والاس^[۲] (۱۹۸۶) معتقد است: در کلاس­های خلاق، تفکر بیش از حافظه ارزش دارد. معلم تعادلی بین امنیت روانی و آزادی برقرار می­سازد تا دانش ­آموز بتواند ریسک کند، همچنین معلم به عنوان هدایت کننده و تسهیل­گر فرایند یادگیری است. در حالی که در کلاس غیرخلاق، معلم مقتدر است، سخت در بند زمان، غیرحساس به نیازهای احساسی دانش ­آموزان و مقید به نظم و ارائه اطلاعات است.

متاسفانه در اکثر مدارس به دانش ­آموزان به عنوان فردی نگریسته می­ شود که باید پذیرای منفعل مطالبی باشند که از طرف معلم یا کتاب درسی ارائه می­گردد، مطالبی که شاید هیچ گونه ارتباطی با دنیای خارج و زندگی واقعی دانش ­آموز نداشته باشد (محمودی،۱۳۸۲). برونر^[۳] می­گوید: آنچه امروزه در کلاس­های درس، آموزش داده می­ شود مطالب بی ­معنی و مفاهیم منفصل است و یادگیرنده به طور منفعل و طوطی وار آن­ها را یاد ‌می‌گیرد و حفظ می­ کند؛ ‌به این ترتیب یادگیری فعالیتی بی هدف، کسالت آور و بلااستفاده می­ شود (به نقل از کدیور، ۱۳۷۹). معلمان باید ضمن تشخیص نیازها و علایق دانش ­آموزان، آنان را در مباحث کلاسی مشارکت دهند و روش­های تدریسی را انتخاب نمایند که خود دانش ­آموزان خاتمه دهنده کلاس باشند، نه اینکه معلم به عنوان متکلم وحده قانون دو سوم مطرح شده توسط فلندرز را اجرا نماید. دیوئی^[۴] می­گوید: هسته اصلی جریان تدریس ترتیب شرایط و محیطی است که دانش ­آموز بتواند در آن به تعامل بپردازد (به نقل از محمودی، ۱۳۸۲).

چانس^[۵] (۱۹۸۶) معتقد است: نظام آموزش و پرورش برای ‌پاسخ‌گویی‌ به الزامات زندگی در عصر اطلاعات و انفجار دانش به جای آموزش مهارت ­ها و اطلاعات مشخص به نسل­های آینده، بایستی نوع خاصی از آموزش را جایگزین روش­های آموزشی جاری بکند و به یادگیرندگان آموزش بدهد که چگونه حقایق را تحلیل، مطالب را تولید و سازماندهی کرده، از دیدگاه­ های خویش دفاع کرده، مقایسه کرده، استنتاج نمایند و به ارزیابی شواهد و حل مسائل بپردازند. پس نظام آموزشی باید به نسل­های آینده چگونه فکر کردن را بیاموزد (به نقل از حسینی، ۱۳۸۶). راجزر^[۶] می­گوید: همان‌ طور که در روان درمانی، روانشناس صرفا به بیمار کمک می­ کند تا مشکلات را بشناسد و به چگونگی رفع آن پی ببرد. در تدریس نیز دانش ­آموزان خودشان مطلب را فرا می­ گیرند و معلم فقط به آن­ها کمک می­ کند تا به اهداف آموزشی نزدیک­تر گردیده، آن­ها را فرا گیرند ( به نقل از نصر اصفهانی، ۱۳۷۱).

لذا به منظور بهبود کیفیت تعلیم و تربیتی که دانش ­آموزان دریافت می­دارند، لازم است آنچه در کلاس­های درسی رخ می­دهد مطالعه شود. ما باید بدانیم؛ چه بخش­هایی از برنامه درسی واقعا به کلاس درس راه می­یابد، معلمان یک مفهوم مشکل را چگونه توضیح می­ دهند، برای درگیرکردن دانش ­آموزان در یادگیری چه نوع فعالیت­هایی صورت ‌می‌گیرد. به نظر بلوم^[۷] ما باید بررسی خود را از آنچه معلمان انجام می­ دهند آغاز کنیم (به نقل از محمودی، ۱۳۸۲).

‌بنابرین‏ در این پژوهش به بررسی رابطه بین خلاقیت معلمان با کیفیت تدریس آنان در کلاس­های درس پرداخته می­ شود نتایج این پژوهش می ­تواند به نوعی در زمینه سازی برای بهبود خلاقیت معلمان و استفاده هر چه بیشتر آنان از روش­های تدریس غیرمستقیم و فعال در جریان فعالیت­های تدریس در کلاس درس به کار برده شود.

۱-۴- اهداف پژوهش:

این تحقیق یک هدف کلی و سه هدف جزئی دارد. لذا در پی آن است که به اهداف مورد نظر دست یابد.

۱-۴-۱- هدف کلی پژوهش:

شناسایی رابطه بین خلاقیت معلمان با کیفیت تدریس آنان با بهره گرفتن از عوامل دهگانه فلندرز^[۸].

۱-۴-۲- اهداف جزئی پژوهش:

۱– تعیین رابطه بین خلاقیت معلمان و میزان استفاده از روش تدریس مستقیم.

۲– تعیین رابطه بین خلاقیت معلمان و میزان استفاده از روش تدریس غیرمستقیم.

