• چگونه شرکت ها می توانند با بهره گرفتن از اطلاعات محدودی که از مشتریان احتمالی دارند، موارد فوق را انجام دهند؟

• از چه استراتژی های موثری می توان جهت جذب این مشتریان استفاده نمود؟

تجزیه و تحلیل مشخصات مشتریان و دسته بندی آنها به ما می گوید که بهترین مشتریان ما چه کسانی هستند، متغیرهای گروه بندی این مشتریان به چه صورت است، چه کانال های ارتباطی برای آنها مناسب تر است و کدام استراتژی بازاریابی به منظور جذب آنها موثرتر است.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

اغلب شرکت ها هزینه های جذب و نگهداری را بصورت مستقل در نظر می گیرند. مطالعات اخیر نشان می دهد که شرکت ها می بایست ارتباطی بین تلاش های جذب و نگهداری مشتریان برقرار کنند تا بوسیله آن از افراط و تفریط در مخارج جذب و نگهداری مشتریان جلوگیری شود. مطالعات اخیر نشانگر این موضوع است که بهینه سازی منابع صرف شده در بازاریابی به منظور ماکزیمم کردن نرخ نگهداری و یا نرخ جذب مشتریان ممکن است موجب ماکزیمم کردن سود نگردد. موازنه بین هزینه های جذب و نگهداری مشتریان می تواند منجر به ماکزیمم کردن سوددهی در دراز مدت گردد.
۲-۹٫ بکارگیری CLV در صنعت بانکداری
صنعت بانکی در حقیقت نماینده ایست از برای بکارگیری ارزش چرخه عمر مشتری در کسب و کار اقتصادی. که این فرایند شامل گام های زیر می باشند:

• گسترش یک سیستم امتیازبندی که مشخص کننده سود آوری خدمات گوناگون می باشد که می تواند تابعی از اندازه حساب ها، وام ها، تعداد سپرده و انواع خدمات مورد استفاده، باشد.

• امتیاز بندی سود آوری مشتریان کلیدی بر مبنای نتیجه کلی و نهایی.

• ایجاد محرک برای مشتریان سود بخش با بهره گرفتن از خدمات اضافی و پاداش، و کاهش خدمات اضافی برای دلسرد کردن مشتریانی که سود آور نیستند مثلا˝ به وسیله بالا بردن کار مزد (Sanders and et al. , 2000).

بانک ها به منظور آگاهی از نیازمندی ها و رفتار مشتریان خود در ارائه انواع خدمات باید به شناسایی ویژگی های آنها بپردازند. دو مفهوم مهم در بازاریابی در صنعت خدمات بانکی عبارت اند از: بخش بندی مراحل زندگی مشتری و بازاریابی بر اساس نوع زندگی مشتری. بازاریابی بر اساس مرحله زندگی دوره های زندگی مختلفی که در زندگی یک فرد وجود دارد، شناسایی می کند؛ بطور مثال رفتن به دانشگاه، ازدواج و. . . . اما روش نوع زندگی رفتار افراد را در مصرف و پس انداز بررسی می کند. یکی از مشهورترین رهیافت ها در زمینه تقسیم بندی در صنعت بانکداری، بخش بندی مراحل زندگی مشتری است. CLV رفتار مشتری را تنها و مطلقا˝ بر اساس سن یا مراحل زندگی مشتری پیش بینی می کند.
یک روش مدیریتی برای تخصیص درست منابع بانک ها به گروه های مشتریان استفاده از ایده هرم مشتری است. موسسات مالی دریافته اند که با شناخت تفاوت هایی که در پتانسیل سود دهی دسته های گوناگون مشتریان وجود دارد، قادرند سود خود را بیشینه کنند. نمودار شکل ۲-۱۳ نمونه ای از یک هرم مشتری است که در یکی از موسسات در سال ۲۰۰۵ بدست آمده است (سهرابی و همکاران، ۱۳۹۰: ۲۲۶).
شکل ۲-۱۳: نتایج استفاده از ایده هرم مشتری (سهرابی و همکاران، ۱۳۹۰: ۲۲۷)
۲-۱۰٫ روش های متداول محاسبه CLV
در سال های اخیر تحقیقات عملی قابل توجهی در جهت گسترش روش های آماری برای تعیین چگونگی محاسبه ارزش دوره عمر مشتری صورت گرفته است. بیشتر تحقیقات محاسبه کننده ارزش دوره عمر مشتری، به ارزش فعلی خالص^[۷۳] (NPV) که از طریق معاملات مشتریان در طول عمرشان بدست می آید تاکید دارند و سعی دارند تا CLV را از طریق حفظ مشتری و رفتارهای مهاجرتی مشتریان مدل سازی نمایند.
یکی دیگر از روش های عمده محاسبه ارزش دوره عمر مشتری، روش «تازگی مبادله، تعداد تکرار مبادله، و حجم مبادله^[۷۴]» (RFM) است. محاسبه مقدار RFM روش موثری برای ارزیابی ارزش طول عمر مشتری می‎باشد. عناصر RFM به شکل زیر تعریف می شود:

• تازگی مبادله: مدت زمانی که از آخرین مبادله مشتری می گذرد هرچه این مقدار کمتر باشد احتمال خرید مجدد مشتری بیشتر است.

• تعداد تکرار مبادله: تعداد مبادله ای است که یک مشتری در یک دوره زمانی انجام می دهد. هرچه مقدار این مبادله بیشتر باشد، نشان دهنده وفاداری بیشتر مشتری است.

• حجم مبادله: مقدار پولی که یک مشتری در یک دوره زمانی صرف نموده است. مقدار بیشتر این متغیر برای یک مشتری نشان می دهد که سازمان باید تمرکز خود را بر روی او بیشتر نماید.

