بانک ها اغلب با ریسک هایی از جمله ریسک بازار، اعتباری، عملیاتی و نقدینگی و .. مواجه هستند.. از سوی دیگر برای جلوگیری از ورشکستگی و ضرر و زیان بانک لازم است که ‌در مورد مدیریت ریسک های بانکی تصمیماتی اتخاذ شود که هر یک از تصمیمات در جهت مدیریت ریسک می‌تواند دارای تأثیری مثبت بانکی بر روی کارایی یک بانک باشد. (پناهیان و ابیاک ،۱۳۹۲،ش ۱۷)

‌به این منظور لازم است هر یک از بانک ها از کارایی شعب خود اطلاع داشته باشند. علل کارایی و ناکارایی شعب خود را بررسی کنند و با برنامه ریزی های مناسب به اصلاح و هدایت واحدهای ناکارا بپردازند. بدیهی است که با کاراتر شدن شعب ناکارا ، ضمن رسیدن ‌به این اهداف با کاهش بهای خدمات ارائه شده و جلوگیری از اتلاف منابع کمیاب می توان انتظار داشت که منافع ملی بیشتر تأمین شود و در سطح کلی یک بانک، زیان‌های ناشی از عدم کارایی هم به حداقل ممکن برسد و در مجموع سیستم بانکی کشور کاراتر شود. (حقیقت و نصیری ،۱۳۸۲)

با توجه به اهمیت این موضوع ‌در بانک لازم دانستیم که مدیریت ریسک و کارایی را در شعب بانک سپه استان گیلان بسنجیم و از تکنیک تحلیل پوششی داده ها ‌به این منظور بهره جستیم.

• 1. قلمرو تحقیق

۱-۳-۱-قلمرو مکانی تحقیق

جامعه آماری مورد مطالعه شعب بانک سپه استان گیلان شامل ۳۰ شعبه بانک سپه استان گیلان که در سال ۹۳ مشغول فعالیت بوده و اطلاعات لازم ‌در مورد ارزیابی عملکرد آن ها از تراز داخلی شعب و اطلاعات موجود در دوایر مدیریت شعب بانک سپه استان گیلان استفاده شده است.

۱-۳-۲-قلمرو زمانی تحقیق

با توجه به متغیرهای تحقیق اطلاعات مورد نیاز شعب بانک سپه استان گیلان مربوط به نیمه اول سال ۹۳ بوده که این اطلاعات در نیمه دوم سال ۹۳ جمع‌ آوری گردید.

۱-۳-۳-قلمرو موضوعی تحقیق

قلمرو موضوعی این تحقیق ارزیابی کارایی شعب بانک سپه استان گیلان با استفاده ‌از تکنیک تحلیل پوششی داده ها با وجود ریسک اعتباری در مراحل اجرای خدمات ارائه شده توسط شعب بانک می‌باشد.

• 1. اهداف تحقیق

۱-۴-۱- هدف اصلی:

تعیین میزان کارایی شعب بانک سپه استان گیلان با وجود ریسک اعتباری در فعالیت شعب

۱-۴-۲- اهداف جزئی:

۱-بررسی اثرریسک اعتباری بر کارایی شعب

۲-شناسایی علل کارآمدی شعب کارا با وجود ریسک

۳-شناسایی علل ناکارآمدی شعب ناکارا با وجود ریسک

۴-ارائه پیشنهادات جهت مدیریت وکنترل ریسک در رابطه با تسهیلات اعطایی و راه های بهبود عملکرد شعب

۱-۴-۳- اهداف کاربردی:

جامعۀ آماری انتخاب شده در این تحقیق شعب بانک سپه در استان گیلان می‌باشد.اما تمامی بانک ها از نتایج و یافته های این تحقیق می‌توانند بهره مند گردند.

• 1. سوالات تحقیق

۱-۵-۱-پرسش اصلی:

کارایی شعب بانک سپه استان گیلان باوجود ریسک و استفاده از تکنیک تحلیل پوششی داده ها چگونه است؟

۱-۵-۲-پرسش های فرعی:

۱-شعب بانک سپه استان گیلان از لحاظ کارایی در چه سطحی هستند؟

۲- کارایی شعب بانک سپه با وجود ریسک نسبت به یکدیگر چگونه است؟

۳- سطح کارایی کدامین شعب بانک سپه بدون احتساب ریسک و با احتساب ریسک بالاتر می‌باشد؟

۴- سطح کارایی کدامین شعب بانک سپه بدون احتساب ریسک و با احتساب ریسک پایین تر است؟

• 1. چهارچوب نظری تحقیق

چارچوب نظری بنیانی است که تمامی پژوهش برآن استوار است و روابط میان متغیرها را روشن می‌کند.درهنگام تصمیم گیری ‌در مورد تعیین داده ها یا ستانده های D M U ها به یک دیدگاه مفهومی از آنچه که به عنوان یک داده یا ستانده برای یک D M U مطرح است نیازمندیم.همچنین باید این اطلاعات به طور واقعی ‌در مورد همه D M U ها موجود باشد.مشخص کردن متغیرهای داده و ستانده یکی از اقدامات مهم در استفاده از DEA می‌باشد.انتخاب داده ها و ستانده های صحیح نقش مهمی در تفسیر،استفاده و قبول نتایج حاصل از DEA برای مدیران و سایر استفاده کنندگان دارد..شعب بانک‌ها واحدهای خدماتی محسوب می‌شوند که با بهره گرفتن از نیروی کار،تجهیزات و فضای کاری و سپرده های خود به اعطاء انواع مختلفی از تسهیلات با قبول ریسک مترتب برآن می پردازندوایجاد درآمد، هزینه های عملیاتی،هزینه های پرسنلی ، هزینه های ساختمان ،هزینه های دارایی ثابت و… را موجب می شود.در مدل D EA شبکه ای می توان به بررسی عملکرد زیر بخش ها علاوه بر بهینه سازی خروجی نهایی و ورودی اولیه اشاره نمود. این پژوهش با توجه به مطالعات نوراو همکاران۱۳۹۰ وکنت ماتئوس۲۰۱۳ از مدل DEA شبکه ای جهت بررسی عملکرد زیر بخش ها علاوه بر بهینه سازی خروجی نهایی و ورودی اولیه استفاده شده است .هزینه عملیات و دارایی های ثابت ورودی مرحله ۱ و خروجی این مرحله شامل هزینه کارمندان که با میزان سودپرداختی به ‌عنوان ورودی مستقل وارد مرحله ۲ می‌شوند که خروجی این مرحله مطالبات بوده و به ‌عنوان ورودی مرحله۳ با ورودی مستقل ریسک به مرحله بعدی وارد می‌شوند و ستاده شبکه شامل سود دریافتی ، کارمزد اخذ شده، سپرده و تسهیلات می‌باشند. نکته حائز اهمیت این است که با توجه به اینکه در مدل در پی افزایش خروجی شبکه سیستم هستیم لذا مطالبات معوق به عنوان یک شاخص ورودی محسوب می گرددشکل(۱-۱)