۳– تعیین رابطه بین خلاقیت معلمان و میزان مشارکت دانش ­آموزان.

۱-۵- سوالات پژوهش:

۱- آیا بین میزان خلاقیت معلمان و استفاده از روش تدریس مستقیم رابطه وجود دارد؟

۲- آیا بین میزان خلاقیت معلمان و استفاده از روش تدریس غیرمستقیم رابطه وجود دارد؟

۳- آیا بین میزان خلاقیت معلمان و میزان مشارکت دانش ­آموزان رابطه وجود دارد؟

۴- آیا بین میزان خلاقیت معلمان و عامل دهم فلندرز (سکوت و ابهام) رابطه وجود دارد؟

۱-۶- فرضیه های پژوهش:

۱- میزان استفاده معلمان از روش تدریس مستقیم و روش تدریس غیرمستقیم، ‌بر اساس دوره تحصیلی متفاوت است.

۲- میزان مشارکت دانش ­آموزان با توجه به پایه تحصیلی آنان متفاوت است.

۱-۷- تعاریف متغیرها (مفهومی و عملیاتی)

خلاقیت: توانایی حل مسائلی که فرد قبلا حل آن­ها را نیاموخته است (مایر^[۹]، ۱۹۸۹). در این پژوهش با توجه به پرسشنامه خلاقیت عابدی که مشتمل بر ۶۰ سوال در چهار محور قدرت ابتکار، انعطاف، سیالی و بسط ‌می‌باشد خلاقیت معلمان اندازه ­گیری می­ شود. (عابدی، ۱۳۷۲).

روش­های تدریس غیرمستقیم: تلاش معلم در این شیوه بر این است که دانش ­آموزان را به تفکر وا دارد و آن­ها را با موقعیت­های یادگیری درگیر نماید (نصر اصفهانی، ۱۳۷۱). در این تحقیق روش­های تدریس غیرمستقیم شامل درک و قبولی احساس دانش ­آموزان، ترغیب و تشویق آن­ها، قبول اظهارنظر دانش ­آموز و استفاده از نظر آن­ها و سوال و پرسش­های معلمان را شامل می­ شود که در عرض بیست دقیقه کدبرداری از جریان تدریس در هر یک از دروس نمونه انتخابی توسط کدبرداران، مشخص می­ شود. با بهره گرفتن از فرمول زیر محاسبه می­گردد (فتحی آذر، ۱۳۸۲):

روش های تدریس مستقیم: در شیوه تدریس مستقیم معلم به طور مستقیم مطالب را به دانش ­آموزان می­گوید (کالاهان و کلارک^[۱۰]، ۱۳۶۸). معلمان در این شیوه به طور مستقیم هدایت کننده فعالیت­های کلاس هستند، به روش سخنرانی تدریس ‌می‌کنند، نظرات خود را شرح و بسط داده، دستور می­ دهند و با توجه به اقتدار خود و دیگران در مدرسه انتقاد یا توجیه ‌می‌کنند (لفرانسوا^[۱۱]، ۱۳۷۸).

این ریسک تجاری پایین باید با ریسک مالی نسبتاً بالا برای تأمین منابع مالی کامل شود. این کار را می‌توان با ترکیب یک سیاست تقسیم سود بالا و استفاده از تأمین مالی از طریق وام به دست آورد. استراتژی سرمایه‌گذاری مجدد در یک کسب‌وکار در حال مرگ احتمالاً کمتر خواهد بود، چون چشم‌انداز آتی رشد در حال حاضر منفی است و این موضوع به‌آسانی به سیاست تقسیم سود بالا با نسبت بالا مرتبط می‌شود. در حقیقت سود پرداختی به افراد در طول این مرحله می‌تواند بالاتر از سود بعد از مالیات باشد، ‌به این دلیل که احتمال وجود یک تعدیل مالی نادرست برای استهلاک سرمایه‌گذاری مجدد وجود داشته باشد. در نتیجه سودهای تقسیمی شاید برابر کل سودها و استهلاک باشد که در هر مورد باید مشخص شود که بخشی از پرداخت سود تقسیمی واقعاً نشان‌دهنده بازپرداخت سرمایه می‌باشد.

چشم‌اندازهای منفی رشد به یک ضریب P/E پایین برای سهام منتقل می‌شوند، زمانی که با روند رو به افول درآمد هر سهم که در طول این مرحله تجربه می‌شوند، ترکیب می‌شوند؛ این موضوع در این حالت منجر به کاهش قیمت می‌شود. بااین‌حال تا زمانی که سهام‌داران آگاه باشند که بخشی از پرداخت سود نقدی بالای آن‌ ها به صورت اثربخشی بازپرداخت سرمایه است، این ارزش روبه افول نباید باعث نگرانی‌های نامرتبط شود. استراتژی‌های مالی این مرحله به شرح جدول زیر می‌باشد:

جدول ۲-۴: پارامترها و استراتژی مالی در مرحله افول

ریسک تجاری

پایین

ریسک مالی

بالا

منابع تأمین مالی

وام

سیاست تقسیم سود

نسبت کامل

چشم‌انداز آتی رشد

منفی

ضریب P/E

پایین

سودآوری فعلی،EPS

پایین و در حال کاهش

قیمت سهام

روبه کاهش و افزایش نوسانات آن

منبع: (کرمی و عمرانی، ۱۳۸۹، ۵۳)

در این تحقیق به علت غیرفعال بودن معامله (خریدوفروش) سهام یا غیر بورسی بودن شرکت‌های نوظهور، مراحل چرخه عمر به سه شکل، رشد، بلوغ و افول تعریف‌شده و از مرحله تولد یا ظهور چشم­پوشی شده است.