اکثر محققان بر این عقیده هستند که با توجه به صنایع مختلف می بایست برای دسته بندی مشتریان، وزنهای مختلفی را به متغیرهای RFM اختصاص داد. به عنوان مثال برای تحلیل ارزش مشتریان بانک ها، بهتر است که بیشترین وزن به متغیر F، سپس R، و کمترین وزن برای M تخصیص یابد.
در روشی دیگر که به نام روش سهم کیف پول^[۷۵] (SOW) نامیده می شود، مبنای محاسبه ارزش مشتری نسبت میزان فروش محصولی مشخص توسط سازمان به میزان کل خرید مشتری از همان محصول در کل بازار و در یک دوره زمانی معین است. به بیان دیگر این روش درجه ای از برآورده شدن نیازهای مشتری را در سازمان بعنوان معیار در نظر می گیرد. بطور مثال اگر یک مشتری بطور میانگین ۵۰۰ واحد مالی را ماهیانه در بازار برای محصولی معین خرج نماید و ۳۰۰ واحد از این مقدار را در شرکت A خرج نماید مقدار SOW شرکت A برای این مشتری ۶۰% ماهیانه خواهد بود.
یکی دیگر از رو ش هایی که تاکنون برای محاسبه مقدارCLV بکار گرفته شده است. روشی است که مبنای محاسبات آن بر اساس مدل های زنجیره مارکوف است. در این مدل معیار اصلی دسته بندی مشتریان مقدار عایدی است که ایشان نصیب سازمان می کنند. پایه این روش بر این موضوع استوار است که مشتریان هیچگاه سود یکسانی را برای سازمان ایجاد نمی کنند.
از دیگر رو ش های مطرح شده در این زمینه، روش ارزش گذشته مشتری^[۷۶] (PCV) است. مبنای این روش بر این فرض استوار است که عملکرد گذشته مشتری نشانگر سطح سوددهی او در آینده است و یک مقیاس از نتایج گذشته می تواند بعنوان ارزش آینده مشتری بکار رود. در این روش ارزش مشتری بر مبنای کل سود کسب شده از او ناشی از تعاملات در گذشته محاسبه می شود. بطوریکه مقادیر سود با در نظر گرفتن ارزش زمانی پول به زمان حال منتقل شده و مبنایی برای ارزش آینده مشتری است. بعنوان مثال فرض کنید که یک خرده فروش علاقمند به محاسبه PCV برای تمام مشتری هایش به منظور شناختن بهترین مشتری است. این شرکت اطلاعاتی در مورد ارزش محصولات خریداری شده و همچنین میزان سود کسب شده توسط مشتری های مختلف را در یک دوره زمانی معین جمع آوری می نماید. آنها توانستند ارزش ایجاد شده توسط هر مشتری را با تبدیل کردن به ارزش فعلی با یکدیگر مقایسه کنند.
یکی دیگر از روش ها برای محاسبه CLV استفاده از شاخص بازگشت سرمایه^[۷۷] (ROI) است. در این روش مبنای محاسبه ارزش دوره عمر مشتری مقدار بازگشت سرمایه ای است که برای هر مشتری صرف شده است. در این روش مقدار هزینه هایی که برای هر مشتری صرف می شود از اهمیت قابل ملاحظه ای برخوردار است. چنین نگرشی همانند این است که مشتری را بعنوان یک ابزار سرمایه گذاری (مشابه با سرمایه گذاری در بورس) در نظر بگیریم. در این سرمایه گذاری ما می توانیم برنده و یا بازنده باشیم (رزمی و قنبری، ۱۳۸۸: ۳۸).
۲-۱۱٫ مؤلفه های CLV
واو و لی (۲۰۱۱) در تحقیق خود مؤلفه های CLV را شامل وفاداری، تبلیغ شفاهی (دهان به دهان)، استفاده از خدمات، و تمایل به مراجعه مجدد عنوان نمودند. در ادامه بطور مختصر در باره هر یک بحث خواهیم نمود.
۲-۱۱-۱٫ وفاداری
وفاداری به معنی افزایش مشتری برای انجام معامله با سازمان خاص و خرید مجدد و مکرر کالا و خدمات آن سازمان می باشد (ابراهیم پور و همکاران، ۱۳۹۰). در تعریفی دیگر، وجود یک نوع نگرش مثبت به یک پدیده (محصول یا خدمت) و رفتار حمایتگرانه از آن را وفاداری گویند (قره چه و دابوئیان، ۱۳۹۰).
یک مشتری وفادار به علت این که برخی ارزش های منحصر به فرد را در محصولات یک برند می بیند که در گزینه های جایگزین وجود ندارد، ممکن است پول بیشتری را نیز برای بدست آوردن برند پرداخت نماید.
۲-۱۱-۱-۱٫ رویکردهای وفاداری
برای اندازه گیری درست و کامل وفاداری به برند، نیاز به شناخت از رویکردهای موجود وفاداری داریم. در اینجا چهار رویکرد یعنی؛ رویکرد رفتاری^[۷۸]، رویکرد نگرشی^[۷۹]، رویکرد وابستگی^[۸۰]، و رویکرد ترکیبی^[۸۱] معرفی می شوند (حقیقی کفاش، اکبری، ۱۳۹۰):
رویکرد رفتاری: پانتوواکیس و لیمپرپلوس^[۸۲] (۲۰۰۸) بیان کردند که در رویکرد رفتاری معیار، وفاداری رفتار مشتریان بوده و کانون توجه روی تکرار رفتار خرید به عنوان یک شاخص وفاداری متمرکز است. رویکرد رفتاری بر این نکته تاکید دارد که وفاداری به مارک، پدید های به شکل همه یا هیچ نیست. در عوض، وفاداری باید به صورت پیوستاری در نظر گرفته شود که از وفاداری کامل تا بی تفاوتی کامل به مارک را شامل می شود.
به عبارت دیگر  یعنی مشتریان در یک دوره طولانی مدت به خریداری و استفاده نمودن از یک کالا یا خدمت، ادامه می دهند. همچنین وفاداری رفتاری شاخص هایی از قبیل تکرار خرید و توصیه به دیگران را در بر می‎گیرد (کلوتی^[۸۳] و همکاران، ۲۰۰۸).
رویکرد نگرشی: در رویکرد نگرشی که توسط فرنیر^[۸۴] (۱۹۹۷) و یاو^[۸۵] (۱۹۹۷) مطرح شده است، وفاداری مشتری به عنوان یک نگرش تعریف می شود. بر اساس این نگرش، تشریح رفتار واقعی مصرف کننده به تنهایی کافی نیست بلکه انجام یک تجزیه و تحلیل و ارائه توضیحی روشن از این مفهوم، نیازمند در نظر گرفتن ساختار نگرش ها/ عملکرد مصرف کننده است. برخی از شاخص های رویکرد نگرشی عبارت اند از: رجحان، قصد خرید، تقدم عرضه کننده.
رویکرد وابستگی: رویکرد وابستگی توسط دیک و باسو^[۸۶] در سال ۱۹۹۴ مطرح گردید. در این نگرش، این سوال مطرح میشود: دلیلی که باعث می شود مشتری یک محصول را رد کند چیست؟
دیک و باسو معتقدند که لازم است روی نگرش های وابستگی به جای نگرش های مجرد و مطلق، در بحث وفاداری تمرکز کرد، چرا که ارزیابی یک کالا یا خدمت ممکن است به شدت درک و تشخیص مطلق وابسته باشد، اما اگر کالاها یا خدمات رقبا نیز در سطح بالایی ارزیابی شوند، براساس نگرش وابستگی، تاثیر آن ناچیز خواهد شد.
رویکرد ترکیبی:  مک مولان^[۸۷] (۲۰۰۵) عقیده دارد، وفاداری به وسیله عملکرد مصرف مشتریان، تمایل به مارک، فراوانی خرید، مقدار کلی خرید و جدیدترین خرید انجام شده سنجیده می شود، استفاده از این روش، قدرت پیشبینی صحیح وفاداری مشتریان را افزایش می دهد.
۲-۱۱-۱-۲٫ حالت های مختلف وفاداری
با عنایت به این موضوع که واژه وفاداری مفهوم چندان روشنی نبوده، و از سویی دیگر هر دوی رویکردهای نگرشی و رفتاری نیز نظریه های قابل توجه و شایسته هستند، دیک و باسو (۱۹۹۴) مدلی را برای وفاداری دادند که در آن دو رویکرد نگرشی و رفتاری تا حدودی هم جهت شده اند. شکل ۲-۱۴، نگرش وابستگی را در محور عمودی نشان می دهد که توسط دو شاخص بالا و پایین به دو قسمت تفکیک شده است در محور افقی نیز “حمایت های مکرر “ به دو قسمت کم و زیاد تقسیم شده اند لذا بر اساس این ماتریس، چهار موقعیت وفاداری تعریف می گردد:

•  وفاداری

۲- از کینه و حسد بپرهیزید و دوری جوید.
۳- از کسی غیبت گویی نکند و به کسی هم خیانت نکند.
۴- چون ابتدای صحبت از برای خداوند باشد مرید باید با سخنی یا فعلی که از بنده ظاهر می شود آن

