طرح های پژوهشی و تحقیقاتی دانشگاه ها در مورد :تأثیر بصری رنگ بر ... |
 |
- ابراهیم حقیقی: عنوانبندی مقدمه‌ای است بر آغاز فیلم همراه با اطّلاعاتی که باید به تماشاگر منتقلکند. این اطّلاعات شامل، نامفیلم، نامتمامی افرادی که در فیلم هم کاری داشته‌اند. (سعیدی پور،۱۳۷۶،ص۱۳۰)
- مسعود دشتبان: عنوانبندی آغازگر و سر فصل فیلم است. رنگی است که به صدا در می‌آید و بیننده را آماده‌ی دیدن فیلمی که بعد از عنوانبندی می‌آید می‌کند. اطّلاع دهنده است. می‌گوید: فیلمی که شما خواهید دید شامل چه مضمون و مطالبی است. مثلاً فیلمی است علمی، تاریخی یا تفریحی.
- نورالدین زرّین کلک: عنوانبندی عبارت است از: شناسنامهی فیلم. اگر بخواهیم برای فیلم شناسنامه صادر کنیم، عنوانبندی جایی است که در آن مشخّصات فیلم و دست اندرکارانش می‌آید. بنابراین هویتّی فراسوی فیلم به آن اضافه می‌کند. اگر فیلم را به دکانی تشبیه کنیم عنوانبندی تابلوی آن است. اگر بپرسیم که چه تابلوی برای این دکان مناسب است جوابش این است: تابلویی که تعریفی از موّاد داخل دکان می‌کند. (سعیدی پور،۱۳۷۶،ص۱۳۱)
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
- اکبر عالمی: در زبان فرانسه عنوانبندی به معنای عنوان سر فصل به کار میرود که معادل انگلیسی آن تایتل است. در واقع عنوانبندی باب آشنایی را به سوی قصّه، سبک و سازندگان فیلم باز می‌کند در لحظات اوّل می‌تواند باعث کشش بیشتری شود و تماشاگر را مشتاق دیدن کند.
- نصرت الله کریمی: عنوانبندی ضمن این که به تماشاگر آگاهی میدهد که سازندگان اثر چه کسانی هستند تا حدودی نقش پیش درآمد هم دارد.
- مسعود کیمیایی: عنوانبندی عقل خلاصه شده‌ی یک فیلم است. عنوانبندی زمانیکه به فیلم می‌چسبد خود سینماست. عنوانبندی در تفکر کلّی فیلم حضور دارد. شکل پذیری ساختمانی فیلم را قبول می‌کند. امّا یک اندیشه مستقل و مجرد دارد، که در مجموعه‌ی فرهنگی و اجرایی همان فیلم نفس می‌کشد.
- مرتضی ممیز: عنوانبندی در واقع شناسنامهی فیلم است. هر فیلمی به آن احتیاج دارد. عنوانبندی به شکل، کاری هنرمندانه و گرافیکی از حدود سی سال پیش در سینما باب شد.
- داریوش مهرجویی: عنوانبندی فیلم در حکم روی جلد کتاب است، همراه با صفحه فهرست مطالب و یا پشت جلد صفحه موسیقی یا کاست یا بروشور تئاتر و کنسرت به هر حال معرف فیلم است. کارکرد آن نیز اساساً ارائه اطّلاع و خبر است، که چه کسی چه کار کرده و در چه سِمتی است. این خبر را یا به شیوهای ساده ارائه می‌کنند و تنها روی محتوای خبر تأکید می‌کنند. (سعیدی پور،۱۳۷۶،ص۱۳۳)
۴-۳ لزوم طراحی عنوانبندی برای فیلم
اگر چه طراحی عنوانبندی فیلم هنوز برای بسیاری از فیلم سازان کاری اضافی و تجمّلی محسوب می‌شود امّا برای اکثریت فیلم سازان امروزی همچون امری جدّی و بجا تلقی می‌گردد.
