۱-۹) ابزار و روش گردآوری داده ها

در این پژوهش به منظور جمع‌ آوری داده های مورد نیاز پژوهش، از روش مطالعه کتابخانه‌ای و بررسی می‌دانی استفاده می‌شود و همچنین جهت جمع‌ آوری سایر اطلاعات مورد نیاز از پرسشنامه و مصاحبه استفاده خواهد‌گردید. و نیز به دلیل اینکه تحقیق مشابهی جهت استخراج دریافت نگردیده‌است، پرسشنامه‌ها با کسب نظر اساتید محترم و ساخته و طراحی خواهند شد.

۱ – ۱۰) روش های تحلیل داده ها

ابتدا با توجه به نظرخبرگان به شناسایی عوامل SWOT و استراتژیهای برای هریک از حالتها پرداختیم و در ادامه ﺑﻤﻨﻈﻮر ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ داده ﻫﺎی ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه از تکنیک SWOT-ANP با توجه به تئوری یوکسل و داگدویرن اولویت‌بندی استراتژیها با بهره گرفتن از ﻧﺮم اﻓﺰار های اﮐﺴﻞ و Expert Choice انجام شد.

فصل دوم : ادبیات پژوهش

۲-۱ ) مقدمه

در میان پیشرفت‌های دانش مدیریت در دهه های گذشته می توان به پیدایش جنبشی تازه به نام ” مدیریت استراتژیک” (راهبردی) اشاره کرد. این جنبش که در اصل در بستر کوشش‌های پر رقابت بازرگانی تولد یافته و هم اکنون راه رسایی را در دیگر زمینه‌های مدیریت در پیش گرفته است، به دلیل توانمندی اصول و موازین آن توانسته جایی برای خود بگشاید و با پذیرش همگانی روبرو گردد.

ضرورت توجه به مدیریت استراتژیک از آن جهت است که با بهره گرفتن از روش های خاص بیم ها و تهدید‌های احتمالی را بازشناسی کرده و با به کار بستن تمهیدات لازم آن ها را به فرصت‌های نیکو مبدل می‌کند. بر پایه این شیوه تفکر، مدیران در همه بخش‌های زندگی باید به بررسی در افق کار خود بپردازند و از آنچه پیش‌بینی می‌شود برنامه ای شایسته و کارساز فراهم آورند. مدیریت استراتژیک نه تنها از همه روش های معمول برای بررسی و دریافت پدیده ها بهره می‌گیرد که خود با تکیه بر اصول و قواعد تازه می‌کوشد تا خطرهای احتمالی را به کامیابی‌های قطعی مبدل سازد و توان پایندگی سازمان‌ها را افزایش دهد.

۲-۲) ﺑﺨﺶ اول : اﺳﺘﺮاﺗﮋی

۲-۲-۱) مفهوم استراتژی

واژه “استراتژی” از لغت یونانی استراتژیا ^[۱]گرفته شده است که در حدود ۴۰۰ سال قبل از میلاد به کار می‌رفته و به هنر و علم هدایت نیروهای نظامی اطلاق می‌شده است. لغت مذبور نیز ظاهراً از کلمه ” استراتگو”^[۲] مرکب از ” استراتوز” به معنای ارتش و “اگو” به معنای رهبر گرفته شده است که به معنای فرمانده لشکری است. گویا در شهر آتن ده قبیله و خانواده وجود داشته که هرکدام از این قبیله‌ها دارای رئیس بوده اند. از اجتماع این روسا مجلس سنا یعنی شورای عالی حاکم به وجود می آمده است. هر قبیله یک واحد نظامی تقدیم دولت می‌کرده که از اجتماع این واحدها هنگ به وجود می‌آمده است . هنگ را تاکسیس می‌نامیده اند. فرمانده هر تاکسیس یعنی فرمانده هر هنگ، استراتگو نام داشته است.

استراتگوس در ابتدا به نقش ژنرالها در فرماندهی ارتش مربوط می‌شد، سپس به معنای ژنرالها در به کارگیری مهارت‌های رفتاری و روانشناسی در ایفای بهتر نقش به کار می‌رفت. فنونی را که یونانیان و رومیان برای احراز پیروزی در جنگ به کار می‌بردند در حقیقت نوعی حیله نظامی بود، ” استراتژم” یا ” استراتژمس” می‌نامیدند. به طوری که ملاحظه می‌شود، استراتژی به حیله ها و تدابیر فرمانده نظامی اطلاق می‌شد و این قدیمی ترین تعریف استراتژی است :” هنر فرماندهان، تدابیر و حیله های نظامی و هنر فرماندهی جنگ”. در زمان ناپلئون استراتژی تعریف دیگری پیدا کرد: ” علم حرکات و طرحهای نظامی”. به هر حال در اواخر قرن هجدهم به معنای” علم فرماندهان عالی به معنای ترکیبی از اطلاعات نظامی آن ها و حرکاتی که به کار می بسته اند” بود.