گفتار دوم: هزینه سرمایه (هزینه آورده صاحبان سهام)

هزینه سرمایه یکی از مفاهیمی است که همواره موردتوجه صاحب‌نظران مالی بوده است و عامل اصلی در ایجاد شکاف بین سود حسابداری و سود اقتصادی است، این مفهوم به شکل‌های مختلف تعریف‌شده است لیکن یکی از تعریف‌هایی که مقبولیت بیشتری دارد هزینه سرمایه را به عنوان کمینه نرخ بازدهی تعریف می‌کند که با کسب آن ارزش واحد اقتصادی ثابت می‌ماند. ازلحاظ مفهومی، هزینه سرمایه یک شرکت عبارت است از هزینه فرصت سرمایه‌گذار برای سرمایه‌گذاری در آن شرکت. هزینه سرمایه از دو بعد دارای اهمیت است، بعد اول این است که تمامی الگوهای ارزیابی اوراق بهادار بر هزینه سرمایه متکی است. بعد دوم این است که سرمایه‌گذاری وجوه توسط شرکت و تعیین اولویت‌های سرمایه‌گذاری و تعیین ساختار سرمایه بدون هزینه سرمایه عملی نخواهد بود (سلیمی،۱۳۸۶).

اصولاً هزینه سرمایه از بعد برون‌سازمانی و از بعد درون‌سازمانی موردتوجه قرار می‌گیرد. از بعد برون‌سازمانی هزینه سرمایه در ارزشیابی اوراق بهادار و ارزیابی عملکرد شرکت مورداستفاده قرار می‌گیرد. از بعد درون‌سازمانی هزینه سرمایه در تصمیم‌گیری‌های مربوط به سرمایه‌گذاری و اولویت‌های سرمایه‌گذاری، ساختار بهینه سرمایه و ارزیابی عملکرد بخش‌ها نقش کلیدی و اساسی دارد (عثمانی،۱۳۸۱).

همواره یکی از مباحث اصلی در ادبیات مالی تصمیم‌گیری و گزینه ‌راهکارهای بهینه درباره سرمایه‌گذاری وجوه و ساختار سرمایه به منظور افزایش ارزش کلی واحد اقتصادی است. در این‌باره موضوع تأمین مالی به‌طورکلی و هزینه سرمایه به طور ویژه در کانون توجه قرار می‌گیرد. تأمین مالی در واحدهای اقتصادی به راه‌های مختلف و با بهره‌گیری از منابع متعدد صورت می‌گیرد، درباره بهترین نوع تأمین مالی عوامل متعددی دخیل هستند که مهم‌ترین آن‌ ها هزینه یا مخارج تأمین مالی که از آن به هزینه سرمایه یاد می‌شود. هزینه سرمایه کمینه بازده موردقبول برای سرمایه است. در واقع هزینه سرمایه مرز بین عملکرد خوب و عملکرد بد شرکت و کمینه نرخی است که برای ایجاد ارزش شرکت باید کسب شود. طبق تعریف، هزینه سرمایه بهای استفاده از سرمایه پولی و مالی در یک‌زمان معین است. البته واژه سرمایه در ترکیب هزینه سرمایه مفهوم گسترده‌تر از مفهوم سرمایه در حسابداری دارد. بدین معنی که فقط دربرگیرنده حقوق صاحبان سهام نبوده بلکه بدهی‌های بلندمدت با بهره را نیز شامل می‌شود. هزینه سرمایه یک شرکت الزاماًً یک هزینه نقدی نیست بلکه یک هزینه فرصت معادل جمع بازده مورد انتظار سرمایه‌گذاران در سهام و اوراق قرضه در شرکت است. به سخن دیگر، هزینه سرمایه از تعادل بین ریسک و بازده حاصل می‌شود، هر چه ریسک شرکت‌ها بالاتر باشد بازده آن و بالطبع هزینه سرمایه آن بالاتر می‌باشد (عثمانی،۱۳۸۱).