رابرت براون جان طراح عنوانبندی که عنوانبندی گیرای شب ژنرالها از کارهای مشهور اوست می‌گوید: عنوانبندی بخشی کم ارزشتر از بعقیه فیلم نیست. عنوانبندی مانند جلد کتاب می‌باشد که با ذوق کامل طراحی شده تا خریدار را جلب کند.
در تأیید گفته‌ی رابرت براون جان میتوان از فیلم‌های بسیاری نام برد که اعتبار آنها به عنوانبندی شان بستگی شدید دارد. به عنوان نمونه میتوان از فیلم‌های دور دنیا در هشتاد روز، اکسدوس- پلنگ صورتی نام برد. امروزه علاوه بر فیلمسازان برای منتقدان فیلم نیز عنوانبندی اهمیّت روز افزونی یافته است و در اغلب نقدهای سینمایی شاهد تشویق یا ابراز نارضایتی از عنوانبندی فیلم ها هستیم.
تماشاگران تیز بین نیز همیشه عنوانبندی خوب را مورد توجّه و تشویق قرار می‌دهند به عنوان مثال با آن که عنوانبندی پایانی فیلم دور دنیا در ۸۰ روز بسیار طولانی بود تماشاگران نه تنها برای دیدن تمامی آن در جای خود باقی مانند بلکه دست اندرکاران را تشویق نموده و ابتکارهای گرافیکی و فکرهای زیرکانه دیداری آن را نیز تحسین می‌کردند. (سعیدی پور،۱۳۷۶،ص۱۱۱)
اگر از لزوم عنوانبندی برای فیلم سخن گفته شد باید این نکته را هم افزود، که عنوانبندی تیغ دو دمی است که اگر در خدمت فیلم نباشد بر علیه آن عمل می‌کند. از این رو عنوانبندی ضعیفی که در مقدمه‌ی قوی قرار میگیرد و قادر به زمینه‌سازی و القای حال و هوای فیلم اصلی نیست به همان اندازه برای فیلم زیان‌آور است.
عنوانبندی مناسب که از توانایی ترکیب حروف و خطوط و رنگها و موسیقی و جلوههای دیداری و صوتی در جهت انتقال نمادها و مفاهیم برخوردار باشد که بیننده حتی اگر بی‌سواد باشد بتواند آن را به سرعت دریافت کند دارای ارزش فوق‌العاده‌ای است و توان پیام رسانی فیلم اصلی را بسیار بالا می‌برد. (سعیدی پور،۱۳۷۶،ص۱۱۲)
۴-۴ تاریخچه عنوانبندی در جهان
عنوانبندی فیلم تقریباً عمری هم پای خود سینما دارد و به مرور زمان همچون سینما از شکلها و فنون ساده و ابتدایی بهگونه‌های رساتر و کمال یافته‌تر تحول یافته است. در دوران سینمایی صامت(۱۹۲۶-۱۸۹۵) عنوانبندی غالباً عبارت بود از: قاب یا صحنه‌ی سیاه ساده‌ای که نام و مشخّصه‌های اثر به سادگی تمام و بدون هیچگونه ویژگی بر آن نوشته می‌شد. در اوایل کار حتّی به ندرت تلاشی در جهت انتخاب حروف متناسب با نوع فیلم به کار می‌رفت. به این معنی که برای فیلم‌های جنایی، عشقی، پلیسی، وسترن و … غالباً حروفی مشابه به کار گرفته می‌شد و آرایشی یکسان برای نوشته‌های عناوین فیلم مورد استفاده قرار می‌گرفت. این روند سالها ادامه داشت تا آن که به تدریج عنوانبندی فیلم دستخوش دگرگونی و ابداعات ساده‌ای شد. گام نخست دقّت در حروف نوشته‌ها و حسّاسیّت نشان دادن کارگردانان در انتخاب حروفی متناسب با فضای کلّی فیلم بود.