سود دریافتی

هزینه عملیات

کارمزد اخذشده

دارایی ثابت

هزینه

کارمندان

مطالبات

سپرده

تسهیلات

سودپرداختی

مدل مفهومی پژوهش

(نورا و همکاران،۱۳۹۰)

• 1. شرح واژه ها و اصطلاحات به کار رفته در تحقیق

ریسک اعتباری: ریسک اعتباری را تغییر در ارزش به واسطه تغییر های غیرمنتظره در کیفیت اعتباری تعریف کرده‌اند (دافی^۱ ،۲۰۰۳)در تعریف دیگر، ریسک اعتباری به خطری تعبیر شده که بر اساس آن ، وام گیرنده به پرداخت اصل و فرع وام یا بدهی خود طبق شرایط مندرج در قرارداد قادر نباشد. به عبارت دیگر مطابق این ریسک، بازپرداخت ها یا با تأخیر انجام شده یا اصلاً وصول نمی شوند. این امر باعث پدید آمدن مشکل هایی در گردش وجوه نقد بانک می شود (موسوی وموسویان،۱۳۸۹) .اثر ریسک اعتباری از راه محاسبه هزینه جایگزینی جریان های نقدی در صورت وقوع نکول طرف مقابل اندازه گیری می شود (جورین^۲،۲۰۰۳).

در این زمینه عوامل داخلی نظیر ضعف مدیریت اعتباری ، کنترل های داخلی ، پیگیری و نظارت و یا عوامل خارجی نظیر رکود اقتصادی ، بحران و … مؤثر می‌باشند. با توجه به فعالیت های اصلی و عملیاتی نهاد های پولی و اعتباری به دلیل محوریت ، حجم عملیات و به ویژه حساسیت آن مهمترین ریسک به شمار می رود.

کارایی: بیانگر میزان بهره وری یک سازمان از منابع خود در عرصه تولید به بهترین عملکرد در مقطعی از زمان است (مهرگان، ۱۳۹۱)

باید اذعان داشت که ضریب تأثیر یک مجله تنها میانگین میزان استنادها به تمامی مقالات قابل استناد آن مجله (مقلات تحقیقی، یادداشت­های فنی و مقالات مروری) را محاسبه می­ کند از این­رو نمی­ توان ابزاری کامل برای سنجش کیفیت مجلات باشد (دانگ، ماندری،۱۳۸۶)، گارفیلد نیز درباره ضریب تأثیر در پنجاهمین سال تدوین و استفاده از آن بیان کرد “ضریب تأثیر ابزار کاملی برای سنجش کیفیت مقاله نیست، ولی در حال حاضر، مورد بهتری وجود ندارد و مهم­ترین ابزار است که هم اکنون در دست ماست.”

ضریب تأثیر به عنوان یک ابزار کنترل کتاب‌شناختی، قدرت توجیه محدودی دارد. به کارگیری و استفاده درست از ضریب تأثیر، مستلزم آگاهی از تمام نواقص و محدودیت­های آن است. ضریب تأثیر تنها به عنوان یک شاخص وابسته غیر مستقیم در سنجش کیفیت پژوهش کاربرد دارد و چنانچه کنارابزارهای سنجش مکمل به درستی استفاده شود و در تجزیه تحلیل داده ­ها ابعاد کیفی هم نادیده گرفته نشود، اطلاعات دقیق­تری حاصل خواهد شد(حیدری و همکاران، ۱۳۸۸)، ضریب تأثیر نمی­تواند کیفیت مقالات را تک­تک تعیین کند چرا که استنادهای صورت گرفته به مقالات یک مجله بین همۀ مقالات توزیع می شود(دانگ، ماندری،۱۳۸۷)، امابا این حال دسترس پذیری آسان به ضریب تأثیر و روزآمدی آن توسط مؤسسۀ اطلاعات علمی آن را به بهترین شاخص موجود برای سنجش کیفیت مجلات تبدیل کرده­ است.

همچنین آمن و مابه^[۲۲] معتقدند ضریب تأثیر می ­تواند تحت تأثیر تعداد مولفان هر مقاله قرار گیرد و آنان معتقدند که با افزایش تعداد مولفان ضریب تأثیر مقالات افزایش می­یابد.از آنجای که مقالات مروری بیشتر از مقالات پژوهشی استناد دریافت ‌می‌کنند و این امر باعث افزایش ضریب تأثیر مقالات مروری می­ شود( عطاپور، نوروزی چاکلی و حسن زاده، ۱۳۸۸).

۲-۱-۵٫ مفهوم نفوذ

واژه نفوذدر لغت به‌معنی کنش یا قدرتی است که یک نتیجه‌ای را بدون اعمال آشکار زور یا بدون اعمال مستقیم فرمان، تولید می‌کندو اصطلاحا عبارت از اعمالی است که مستقیم یا غیر مستقیم باعث تغییر در رفتار یا نظرات دیگران می‌شوند(سام دلیری، ۱۳۸۹: ۶۲).