سرمایه‌گذاران اعم از سهام‌داران یا تأمین‌کنندگان وام و تسهیلات بلندمدت ضمن واگذاری سرمایه خود خطر عدم وصول آن را به طور ضمنی می‌پذیرند. با چنین رویکردی هزینه سرمایه را علاوه بر سود متعارف مورد انتظار سرمایه‌گذاری می‌توان به‌منزله پاداش قبول خطر نیز تلقی کرد که به سرمایه‌گذاران تعلق می‌گیرد. پذیرش خطر توسط سرمایه‌گذاران تحت تأثیر عوامل متعددی نیز از قبیل شخصیت و خطرپذیری ذاتی افراد، وضعیت فعلی و آتی فعالیت‌های واحد تجاری، خطر ورشکستگی و ریسک عملیات شرکت قرار می‌گیرد. خطرپذیری دارای پیوند مستقیم با میزان هزینه سرمایه است. در واقع خطرپذیری افراد مبین بازده مورد انتظار آن‌ ها از منابعی است که برای تأمین مالی واحدهای اقتصادی تخصیص داده‌اند. بازده مورد انتظار مبین این واقعیت است که سرمایه‌گذاران علاوه بر هزینه تأمین ایمنی در مقابل خطرات احتمالی، خواهان درآمد اضافی از سرمایه به عنوان یک عامل مولد هستند. به سخن دیگر سرمایه‌گذاران در قبال واگذاری منابع تحت اختیار خود علاوه بر پذیرش خطرات احتمالی وجوهی را بابت سود مورد انتظار خود مطالبه می‌کنند که درمجموع این دو بازده مورد انتظار را تشکیل می‌دهد، ازاین‌رو هزینه سرمایه عبارت است از کمینه نرخ بازدهی که واحد اقتصادی باید به دست آورد تا بازده مورد انتظار سرمایه‌گذاران تأمین شود. (همان مأخذ).

پیشینه تحقیق

تحقیقات خارجی

منظر حسن و همکاران^[۱۶] (۲۰۱۵): در تحقیقی با عنوان بررسی تأثیر چرخه عمر شرکت بر هزینه حقوق صاحبان سهام ‌به این موضوع پرداخته‌اند. در این تحقیق بررسی‌شده است که آیا چرخه عمر شرکت تأثیری بر توانایی شرکت در جذب سرمایه‌گذارانی که به‌تدریج هزینه پیش‌بینی شده حقوق صاحبان سهام شرکت را تحت تأثیر قرار می‌دهند دارد یا خیر؟ نتایج این تحقیق نشان داده است که هزینه حقوق صاحبان سهام در مراحل افول بالاتر و در مراحل بلوغ در کمترین سطح است.

رابرت و همکاران^[۱۷] (۲۰۱۵) این تحقیق به بررسی چگونگی برخورد شرکت‌ها با درماندگی مالی در مراحل مختلف چرخه عمر شرکت پرداخته ‌شده و نحوه انتخاب استراتژی‌های اتخاذشده برای تجدید ساختار مالی در واکنش به چرخه عمر شرکت موردبررسی قرار خواهد گرفته است.

سازمان بهداشت جهانی، سلامت روانی را قابلیت ایجاد ارتباط موزون و هماهنگ با دیگران، توانایی در تغییر و اصلاح محیط اجتماعی، و حل مناسب و منتطقی تضادهای غریزی و تمایلات شخصی، به طوری که فرد بتواند از مجموعه تضادها ترکیبی متعادل به وجود آورد، می‌داند. طبق تعریفی که این سازمان ارائه می‌دهد، وظیفه اصلی بهداشت روانی، تامین سلامت روان است تا به مدد آن بتواند قوا و استعدادهای روانی را پرورش داد. در واقع، بهداشت روانی مبتنی بر سه پایه است:

الف)حفظ و تامین سلامت روان ب)ریشه کن ساختن عوامل بیماری زا و پیشگیری از ابتلاء به بیماری‌های روانی ج)ایجاد زمینه ی مساعد برای رشد و شکوفایی شخصیت و استعدادها تا حداکثر ظرفیت نهفته در آن ها(سامی کرمانی، ۱۳۵۴ ).

به طور کلی شخص دارای سلامت روان می‌تواند با مشکلات دوران رشد روبرو شود و قادر است در عین کسب فردیت با محیط نیز انطباق یابد. به نظر می‌رسد تعریف رضایت بخش از سلامت روانی برای فرد مستلزم داشتن احساس مثبت و سازگاری موفقیت آمیز و رفتار شایسته مطلوب است. ‌بنابرین‏ هر گونه ملاکی که به عنوان اساس سلامتی در نظر گرفته می شود باید شامل رفتار بیرونی و احساسات درونی باشد(بنی جمال واحدی،۱۳۷۰).

تعریف بهداشت روان در فرهنگ‌های مختلف:

بهداشت روان سازش با فشار های مکرر زندگی می‌باشد و سازگاری عبارت است از ایجاد تعادل و هماهنگی رفتار فرد با محیط به گونه ای که ضمن حفظ تعادل روانی یا در ارتباط با تغییرات و دگرگونی‌های محیط خودش نیز به تطابقی مؤثر و سازنده دست یابد لذا هر فرد به طور موفقیت آمیز باید خود را به محیط سازگار نماید و عموماً ناگزیر است که با زندگی نسبتاً سازش مؤثر داشته باشد ولی باید توجه داشت که هرکس دارای ظرفیت مشخص جهت تحمل فشارهای زندگی روزانه است وجود فشارهای عاطفی گوناگون خطر از هم پاشیدگی روان را افزایش خواهد و به سلامت روان لطمه وارد خواهد نمود و فرد قادر نیست رفتار موزون و هماهنگی با جامعه داشته باشد و سلامت روان خود را حفظ نماید.