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

را قطع نکند.^[۷۸۷]
در حقوق صحبت و شرایط آن
غزالی معتقد است که هر کسی شایسته ی صحبت و دوستی نباشد و باید با کسی صحبت کرد که در او سه خصلت وجود داشته باشد:
۱- عقل: که در صحبت نادان هیچ فایده ای حاصل نشود، که انسان نادان آن وقت که می خواهد به تو نیکی کند باشد که از روی نادانیش کاری کند که زیان به تو رساند و خود نداند.
۲- خوی نیکو: که از انسان بد خوی، سلامتی عاید انسان نشود و هنگامی که آن خوی بد او غلبه کند
حق تو را نادیده گیرد و باقی نداشته باشد.
صلاح: آن کس که بر گناه و معصیت اصرار ورزد، از خداوند نترسد و هر کس که از خدا نترسد
براو نمی توان اعتماد کرد.^[۷۸۸]
امام جعفر صادق (ع) می فرماید: از صحبت پنج کس باید حذر نمود:^[۷۸۹]
۱- دروغ زن ۲- احمق ۳- بخیل ۴- بد دل ۵- فاسق
صحرا
«یکـی از هـای هـویّت در گـذشتـن دوم صحــرای هستــی در نـوشتــن»
شرح گلشن راز، بیت۳۰۷، ص۲۰۱
سالک صاحب جذبه، صحرای هستی کثرات را به طریق سلوک و تصفیه طیّ می نماید و در می نوردد و جمیع منازل قطع نموده، ترّقی به عین الجمع و حضرت احدیّت می نماید و هستی خود را و جمیع اشیـا را که مستلزم وهم اثنینیّت بود، محو و فانی می یابد و متحقّق به بقاء بعد الفناء می گردد». ^[۷۹۰]
دکتر سجّادی می گوید: در اصطلاح مراد از آن، عالـم روحانی است کـه آن را صحـرای روحـانی نیـز
می گویند. ^[۷۹۱]
صدق
« نزوع جـانور از صـدق و اخـلاص پی ابقـای جنس و نـوع و اشخـاص»
شرح گلشن راز، بیت۲۵۷، ص۱۶۵
«اگر خواهی که گردی بنده ی خاص مهیّـا شـو بـرای صـدق و اخـلاص»
همان، بیت۹۶۳، ص۵۷۹
در ترجمه ی رساله ی قشیریّه آمده است: «عبداللّه بن مسعود رضی اللّه عنه گوید که رسول (ص) گفت: بنده صدق می گوید و صدق می جوید تا نام وی در جریده ی صدّیقان نویسند و بنده دروغ می گوید و دروغ می جوید تا نام وی در جریده ی دروغ زنان بنویسند».
ابوالقاسم قشیری گوید: « صدق ستون همه کارها است و تمامی [همه] کارها بدوست [و نظام کارها ازوست] و صدق دوم درجه ی [است از] نبوت چنان که خدای تبارک و تعالی می گوید: «فاولئک مع الذّین انعم اللّه علیهم من النّبین و الصّدّیقین»^[۷۹۲] و صادق نامی است لازم از صدق و صدّیق مبالغت است از وی [و آن]، آن بود که او را صدق بسیار بود و غلبه ی حال او صدق بود و کمترین صدق راست کردن ظاهر و باطن بود و صادق، آن بود که سخن راست گوید و صدّیق آن بود که اندر جمله افعال و اقوال و احوال صادق بود».
«…گفته اند: صادق را سه چیز بود حلاوت و هیبت و نیکویی. …. گفته اند: چون خدای تعالی را به صدق طلب کنی آئینه ای دهد تو را که عجایب های دنیا و آخرت را در او بینی».^[۷۹۳]
غزالی گوید: «صدق به اخلاص نزدیک است و درجه ی وی بزرگ است، و هر که به کمال آن برسد نام وی صدّیق باشد، و خدای – تعالی- در قرآن بر وی ثنا گفته است که «رجال صدقوا ما عاهدوا اللّه علیه»^[۷۹۴] و گفت: «لیَسئَل الصّادقین عن صدقهم»^[۷۹۵] و رسول (ص) را پرسیدند که «کمال در چیست؟» گفت: «گفتار به حق و کردار به صدق». پس معنی صدق شناختن مهم است، و معنی صدق راستی باشد». او در ادامه می گوید: صدق و راستی در شش چیز است:
۱- زبان ۲- نیّت ۳- عزم ۴- وفا بر عزم
۵- هیچ عملی انجام ندهد که باطن او بر آن صفت دلالت نباشد. ۶- آن که در مقامات دین حقیقت آن را از خود بطلبد و به تأویل و ظاهر آن قناعت نکند. مانند: زهد، محبت، توکل، خوف، رجا، رضا و شوق.^[۷۹۶]
صراحی
«یکی از نیم جـرعه گشتـه صـادق یکـی از یک صراحـی گشته عـاشق»
شرح گلشن راز، بیت۸۳۳، ص۵۲۰
صراحی، ظرفی که در آن شراب ریزند و با واژه هایی چون پیاله، پیمانه، جام و ساغر هم معناست. امّا در اصطلاح سالکان، مراد از آن مقام انس است.^[۷۹۷]
صراط
«چو کرد او بر صـراط حقّ اقـامت به امـر فاستقـم می داشت قـامت»
همان، بیت۳۸۱، ص۲۷۵
«میانه چون صـراط المستقیـم است ز هـر دو جـانبش قعـر حجیـم است»
همان، یت۶۰۳، ص۳۹۸
«به باریکیّ و تیزی موی و شمشیـر نـه روی گشتـن و بـودن برو دیــر»
همان، بیت۶۰۴، ص۳۹۸
لاهیجی گوید: صراط در لغت به معنای راه مستقیم و راست است، در صفت صراط گفته اند که «ادقّ من الشّعر واحدّ من السّیف»^[۷۹۸] یعنی حد وسط و میانه مانند صراط المستقیم است که در باریکی چون موی و در تیزی مانند شمشیر است و آن قدر باریک است که نمی توان روی آن گشت و نمی توان از آن تجاوز نمود؛ چون در این صورت از آن منحرف گشته و در دوزخ افتی.^[۷۹۹]
غزالی «صراط» را چنین توصیف می کند:
روز رستاخیز همه باید از صراط گذر نمایند و صراط باریک تر از موی و تیزتر از شمشیر است هر کس که در این دنیا بر راه مستقیم ایستاده باشد و بر آن راه رود، به آسانی از آن عبور می کند و هر کس که بر راه مستقیم و راست قدم بر نداشته باشد، از صراط هم نمی توان بگذرد و به دوزخ رود و در آن جای گیرد. بر سر صراط تمام افراد را نگه می دارند و سؤال می کنند از کارهایی که انجام داده اند، و«حقیقت صدق و راستی را از صادقان بطلبند و منافقان و ریاکاران را از آن تشویر دهند».^[۸۰۰]
نجم الدین رازی گوید: صراط مستقیم آن راهی است که به جانب حق می رود و راه بهشت از سمت راست و راه جهنّم از سمت چپ باشد.^[۸۰۱]
چنان که می فرماید: «و کنتم ازواجا ثلاثه فاصحاب الیمینه ما اصحـاب الیمینـه و اصحـاب المشـامه مـا
اصحاب المشامه و السابقون السابقون اولئک المقربون ».^[۸۰۲]
صفا
«دلی کز معرفت نور و صفـا دیـد ز هر چیـزی که دیـد اوّل خـدا دیـد»
شرح گلشن راز، بیت۸۴، ص۵۳
«دگر از معصیت نور و صفـا دیـد چـو تـوبـه کــرد نـام اصطفـا دیـد»
همان، بیت۵۴۴، ص۳۶۸
دکتر سجّادی می گوید:

شاخص‌های سودآوری و عملکرد

سودآوری،رشد سود، بازده فروش، بازده دارایی، بازده ارزش ویژه، گردش دارایی، نسبت مالکانه

شاخص‌های صادرات

صادرات، صادرات سرانه

شاخص‌های نقدینگی

نسبت جاری، نسبت خالص وجوه ناشی از عملیات به فروش، نسبت خالص وجوه ناشی از عملیات به سود عملیاتی

