسط اریکسون، برونفن، پیاژه، کلبرگ، گیلیان، استینر، مزلو و پیرس مطرح شده بود، مورد تأیید قرار می‌دهند. در تمامی این الگوهای نظری، در حالی که بر ابعاد مختلف رشد انسانی(روانی- اجتماعی- شناختی- اخلاقی- معنوی) تأکید می شود، هسته مرکزی این رویکردها را این پیش فرض تشکیل می‌دهد که فطرتی بیولوژیک برای رشد و کمال در هر انسان وجود دارد-طبیعت خود اصلاح گری ارگانیسم انسانی- که به طور طبیعی و تحت شرایط معین محیطی می‌تواند آشکار شود. همان گونه که ماستن می‌گوید: هنگامی که فاجعه از سر بگذرد و نیازهای اولیه انسانی تأمین گردد، آن گاه تاب آوری احتمال ظهور می‌یابد(سامانی و همکاران، ۱۳۸۶، ۲۹۰؛ یزدانی، ۱۳۹۱، ۳۰)

مهم ترین نتیجه کاربردی برآمده از دل پژوهش های تاب آوری، این است که می‌توانیم توانمندی افراد را ارتقاء دهیم بگونه ای که آن ها به احساس هویت و کارآمدی، توانایی تصمیم گیری، هدف گذاری و باور به آینده دست یابند و از این راه بتوانند نیازهای اولیه انسانی خود برای مهربانی، رابطه با دیگران، چالش، قدرت و معنا داری را در شرایط طاقت فرسا به ‌عنوان کانون توجه هر گونه مداخلات پیشگیرانه، آموزشی و رشد فردی قرار دهند. رویکرد تا بآوری خانواده تلاش می­ کند عامل هایی را در خانواده به عنوان یک واحد پیدا کند که به پیامدهای تاب­آورانه اعضاء خانواده در مواجهه با تغییرات و بحران‌ها منجر می شود (بوچانا، ۲۰۰۸؛ سادات حسینی، چاری، ۱۳۹۲، ۱۸۴)

نظریه تاب­آوری خانواده بر رویکرد سیستمی مبتنی است که همه شبکه­ های ارتباطی (خواهر/ برادری، والدینی، زوجین و روابط گسترده ­تر خانوادگی) را دربرمی گیرد، همچنین دارای رویکرد زیست/ محیطی است، زیرا تأثیرات سیستم­های فردی، خانوادگی و سیستم­های گسترده ­تر (مانند اجتماع و آژانس­های پشتیبانی را با هم در نظر ‌می‌گیرد (والش، ۲۰۰۳؛ سادات حسینی، چاری، ۱۳۹۲، ۱۸۴)