سلامت روان عبارت است از رفتار موزون و هماهنگ با جامعه، شناخت و پذیرش ‌واقعیت‌های اجتماعی و قدرت سازگاری با آن ها، ارضا کننده نیازهای خویشتن به طور متعادل و شکوفایی استعداد فطری خویش می‌باشد. فردی از سلامت روان برخودار است که قادر باشد تا عقده های درونی خود را حل و فصل کند و با تغییرات و مقتضیات محیط طبیعی و اجتماعی خویش سازگار باشد و تلاش کند تا تندرستی و نشاط برای خود و دیگران فراهم سازد زیرا سلامت روان حالتی مساعد برای رشد و نمو از جهت بدنی، عاطفی و شعوری، بدون ایجاد مزاحمت برای دیگران است(آقاجانی و همکاران ۱۳۸۱).

سازمان بهداشت جهانی ^[۵۱]۱سلامتی را اینگونه تعریف ‌کرده‌است که آن را حالت رفاه کامل جسمی، روانی و اجتماعی و نه فقط فقدان بیماری می‌داند و همچنین این سازمان، ضمن توجه دادن مسئولین کشورها در راستا تامین سلامت جسمی، روانی و اجتماعی افراد جامعه همواره بر این نکته تأکید دارد که هیچ یک از این سه بعد بر دیگری برتری ندارد(سازمان بهداشت جهانی، ۱۹۹۰).

مفهوم بهداشت روانی در فرانسه شعبه ای از بهداشت عمومی تلقی شده وهدف آن حفظ سلامت روح و پیشگیری از ایجاد عوامل ناراحت کننده نظیر خستگی روانی و هیجانات شدید، اعتیاد و بالاخره از ابتلا به حالات ساده روانی( نوروزها^[۵۲]۱) و یا حالات عمیق روانی( سایکوزها^[۵۳]۲) می دانند.

مفهوم بهداشت روانی بر اساس تعریف انجمن روانپزشکی آمریکا^[۵۴]۳ کاربرد و معیار و ضوابطی است که از شیوع بیماری‌های روانی کاسته و سلامت روان افراد اجتماع را تامین نماید. این ضوابط شامل اقدامات و تدابیری در طب پیشگیری، تشخیص، درمان بیماری ها روانی و تسریع در برگشت آن ها به اجتماع است.

سازمان بهداشت جهانی، سلامت روان را چنین تعریف ‌کرده‌است بهداشت روانی در درون مفهوم کلی بهداشت جای می‌گیرد و بهداشت یعنی، توانایی کامل برای ایفای نقشهای اجتماعی، روانی، جسمی و بهداشتی، سلامتی تنها در نبود بیماری یا عقب ماندگی نیست تعریف گینز برگ ‌در مورد بهداشت روانی عبارت است از تسلط و مهارت در ارتباط با محیط، بخصوص در سه فضای زندگی، عشق، کار و تفریح. استعداد یافتن و ادامه کار، داشتن خانواده، ایجاد محیط خانوادگی خرسند، فرار از مسائلی که با قانون درگیری دارد، لذت بردن از زندگی و استفاده صحیح از فرصت‌ها، ملاک تعادل و سلامت روان است(میلانی فر۱۳۷۴ به نقل از تودور۱۹۶۶). تعریف سلامت روان را ‌بر اساس ادبیات موضوع وابسته به هفت ملاک می‌داند که عبارتند از ۱- فقدان بیماری ۲-رفتار اجتماعی مناسب ۳- رهایی از نگرانی و گناه-۴ کفایت فردی و خود مهارگری ۵- خویشتن پذیری و خود شکوفایی ۶- تفرد و سازمان دهی شخصیت و۷-گشاده نگری و انعطاف پذیری. به نظر تودور، با توجه به ادبیات موجود نمی توان باقاطعیت از ملاک‌های پذیرفته شده جهانی برای سلامت روان سخن گفت: ‌بنابرین‏، سلامت روان از دیدگاه های گوناگونی تعریف می شود و هر تعریفی از سلامت روان، فرضیه های فرهنگی ذاتی خود را دارا است(لطافتی بریس،۱۳۸۸).

همه متخصصان متفق القولند که سلامت روان در تحول شخصیت واحد نقشی بنیادین است. تصور تحول موزون انسان بدون وجود سلامت روان غیر ممکن است. بی شک عوامل متعددی بر سلامت روان تاثیر می‌گذارد که فهرست کردن همه آن ها دشوار است چرا که وجود تفاوت‌های فردی ممکن است به تنوع در عوامل مؤثر بر سلامت روان بینجامد با این حال، یافته های حاصل از پژوهش ها در زمینه‌های زیست شناسی و عوامل اجتماعی دانش، ما را درباره عواملی که ممکن است سلامت روان تحت تاثیر قرار دهند وسعت بخشیده اند(اینترنت، مقاله روانشناسی موفقیت به سوی سلامت روان).

اصول بهداشت روانی:

چنان که قبلا ذکر شد، هدف اصلی بهداشت روانی پیشگیری است و این منظور به وسیله ایجاد محیط فردی واجتماعی مناسب حاصل می‌گردد. ‌بنابرین‏ برای هر فرد لازم است که با اصول بهداشت روانی آشنایی داشته باشد. اصول اساسی بهداشت روانی عبارت است از:

الف) احترام به شخصیت خود و دیگران: یکی از شرایط اصولی بهداشت روانی احترام به شخص خود است و اینکه فرد خود را دوست بدارد و به عکس، یکی از علایم بارز غیر عادی بودن، تنفر از خویش است. اصول بهداشت روانی مبتنی بر تقویت افراد است، نه تخریب شخصیت آن ها، بر اساس این اصول باید نسبت به دیگران اغماض و بردباری داشت و به عوض تنبیه، تشویق را پیش‌بینی کرد و خلاصه اینکه، برای شخصیت افراد احترام قائل شد.