شاخص‌های بدهی

نسبت بدهی، نسبت پوشش هزینه بهره

شاخص‌های بازار

ارزش بازار، بازده بازار حقوق صاحبان سهام، نسبت P/E، P/B

در تحلیل آمار و نتایج رتبه‎بندی ارائه‌شده از شرکت‌ها لازم است به مواردی که ممکن است به دلیل شرایط خاص اقتصاد ایران، به عنوان اقتصادی در حال توسعه، ایجاد شود توجه کافی صورت گیرد.
در اقتصاد ایران، مانند بسیاری از اقتصادهای در حال توسعه، قیمت‌ها منعکس‌کننده تمامی واقعیات اقتصادی نیستند. وجود یارانه‌های مختلف، دخالت‌های دولت در کنترل قیمت‎ها و مواردی از این قبیل، موجب انحراف قیمت‎ها می‎شود و لذا قیمت‎ها قادر نیستند وضعیت واقعی رشد یک شرکت را نشان دهند. مثلاً رشد فروش یک شرکت در یک اقتصاد سالم نشان دهنده افزایش قیمت محصول فروش رفته و مقدار عددی محصولات فروخته شده است. از آن‌جا که افزایش قیمت اساساً ناشی از افزایش کیفیت محصولات تولیدی است، در این صورت افزایش فروش، نشان‌دهنده رشد واقعی و سالم این شرکت‎ها است. در حالی‌که در اقتصاد ایران بخشی از تغییر قیمت‌ها یا ناشی از وجود بازارهای انحصاری و یا ناشی از دخالت‌های دولت در تعیین قیمت محصولات شرکت‎های تولیدی است. بنابراین، باید در مقایسه فروش شرکت‌ها و رتبه‌بندی آن‌ها از نظر فروش این مقوله را در نظر داشت.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

مشکل انحرافات قیمتی نه تنها مشکل فهرست IMI-100 است، بلکه در هر نوع آمار اقتصادی خود را نشان می‌دهد. حساب‌های ملی، سبد مصرف خانوار، بودجه دولت، و آمارهای مشابه همه انحرافات قیمتی را در خود دارند و لذا به تمامی واقعیت‌های اقتصادی را منعکس نمی‌کنند. طبیعی است که با کاهش دخالت‌های دولت و آزاد شدن تجارت، قیمت‌ها به سمت شفافیت و سلامت بیشتری حرکت خواهند کرد.
به دلیل سابقه تورمی کشور در سال‌های گذشته، مقایسه جمع کل دارایی‌های ثابت شرکت‌ها و محاسبات مربوط به آن باید با احتیاط لازم صورت گیرد. از آنجا که شرکت‎ها بر اساس قیمت‌های تاریخی دارایی‌های ثابت خود را در دفاتر ثبت کرده‌اند و تاریخ سرمایه‌گذاری شرکت‌ها با یکدیگر متفاوت است، در این صورت دارایی‌ها و نسبت سود و فروش به دارایی‌ها تمامی واقعیت را منعکس نمی کند. با توجه به این مطلب ضروری است که در استفاده از شاخص‌های مرتبط با میزان دارایی‎های شرکت در بررسی‌ها و تحقیقات اقتصادی، به این مسئله توجه شود.
۷-۲- افشای اطلاعات
۱-۷-۲- تعریف افشا
افشا در لغت به معنی آشکار کردن اطلاعات به مفهوم وسیع کلمه است. طبق فرهنگ لغت کُهلر^[۵۰](۱۳۸۷) افشا عبارت است از نمایش واضح یک واقعیت یا یک وضعیت در ترازنامه و یا در صورت‌های مالی دیگر و یادداشتهای همراه آنها و یا در گزارش حسابرسی.
افشای مالی، مفهومی انتزاعی است که به طور مستقیم قابل اندازه‌گیری نیست و از ویژگیهای خاصی نیز برخوردار نمی‌باشد که بتوان شدت و یا کیفیت آن را به راحتی اندازه‌گیری نمود (والاس و ناصر^[۵۱]،۱۹۹۴)
هندریکسن و ونبردا^[۵۲](۱۳۸۵) معتقدند که افشا در حسابداری نسبت به حالت کلی، دارای معنای محدودتری است یعنی در حالی که در سطح کلی، افشا را انعکاس اطلاعات تعریف می‌کنند، حسابداران آن را به معنای انعکاس اطلاعات جدید واحد تجاری در قالب گزارش‌های مالی که معمولاً به طور سالیانه تهیه میشوند، در نظر می‌گیرند.
هیئت تدوین استانداردهای حسابداری مالی ایران نیز در این مورد به شرح زیر اظهارنظر کرده است:
بکارگیری مبانی مختلف در اندازه گیری ارزش عناصر حسابداری، شناسایی درآمد به انحای گوناگون، وجود مبانی مختلف برای مقابله هزینه ها با درآمد و تنوع رویه های حسابداری، افشای رویه های حسابداری و توضیحات دیگری را لازم می سازد که توصیف رویدادهای اقتصادی را کامل و ارقام صورت‌های مالی را شفاف و گویا کند.
اما تعریف ساده ای که میتوان از افشا به عمل آورد عبارت است از انتقال و ارائه اطلاعات اقتصادی اعم از مالی و غیر‌مالی کمی یا سایر اشکال اطلاعات مرتبط با وضعیت و عملکرد مالی شرکت. این افشا در صورتی که به واسطه یک منبع مقرراتی وضع کننده قوانین الزامی شده باشد افشای اجباری گفته می‌شود و در صورتیکه افشای اطلاعات تحت تاثیر قوانین خاص نباشد اختیاری تلقی می‌شود (حساس یگانه و پژنگ، ۱۳۸۸). هم چنین افشا بیانگر ارائه حداقلی از اطلاعات در گزارش‌های شرکت است به نحوی که بتوان به وسیله آن ارزیابی قابل قبولی از ریسک ها و ارزش نسبی شرکت به عمل آورد و کاربران اطلاعات را در این زمینه یاری نمود (بلکویی۲۰۰۰، اسوه انساه ۱۹۹۸، به نقل از پژنگ).
در مطالعه تحقیقاتی شماره ۱ (ARS 1^[53]) افشا به عنوان یکی از مفروضات بنیادی دستوری مطرح شده است تا از گمراهی استفاده‌ کنندگان گزارش‌های مالی جلوگیری کند.
از آنجا که کمّی کردن مفهوم افشای کافی برای استفاده‌ کنندگان گزارش‌های مالی مقدور نیست، نمیتوان تعریف دقیقی نیز از آن ارائه کرد. هیئت استانداردهای حسابداری مالی نیز تعریفی برای مفهوم افشا ذکر نکرده، اگرچه در برخی از بیانیه ها در مورد آن بحث شده است.
مفهوم افشا، به اطلاعات مالی مربوط در متن و همراه با صورت‌های مالی، شامل روش‌های بکار گرفته شده در تهیه صورت‌های مالی اشاره دارد. افشای اطلاعات همراه با و خارج از متن صورت‌های مالی شامل موارد زیر است:
۱- تهیه و گزارش صورت‌های مالی مکمل نظیر صورت‌های مالی تورمی.
۲- افشای اطلاعاتی که نمیتوان آنها را در متن صورت‌های مالی گزارش کرد، از طریق یادداشت‌های همراه صورت‌های مالی،
۳- افشای رویدادهای با اهمیت بعد از تاریخ صورت‌های مالی ازطریق یادداشت‌های همراه،
۴- پیش‌بینی عملیات سال آینده،
۵- و تجزیه و تحلیل مدیریت از عملیات در گزارش‌های سالانه (شباهنگ، ۱۳۸۱).
هندریکسن معتقد است برای آنکه بتوان اطلاعات مناسب (و قابل قبول)افشا کرد باید به پرسش‌های زیر پاسخ داد:
۱- اطلاعات مالی برای چه کسانی افشا می‌شود؟
۲- هدف از افشای اطلاعات مالی چیست؟
۳- چه میزان از اطلاعات لازم است افشا شود؟
همچنین تصمیمگیری در مورد شیوه افشای اطلاعات و زمان انتشار آنها اهمیت زیادی دارد، زیرا روش و زمان افشای اطلاعات میتواند بر مفید بودن این اطلاعات اثر بگذارد ولی در مقایسه با تعیین زمان افشای اطلاعات روش افشای اطلاعات اهمیت کمتری دارد.
۲-۷-۲- اهداف افشای اطلاعات
هدف از افشا در گزارشگری مالی ارائه اطلاعات لازم برای نیل به مقاصد زیر است:
الف- ارزیابی عملکرد واحد تجاری
ب- قضاوت در مورد چگونگی استفاده واحد تجاری از منابع موجود
ج- پیش‌بینی روند سودآوری واحد تجاری در آینده