نفوذ، شکلی از قدرت است؛ اما متمایز از کنترل، اجبار، زور و مداخله. نفوذ را می‌توان رابطه میان بازیگرانی دانست که به‌موجب آن، یک بازیگر یا بازیگران دیگر را وادار می‌کند تا به‌طریقی که خواست خود آن ها نیست، عمل کنند. پول، غذا، اطلاعات، دوستی، مقام و تهدید، از جمله وسایلی‌اند که فرد به کمک آن ها در رفتار دیگران نفوذ می‌کند. توانایی فرد از تغییر دادن رفتار دیگران بدون داشتن موقعیت رسمی و فراگرد اثرگذاری بر افکار، رفتار، یا عواطف شخص دیگر را نفوذ گویند(شایان­مهر،۱۳۷۹: ۶۲۰).

۲-۱-۶٫نفوذ اجتماعی و روانشناسی اجتماعی

روانشناسی اجتماعی به عنوان یک رشته علمی،که می­ کوشد به عنوان میانجی و پلی میان جامعه شناسی (جمع) و روانشناسی (فرد) عمل کند، توجه و تأکید فراوانی بر روی مفهوم نفوذ اجتماعی داشته است؛ به گونه ­ای که اساساً برخی موضوع روان­شناسی اجتماعی را مترداف با بررسی مفهوم نفوذ اجتماعی می­دانند و برخی دیگر تعریفی از نفوذ اجتماعی ارائه ‌می‌کنند که همان تعریف روان‌شناسی اجتماعی است. روانشناسی اجتماعی را به عنوان یک رشته علمی تعریف ‌می‌کنند که درصدد فهم و تبیین چگونگی تحت نفوذ بودن افکار، احساس­ها و رفتارهای افراد مختلف توسط حضور واقعی، تصور شده یا ضمنی دیگران است. اگر این تعریف از روان­شناسی اجتماعی را در برابر تعریفی که آنان از نفوذ اجتماعی و قلمرو موضوعی آن ارائه ‌می‌کنند قرار دهیم، در می­یابیم که از نظر آنان، روانشناسی اجتماعی رشته­ای علمی جز بررسی نفوذ اجتماعی نیست. آنان براین عقیده­اند که نفوذ اجتماعی تغییراتی است که در تفکرات، احساس­ها و رفتارهای افراد به وجود می ­آید و این تغییرات می ­تواند نتیجه­ حضورواقعی، تصوری و یا ضمنی آنان باشد. در می­یابیم که تعریف روان‌شناسی اجتماعی چیزی به جز بررسی نفوذ اجتماعی نمی­تواند باشد. نفوذ اجتماعی را « فرایند تأثیرگذاری بر دیگران» می­داند کیونن^[۲۳] معتقد است نفوذ اجتماعی زمانی ایجاد می­ شود که مردم رفتارهایشان را به وسیله­ فشار واقعی یا تصور شده از سوی دیگران تغییر دهند. در درون رشته روان­شناسی اجتماعی و از نظر نویسندگان این حوزه بر روی معنای مفهموم نفوذ اجتماعی اشتراک نظر وجود ندارد، تا جایی که یکی نفوذ را « توانایی» می­داند، دیگری « فرایند» و کسی دیگر « نتیجه»ی یک رابطه (سام دلیری،۱۳۸۹: ۱۴)

تعریف نفوذ اجتماعی در روان­شناسی اجتماعی:

تعاریفی که برای مفهوم نفوذ اجتماعی در این رشته آورده شده است را ‌می‌توان در یک تقسیم بندی کلی به دو دسته تقسیم کرد: در دسته­ اول، نویسندگان به تأثیر گروه بر افراد متمرکزند و دسته دوم بر تأثیر افراد بر یکدیگر. در دسته­ اول نویسندگان که بیشتر به گروه ­های کوچک نظر دارند، چرا که اساساً موضوع روانشناسی اجتماعی بررسی همین گروه­هاست، معتقدند: این نفوذ فشار گروه بر افراد برای هم­رنگ کردن آن­ها با انتظارات جمع است؛ پس این شکل نفوذ غیر عمدی است(کریمی،۱۳۷۵: ۱۰۳).

نفوذ گروه بر افراد

نفوذ اجتماعی را فرایندی می­دانند که از طریق آن افراد شناخت­ها، نگرش­ها و رفتارهای خود را در پاسخ ب زمینه ­های به لحاظ اجتماعی تفسیر شده اصلاح ‌می‌کنند، به عقیده­ی لیزا راشوت نفوذ اجتماعی تغییر در تفکرات، احساس­ها ،نگرش­ها یا رفتارهای یک فرد در نتیجه_­ی کنش متقابل با فرد یا گروه ‌می‌باشد. در این معنی قرار گرفتن فرد در یک گروه و برقراری ارتباط با دیگران، موجب می­ شود که وی تحت تأثیر ارزش­ها و هنجارهای آن گروه قرار گیرد( هارجی^[۲۴]،۱۳۷۷: ۲۸۷-۲۸۴).