۲-۱۴-۲- پیشینه خارجی

۱- درتحقیقی باعنوان “کیفیت،رضایت وتمایلات رفتاری ” که در بین توریست های حاضر در یک فستیوال سا لانه دو ونیم روزه در نمونه ای با حجم ۳۶۹نفر مورد بررسی قرارگرفته وجهت آزمون دو فرضیه از روش تحقیق توصیفی –پیمایشی استفاده شده است ؛نتایج پیشنهاد می کندکه ارزیابی فعالیت ها باید شامل هم کیفیت عملکرد و هم رضایت باشد،اما زمانی که کیفیت تحت کنترل مدیریت است باید درست تر سنجیده شود.یافته های این مطالعه جایگاه تئوریکال کیفیت خدمات را حمایت کرده ‌و عنوان می‌کند که کیفیت عملکرد بهبود یافته، منجربه تمایلات رفتاری مثبت تر میشودورضایت مشتری به توانایی تبیین کیفیت اضافه می شود.و نهایتاً اینکه،کیفیت عملکرد تحت کنترل ارائه کننده خدمات توریسم است،از اینروسنجش ویژگی های آن برای ارائه بهترین ومناسب ترین راهنمایی ها جهت ایجاد تغییراتی که منجر به تمایلات رفتاری قوی تر شود،لازم وضروری است .کیفیت عملکرد به عنوان ویژگی خدمات، توسط ارائه کننده خدمات توریست کنترل می شود، در حالی که رضایت به حالت عاطفی توریست بعد از رویارویی با یک فرصت اطلاق می شود.در این بررسی یک مدل ساختاری ارائه گردید و تاثیر کیفیت عملکرد بیشتر از رضایت بر تمایلات رفتاری،با بهره گرفتن از فرضیات تائیدشد (Baker & Crompton,2000).

۲- درتحقیقی با عنوان”ارتباط بین وفاداری ورضایت مشتری” که در هتل لنوکس (Lenox)در بوستون انجام شده نمونه ای با حجم۵۶۴ نفر از مهمانان هتل مورد بررسی قرار گرفت.(۳/۵۷% مرد و۷/۴۲% زن بودند،۲۳%از آن ها سن ۵۰-۴۱ داشته و۶/۶۴% آن ها درآمد ماهیانه بالای ۸۵۰۰۰دلار را دارا بودند)و جهت جمع‌ آوری نمونه گروهی و ارسال ایمیلی از پایگاه داده هتل استفاده شد. این مطالعه به دنبال کشف ارتباط بین رضایت ‌و وفاداری، شناسایی مزایای ارزشمند برای مشتریان،ارزیابی عملکرد فعلی و همچنین تدوین و اجرای روشی برای شناسایی ویژگیهایی است که وفاداری مشتری را افزایش دهد.هتلهای دیگر می‌توانند متدلوژی مورد استفاده در این مطالعه را به کار گیرند.نتایج نشان داد که بین رضایت ‌و وفاداری یک ارتباط غیرخطی وجود دارد.(Bowen & Chen,2001)

۳- دریک بررسی با عنوان “تغییر ادراکات وتغییر رفتار در ارتباطات مشتری ” داده ها از مشتریان یک ارائه کننده خدمات مالی در هلند و دردودوره زمانی t,t+1) ( و در نمونه ای با ۶۵۲۵ مشتری که ۲۳۰۰نفرآنها مایل به همکاری بودندمورد بررسی قرار گرفته و یک مدل تئوریکال را تنظیم کردند که اگر به فرض رفتا رمشتری بهینه و مناسب نیست،‌به این دلیل است که مشتریان رفتار خود را بر مبنای رضایت فعلی ‌و برابری پرداخت تنظیم می‌کنند.به علاوه مشتریان سرشار از تجربه های جدید هستند..در این مطالعه عنوان شد که مشتریان رفتار خود رابرمبنای تغییر درادراکاتی که نتیجه تجربیات فعلی است،تنظیم می‌کنند.اما این تغییر رفتارآنی ‌و کامل نیست چراکه مشتریان می خواهند از تغییر ‌در رضایت مطمئن شوند.در نتیجه آنالیز تجربی ،دو نوع رفتار وجود دارد،مراجعات مشتری ومیزان خدمات خریداری شده.نتایج نشان می‌دهد که تغییردرسطح رضایت برمراجعات مشتری دراولین دوره(t)تاثیر گذاشته،اما آثار این تغییر در دوره های زمانی بعدی (t+1)باقی می ماند.شرکت‌ها می‌توانند با بهبود رضایت مشتری بررفتار خرید تاثیر بگذارند. (verhoef et al.,2002)