۴- ب ) ظن عامل دوری انسان از شناخت
خداوند این چنین می فرماید:« أَیَحْسَبُ الْإِنْسانُ أَلَّنْ نَجْمَعَ عِظامَهُ ؛^[۶۳۷] آیا آدمى پندارد که ما دیگر ابداً استخوانهاى (پوسیده) او را باز جمع نمى‏کنیم؟».
کلمه «حسب» به معنى گمان و پندار بى اساس است، و این بدان معنى است که شک کردن انسان در خصوص آخرت هیچ دلیل و برهانى ندارد، و از آرزوهاى واهى و بى معنى و خیال دور برخاسته است، چنان که آیه حکایت از آن مى‏کند که مشکل انسان در بى ایمانى نسبت به خطایش نیست، چه اگر به آن در مقابل مردم اعتراف نکند، نمى‏تواند از آن در برابر محکمه ضمیر بگریزد، بلکه مشکل او کفر ورزیدن به حقیقت دوم یعنى قیامت است که به معنى بعث و حساب و جزا است، و این بدان سبب است که نمى‏تواند حقیقت بازگشت به زندگى را پس از مردن و به صورت پاره‏هاى از هم جدا و استخوانهاى پوسیده در آمدن و با گذشت زمان صورت خاک پیدا کردن، فهم کند.
ریشه این تصور را هنگامى به دست مى‏آوریم که درباره جهل آدمى به قدرت پروردگارش که حد ندارد، و به شؤون آفریدگان و از جمله مردگان را از گورها بیرون آوردن و به آنان جان تازه بخشیدن از طریق قیاس آن با قدرتهاى محدود آدمى قیام کردن به بحث بپردازیم، بى آن که از این امر آگاه باشیم که کاینات عظیمى از کوه‏ها و دره‏ها و دریاها و دشتها و آسمانها و کهکشانها و … که خدا آفریده، مقیاسهاى دیگرى دارد که با مقیاسهاى شخصى قابل مقایسه نیست؛ ازاین رو هنگامى که خود را ناتوان از جمع و فراهم کردن استخوانهاى مردگان مى‏بیند، چنین کارى را ناشدنى تصور مى‏کند، ولى اگر پروردگار را چنان که شایسته است بشناسد، ایستار و تصور او دگرگون مى‏شود، و به آخرت ایمان مى‏آورد.^[۶۳۸]
پس وقتی ظن ، انسان را به یقین نرساند ، مطابق با واقع نباشد، سبب زائل کردن عقل شود وقتی عقل از کار بیفتد در تشخیص حق از باطل دچار اشتباه می شود. وهمچنین وقتی او را از خداوند دور نماید پس در طریق معرفت حق ، راه غیر صحیح را برمی گزیند. همه اینها خود دلیلی است بر این مطلب که انسان گرفتار خطا می شود .
پ- راهکار(درمان)
حال می بایست بنگریم که چه کنیم تا از ظن دوری کنیم . آیا می شود از آن دوری کرد ؟ آیا قرآن در این زمینه راه علاجی برای ما نشان داده است؟

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۱- پ)باید عواقب دردناک این عمل را از طرق مختلف پى در پى به مردم گوشزد کرد و از آنها خواست که در آثار شوم پیروى از غیر علم بیاندیشند.
۲- پ) باید طرز تفکر و جهان بینى اسلامى را در انسانها زنده کرد تا بدانند خداوند در همه حال مراقب آنها است ، او سمیع و بصیر است و حتى از افکار ما آگاه است:« یَعْلَمُ خائِنَهَ الْأَعْیُنِ وَ ما تُخْفِی الصُّدُورُ ».^[۶۳۹] هر سخنى مى‏گوئیم ثبت و ضبط مى‏شود و هر گامى برمى‏داریم در حساب ما نوشته مى‏شود، و مسئول تمام اعمال و قضاوتها و اعتقادات خود هستیم.
۳- پ) باید سطح رشد فکرى را بالا برد. چرا که پیروى از غیر علم غالباً کار عوام ساده‏لوح و افراد ناآگاه است که با شنیدن یک شایعه بى‏اساس فوراً به آن مى‏چسبند و داورى مى‏کنند، و الگوى کار خود را از آن مى‏گیرند. ^[۶۴۰]
۴- پ) مهمترین راه دوری از ظن ، دست یابی به یقین وعلم است. سفارش قرآن کریم به ما ، پرهیز از اعتماد به گمان است. قرآن به پیروان خود تأکید مى ورزد که عقاید و آراى خویش را بر ستون گمان و شک بنا نکنند و در برابر آنچه درستى اش روشن نیست ، تسلیم نگردند.
خداوند عزو جل به صراحت مى فرماید :«وَ لاَ تَقْفُ مَا لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ؛^[۶۴۱] و چیزى را که بدان علم ندارى، دنبال مکن».

یقین، همان راه وروش درست است که ما باید در برابرراه نادرست اعتماد به ظن درپیش بگیریم. حال این یقین چیست؟