شمواد۲۴۱۱۰۴تولید مواد اولیه و الیاف مصنوعی

۳شخارک۲۴۱۱۰۶پتروشیمی خارک۴شپاکسا۲۴۲۴۰۳پاکسان۵شپدیس۲۴۱۱۰۲پتروشیمی پردیس۶پاکشو۴۲۴۰۸گروه صنعتی پاکشو۷شکلر۲۴۱۱۱۰نیرو کلر۸شپترو۲۴۱۳۰۱پتروشیمی آبادان۹کرماشا۲۴۱۲۰۲صنایع پتروشیمی کرمانشاه۱۰شفن۲۴۱۱۱۱پتروشیمی فناوران۱۱شاراک۲۴۱۱۰۸پتروشیمی شازند۱۲شفارس۲۴۱۱۰۹صنایع شیمیایی فارس۱۳شگل۲۴۲۴۰۷گلتاش۱۴شیراز۲۴۱۲۰۱پتروشیمی شیراز۱۵شفارا۲۴۱۱۰۱پتروشیمی فارابی۱۶شاملا۲۴۱۱۰۲معدنی املاح ایران۱۷شسینا۲۴۱۱۰۵صنایع شیمیایی سینا۱۸شدوص۲۴۲۹۰۲دوده صنعتی پارس۱۹شلعاب۲۴۲۲۰۵لعابیران۲۰شپلی۲۴۳۰۰۳پلی اکریل۲۱شپمچا۲۴۲۲۰۲پارس پامچالردیفنماد شرکتکد صنعتنام کامل شرکت۲۲فارس۲۴۱۱۹۳صنایع پتروشیمی خلیج فارس۲۳شپارس۲۴۲۴۰۲بین المللی محصولات پارس۲۴وپترو۲۴۲۹۰۳سرمایه‌گذاری صنایع پتروشیمی۲۵پارسان۲۴۱۲۰۳گسترش نفت و گاز پارسیان۲۶تاپیکو۲۴۱۱۹۴سرمایه‌گذاری نفت، گاز و پتروشیمی تاًمین۲۷شیران۲۴۱۱۰۳سرمایه‌گذاری صنایع شیمیایی ایران

همان‌ طور که ذکر شد، برای یکسان شدن شرایط شرکت‌ها و همگن بودن اطلاعات از تعداد ۲۷ شرکت صنعت شیمیایی با اعمال محدودیت‌های ذکر شده در بالا، در این پژوهش به تعداد ۲۰ شرکت پرداخته می‌شود. به شرح زیر:

کربن ایران، تولید مواد اولیه و الیاف مصنوعی، پتروشیمی خارک، پاکسان، پتروشیمی پردیس، گروه صنعتی پاکشو، نیرو کلر، پتروشیمی آبادان، صنایع پتروشیمی کرمانشاه، پتروشیمی فناوران، پتروشیمی شازند، صنایع شیمیایی فارس، گلتاش، پتروشیمی شیراز، پتروشیمی فارابی، معدنی املاح ایران، صنایع شیمیایی سینا، دوده صنعتی پارس، لعابیران و پلی اکریل.

۳-۴- روش جمع‌ آوری اطلاعات

روش جمع‌ آوری اطلاعات و نحوه استخراج داده ها از منابع مختلف، گام مهمی در جهت انجام پژوهش و پاسخ دادن به سوالات مورد نظر می‌باشد. در این مطالعه مبانی تئوریک و ادبیات پژوهش بر‌اساس مطالعات کتابخانه‌ای و استفاده از کتب و مقالات علمی مرتبط با موضوع فعالیت های شرکت‌های بورسی و جهت جمع‌ آوری اطلاعات آماری، از مستندات منتشره شرکت‌ها در وب سایت رسمی بورس اوراق بهادار تهران و اطلاعات سایت www.codal.ir^[86]، بهره برده شده است.

۳-۵- متغیرهای پژوهش

در این بخش ابتدا به تعریفی دقیق از متغیر‌های مورد استفاده در این پژوهش پرداخته، سپس نحوه محاسبه متغیر‌ها و روش تصمیم‌گیری بر اساس تسلط تصادفی را ارائه می‌دهیم.

۳-۵-۱- متوسط مجذور انحرافات(واریانس)

با توجه به نمونه مورد پژوهش این مقوله به منظور نادیده گرفتن علامت بازدهی‌ها استفاده گردید تا با انجام مجذور آن‌ ها تاثیر منفی آن از بین برود. متوسط مجذور انحرافات در مباحث آماری از خانواده گشتاور محسوب می‌شود.

= (۳-۱)

در این معادله، بیانگر واریانس، بیانگر بازده شرکت های صنایع خودرویی و شیمیایی در هفته t و بیانگر میانگین بازدهی شرکت‌ها در دوره یکساله که شامل ۵۲ هفته می‌باشد.

۳-۵-۲- انحراف معیار

برای جلوگیری از صفر شدن حاصل جمع انحرافات مشاهدات از میانگین، از مجذور انحرافات استفاده می‌شود. در عین حال برای مقایسه مشاهدات با مشخصه پراکندگی، باید هر دو کمیت، بعد مشابه داشته باشند. به‌همین علت مجذور واریانس مجدداً حساب می‌شود و شاخص انحراف معیار را می‌سازد.

=(۳-۲)

۳-۵-۳- نیم واریانس

(۳-۳)

(۳-۴)

که SV_M نیم واریانس زیر میانگین بازده شرکت‌های بورسی و نیم واریانس زیر نرخ بازده هدف می‌باشد. تعداد شرکت‌ها، نرخ بازدهی هدف و امید ریاضی نرخ بازدهی است(تهرانی و سیری، ۱۳۸۸).

مطابق معیار نیمه واریانس زیر نرخ میانگین (s.Vm) که مارکوئیتز ارائه کرد، در این پژوهش نیمه واریانس و نیز انحراف معیار زیر نرخ میانگین بازدهی (نامطلوب) و بالای نرخ میانگین بازدهی (مطلوب) محاسبه و استفاده می‌شود. باید ذکر کنیم که نوسانات زیر نرخ میانگین در این پژوهش بررسی می‌شوند و نوسانات نسبت به نرخ هدف بررسی نمی‌شوند، چون به نظر می‌رسد، نوسانات نسبت به نرخ هدف مختص هر سرمایه‌گذار است و نمی‌تواند برای کل بازار استفاده شود، دلیل بعدی این است که محاسبه و تخمین نرخ هدف برای سرمایه‌گذاران می‌تواند بسیار چالش برانگیز و حتی غیر‌ممکن باشد.