گام بعدی در دهه(۱۹۳۰) برداشته شد. در آن زمان علاوه بر دقّت در انتخاب حروف نوشته‌ها و زمینه‌ای هم که حروف بر آن نوشته می‌شد مورد توجّه قرار گرفت. به این معنی که زمینه‌ی نوشته‌های عنوانبندی نیز هماهنگ با فضای فیلم انتخاب می‌شد. ابتکاراتی چون نوشتن عناوین بر روی کرکره‌های چوبی، پنجره‌ی خانه، بر روی بافتی از نی، خیزران، یا بر روی پارچه‌ی ساتن با رنگهای شاد نمونه‌هایی از این دگرگونی بود. (سعیدی پور،۱۳۷۶،ص۸۹)
سپس عنصر حرکت در عنوانبندی فیلم وارد شد. نمونه ی قدیمی و تکراری آن استفاده از صفحات آلبوم و یا کتاب بود. به این شکل که مشخّصات فیلم و اسامی افراد بر روی صفحه‌های کتاب یا دفتری نقش می‌شد و دستی (پیدا یا ناپیدا) به آرامی صفحه‌ها را ورق می‌زد، البته در بین فیلم‌های این دوره چندتایی هم بودند که به هیچوجه از عنوانبندی تصویری استفاده نکردند. یکی از بهترین نمونه‌های آنها فیلم “آمبرسونهای باشکوه[۲۰]” ساخته‌ی اُورسون ولز[۲۱] بود، که در آن نام افراد دست اندرکار فیلم به طور شفاهی خوانده می‌شد. این همان فکری است که بیست و پنج سال بعد توسط فرانسوا ترومز[۲۲] در فیلم فارنهایت[۲۳] ۴۵۱ تکرار شد.
دهه(۱۹۵۰) نقطه‌ی عطفی در تاریخ سینما و نیز در طراحی عنوانبندی فیلم بود. همه‌گیر شدن تلویزیون در این دهه در اروپا و آمریکا، سینما را با رقیبی جدّی و خطرناک رو به رو ساخت. سینما در مبارزه بر سر بقاء به ناچار متوسّل به نوآوری‌های فنی زیادی شد. مهّم‌ترین آنها تغییر اندازه‌ی پرده‌ی نمایش بود. گسترده شدن ناگهانی پرده فیلم سازان را با مسائل پیچیده‌ای در زمینه‌ی پر کردن قاب تصویر رو به رو ساخت و این مشکل طبعاً در مورد عنوانبندی فیلم نیز جلوهگر شد. بنابراین ۵۰ سال طول کشید تا صنعت فیلمسازی دگرگونیهای فنی، نیاز به فراتر رفتن از حد قالب‌های تکراری، تطبیق با شرایط، نیازهای جدید، اهمّیّت هنر گرافیک و کمکی که این هنر می‌توانست به این صنعت ارائه دهد پیبرد. سرآغاز این تحول ساخت عنوانبندی فیلم‌های کارمن جونز[۲۴] (۱۹۵۴) و مرد بازوطلایی[۲۵] (۱۹۵۵) توسط سائولباس[۲۶] بود. (سعیدی پور ،۱۳۷۶،ص۹۰) در واقع با سائولباس بود که طراحی عنوانبندی به عنوان حرفه‌ایکاملاً مستقل که نیازمند به آگاهی‌های فنی از یک سو و اندیشه‌های خلاق هنری از سوی دیگر داشت شناخته شد. کاری که باوهاوس برای یک ورق کاغذ سفید کرد، سائولباس در دهه ۱۹۵۰ برای پرده‌ی سینما انجام داد. (سعیدی پور،۱۳۷۶،ص۹۱)