یقین علمى است که از استدلال و تحقیق حاصل شود^[۶۴۲] وحقیقت معلوم در آن منکشف می گردد به طوری که هیچ شکی در آن باقی نماند و امکان خطا و غلط در آن وجود نداشته باشد.^[۶۴۳] بر آن قطع حاصل شده و نفس بر آن آرام گردیده است.^[۶۴۴] عبارت است که همه چیز را از خدای سبب ساز بدانی و به وسائط توجه نکنی بلکه همه را مسخر امر و حکم خدا بدانی اگر انسان اینها را بداند و واقعیت برایش روشن شود ضمانت خدای تعالی در مورد روزی اطمینان پیدا می کندو طمعش از مال مردم قطع می شود…^[۶۴۵] عبارتست از شناختن های قطعی و مسلمی که از طریق هدایت خداوندی به اصول دین برای انسان دست می دهد.^[۶۴۶] مقابل ظن و شک است.همانگونه که علم مقابل جهل است وبه معنا وضوح وثبوت چیزی است.^[۶۴۷] برخلاف شک، «یقین‏» بیانگر حال قطع و جزم در تصدیق به قضیه است. یقین آن‏گاه تحقق‏مى‏یابد که مدرک نسبت‏به ایجاب یا سلب قضیه، از حال تردید و دو دلى و از حال وهم و شک وگمان خارج شده و به قطع و جزم رسیده باشد. یقین داراى اقسامى است، و یقینى که در تقابل با«شک منطقى‏» قرار دارد، همان «یقین منطقى‏» است که از ساحت آن منطقا شک پیراسته است.^[۶۴۸]
قضیه ای را یقینی می گوییم که فاقد شک و معقول باشد و یا لااقل به میزان دیگر قضایا، معقول باشد.^[۶۴۹] عبارت است از جزم به ثبوت محمول برای موضوع و جزم به امتناع سلب محمول از موضوع و قابل زوال نبودن جزم اول و دوم .^[۶۵۰] اعتقادی است ثابت و مطابق با واقع که قابل زوال نیست و مایه آرامش انسان است.^[۶۵۱]
نوری است که از طرف حضرت آفریدگاردردل روشن می شود و به سبب آن حق و واقع بر انسان روشن شده بدان معتقد می شودبه قسمی که اگر مخالف حق صدها شبهه و وسوسه کند در او هیچ اثر نکند و او را متزلزل نسازد مانند کسی که از دور ببیند دود وجرقه آتش بلند است و یقین کند در آن خانه آتش است در این حال هیچ کس نمی تواند او را از این اعتقاد باز دارد.^[۶۵۲] به معنی دانستن چیزی است به طوری که احتمال خلاف آنرا ندهدو هیچ تردیدی درآن نداشته باشد.^[۶۵۳]باوری است که ذهن به همسویی آن با واقع جزم داردو هیچ گونه احتمال خلاف نیز نداده به امتناع نقیض آن باور نیز یقین دارد.ابن سینا یقین را چنین می شناساند و آن باوری را که نقیض آن ممکن باشدباورظنی وشبه یقین می داندو باوری مورد اطمینان که برای توجیه آن قرائن و شواهدکافی داریم و به همین دلیل آن را برگزیده، پذیرفته و باور کرده ایم . اما می دانیم که مابشریم و نه تنها به حقیقت ناب خطاناپذیر و بی نیاز از هرگونه اصلاح و تکمیل دست نمی یابیم بلکه همیشه در معرض خطا و فراموشی بوده همه کارهای ما مانند ادراکات و معارف ما پیوسته نیازمند تکمیل و اصلاح اند.^[۶۵۴]
واژه یقین با مشتقات آن جمعاً ۲۷ مورد ذکر شده است .
دراین که یقین چه نقشی در جلوگیری از ظن و گمان و عدم خطا داردمی توان موارد زیادی بدان اشاره کرد .اما آن چه که مهم است به شرح زیر می باشد:
۱- ۴- پ )یقین ، سبب رسیدن به کمال
درقرآن کریم چنین آمده است:«وَ کَذلِکَ نُرِی إِبْراهِیمَ مَلَکُوتَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ لِیَکُونَ مِنَ الْمُوقِنِینَ ^[۶۵۵] ؛ اینچنین ملکوت آسمانها و زمین را به ابراهیم نشان دادیم، تا اهل یقین گردد».
شک نیست که ابراهیم^{( علیه السلام )}یقین استدلالى و فطرى به یگانگى خدا داشت اما با مطالعه در اسرار آفرینش این یقین به سر حد کمال رسید، همانطور که ایمان به معاد و رستاخیز داشت ولى با مشاهده مرغان سر بریده‏اى که زنده شدند، ایمان او به مرحله” عین الیقین” رسید.^[۶۵۶]
آرزوی هر انسان مومنی رسیدن به سرحد کمال است و سعی دارد به آن نقطه برسد. وقتی رسید دیگر گرفتار خطا نمی شود. چون هر چه می بیند فقط و فقط خدایش را می بیند.
۲- ۴- پ ) یقین ، سبب بصیرت و بینش انسان
درآیه ۷ سوره تکاثرآمده است:« ثُمَّ لَتَرَوُنَّها عَیْنَ الْیَقِینِ ؛ آن وقت به عین الیقینش مشاهده خواهید کرد.»
مراداز"عین الیقین” خود یقین است، و معنایش این است که جحیم را با یقین محض مى‏بینند، و مراد از"علم یقین” در آیه قبل مشاهده دوزخ با چشم بصیرت و در دنیا است، و به عین الیقین دیدن آن در قیامت با چشم ظاهر است، دلیلش آیه بعدى است که سخن از سؤال و بازخواست در قیامت دارد، مى‏فرماید:" ثُمَّ لَتُسْئَلُنَّ یَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِیمِ“. ^[۶۵۷]
درجای­دیگر چنین آمده است:«قالَ رَبُّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَما بَیْنَهُمَا إِنْ کُنْتُمْ مُوقِنِینَ‏^[۶۵۸]؛گفت پروردگار آسمانها و زمین و آنچه میان آن دو است، اگر اهل یقینید».
پاسخ موسى^{(علیه السلام)} از سؤال اوست که پرسید:” رب العالمین چیست؟” این است که: رب العالمین همان رب آسمانها و زمین و آنچه بین آن دو است مى‏باشد که تدبیر موجود در آنها به خاطر اینکه تدبیرى است متصل و واحد و مربوط به هم، دلالت مى‏کند بر اینکه مدبر و ربش نیز واحد است و این همان عقیده‏اى است که اهل یقین وآنهایى که غیر اعتقادات یقینى و حاصل از برهان و و جدان را نمى‏پذیرند بدان معتقدند.
و به تعبیر دیگر، مراد من از” عالمین"، آسمانها و زمین و موجودات بین آن دو است، که با تدبیر واحدى که در آنها است دلالت مى‏کنند بر اینکه رب و مدبرى واحد دارند و مراد از” رب العالمین"، همان رب واحدى است که تدبیر واحد عالم بر او دلالت دارد و این دلالت یقینى است، که وجدان اهل یقین آن را درک مى‏کند،اهل یقینى که جز با برهان و و جدان سر و کارى ندارند.^[۶۵۹]
بخش سوم: اعتماد به شک و چگونگی خطا به سبب آن
الف- چیستی شک
یکى­دیگراز روش های نادرست که انسان آن را برمی­گزیندومسبب خطای وی می شود ،اعتمادبه شک است.
شک لغتاً یعنی چسبیدن ، به گمان افتادن (ریبه ، ارتیاب) دو دل بودن و اضطراب خاطر داشتن.^[۶۶۰] گمان. توقف. طبرسى آنرا وقوف … معنى کرده و فرماید: مثل آنکه در خانه بودن زید شک کند نزد او به هیچ یک از بودن و نبودن مزیتى نیست؛از این رو توقف می کند.^[۶۶۱] و احتمال دارد به معنى تهمت و سوء ظنّ باشد یعنى: شک تهمت آور.^[۶۶۲] شک دلالت می کند بر تداخل و آن خلاف یقین است. ^[۶۶۳]
بزرگان اهل لغت گفته اند: شک خلاف یقین است و آن تردید بین دو چیز است، چه هر دو طرف مساوى باشند یا یکى بر دیگرى رجحان داشته باشد. ^[۶۶۴]