انجمن عالی نظامی آمریکا در سال ۱۹۶۳ استراتژی را اینگونه تعریف کرده‌است : ” استراتژی ، علم و فن توسعه و ایجاد قدرت‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و نظامی ملت به هنگام صلح و جنگ به منظور تامین حداکثر پشتیبانی از سیاست‌های ملی و افزایش احتمال پیروزی و کاهش احتمال شکست است.” (ابراهیمی نژاد، ۱۳۷۹، ۱۴).

هنری مینتزبرگ استراتژی را به پنج مفهوم که به پنج P معروف است ، به کار برده است که عبارتند از طرح ، تمهید، الگو و سرمشق، موقعیت و جایگاه و دیدگاه و چشم انداز. بر اساس یک تعریف استراتژی عبارت است از طرحها و برنامه های مدیریت برای کسب نتایج منطبق با رسالت و اهداف سازمان.

استراتژی را می توان از سه دیدگاه مهم بررسی کرد: ۱) تدوین و ایجاد استراتژی ۲) اجرای استراتژی ۳) کنترل و اصلاح استراتژی .

۲-۲-۲) مفهوم سیاست یا خط مشی

اگر بخواهیم استراتژی را به نحو مؤثر اعمال کنیم لازم است سازمان برای اطمینان از هماهنگی و پیوستگی فعالیت‌ها مکانیسمهایی داشته باشند. ‌بنابرین‏، باید برنامه ها با استراتژی هماهنگ شوند تا سازمان از مسیر منحرف نشود. برای رفع اختلاف ایجاد شده‌ ناشی از موقعیتهای داخلی سازمان، باید طرحهایی را جهت اجرای وظایف تعیین شده تهیه کرد. طریقه عمده‌ای که به وسیله آن دیدگاه های اجرایی به مرحله عمل در می‌آیند ایجاد خط مشیها و فرآیندهای اداری است.

سیاست یا خط مشی عبارت است از راهنمای انجام کار جهت نحوه تخصیص منابع و نیز تعیین وظایف در سازمان به نحوی که مدیران اجرایی بتوانند استراتژی سازمان را به طور صحیح اجرا کنند. خط مشیها راهنمای فعالیت هستند و بر چگونگی اجرای وظایف تعیین شده سازمان دلالت می‌کنند. همچنین مبنایی را برای مدیران سطوح پایین جهت تصمیم‌گیری ‌در مورد تخصیص منابع فراهم می‌کنند.

تعیین خط مشی پس از تعیین استراتژی صورت می‌گیرد. بدین منظور برای رسیدن به استراتژی باید آن را به بخش‌هایی تقسیم نمود که هریک از آن بخش‌ها را خط‌مشی گویند. وقتی صحبت از خط مشی می‌شود منظور نگرش جزئی‌تر به ابعاد گوناگون استراتژی برای آسانتر اجرا کردن آن است. خط مشی راهنمایی است برای تفکر در تصمیم‌گیری هنگامی که تصمیمات اتخاذ می‌شوند، خط مشیها این تصمیمات را داخل مرزهای معین قرار می‌دهند. خط مشیها نیازمند عمل نیستند اما به منظور راهنمایی و هدایت مدیران به هنگام تصمیم‌گیری مورد استفاده قرار می‌گیرد.

خط مشی را معمولا مدیران اتخاد می‌کنند؛ تعیین خط مشی در حد مدیریت عالی نیست. ولی هرچه مدیریت بالاتر سازمان در آن وارد شود اهمیت بیشتری خواهد داشت ( ابراهیمی نژاد، ۱۳۷۹ ، ۱۴(.

۲-۲-۳) مأموریت‌

مأموریت‌ سازمان ، مقاصد آن سازمان است یا در واقع فلسفه وجودی آن. مأموریت‌ بیان می‌دارد که مثلا یک خدمت، مثل خانه تکانی یا محصولات شرکت ، مثل اتومبیل ها ، چه چیزی یا چه فایده ای به جامعه می‌دهد ؟ یک مأموریت‌ خوب طراحی شده ، هدف بنیادی و بی نظیری را تعریف می‌کند که باعث متمایز شدن یک سازمان از دیگر سازمان‌های مشابه‌اش می‌شود و قلمروی فعالیت‌های شرکت را ‌در مورد محصولات ( کالا و خدمات)عرضه شده و بازارهای هدف ، مشخص می‌کند. مأموریت‌ تنها به وضعیت کنونی سازمان مربوط نمی‌شود بلکه به آنچه که می‌خواهد بشود نیز می‌پردازد ، مأموریت‌ یعنی چشم انداز استراتژیک مدیریت درباره ی آینده سازمان. یک بیانیه مأموریت‌ آشکار می‌کند که کیست و چه می‌کند (هانگر،۱۳۸۱، ۲۲).

۲-۲-۴) مدیریت استراتژیک

مدیریت استراتژیک را می‌توان مجموعه‌ای از اقدامات دانست که از طریق آن ها مدیریت عالی سازمان باید وظایف زیر را به انجام برساند :

1. 1. تحلیل فرصت‌ها و تهدید‌ها یا موانعی که در محیط خارجی وجود دارد.

1. 1. تحلیل نقاط قوت و ضعف سازمان در محیط داخلی