مهترین روش محاسبه ریسک در بین روش‌های فوق، روش محاسبه ریسک نامطلوب می‌باشد.

۳-۵-۴- انحراف معیار نامطلوب

در این پژوهش از نرخ بازده بدون ریسک( به عنوان نرخ بازده هدف)، جهت محاسبه انحراف معیار نا‌مطلوب استفاده شده است.

(۳-۵)

۳-۵-۵- بازده

قابل ذکر است در علم مالی محاسبه ریسک عمدتاًً مربوط به بازدهی ناشی از دارایی‌های مالی است(راعی، ۱۳۹۱). سرمایه‌گذاری با هدف اولیه کسب بازده صورت می‌گیرد. بازده در فرایند سرمایه‌گذاری نیروی محرکی است که ایجاد انگیزه می‌کند و پاداشی برای سرمایه‌گذاران است. اولین گام در ارزیابی پرتفوی محاسبه نرخ بازده به دست آمده در طول دوره نگهداری است.

بازده دوره نگهداری^[۸۷] عبارت است از مجموع جریانات نقدی در سرمایه‌گذاری مورد نظر، به گونه ای که شامل درآمد حاصل از بهره یا سود تقسیم شده و همچنین سود سرمایه یا زیان سرمایه‌ای ناشی از فروش اوراق بهادار مورد نظر(سهام) باشد. در صورتی که t (t=1,2… N) دوره برای سرمایه‌گذاری در نظر بگیریم، بازده مالی ناشی از سرمایه‌گذاری در دوره t عبارت است از (کوئری و همکاران^[۸۸]، ۲۰۰۵: ۳۹۳):

(۳-۶)

که اجزا آن عبارتند از:

R_t: بازده دوره t

P_t : قیمت سهام در پایان دوره نگهداری

P_t-1: قیمت سهام در ابتدای دوره نگهداری

D_t : سود نقدی پرداختی طی دوره نگهداری.

۳-۵-۶- بازده بدون ریسک

بازده بدون ریسک بازدهی است که سرمایه‌گذاران بدون تحمل ریسک انتظار کسب آن را دارند. در ایران از نرخ بازده اوراق مشارکت صادر شده توسط بانک مرکزی به عنوان بازده بدون ریسک استفاده می‌شود که طی دوره مورد بررسی در این پژوهش این نرخ با نرخ سود سپرده‌های بانکی برابری می‌کند و با توجه به بخشنامه‌ها و اطلاعات موجود در وب سایت رسمی بانک مرکزی ۲۲ درصد می‌باشد.

در این پژوهش برای محاسبه نرخ بدون ریسک هفتگی، نرخ اوراق مشارکت در سال ۱۳۹۳ به صورت هفتگی مورد محاسبه قرار گرفت که ارزش عددی آن با دقت هفت رقم اعشار۰۰۴۲۳۰۷/۰تعین و برای تحلیل های بعدی استفاده شده است.

۳-۶- مفاهیم آماری تسلط تصادفی مرتبه اول

در این قسمت مفاهیم آماری تسلط تصادفی مرتبه اول شامل قوانین تصمیم‌گیری تسلط تصادفی مرتبه اول، شرح نموداری تسلط تصادفی مرتبه اول و شرح مفهومی تسلط تصادفی مرتبه اول ارائه شده است.

۳-۶-۱- تابع احتمال^[۸۹]، تابع چگالی^[۹۰] و تابع توزیع تجمعی^[۹۱]

‌بر اساس این نظریه افراد طبیعتاً، خواستار برابری هستند زمانی که احساس نابرابری مثبت می‌کنند، می کوشند تا از طریقی به برابر برسند. البته کسانی که احساس نابرابری منفی می‌کنند، مثلاً تصور می‌کنند که نسبت به دیگران زیادتر کار کرده‌اند ولی به آن ها کمتر پرداخت شده است. می کوشند تا از طریق، کاهش کیفیت تولید یا کم کاری به برابری مورد نظر خود دست یابند. نظریه برابری مسئله انگیزش را جدا از مسئله نیازها مطرح می‌سازد. و می کوشد تا بینشی تازه از فرایند انگیزش به دست دهد ( الوانی، ۱۳۸۵).

تئوری ای- آر جی^[۲۲]

یکی از استادان دانشگاه “یل” روی نظریه مازلو مطالعه کرد، نام این استاد “کلینتن آدرفر” بود. او نیازهای اصلی را به سه دسته تقسیم کرد. نیاز هستی یا وجود، نیاز داشتن ارتباط، نیاز رشد. او بر خلاف مازلو معتقد بود امکان دارد که افراد به صوت همزمان در پی تامین هر سه نیاز براید در این نظریه آمده که اگر نیازهای رده بالاتر افراد ارضاء نشود. میل و رغبت بیشتری پیدا می‌کند تا نیازهای رده پائین‌تر را ارضاء نماید (نبوی، ۱۳۸۳).

نظریه مک کله لند^[۲۳]

این دانشمند با شناسایی سه گونه از نیازهای اساسی انگیزاننده آن ها را به شرح ذیل بیان می‌کند.

• • نیاز به توفیق یا موفقیت: افرادی که شدیداًً در صدد کسب موفقیت هستند، موقعیت‌هایی را که جای ریسک‌های نه چندان بزرگ است. ترجیح می‌دهند تا بتوانند سهم تلاش خود را از آن مشاهده کنند. این گونه افراد هم چنین علاقه دارند ‌در مورد عملکردشان بازخوردی سریع و ملموس به دست آوردند. آن ها از طریق نیاز به انجام کارهای مبارزه جویانه برانگیخته می‌شوند

• • نیاز به کسب قدرت: یعنی کسب توانایی جهت اعمال نفوذ بر دیگران و کنترل آن ها می‌باشد. این نیاز سبب می شود که افراد مسئولیت‌های دیگران را بر عهده گرفته و به آن ها اعمال نفوذ نمایند آن ها در شرایطی رقابتی به انجام کار می پردازند. و همواره در پی کسب شهرت، اعتبار و تشخیص هستند و بیش از آن که به عملکرد مؤثر خود توجه کنند، به اعمال نفوذ بر دیگران علاقه مند هستند. در مقایسه با نظریه مازلو، معتقد است که نیاز به قدرت در جرگه نیاز به احترام و خودشکوفایی قرار دارد ( سید جوادین، ۱۳۸۳).