اما شک دراصطلاح آن است: که شخص به هیچ یک از دو طرف قضیه یقین نکند و ترجیح هم ندهد بلکه بود و نبود در نظر وى مساوى باشد برخلاف ظنّ که یکى از دو طرف را ترجیح می دهد.^[۶۶۵]
نقطه مقابل «یقین»; یعنى هرگونه فهمى که به نقطه قطعیتِ منطقى و معرفت شناختى نرسد، در زمره معرفت هاى شک آلود است.^[۶۶۶] نوسان فکر بین علم و جهل یا بین قبول ورد و منطقاً سرگردانی بین دو نقیض و گفته اند شک تصور دو جنبه یک چیز که طرفین آن در ذهن شاک برابرباشد.یا توقف و بلا تکلیفی فکر بین دو چیزیا دو امر بدون گرایش خاطر ( دل، قوای دراکه ) به سویی و دگر جانبی برجانب دیگر ترجیح داده شود.^[۶۶۷] اعتدال (تساوى) دو نقیض نزد انسان است که گاهى هر دو طرف نقیض متّکى بر اماره هستند و گاهى عدم وجود اماره بر هر یک از طرفین موجب شک مى شود.^[۶۶۸] شکاف در چیزى است و از آن جهت که رأى و نظرى ثابت، که بشود بر آن اعتماد کرد و پایدار مانددر آن استقرار ندارد.^[۶۶۹]
عبارت است از عاجز بودن نفس از تحصیل مطالب حق و باطل نمودن مطالب ناحق وعلامت آن ظاهر است و غالب آن است که منشا این تعارض ادله است. ^[۶۷۰]
شک یعنی داوری های خام ذهن خود را به دیده نقد نگریستن.^[۶۷۱] باز اندیشی و دگرگونه اندیشی و اگر ذهن و قوای دراکه انسانی فاقد این قدرت بود ، عقل و علم و حتی ایمان پیشرفت نداشت . فقط مانند اغلب جانوران یک مشت غریزه؛ یعنی « آگاهی » ناخود آگاهانه سرشتی در جهت یکسان انجام دادن کاری بودو هرچه را می دید و می شنیدراست ردست می انگاشت و از رکن مهمی که قوای تحلیلی ذهن او را تشکیل می دهد اما از تنگنای کلام ناگزیریم. ^[۶۷۲]
شک‏و مترادفها و معادلهاى آن در هر زبانى، بیانگر اضطراب در فهم و شناخت واقعیت‏است. وقتى واقعیتى از وقایع را مورد مطالعه قرار دهیم و نتوانیم درباره آن به نتیجه قطعى‏برسیم، و در باب آن به سردرگمى و تردید دچار شویم، در اینجاست که به شک افتاده‏ایم. ^[۶۷۳]
برخی شک را با ظن یکی دانسته اندورابطه ای بین این دو واژه قایل شدند آیا رابطه ای هست ؟ با این اوصاف پس چه فرقی بین آنهاست؟
رابطه بین شک و ظنّ از نوع عام و خاص مطلق است. شک، عام و ظنّ، خاص است. شک مساوى با عدم قطعیت است. پس هر معرفتِ غیر قطعى با شک آمیخته است، اما ظنّ، تنها به مواردى اطلاق مى شود که معرفت غیرقطعى به اَماره متّکى باشد. پس هر ظنّى را مى توان «شک» نامید؛ اما هر شکى از نوع ظن نیست. موارد کاربرد قرآن کریم نیز این رابطه را تأیید مى کنند; چنان که مى بینیم قرآن کریم اعتقاد به کشته شدن حضرت مسیح^{(علیه السلام)} را اعتقادى ظنّى و شک آلود معرفى کرده، یعنى در مورد آن، هم از لفظ «شک» و هم از واژه «ظن» استفاده نموده است.
قرآن کریم در این باره مى فرماید:
وَ قَوْلِهِمْ اِنَّا قَتَلْنَا المَسیحَ عیسَى بنَ مَریَم رَسُولُ اللّهِ وَ ما قَتَلُوهُ وَ مَا صَلَبُوهُ وَ لَکِنْ شُبِّه لَهُم وَ اِنَّ الَّذین اخْتَلَفوا فیه لَفِى شَکٍّ مِنهُ ما لهُم بِهِ مِنْ عِلْم اِلاَّ اتِّبَاعَ الظَّنِّ وَ مَا قَتَلُوهُ یَقینَا ^[۶۷۴]; و گفته ایشان که ما مسیح، عیسى بن مریم، پیامبر خدا را کشتیم، و حال آن که آنان او را نکشتند و مصلوبش نکردند، اما امر بر آنان مشتبه شد و کسانى که درباره او اختلاف کردند، قطعاً در مورد آن دچار شک شده اند و هیچ علمى بدان ندارند، جز آن که از گمان پیروى مى کنند و یقیناً او را نکشتند.
بنابراین،باید بگوییم که فصلِ مقوّمِ «ظنّ»، اماره است،درحالى که«شک»به هرنوع تردیدى اطلاق مى شود.اگر در مقام عمل، به دلایلى برخى از ظنون حجیّت مى یابند، این امر شامل معرفت هاى شک آلودى که متّکى بر هیچ اماره اى نیستند، نمى شود. از آیه۲۸ سوره نجم: «اِنّ الظَّنَّ لا یُغْنِى مِنَ الحَقّ شیئاً» نیز فهمیده مى شود که به دلالتِ اولویت «شکى که متّکى بر هیچ اماره اى نیست» در معرفت دینى هیچ جایگاهى ندارد.^[۶۷۵] تردید بین طرفین که اگر تساوی در آن دو باشد ، شک و اگریکی راجح باشد، ظن و آن مرجوح را وهم گویند.^[۶۷۶]
واژه شک در قرآن ۱۵ بارآمده است.که به اختصار به برخی ازآیاتی که مربوط به بحث ما است اشاره خواهیم کرد.
البته غیر ازواژه «شک» واژه دیگری نیزدر قرآن بدین مضمون آمده است. ازجمله «ریب»: «ذلِکَ الْکِتابُ لا رَیْبَ فِیهِ هُدىً لِلْمُتَّقِین‏^[۶۷۷] ؛ این کتاب بدون هیچ شک و ابهامى روشنگر راه تقوى پیشگان است‏».
یا آیه :«رَبَّنا إِنَّکَ جامِعُ النَّاسِ لِیَوْمٍ لا رَیْبَ فِیهِ إِنَّ اللَّهَ لا یُخْلِفُ الْمِیعادَ ^[۶۷۸]؛ پروردگارا تو مردم را در روزى که در آن شکى نیست گردهم مى‏آورى همانا خداوند از وعده تخلف نمى‏کند».
«ریب»درلغت به معنى شک و ظن^[۶۷۹]، پندار ناپایدار داشتن^[۶۸۰]،قلق و اضطراب،^[۶۸۱] تهمت،حاجت^[۶۸۲]،خوف^[۶۸۳] بکار رفته است.
اما در اصطلاح ،ریب این است که تو در باره کارى یا موضعى چیزى راى بپندارى سپس حقیقت آن روشن شود.ودرقرآن به این مضمون آمده است : «رَیْبَ الْمَنُونِ»^[۶۸۴] یعنى مرگ و مردن نه از این جهت که در بودنش و وجودش تردید هست، ریب- نامیده است، بلکه از این جهت که زمان مرگ و رسیدن مرگ مورد توهّم و شکّ است و آن را- ریب نامیده پس انسان پیوسته در باره زمان رسیدن مرگ در دو دلى و شک است نه از جهت وجود مرگ .^[۶۸۵]
دراین مقوله جای این سوال مطرح است که چه فرقی بین شک و ریب است؟
ریب بمعنى شک است و بعضى بدترین شکّ گفته‏اند.^[۶۸۶]شک تردید ذهن است بین دو امربرحد یکسان ، اما ریب ، شکی است با تهمت. ^[۶۸۷]
قبل از این که وارد بحث اصلی خودمان شویم که چگونه شک عامل خطا می باشد می بایست به نکته ای اشاره کنیم که آیا اصل شک، خطا پذیر است ؟ آیا هرشکی ما را به خطا می اندازد؟
در این راستا اندیشمندان و محققین برای شک تقسیماتی قائل شدندکه با ذکراین اقسام می توان به این سوالات پاسخ می دهد.
۱) شک منطقى: این نوع شک، تردیدى است که بر شالوده منطق و عقل استوار است، یعنى‏شکى است که مبتنى بر تامل و دقت در باب یک مسئله و قضیه است، نه صرفا براساس اضطراب‏فکرى ناشى از خیال‏پردازى قوه خیال یا سرپیچى و تمرد قوه واهمه از پذیرش فرمان عقل. پس‏«شک منطقى‏» عبارت است از شک ریشه‏دار و شالوده‏مند