در مورد عنوانبندی‌های تلویزیون نیز با یک دهه تأخیر اتّفاق مشابهی روی داد. در دهه( ۱۹۶۰) تلویزیون به همان راهی رفت که سینما ده سال پیش آغاز کرده بود. طراحی عنوانبندی‌های شروع برنامه‌ها جالب‌تر شد و نوشته‌ها از حالت رسمی خارج گردید و ترکیب هر یک از تصویرها ارتباط نزدیکتری با پیامی که باید منتقل می‌شد پیدا کرد. این تغییرات به طور مشخّص ابتدا با کارهای اریک سوکول در تلویزیون اتریش با آمیختن شیوه‌های گرافیکی آغاز شد. همزمان با او گرافیک تلویزیون و ویدئوی ایستگاههای تلویزیونی دیگری را نیز تحت تأثیر قرار داد. روی لاتون[۲۷] و برنارد لوج[۲۸] از BBC لندن کارهای خوبی را که گیرایی زیادی داشتند، مُحقق ساختند. همچنین فریدرگریندلر[۲۹] و دایترزیمرمن[۳۰] از اشتوتکارت کارهای خوبی ارائه نمودند به طوری که امروزه پس از ۲۰ سال، بذری که در اروپای مرکزی (وین) کاشتند در آمریکای جنوبی ثمر داده است. (سعیدی پور،۱۳۷۶،ص۹۳)
۴-۵ انواع عنوانبندی
عنوانبندی سینمایی و تلویزیونی به لحاظ موقعیّت و زمان نمایش دو بخش می شود، عنوانبندی که در ابتدای فیلم می آید و عنوانبندی که پس از پایان فیلم با برنامه ظاهر می شود.
۴-۵-۱ عنوانبندی آغازین
عنوانبندی که در ابتدای فیلم یا برنامهی نمایشی( قبل از شروع یا پس از سکانس نخست ) قرار میگیرد، عنوانبندی آغازین نامیده می شود. اصطلاح رایج عنوانبندی بیشتر برای همان بخش به کار میرود. از آنجایی که این عنوانبندی در ابتدای فیلم می آید، کارکردها و حسّاسیّت های ویژه ای دارد و موفقیّت آن در جلب و جذّب تماشاگر مؤثر خواهد بود. بـر عکس، ضعفهای آن علاوه بر فضاسازی ناقص و اطّلاع رسانی نا درست، تماشاگر را در همان ابتدای فیلم خسته می کند.
در عنوانبندی میتوان به نقاط فیلمنامه اشـاره تصویری و محتوایی داشت و از آنها بهره نمایشی بـرد، امّا نمی توان گرههای نمایشی داستان را باز کرد. فقط میتوان به گره افکنیهای فیلمنامه و داستان به طرز مناسب اشارهکرد و به آن پرداخت .
اصطلاحاً گفته می شود عنوانبندی نبایستی داستان را لو بدهد. چرا که از تمایل تماشگر نسبت به پیگیری داستان و ماجرا میکاهد و این ضعف عنوانبندی را میرساند. بازکردن گرههای فیلمنامه، جذّابیّتهای اصل داستان و فیلم را کاهش میدهد و دیدن فیلمی که پایان آن را میدانیم جذّابیّتی ندارد.
عنوانبندی خوب، عنوانبندی است که ضمن فضا سازی داستان، از بیان و نمایش نقاط کلیدی و پایان داستان طفره میرود. اشاره در عنوانبندی مانند حرکت بر لبه تیغ است و بایستی با ظرافت و دقّت مینیاتوری، به فراز و فرود فیلم پرداخت. بدون اینکه احساسشود از تمایل تماشاگر نسبت به دیدن فیلم کاسته شده است .
در عنوانبندی آغازین معمولاً پس از عنوان فیلم یا برنامه، برخی از اسامی عوامل تولید فیلم یا برنامه آورده شود، از جمله: بازیگران مطرح، گروه کارگردانی، گروه تصویر برداری یا فیلمبرداری، گروه صدا برداری و صداگذاری، سناریست، مونتور، آهنگساز، طراح دکور و صحنه، طراح لباس، مدیر تولید، جلوههای ویژه و تهیه کننده (عنوان حقیقی ) علاوه بر اینها ممکن است پیش از درج عناوین، کپشن تقدیم، تشکر یا توضیح فیلم نمایش داده شود.
