بررسی تنوع مورفولوژیک و کمیت و کیفیت روغن ... |
تجزیه واریانس و مقایسه میانگین سطوح تاریخ کاشت برای صفات مورفولوژیک
( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
نتایج تجزیه واریانس صفات مورفولوژیک در سه تاریخ کاشت در جدول ۴-۲ و ۴-۳ آمده است. نتایج مقایسه میانگین این صفات در سه تاریخ کاشت در جدول ۴-۴ و ۴-۵ ذکر شده است. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تاریخ کاشت در بین صفات مورفولوژیک تنها بر روی تعداد شاخه گلدهنده، ارتفاع شاخه گلدهنده ، نسبت خودگشنی و قطر تاجپوش تاثیر معنیدار داشته است.
تعداد شاخه گلدهنده
نتایج تجزیه واریانس (جدول ۴-۳) و مقایسه میانگین سه تاریخ کاشت (جدول ۴-۴) نشان داد که از نظر تعداد شاخه گلدهنده در هر سه تاریخ کاشت تفاوت معنیداری در سطح احتمال ۱ درصد وجود دارد و تاریخ کاشت اثر معنیداری بر روی صفت مذکور داشته است. نتایج مقایسه میانگین صفات در سه تاریخ کاشت (جدول ۴-۴) نشان داد بین سه تاریخ کاشت از نظر صفت تعداد شاخه گلدهنده تفاوت معنیداری وجود دارد و میانگین تعداد شاخه گلدهنده از ۱۲/۵ شاخه در بوته، در تاریخ کاشت اول به ۲۰/۵ شاخه در بوته در تاریخ کاشت دوم و ۱۶/۲ شاخه در بوته در تاریخ کاشت سوم رسید.
پیرخضری و همکاران [۱۰] با بررسی برخی توده های بابونه آلمانی با بهره گرفتن از ۱۶ صفت مورفولوژیک و زراعی (از جمله تعداد گل در بوته و تعداد گلهای زبانهای ) به این نتیجه رسیدند که توده های مورد مطالعه از نظر این صفات تفاوت معنیداری داشتند. در مطالعهای بر روی گلرنگ مشاهده گردید که با تاخیر در کاشت تعداد طبق در بوته کاهش مییابد و عامل اصلی این امر را کاهش طول دوره رویشی اظهار نمودند، که این نتایج با مشاهدات مطالعه حاضر تطابق دارد به گونهای که این کاهش در تاریخ کاشت سوم نسبت به دو تاریخ کاشت اول مشاهده گردید [۵].
ارتفاع شاخه گلدهنده و طول گلآذین
نتایج تجزیه واریانس (جدول ۴-۳) و مقایسه میانگین سه تاریخ کاشت (جدول ۴-۴) نشان داد که از نظر ارتفاع شاخه گلدهنده در هر سه تاریخ کاشت تفاوت معنیداری در سطح احتمال ۱ درصد وجود دارد و تاریخ کاشت اثر معنیداری بر روی صفت مذکور داشته است اما بر روی طول گل آذین اثر معنیداری نداشته است. نتایج مقایسه میانگین صفات در سه تاریخ کاشت (جدول ۴-۴) نشان داد بین سه تاریخ کاشت از نظر صفت ارتفاع شاخه گلدهنده تفاوت معنیداری وجود دارد به طوری که میانگین ارتفاع شاخه گلدهنده از ۸۳/۳۱ سانتیمتر در تاریخ کاشت اول به ۴۵/۲۸ سانتیمتر در تاریخ کاشت دوم و ۷۶/۲۵ سانتیمتر در تاریخ کاشت سوم رسید. طویلترین گلآذین در تاریخ کاشت دوم مشاهده شد در حالی که میانگین طول گلآذین در تاریخ کاشت سوم بیشتر از سایر تاریخ کاشتها بود.
مینباشی و همکاران [۵۲] در بررسی اثر تاریخ کاشت بر ذرت علوفهای مشاهده کردند که با تاخیر در کاشت ارتفاع شاخه گلدهنده کاهش مییابد و علت آن را کاهش طول دوره رشد رویشی که تحت تاثیر افزایش درجه حرارت هوا و کاهش طول روز صورت میگیرد، دانستندکه این نتایج به طور مشابه در نوروزک نیز مشاهده گردید. همچنین با توجه به اینکه ظهور شاخه گلدهنده در اواخر دوره رشد سالیانه گیاه میباشد، علت کاهش ارتفاع شاخه گلدهنده در نوروزک میتواند افزایش دمای هوا باشد که رشد گیاه را محدود کرده است.
ارتفاع بوته
نتایج تجزیه واریانس (جدول ۴-۲) بیانگر این بود که تاریخ کاشت بر روی صفت ارتفاع بوته اثر معنیداری ندارد. نتایج مقایسه میانگین صفات در سه تاریخ کاشت (جدول ۴-۵) هم نشان داد تاریخ کاشتهای مختلف از نظر صفت ارتفاع بوته تفاوت معنیداری با یکدیگر ندارند. دامنه تغییرات مربوط به صفت ارتفاع بوته در سه تاریخ کاشت به ترتیب از ۸ تا ۲۹، ۱۰ تا ۳۴ و ۱۶ تا ۲۹ بود.