• نیاز به وابستگی یا تعلق: یعنی افراد نیاز به همجواری با همنوع نیز دارند. در این باره تحقیقات زیادی انجام نگرفته ولی محققان، تفاوت‌های متعددی را بین کسانی که دارای نیاز به تعلق هستند و کسانی که فاقد این نیاز می‌باشند، تشخیص داده‌اند. کسانی که دارای نیاز به تعلق هستند، خواهان گرفتن قوت قلب و حمایت دیگران بوده و به طور معمول به احساسات دیگران توجه می‌کنند. آن ها ‌بر اساس خواسته‌های دیگران به خصوص، اگر خواسته از طرف کسانی باشد که مورد احترام آن ها قرار دارند دست به عمل می‌زنند (گریفین^[۲۴]، ۱۳۸۳).

تحقیقات پیشین

تحقیقات انجام شده در خارج از کشور

چی کین ( ۱۹۹۳) به وجود رابطه معنادار میان روحیه دبیران و سبک‌های مدیران و اثربخشی مدرسه با بهره گرفتن از (ابزار مات) و رویکرد ترکیبی هوی و میکسل پی برده است.

سینگ ( ۲۰۰۴) نیز در پژوهشی که انجام داد ‌به این نتیجه رسید که برای دستیابی به تعهد کارکنان در امور محوله و خشنودی و رضایت شغلی و افزایش بهره‌وری، مشارکت کارکنان در تصمیم‌گیری امری ضروری است.

بروکس ( ۲۰۰۶)، نیز وجود رابطه بین مشارکت در تصمیم‌گیری و مهارت‌های ارتباطی پرستاران را نشان داد بدین معنا که پرستارانی که در ‌تصمیم‌گیری‌ها مشارکت داشتند در برخورد با بیماران رفتار بهتری را نشان می‌دادند. در پژوهش دیگری دامیر ( ۲۰۰۷)، در بررسی‌های خود بروی فارغ التحصیلان نیروی هوایی متوجه شد که افرادی که در تصمیم‌گیری‌ها شرکت می‌کنند در مقایسه با سایرین از سلامت روانی بالاتری برخوردارند و نمره آزمون‌های شخصیت این افراد بالاتر از دیگران است.

گنریچ (۲۰۰۱)، با بهره گرفتن از مدل وروم ویتون در پژوهش خود ‌به این نتیجه رسید مدیرانی که در تصمیم‌گیری‌های خود از سبک مشارکتی استفاده می‌کنند در به دست آودرن مهارت‌های مورد نیاز برای اداره سازمان و محول کردن مسئولیت‌ها به کارمندان خود موفق‌تر بودند.

تحقیق آنگلولد (۱۹۸۹) در زمینه‌ی تبیین موفقیت شغلی مدیران مدارس متوسطه مشخص شد که شیوه تصمیم‌گیری مشارکتی در مدارس فوق با موفقیت شغلی بیشتری در ارتباط است. در این تحقیق ۸۳ مدیر به عنوان نمونه‌ جمع‌ آوری اطلاعات انتخاب شدند و در نهایت مشخص گردید که میزان موفقیت شغلی مردان از زنان بالاتر است و همچنین شیوه های تصمیم‌گیری مشارکتی مدیران با موفقیت شغلی بیشتری همراه است

تحقیقات انجام شده در داخل کشور

در تحقیق که توسط ظهوری و همکاران (۱۳۸۷) با عنوان بررسی ‌اثرات تصمیم‏ گیری مشارکتی بر رضایت شغلی کارکنان مطالعه موردی: بانک کشاورزی ‌استان خوزستان انجام داد شان دهنده میزان بالای رابطه مستقیم معنادار بین مشارکت کارکنان بانک کشاورزی استان خوزستان و رضایت شغلی آنان در فاصله اطمینان ۹۹/۰ است.

در تحقیقی که توسط گرجی (۱۳۷۷) با عنوان رابطه تصمیم گیری مشارکت با رضایت شغلی کارکنان در شرکت توزیع برق استان مازندران نشان داد بین تصمیم‌گیری مشارکتی و رضایت شغلی رابطه مثبت و قوی وجود دارد و از طریق آزمون‌های آماری این فرضیه مورد تأیید قرار گرفت و علاوه بر آن تحقیق ثابت می‌کند که رابطه تصمیم‌گیری مشارکتی و رضایت شغلی از طریق متغیرهای دیگری که در فرضیات فرعی آمده‌اند تعدیل می‌گردد. در پایان تحقیق توصیه می کند که تامی‌سازمان‌ها برای بالا بردن رضایت شغلی کارکنان، آنان را در تصمیم‌گیری‌های مختلف سازمان شرکت دهند. زیرا مشارکت باعث ایجاد تعهد در کارکنان و موجب افزایش کارایی سازمان، خشنودی شغلی، کاهش ضایعات و هزینه ها، کاهش تعارض و برخورد و تقلیل غیبت می‌شود.

دهپاشی ( ۱۳۹۳)، پژوهشی با عنوان «شیوه های تصمیم‌گیری مدیران و رضایت شغلی کارکنان در بیمارستان‌ها در شهر تهران» انجام دادند که بر طبق نتیجه آن‌ ها مدیران در بیمارستان‌ها بیشتر از شیوه تصمیم‌گیری فردی استفاده می‌کنند که در این بیمارستان‌ها رضایت شغلی در سطح
پایین تری قرار داشته است.