- نمایش اسامی بازیگران ترتیب های متفاوتی دارد:
- اهمیّت نقش: نام بازیگرانی که نقش مهمّتری در فیلم یا برنامه دارند، زودتر نمایش داده می شود.
- اولویّت هنرمند: بسته به جایگاه هنری، شهرت، سن و سال هنرمند، نام بازیگران ترتیب می شود.
- قراردادی: بعضاً در قرار داد بازیگر قید می شود که نامش چه موقع در عنوانبندی نمایش یابد.
- ایفای نقش: براساس تقدم و تأخر ورود به داستان یا صحنه، نام بازیگران ترتیب و درج می شود. البته این ترتیب گذاری بیشتر در تائتر و تله تئاتر رایج است.
- الفبایی: تقدم و تأخر نمایش نام بازیگران، براساس الفبایی نام خانوادگی آنها انجام می شود.
اسامیای که در عنوانبندی آغازین نمایش مییابد، نقش و وظیفهشان در تولید فیلم و روایت داستان ، کلیدی است با آوردن نام آنها در عنوانبندی، علاوه بر اطلاع رسانی، به فضاسازی فیلم در ذهن مخاطب و تماشاگر کمک می کند. به طور نمونه نمایش نام برخی بازیگران خاص، این فکر را در ذهن تماشاگر تداعی می کند که احتمالاً به دلیل حضور آن بازیگر، با ژانر خاصّی رو به رو است. در مجموع هدف اصلی عنوانبندی آغازین فضاسازی و تحریک تماشگر برای تماشای فیلم یا برنامه است، با این حال برخی اطّلاعات شناسنامهای اثر هم نمایش داده می شود. البته نمی توان جنبه های تبلیغی این اسامی و عناوین را در نظر نگرفت و اینکه قرار دادن عناوین بازیگران سرشناس، چقدر درجذّب تماشاگر مؤثر خواهد بود.
۴-۵-۲ عنوانبندی پایانی
عنوانبندی پایانی، شناسنامهی کامل فیلم است و اسامی تمام عوامل فیلم (عنوان حقوقی تهیه کننده) بوسیله آن نمایش داده می شود. به دلیل فراوانی اسامی، بایستی به شیوهای گذرا به آنها اشاره کرد و دیگر لازم نیست مثل عنوانبندی آغازین، عناوین مدّتی روی صفحه ثابت بمانند. خواندن این اسامی با مرور چشم کفایت می کند. برعکس درعنوان‌بندی آغازین مدّت زمانی که اسامی میمانند، به اندازهای است که بتوان آن کلمات و عناوین را با دهان باز، بلند بلند خواند.
از آنجایی که مخاطب عنوانبندی آغازین، همه تماشاگران فیلم هستند، عنوانبندی وظیفه فضاسازی و اطّلاع رسانی را بر عهده دارد. ولی مخاطبان عنوانبندی پایانی، افراد خاص هستند از همین رو، کارکرد اصلی عنوانبندی پایانی، ارائه شناسنامهی اثر و اطّلاع رسانی است.
حرفهای های سینما و تلویزیون از طریق عنوانبندی پایانی، عوامل تولید اثر را میشناسند. برای تماشاگران معمولی، دانستن نام همه عوامل تولید فیلم یا برنامه چندان ضرورت ندارد. به همین دلیل فضاسازی، زمان عنوانبندی آغازین معمولاً نباید آنقدر طولانی باشد تا تماشاگر را خسته کند. در صورتی که زمان عنوانبندی پایانی محدودیت ندارد و بدیهی است که طولانیتر از عنوانبندی آغازین خواهد بود. شیوه اطّلاع رسانی در عنوانبندی آغازین، همچون طرح روی جلدکتاب است که اسامی عوامل کلیدی قید میشوند، مانند نویسنده، مترجم، گردآورنده و … ولی صفحه شناسنامه کتاب، تمام عوامل و دست اندرکاران تولید کتاب را میتوان نام برد. به طور نمونه کارگاه صحافی و لیتوگرافی در شناسنامه کتاب درج می شود، امّا تصور کنید چقدر بیمعنا خواهد بود که روی جلد کتاب و در کنار نام نویسنده نوشته شود : “لیتوگرافی : … یا صحافی.