باقری [۵] در بررسی اثر تاریخ کاشت بر گلرنگ مشاهده نمود که اثر تاریخ کاشت بر ارتفاع بوته معنیدار نبوده است که در نوروزک نیز این نتایج دیده شد.
تعداد برگ در بوته و قطر تاجپوش
نتایج تجزیه واریانس (جدول ۴-۳) بیانگر این بود که تاریخ کاشت اثر بسیار معنیداری بر روی تعداد برگ در بوته نداشت. نتایج تجزیه واریانس (جدول ۴-۳) همچنین نشان داد که تاریخ کاشت اثر بسیار معنیداری در سطح احتمال ۵ درصد بر روی قطر تاجپوش داشت. نتایج مقایسه میانگین صفات در سه تاریخ کاشت (جدول ۴-۵) هم نشان داد تاریخ کاشتهای مختلف از نظر صفت قطر تاجپوش و تعداد برگ در بوته تفاوت معنیداری با یکدیگر دارند. میانگین تعداد برگ در بوته از ۱۴/۵۳ برگ در بوته در تاریخ کاشت اول به ۳۶ برگ در تاریخ کاشت دوم و ۹ برگ در تاریخ کاشت سوم رسید و تحت تاثیر تاریخ کاشت کاهش یافت. میانگین قطر تاجپوش در سه تاریخ کاشت به ترتیب ۸۸/۲۷، ۷۴/۲۹ و ۵/۱۸ سانیمتر بود که در تاریخ کاشت دوم و سوم نسبت به تاریخ کاشت اول به ترتیب افزایش و کاهش داشت. در صفت تعداد برگ در بوته، دامنه تغییرات مشاهده شده در تاریخ کاشت اول و دوم بسیار به هم نزدیک بود. تنوع مشاهده شده در تعداد برگ در تاریخ کاشت سوم کمتر از دو تاریخ کاشت دیگر بود.
کاهش تعداد برگ در اثر تاخیر در کاشت در ذرت علوفهای توسط مین باشی [۵۲] نیز گزارش شده است وعلت آن فرصت کمتر گیاه برای رشد اعلام گردیده است. علت کاهش تعداد برگ در بوته در تاریخ کاشتهای دوم و سوم نوروزک احتمالاً به دلیل کوتاه بودن دوره رشد و برخورد گیاه با درجه حرارتهای بالاتر میباشد، چرا که کاهش تعداد برگ یک مکانیسم برای کاهش تبخیر و تعرق و در نتیجه مقاومت در برابر گرما است. در مورد صفت قطر تاجپوش، گیاه در تاریخ کاشت دوم از یک بازه ی دمایی مطلوبتری برخوردار بوده است، زیرا با گرمای آخر دوره رشد و سرمای اول دوره رشد که به ترتیب در تاریخ کاشت سوم و اول به عنوان عامل محدود کننده رشد عمل کردهاند، مواجه نشدهاست و بنابراین میانگین قطر تاجپوش در این تاریخ کاشت بیشتر از سایر تاریخ کاشتها میباشد.
سطح برگ، طول برگ و متوسط عرض برگ
نتایج تجزیه واریانس (جدول ۴-۳) نشان داد که تاریخ کاشت بر روی صفات سطح برگ، طول برگ و متوسط عرض برگ تاثیر معنیداری نداشته است. نتایج مقایسه میانگین صفات مذکور (جدول ۴-۵) نشان داد که تنها تفاوت میانگین صفت متوسط عرض برگ در سه تاریخ کاشت مختلف، معنیدار بوده است.
پیرخضری و همکاران [۱۰] با بررسی برخی تودههای بابونه آلمانی گزارش کردند که تودههای مورد مطالعه از نظر صفات طول و عرض برگ تفاوت معنیداری داشتند اما اثر تاریخ کاشت در هر یک از تودهها بررسی نشد. در پژوهشی بر روی ذرت علوفهای کاهش سطح برگ در اثر تاخیر در کاشت مشاهده شد و علت آن نامناسب بودن دمای محیط و طولانیتر بودن مرحله رشد رویشی گزارش گردید در حالیکه در مطالعه حاضر اثر تاریخ کاشت بررسی گردید و اثر معنی داری بر طول و عرض برگ مشاهده نشد.
تعداد بذر و وزن بذر در شرایط خودگشن
نتایج تجزیه واریانس (جدول ۴-۲) نشان داد که تاریخ کاشت بر روی صفات تعداد بذر و وزن بذر در شرایط خودگشن از لحاظ آماری اثر معنیداری نداشته است. نتایج مقایسه میانگین صفات (جدول ۴-۴) هم نشان داد که بین صفات تعداد و وزن بذر خودگشن در سه تاریخ کاشت تفاوت معنیداری وجود نداشته است.