رحمانی (۱۳۷۸) انجام داد، مشخص گردید که سیستم‌های اطلاعات مدیریت موجب بهبود تصمیم‌گیری مدیران سازمان برنامه و بودجه‌ی کشور و سازمان‌های تابعه می‌گردد.

پیلویی (۱۳۷۹) در پژوهش خود پی برد که: ۱- بین سطح تمایل زیردستان و سبک تصمیم‌گیری استبدادی رابطه‌ خطی مستقیم وجود دارد. ۲- بین سطح تمایل زیر دستان و سبک تصمیم‌گیری مشاوره‌ای رابطه‌ خطی معکوس وجود دارد. ۳- بین فرهنگ مشارکتی و سبک تصمیم‌گیری مشارکتی رابطه‌ خطی مستقیم وجود دارد. ولی رابطه‌ای بین فرهنگ انعطاف پذیر و سبک تفویضی وجود ندارد.

1. 1. محمد قاسمی،حمید،روش های تربیتی در داستان های قرآن،شرکت چاپ و نشر بین الملل،تهران،۱۳۸۹،صفحه ۱۷۹-۱۸۲ ↑

   

1. 1. شعراء۱۳۲-۱۳۴ ↑

1. 1. شعراء/۷۸-۸۱ ↑

1. 1. فرج الهی،رضا،جرم شناسی و مسئولیت کیفری، تهران،انتشارات میزان، ۱۳۸۹،صفحه ۹۸ ↑

1. 1. رسولی محلّاتی،هاشم،کیفر گناه و آثار و عواقب خطرناک آن، جلد ۱،تهران،دفتر نشر فرهنگ اسلامی،چاپ هفدهم،۱۳۸۱،صفحه ۴۱ ↑

1. 1. همان،صفحه۵۷و ۵۸ ↑

1. 1. مطهری،مرتضی،آزادی انسان،تهران،انتشارات مکتب صادق،چاپ چهارم،۱۳۹۰،صفحه ۱۹۴ ↑

1. 1. آل عمران/۱۵۹ ↑

1. 1. عزیزی،خداداد،انسان شناسی،پایان نامه کارشناسی ارشد فلسفه و حکمت اسلامی،دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکز،۱۳۷۸-۱۳۷۹،صفحه ۲۶۱ ↑

1. 1. مجلسی،محمد باقربن محمد تقی،بحار الانوار،جلد ۱۶،تهران،انتشارات اسلامیه،۱۳۸۶،صفحه ۲۱۰ ↑

1. 1. دیلمی،احمد،آذربایجانی،مسعود،اخلاق اسلامی،قم،دفتر نشر معارف،چاپ هفدهم،۱۳۸۲،صفحه ۳۶ ↑

1. 1. مطهری، مرتضی،تعلیم و تربیت در اسلام،تهران،انتشارات صدرا،چاپ نوزدهم،۱۳۷۱،صفحه۱۳۲-۱۳۴ ↑

1. 1. اردبیلی، محمد علی، حقوق جزای عمومی، تهران، نشر میزان، چاپ سیزدهم،۱۳۸۵ ،صفحه۷۳ ↑

1. 1. سلیمانی فر،ثریا بررسی شخصیت جوان از دیدگاه قرآن،حدیث و علم و روانشناسی،تهران،انتشارات فرهنگ مکتب،چاپ دوم،۱۳۸۴،صفحه ۱۷۹ ↑

1. 1. مطهری،مرتضی،تعلیم و تربیت در اسلام،صفحه ۶۸ ↑

1. 1. همان،صفحه ۸۰ ↑

1. 1. رسولی محلّاتی،هاشم،کیفر گناه و آثار و عواقب خطرناک آن،تهران،دفتر نشر فرهنگ اسلامی،چاپ هفدهم،۱۳۸۱،صفحه ۲۷ ↑

1. 1. نراقی،ملا احمد،جامع السعادات،به نقل از رسولی محلّاتی،هاشم،کیفر گناه،صفحه ۳۰ ↑

1. 1. اسراء/۳۲ ↑

1. 1. همان،صفحه ۶۰ ↑

1. 1. محمد قاسمی،حمید،روش های تربیتی در داستان های قرآن، تهران،شرکت چاپ و نشر بین الملل، ۱۳۸۹،صفحه ۸۸ ↑

1. 1. همان،صفحه ۳۶۳ ↑

1. 1. آل عمران/ ۱۵۹ ↑

1. 1. حسنی،علی رضا،مدارا و خشونت در قرآن و عهدین،پایان نامه کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث،دانشگاه آزاد ساری،۱۳۸۹،صفحه ۲۶ ↑

1. 1. محمد قاسمی،حمید،روش های تربیتی در داستان های قرآن،صفحه ۴۵ ↑

1. 1. نور/۲۱ ↑

1. 1. مصطفی،دلشاد تهرانی،سیری در تربیت اسلامی،تهران،مؤسسه‌ نشر و تحقیقات ذکر،چاپ چهارم،۱۳۸۰،صفحه ۱۶۱ ↑

1. 1. دیلمی،احمد،آذربایجانی،مسعود،اخلاق اسلامی،قم،دفتر نشر معارف،چاپ هفدهم،۱۳۸۲،صفحه ۱۴۳ ↑

1. 1. آل عمران/۱۳۴ ↑

1. 1. عباس نژاد،محسن،قرآن روانشناسی و علوم تربیتی،مشهد،مؤسسه‌ انتشاراتی بنیاد پژوهش های قرآنی حوزه و دانشگاه،چاپ دوم،۱۳۹۰صفحه ۹۸-۹۹ ↑

1. 1. رسولی محلّاتی،هاشم،کیفر گناه،صفحه ۲۸۳ ↑

1. 1. نساء/۷۷ ↑

1. 1. منافقون/۶ ↑

1. 1. سیّد رضی،نهج البلاغه،ترجمه محمد دشتی،قم،انتشارات مفاتیح القرآن،چاپ اول،۱۳۸۷،حکمت ۸ ↑