۴- در تحقیقی با عنوان “تفاوت سهم عناصر برای رضایت،تعهد وسهم مصرف کننده از خرید” که ‌در شهرهای یاریس،نیس،نانتس ولندن مورد بررسی قرار گرفته است، خدمات ارائه شده در بخش درمان مد نظر بود.و جهت آزمون فرضیات ۱،۲و۳از مدل تتراکلاس(مدل ارائه شده توسط لی دوسا )وبرای آزمون فرضیه ۴ از روش ضریب همبستگی کندال واسپیرمن استفاده شده است سهم عناصر خدمات در رضایت،وفاداری و رفتار خریدمصرف کننده مورد آزمایش قرارگرفت.وفاداری در این مطالعه به عنوان تعهد مصرف کننده به شرکت ورفتار خرید مثلا سهم او از خریداز شرکت تعریف شده است؛ نتایج، طبقه بندی عناصرخدمات برای تعهد وسهم خرید مشتری (در این جامعه آماری)را نشان می‌دهد.چنانچه روش مورد استفاده توانایی طبقه بندی عناصر خدمات برای سهم خرید را داشته باشد،تعیین میزان تعهد مشتری را ممکن می‌سازد ونتایج آن برای مدیریت حائز اهمیت است.چنانچه عملکرد درک شده منفی باشد وسهم عناصر برای رضایت مشتری بسیار قوی باشد،خدمات جز خدمات اصلی واساسی است ومدیریت باید به بهبود این نوع خدمات بپردازد،چراکه طبیعت این نوع خدمات برای نارضایتی است.چنانچه عملکرد درک شده منفی وسهم عنصر در سطح رضایت مشتری ضعیف باشد،خدمات از نوع خدمات اضافی است(Clerfeuille & Poubanne,2003).

۵– در مطالعه ای با عنوان “رضایت مشتری و عملکرد فروش خرده فروشی” داده های فروش از ۲۵۰ خرده فروشی در سال‌های ۲۰۰۱ – ۱۹۹۸ در آمریکای شرقی جمع‌ آوری شده است. ارتباط بین درک ویژگی و خصوصیات فروشگاه در رضایت مشتری و ارتباط بین عملکرد فروش و رضایت مشتری بررسی گردیده است. داده ها شامل شش موج رضایت مشتری بود، و یک مدل آماری غیر خطی نامتقارن دربا ارتباط عملکرد فروش – رضایت ایجاد گردیده و عنوان شد که چگونه خرده فروشان می‌توانند با مدیریت کردن رضایت مشتری به افزایش درآمد فروشگاه کمک کنند . ویژگی های این مطالعه ‌در مورد آنالیز نتایج رفتاری رضایت مشتری در سنجش خرده فروشی خوراک و غذا است . هدف این مطالعه عبارت است ازتطابق پیچیدگی ها در ارتباط عملکرد فروش – رضایت بر مبنای مدل تجربی تفاوت‌ها و بحث بر سر اینکه چگونه مدیران می‌توانند نتایج را برای سیاست‌های رضایت مشتری به کار ببرند ( Gomez et al . , 2004 ).

بخش سوم

بررسی حقوقی انتقال

ایدز / HIV

یکی از چالش برانگیزترین مسائل مربوط به معضل ایدز ، بحث جرم انگاری رفتارهای پرخطری است که موجب انتقال این بیماری به دیگران می شود . سوال اصلی که در اینجا مطرح می شود این است ، که آیا لازم است برای جلوگیری از شیوع این بیماری با آن عواقب دردناک و در نهایت کشنده ، که خطری علیه سلامت عمومی جامعه می‌باشد متوسل به حقوق کیفری شد و رفتارهای چرخطر ناقلین ایدز را با حربه واکنش های کیفری مورد کنترل قرار داد ؟ و اینکه جرم انگاری این رفتارهای پرخطر ، مصداق کدامیک از مواد قانونی موجود یا عنوان های مجرمانه در قواعد عمومی می‌تواند باشد ؟ آیا قواعد عمومی پاسخگوی این مسائل می‌باشد ؟ آیا باید قائل به جرم انگاری خاص ، در این زمینه شویم ؟ لذا در این بخش از پایان نامه به بررسی و پاسخ ‌به این سوالات در ۳ فصل می پردازیم . ابتدا مبحث اول ، از فصل اول ، این پایان نامه ، دلایل مخالفان و موافقان جرم انگاری رفتارهای ناقل ایدز / HIV را بیان می‌کند . و مبحث دوم آن ، به بررسی مسئولیت کیفری افراد ناقل ایدز و تطبیق مواد قانونی موجود ، با رفتارهای انتقال دهنده آن ها می پردازد . در فصل دوم ،سقط جنین و رابطه آن با ایدز / HIV مورد بررسی قرار خواهد گرفت و در نهایت در فصل سوم به عواملی که موجب سقوط مجازات ، در انتقال ایدز/HIV می شود، خواهیم پرداخت.

فصل اول : بررسی حقوقی عنوان مجرمانه انتقال بیماری ایدز / HIV

همزمان با روند رو به رشد ایدز در جوامع، این سؤال در بین حقوق ‌دانان مطرح شده است که آیا جهت پیشگیری و یا کنترل این بیماری نیاز به اتخاذ سیاست های کیفری بوده یا آنکه نباید داخل در حریم خصوصی افراد شده و ‌بر آزادی­های شخصی آنان خدشه­ای وارد نمود؟

مبحث اول : دلایل موافقان و مخالفان جرم انگاری رفتارهای ناقل ایدز/HIV

این بحث اگر در کشور ما اخیراًً مورد طرح قرار گرفته است، لکن در سایر کشورهای اروپایی چندی پیشتر و در موازات نیل به تنظیم قوانین خاصی در این رابطه، این مسائل عنوان شده و نظرات موافق و مخالف بسیاری نیز در این زمینه ا براز گردیده است. ما در زیر ابتدا این نظرات را به تفصیل بیان می‌نماییم و سپس مختار خود را از این نظرات بیان خواهیم نمود.