۴-۵-۳ عنوان‌های اعتباری
افزودن بر دگرگونیهای شیوه‌ها و فنون عنوانبندی که مختصراً به آن اشاره کردیم. عنوانبندی فیلم دستخوش دگرگونی دیگری نیز شده که ناشی از مسئله‌ای صرفاً تجاری است. به این معنی که با ظهور بازیگران حرفهای و عمده شدن عامل محبوبیّت بازیگران در فروش فیلم، عنوانبندی نیز دچار تغییراتی شد. اندازه حروف، اسامی بازیگران و تأخر و تقدّم آن به صورت تابعی از شهرت و محبوبیّت آنان درآمد. بازیگری که نامش قبل یا بالای نام فیلم می‌آمد. به طور رسمی به عنوان بازیگری بزرگ معرفی شده بود اهمیّت این کار به تدریج به آنجا رسید که در قراردهای بین بازیگران و تهیّه کنندگان فیلم، اصول و مقرّرات پیچیده‌ای وضع شد که نوع، اندازه و ترتیب تقدّم و تأخر نام بازیگران را در عنوانبندی فیلم به دقّت توضیح می‌داد. (سعیدی پور،۱۳۷۶،ص۹۳)
از این رو آن قسمت از عنوانبندی که به نام‌های افراد می‌پرداخت به عنوان اعتباری مشهور شد. (سعیدی پور،۱۳۷۶،ص۹۴)
۴-۵-۴ تفاوت های عنوانبندی آغازین و پایانی
عنوانبندی آغازین و پایانی اگر چه در یک بسته ارائه میشوند، امّا هر کدام کارکرد و وظیفهی جداگانه دارند که به آن اشاره شد. این دو تفاوتهایی نیز دارند که به آنها میپردازیم:
الف: همان طوری که پیشتر اشاره شد، کارکرد عنوانبندی آغازین، ترکیبی از فضاسازی و اطّلاعرسانی است، امّا عنوانبندی پایانی صرفاً به هدف اطّلاعرسانی طراحی می شود. البته شیوه اطّلاعرسانی این دو هم متفاوت است، اطّلاعرسانی آغازین ، موجز و نمادین است، امّا در عنوانبندی پایانی، با هدف ارائه شناسنامهی کامل اثر، اطّلاعات منتقل می شود و تقدّم و تأخر ارائه اطّلاعات، ماهیّت نمایشی و هنری ندارد. در عنوانبندی آغازین، براساس اهمیّت و نقش افراد در تولید اثر، ترتیب نمایش نام آنها مشخّص می شود.
ب: مدّت زمان عنوانبندی آغازین کوتاهتر از عنوانبندی پایانی است. در آغازین با دو کارکرد فضاسازی و اطّلاعرسانی مواجهیم و ناچاریم درکمترین زمان، فضا را آماده و اطّلاعات مهمّ را ارائهکنیم. چراکه تماشاگر برای دیدن عنوانبندی، پا به سینما نگذاشته است. پرگویی و دراز شدن عنوانبندی آغازین، به سر بردن حوصله تماشاگر است. امّا در عنوانبندی پایانی محدودیّتی نیست. بیشتر تماشاگران عادی به محض شروع آن( بعضاً هم با روشن شدن چراغ های داخل سالن همراه می شود ) صندلی سینما را ترک می کنند. عنوانبندی پایانی برای مخاطبان خاص است که پیجوی شناخت درست اندرکاران تولید فیلم هستند. به طور نمونه آنها مایلاند بدانند دستیار کارگردان، صدا، تدوین، دکور یا منشی صحنه چهکسی یا کسانی بوده اند، آنها به دنبال نمره دادن به همکاران حرفهایشان هستند.
فرم در حال بارگذاری ...
|
[دوشنبه 1400-09-29] [ 05:00:00 ق.ظ ]
|