ابل [۵۷] با بررسی اثر تاریخ کاشت و درجه حرارت بر مراحل نمو و عملکرد ارقام گلرنگ اظهار نمود که با تاخیر در کاشت فاصله کاشت تا گلدهی کوتاهتر میشود که دلیل آن برخورد مراحل نمو گیاه با حرارتهای بیش از حد مطلوب و قرار گرفتن گیاه تحت فشار حرارتی است و نتیجه آن کاهش وزن بذر خواهد بود اما در مورد بذور خودگشن نوروزک این نتیجه مشاهده نشد.
تعداد بذر و وزن بذر در شرایط دگرگشن
نتایج تجزیه واریانس (جدول ۴-۲) نشان داد که تاریخ کاشت بر روی صفات تعداد بذر و وزن بذر در شرایط دگرگشن یا در واقع به صورت آزادگرده افشانی از لحاظ آماری اثر معنیداری نداشته است. نتایج مقایسه میانگین صفات (جدول ۴-۴) هم نشان داد که بین صفات تعداد و وزن بذر دگرگشن در سه تاریخ کاشت تفاوت معنیداری وجود نداشته است.
بررسی اثر تاریخ کاشت و درجه حرارت بر مراحل نمو و عملکرد ارقام گلرنگ نشان داد که با تاخیر در کاشت فاصله کاشت تا گلدهی کوتاهتر میشود که نتیجه آن کاهش وزن بذر خواهد بود [۵۷]. مطالعات تاریخ کاشت بر روی محصولات زراعی نشان داده است که کاشت دیر هنگام عملکرد دانه را کاهش میدهد [۴۴، ۵۴، ۵۵، ۵۶، ۹۱ و ۹۴] که نتایج به دست آمده در نوروزک این کاهش معنیدار را بیان نمیکند.
نسبت خودگشنی
نتایج تجزیه واریانس (جدول ۴-۲) نشان داد که تاریخ کاشت بر روی نسبت خودگشنی در سطح احتمال ۱ درصد اثر معنیداری داشته است. نتایج مقایسه میانگین صفات (جدول ۴-۴) هم نشان داد که بین نسبت خودگشنی در سه تاریخ کاشت تفاوت معنیداری وجود داشته است.
تاکنون نسبت خودگشنی برای نوروزک گزارش نشده است و همچنین اثر تاریخ کاشت بر آن بررسی نشده است. نتایج حاصل از این مطالعه نشان میدهد که نسبت خودگشنی در تاریخ کاشت اول کمترین مقدار را نشان داده است.
تعداد و عملکرد بذر در بوته
نتایج تجزیه واریانس (جدول ۴-۲) نشان داد که تاریخ کاشت بر روی صفات تعداد بذر و عملکرد بذر در بوته از لحاظ آماری اثر معنیداری نداشته است. با این حال بیشترین دامنه تغییرات مشاهده شده در صفات تعداد کل بذر در بوته و عملکرد دانه در بوته مربوط به تاریخ کاشت دوم بود.
پژوهشهای انجام شده [۲۸] در بررسی درمنه دشتی بر اساس صفات کمی بذر نشان داد که بین صفات اندازهگیری شده از لحاظ وزن دانه اختلاف معنیداری وجود دارد. همچنین لیبوس و همکاران [۹۰] گزارش کردند که تاخیر در کاشت می تواند باعث برخورد مراحل رشد زایشی گیاه با هوای بسیار گرم اوایل تابستان و تنش شدید رطوبتی و در نتیجه کاهش چشمگیر عملکرد بذر شود. چولاکی و همکاران [۶۶] عملکرد بذر گلرنگ بیشتری را از تاریخهای کاشت زود هنگام به دست آوردند و آن را به تجمع ماده خشک بیشتر در دوره رشد رویشی نسبت دادند. مطالعات تاریخ کاشت بر روی محصولات زراعی نشان میدهد که کاشت دیر هنگام عملکرد دانه را کاهش میدهد [۴۴، ۵۴، ۵۵، ۵۶، ۹۱ و ۹۴]. اما این کاهش عملکرد در گیاه نوروزک در اثر تاریخ کاشت مشاهده نگردید که علت آن میتواند حساسیت کمتر عملکرد بذر نوروزک به تاریخ کاشت و نیز کم بودن اختلاف زمانی اعمال شده بین سه تاریخ کاشت برای این گیاه باشد.
جدول ۴-۲ میانگین مربعات صفات مورفولوژیک در سه تاریخ کاشت در گیاه نوروزک
ارتفاع بوته
)cm(
عملکرد دانه در بوته
(gr)
تعداد بذر در بوته
نسبت خودگشنی
وزن بذر دگرگشن
(gr)
وزن بذر خودگشن
فرم در حال بارگذاری ...
[دوشنبه 1400-09-29] [ 06:10:00 ق.ظ ]
|