گفتار اول : دلایل مخالفان جرم انگاری رفتارهای ناقل ایدز / HIV

(این عده بنا به دلایل زیر مخالف جرم انگاری رفتارهای پرخطری هستند که موجب انتقال ایدز به دیگران می شود

1. 1. اینان اعتقاد دارند که ، جرم انگاری رفتارهای ناقل ایدز ، بدون شک ، ورود به حریم خصوصی (در مواردی که انتقال ایدز از طریق تماس جنسی مبتنی بر رضایت طرفین صورت می پذیرد ) و در مجموع مخدوش کردن آزادی های فردی افراد به شمار می‌آید و این در صورتی است که همگی به دنبال کاستن آمار پرونده های کیفری ، به تبع اندیشه‌های قضا زدایی ، کیفرزدایی و جرم زدایی هستند . به نظر می‌رسد استفاده از قواعد بهداشت عمومی جهت مقابله با انتقال این بیماری کافی به مقصود باشد .

1. 1. جرم انگاری رفتارهای ناقل ایدز در عمل مستلزم هزینه های بسیاری در رابطه با تعقیب کیفری بزهکار ، محاکمه و مجازات وی خواهد بود که بهتر است این هزینه های گزاف به طرقی دیگر نظیر تهیه وسایل پیشگیری از روابط جنسی ناسالم ، توزیع سوزن های یکبار مصرف در میان معتادان مبتلا به ایدز یا ناقلین ( HIV مثبت و در نهایت دادن آموزش ها و اطلاعات لازم به قشرهای مختلف جامعه به خصوص قشرهایی که بیشتر در معرض ابتلا هستند ، مانند کودکان و زنان و زندانیان و …. شود چرا که این افراد بیشتر در معرض تجاوزات جنسی و در نتیجه ابتلا به ایدز قرار دارند .

1. استفاده از ضمانت اجرای کیفری شاید تنها در زمانی که فرد مبتلا ، عالماً و عامداً ویروس HIV را به دیگران انتقال می‌دهد بتواند عادلانه باشد ولی اثبات این مسئله که نگوییم محال ولی بسیار دشوار است و جز در مواردی که خود فرد اقرار ‌به این مسئله کند به سختی می‌تواند آن را احراز کرد . تعقیب کننده ابتدا می بایست ، اثبات کند که متهم ، مبتلا به ایدز بوده است . ‌بنابرین‏ جهت حصول به چنین نتیجه ای انجام آزمایش های تشخیص ایدز ضروری می کند و این در صورتی است که در کشورهای اروپایی و در میان حقوق دانان این بحث مطرح شده است . که آیا می توان متهم را به انجام چنین آزمایشی اجبار نمود ؟ آیا اجبار متهم منافی حقوق و آزادی های وی محسوب نمی گردد ؟ در پاسخ ‌به این سوال گفته شده که تنها عاملی که می‌تواند متهم را به انجام چنین آزمایش هایی اجبار نماید ، حکم دادگاه است . به فرض اثبات آنکه متهم مبتلا به ایدز

می‌باشد ، گام بعدی این است که اثبات شود متهم در زمان ارتکاب فعل مجرمانه نیز مبتلا به ایدز بوده است که اثبات این مسئله غیرممکن می‌باشد . مورد دیگری تعقیب کننده می بایست اثبات کند عدم ابتلا شاکی ‌به این بیماری در زمان وقوع جرم می‌باشد چه آنکه امکان آن می رود که متهم پس از استماع اتهام وارده بر خود ، ادعا نماید که ابتلا او به ایدز، ممکن است از طریق خود شاکی صورت گرفته باشد . افرادی هم که به طور اتفافی و تصادفی ( در دندان پزشکی ، آرایشگاه و بیمارستان‌ها با گرفتن خون آلوده و یا از پرستار و پزشکی که خود آلوده به HIV مثبت بوده و … ) این بیماری را می گیرند ، با توجه به آنکه علائم اولیه این بیماری مثل یک سرماخوردگی یا آنفلوانزا بوده و تا بروز نشانه های بیماری ایدز زمان زیادی می‌برد ، لذا اصولا این افراد به یاد نمی آورند که چگونه و از چه کسی بیمارشان را گرفته اند ‌بنابرین‏ طرح دعوای کیفری علیه فردی خاص بسیار مشکل است. اثبات این موارد جهت اثبات وجود عنصری مادی جرم لازم می‌باشد. اما مقوله دومی که بار اثبات آن بر عهده شاکی قرار دارد اثبات عنصر معنوی جرم می‌باشد اینکه آیا متهم آگاهانه دست به چنین عملی زده است ؟ که برای آن لازم است متهم از بیماری خویش و میزان پیشرفت آن ، خصوصیات بیماری ، مسری یا غیرمسری بودن آن و طرق انتقال آن، اطلاعات اجمالی داشته باشد. و با علم به همه این موارد آگاهانه مرتکب فعل مجرمانه شود)^[۲۲]