1. 1. روم/۳۹ ↑

1. 1. مطهری،مرتضی،تعلیم و تربیت در اسلام،صفحه ۱۲۵ ↑

1. 1. همان،صفحه ۴۸ ↑

1. 1. توبه/۳۴-۳۵ ↑

1. 1. دخان/۳۸ ↑

1. 1. عباس نژاد،محسن،قرآن روانشناسی و علوم تربیتی،صفحه ۱۰۳ ↑

1. 1. محمد هاشم،رسولی محلاتی،کیفر گناه،صفحه۲۹۸ ↑

1. 1. مصطفی،دلشاد تهرانی،سیری در تربیت اسلامی،صفحه ۳۰ ↑

1. 1. انعام ۳۲ ↑

1. 1. آل عمران ۱۸۵ حدید ۲۰ ↑

1. 1. سیّد رضی،نهج البلاغه،حکمت ۴۲۳ ↑

1. 1. پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم تحقیقات و فن آوری،اخلاق کاربردی در ایران و اسلام،تهران،پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی،چاپ اول،۱۳۸۹،صفحه ۴۱۳ ↑

1. 1. نور/۳۷ ↑

1. 1. خباز شیروان،زهرا،آموزه های تربیتی در مثنوی و تطبیق آن با روانشناسی نوین و معاصر،پایان نامه کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی،دانشگاه آزاد تربت حیدریه،۱۳۸۵-۱۳۸۶،صفحه ۲۶ ↑

1. 1. رشادتی،جعفر،پیشگیری از جرم در قرآن کریم،تهران،انتشارات پیام راشده،چاپ اول،۱۳۹۰،صفحه ۱۵۲ ↑

1. 1. آل عمران/۳ ↑

1. 1. مائده/۲ ↑

1. 1. خباز شیروان،زهرا،آموزه های تربیتی در مثنوی و تطبیق آن با روانشناسی نوین و معاصر،پایان نامه کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی،دانشگاه آزاد تربت حیدریه،۱۳۸۵-۱۳۸۶،صفحه ۳۸ ↑

1. 1. آل عمران/۱۰۳ ↑

1. 1. حجرات/۱۰ ↑

1. 1. بقره/۱۴۸ ↑

1. 1. اسراء/۸۴ ↑

1. 1. پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم تحقیقات و فن آوری،اخلاق کاربردی در ایران و اسلام،تهران،پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی،چاپ اول،۱۳۸۹،صفحه ۱۹۸-۲۰۰ ↑

1. 1. حجرات/۱۰ ↑

1. 1. جمال لیوانی،علی رضا،مقایسه مبانی و اهداف تعلیم و تربیت اسلام با لیبرالیسم،پایان نامه کارشناسی ارشد تعلیم و تربیت اسلامی،مرکز آموزش عالی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی قم،۱۳۸۸،صفحه ۳۱۶ ↑

1. 1. عباس نژاد،محسن،قرآن روانشناسی و علوم تربیتی، مشهد،مؤسسه‌ انتشاراتی بنیاد پژوهش های قرآنی حوزه و دانشگاه،چاپ دوم،۱۳۹۰،صفحه ۷۷ ↑

1. 1. ایری،شاه محمد،اهداف اجتماعی تربیت کودکان در اسلام،پایان نامه کارشناسی ارشد علوم اجتماعی،دانشگاه تهران،۱۳۸۲،صفحه ۲۸ ↑

1. 1. 1. همان،صفحه ۱۳۹)(برای مطالعه بیشتر ر ک به خباز شیروان،زهرا،آموزه های تربیتی در مثنوی و تطبیق آن با روانشناسی نوین و معاصر،پایان نامه کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی،دانشگاه آزاد تربت حیدریه،۱۳۸۵-۱۳۸۶،صفحه ۳۸ ↑

   

1. 1. موسوی،جمال الدین،عدالت اجتماعی در اسلام، تهران،مؤسسه‌ فرهنگی دانش و اندیشه معاصر، چاپ اول،۱۳۸۰،صفحه ۲۱ ↑

1. 1. سیّد رضی،نهج البلاغه،ترجمه محمد دشتی،قم،انتشارات مفاتیح القرآن،چاپ اول،۱۳۸۷ نامه/۲۷ ،صفحه ۳۶۳ ↑

1. 1. محسنی،منوچهر،جامعه شناسی انحرافات اجتماعی،تهران،انتشارات طهوری،چاپ ششم،۱۳۸۶،صفحه ۱۳۶-۱۳۷ ↑

1. 1. شولتس،دوآن،روانشناسی کمال،ترجمه گیتی خوشدل، تهران، نشر پیکان،چاپ دوازدهم،۱۳۸۴،صفحه ۷۴ ↑

1. 1. میرخلیلی،محمود،سد ذرائع و پیشگیری از بزهکاری در آموزه های اسلامی،مجله حقوق اسلامی،سال هشتم،شماره ۳۱،زمستان ۱۳۹۰،صفحه۹۸ و ۱۱۶ ↑

1. 1. حدید/۲۵ ↑

1. 1. صالح فروزنده،خسرو،مشاوره و راهنمایی نوجوانان از دیدگاه اسلام،پایان نامه کارشناسی ارشد تاریخ و فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی،تهران مرکز،۱۳۷۸-۷۹،صفحه ۱۰۷ ↑

1. 1. انفال/۲ ↑

1. 1. مطهری،مرتضی،تعلیم و تربیت در اسلام،تهران،صدرا،چاپ نوزدهم،۱۳۷۱ ،صفحه ۱۱۸ ↑

1. 1. سیّد رضی،نهج البلاغه،ترجمه محمد دشتی،قم،انتشارات مفاتیح القرآن،چاپ اول،۱۳۸۷،خطبه اول ↑