دو معیار پایه اندازه ­گیری برای ارزیابی و انتخاب خوشه­های بهینه عبارتند از:

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

• • تراکم^[۱۸] : داده ­های متعلق به یک خوشه بایستی تا حد ممکن به یکدیگر نزدیک باشند. معیار رایج برای تعیین میزان تراکم داده ­ها واریانس داده ­ها است.

• • جدایی ^[۱۹]: خوشه ­ها خود بایستی به اندازه کافی از هم جدا باشند. سه راه برای سنجش میزان جدایی خوشه ها مورد استفاده قرار می گیرد:

• • فاصله بین نزدیک­ترین داده ­ها از دو خوشه

• • فاصله بین دورترین داده ­ها از دو خوشه

• • فاصله بین مراکز خوشه ­ها

هم­چنین، روش­های ارزیابی خوشه­های حاصل از خوشه­بندی را به سه دسته تقسیم می کنند: شاخص­ های خارجی، شاخص­ های داخلی و شاخص­ های نسبی.
شاخص­ های خارجی: شاخص­ های خارجی مبتنی بر بعضی ساختارهای از پیش تعیین شده اند که بازیاب اطلاعات قبلی درمورد داده ها بوده و به عنوان استانداردی برای اعتبار راه­ حل­های خوشه­بندی استفاده می­شوند.
شاخص­ های داخلی: تست داخلی به اطلاعات خارجی(دانش پیشین) وابستگی ندارد. آن­ها مستقیماً ساختار خوشه­بندی را از روی داده ­های اصلی، آزمایش می­نمایند. از روش­های ساده و معروف در این زمینه T-test می­باشد.
شاخص­ های نسبی: معیارهای نسبی بر تفاوت­ ساختـــارهای خوشه­بندی تأکید می­نماید، به­ طوری که به عنوان مرجعی می ­تواند شایستگی خوشه ­ها را آشکار نماید.
Cluster
Pattern
Feature selection
Interpattern similarity
Grouping
شکل۲-۲ مراحل خوشه بندی
۲-۲-۵- انواع روش­های خوشه­بندی
روش­های کلاسترینگ به انواع مختلف و در طبقه بندی­های مختلف معرفی می­شوند. این روش­ها را می توان از چندین جنبه تقسیم ­بندی کرد[۲۰]:

1. 1. خوشه­بندی انحصاری^[۲۰] و خوشه­بندی با همپوشی^[۲۱]

در روش انحصاری پس از خوشه­بندی، هر داده دقیقاً به یک خوشه تعلق می گیرد مانند روش خوشه بندی k-means . ولی در خوشه­بندی با روش همپوشی پس از خوشه­بندی، به هر داده یک درجه­ تعلق به ازاء هر خوشه نسبت داده می­ شود یعنی یک داده می ­تواند با نسبت­های متفاوتی به چندین خوشه تعلق داشته باشد. نمونه ­ای از این روش، خوشه­بندی فازی است.

1. 1. خوشه­بندی سلسله مراتبی^[۲۲] و خوشه­بندی مسطح^[۲۳]

در روش سلسله مراتبی، به خوشه­های نهایی بر اساس میزان عمومیت آن­ها، ساختاری سلسله مراتبی نسبت داده می­ شود مانند روش اتصال منفرد. در روش مسطح تمام خوشه­های نهایی دارای یک میزان عمومیت هستند مانند k-means.
با توجه به اینکه روش­های خوشه­بندی سلسله مراتبی اطلاعات بیشتر و دقیق تری تولید می­ کنند برای تحلیل داده ­های با جزئیات پیشنهاد می­شوند، ولی از آن جایی که پیچیدگی محاسباتی بالایی دارند، برای مجموعه داده ­های بزرگ روش خوشه­بندی مسطح پیشنهاد می­ شود.
۲-۲-۶- خوشه­بندی سلسله مراتبی
همان­گونه که بیان شد، در روش خوشه­بندی سلسله مراتبی به خوشه­های نهایی بر اساس میزان عمومیت آن­ها، ساختاری سلسله مراتبی، معمولاً به صورت درختی نسبت داده می­ شود. به این درخت سلسله مراتبی دندوگرام^[۲۴] می­گویند. گره ریشه­ نمودار درختی، تمام مجموعه داده را نشان می­دهد و هرگره برگ، به عنوان یک نقطه داده در نظرگرفته می­ شود. بنابراین، گره­های میانی حوزه­ اشیایی که به هم  نزدیک هستند؛ را توصیف می کنند و ارتفاع نمودار درختی معمولاً فاصله­ی بین یک نقطه داده و یک خوشه را بیان می­ کند. نتایج نهایی خوشه بندی می ­تواند با برش نمودار درختی در سطوح مختلف به دست آید. این نمودار توصیفات آموزنده­ای از ساختار خوشه بندی داده را فراهم می­ کند، مخصوصاً وقتی ارتباطات سلسله مراتبی حقیقی در داده ­ها وجود داشته باشد. این روش خوشه­بندی بر اساس ساختار سلسله مراتبی تولیدی توسط آن­ها به دو دسته تقسیم می شود[۲۱]: بالا به پایین یا تقسیم شونده^[۲۵] و پایین به بالا یا متراکم شونده^[۲۶].
۲-۲-۶-۱- خوشه بندی سلسله مراتبی تقسیم شونده
در این روش ابتدا تمام داده ­ها به عنوان یک خوشه در نظر گرفته می شوند و سپس طی یک فرایند تکراری، داده­هایی که شباهت کمتری به هم دارند به خوشه­های مجزایی شکسته می­شوند. این روال تا رسیدن به خوشه­هایی که دارای یک عضو هستند؛ ادامه پیدا می­ کند.
۲-۲-۶-۲- خوشه بندی سلسله مراتبی متراکم شونده
ابتدا هر داده به عنوان خوشه­ای مجزا در نظر گرفته می شود و در طی یک فرایند تکراری در هر مرحله خوشه­هایی که شباهت بیشتری با هم دارند با یکدیگر ترکیب شده تا در نهایت یک یا تعداد مشخصی خوشه حاصل شود. از انواع الگوریتم­های خوشه­بندی سلسله مراتبی متراکم شونده می توان اتصال منفرد، اتصال کامل و اتصال میانگین را نام برد. تفاوت اصلی بین این روش­ها به نحوه­ محاسبه­ی شباهت بین خوشه ها مربوط می شود.
شکل۲‑ ۳ محاسبه فاصله در اتصال منفرد، اتصال میانگین و اتصال کامل
Agglomerative
Divisive
شکل ۲-۴ تفاوت بین روش متراکم شوتده و تقسیم کننده

• • اتصال منفرد

به این روش خوشه‌بندی، تکنیک نزدیک­ترین همسایه^[۲۷] نیز گفته می‌شود. این الگوریتم برای داده­هائی که خواص مشترکی ندارند^[۲۸] (پراکندگی خوب، زنجیره­ای مانند و یا هم مرکز ) بسیار خوب عمل می­ کند. این در حالی است که الگوریتم پارتیشنی چون K-means بر روی مجموعه داده­هائی که همسانگرد^[۲۹] هستند، کارا می­باشد. در اتصال منفرد، فاصله‌­ی بین دو خوشه برابر با کمترین فاصله بین جفت اشیایی است که هر کدام متعلق به یکی از دو خوشه است (شکل ۲-۳، قسمت الف). به بیان دیگر،  و  دو خوشه هستند و  فاصله‌­ی بین دو عضو  و  است. به­ کارگیری الگوریتم اتصال منفرد هنگامی مفید است که خوشه‌ها دارای اشیای نزدیک به هم باشند؛ به­عبارت دیگر، خوشه پیوسته باشد.