ج) عوامل روانی
ا-مکان دارد کودکان مبتلا به ناتوانی های یادگیری در عملکردهای روانی پایه چون ادراک ، حافظه و شکل درون به مفاهیم اختلال داشته باشند .
د- عوامل فیزیولوژیکی
بسیاری از متخصصان بر این باورند که علل اساسی و عمده ناتوانی های یادگیری آسیب دیدگی مغزی ، شدید یا جزیی و صدمه وارده به دستگاه عصبی و مرکزی است.
ه- عوامل ژنتیکی
شواهدی در دست است که نشان می دهد ناتوانی های یادگیری احتمالا در برخی خانواده ها بیش از دیگران دیده می شود در واقع عوامل ژنتیکی در شمار وسیعی از ناتوانی های یادگیری نقش دارد .
ز – عوامل بیوشیمیایی
اختلال های گوناگون متابولیکی در حکم عواملی هستند که موجب ناتوانی های یادگیری می شوند مثل هایپوگلیسمی ، کم کاری تیروئید و …
و- عوامل پیش ، هنگام و بعد از تولد
ژ- تاخیر رشد
بندر ، دهریش ، جانسکی ، لانگ فود … اظهار می دارند که عدم ظهور علائم رشد برخی از کودکان مبتلا به ناتوانی یادگیری ممکن است از تاخیر رشد برخی اجزای دستگاه عصبی مرکزی سرچشمه گرفته باشد که این گونه کودکان پس از بزرگتر شدن بر این مشکلات غلبه می کنند .
چ- نقص جزیی در کار مغز
به نظر می آید هر گونه نتیجه گیری درباره ی حیاتی بودن آسیب دیدگی مغزی در کودکان مبتلا به ناتوانی یادگیری در بهترین شرایط فقط جنبه تجربی و آزمایشی دارد .سبب شناسی بیش از هر موضوع دیگر به موضوع پیش گیری تکیه دارد .
۴ - ۲- پیشینه تجربی موضوع:
پیشینه تحقیق، یافته های تحقیق را به پژوهش های قبلی متصل می سازد از این رو محقق را قادر می سازد تا یافته های تحقیق را در چارچوب تحقیقات قبلی قرار دهد و از دوباره کاری اجتناب ورزد. تا کنون در مورد پژوهش مورد نظر تحقیقاتی در ایران و خارج از کشور انجام شده است.
۴- ۲- تحقیقات داخلی:
محمدی (۱۳۸۶) تحقیقی با هدف، بررسی میزان اثربخشی فعالیت های آموزشی و توانبخشی مرکز مشکلات ویژه یادگیری شهرستان جوانرود، در رفع مشکلات یادگیری دانش آموزان پایه سوم انجام داده بود که در آن به بررسی ۱-میزان تاثیر روش درمانی گلینگهام در درمان مشکل دیکته دانش آموزان دختر و پسر پایه سوم ابتدایی ۲- بررسی میزان تاثیر روش درمانی چند حسی فرنالد در درمان مشکل خواندن دانش اموزان دختر و پسر پایه سوم ابتدایی ۳-بررسی میزان روش درمانی تکلیف – فرایند در درمان مشکل ریاضی دانش آموزان دختر و پسر پایه سوم ابتدایی پرداخته بود و در نهایت نمونه پژوهش ۴۵ دانش آموز (۲۱ پسر و ۲۴ دختر) پایه سوم ابتدایی با اختلال ریاضی و ۴۵ دانش آموز (۲۴ پسر و ۲۱ دختر) پایه سوم ابتدایی با اختلال املاء، و ۴۵ دانش آموز (۲۴ پسر و ۲۱ دختر) پایه سوم ابتدایی با اختلال خواندن در دو گروه آزمایش و دو گروه کنترل قرار گرفتند، برای هر سه اختلال گروه های جداگانه ای در نظر گرفته شد و بعد از ۱۲ جلسه آموزش های ترمیمی به این نتیجه رسیدند که گروه آزمایش یشرفت معناداری نسبت به گروه کنترل داشته است و اثربخشی روش های درمان نیز ثابت شد. (شفیعی و همکاران، ۱۳۸۷).

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

رحیمیان بوگر و صادقی (۱۳۸۵) درصد اختلال خواندن را در شهرضا در پایه دوم ابتدایی، ۸/۱۰ درصد پسران و ۹/۵ درصد دختران، در پایه سوم ۵/۹ درصد پسران و ۴/۴ درصد دختران، در پایه چهارم ۲/۸ درصد پسران و ۵/۳ درصد دختران و در پایه پنجم ۹/۶ درصد پسران و ۸/۲ درصد دختران گزارش کرده اند و به طور کلی ۴/۱۰ درصد دانش آموزان پایه دوم، ۸/۶ درصد پایه سوم و ۵/۶ درصد پایه چهارم و ۳/۴ درصد پایه پنجم مدارس ابتدایی دچار اختلال خواندن بوده اند. اگر چه آمار های مربوط به شیوع اختلال های یادگیری متفاوت است، اما شیوع اختلال خواندن بالا است و توجه به این گروه از اختلال ها برای ارائه زود هنگام مداخله درمانی، آموزش و بهره گیری از راهبردهای توانبخشی دارای اهمیت به شمار می رود(سامع سیاهکلرودی، ۱۳۸۸).
کریمی، زارع، هادیان فرد (۱۳۹۰) تحقیقی با هدف بررسی تاثیر موسیقی در مانی بر توجه انتخابی کودکان دارای اختلال نقص توجه – بیش فعالی شهر شیراز دررفع مشکلات دانش آموزان پسر پایه چهارم و پنجم ابتدایی انجام شده که تعداد ۴۰ دانش آموز را به روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی انتخاب و مداخله فعالیت های موسیقیایی به مدت ۱۲ جلسه ۹۰ دقیقه ای انجام شده. برای هر دو گروه قبل و بعد از اجرای مداخلات، آزمون توجه انتخابی (استروپ) که به صورت نرم افزار تهیه شده بود به منظور سنجش توجه انتخابی اجرا شد و بعد از جلسات درمانی با استناد به داده های به دست آمده نتیجه گرفتند اجرای برنامه موسیقی درمانی بر توجه انتخابی دانش آموزان دارای اختلال نقص توجه – بیش فعالی اثر مثبت دارد(کریمی و همکاران، ۱۳۹۰).
زاده محمدی، ملک خسروی، صدرالسادات و بیرشک (۱۳۸۵) پژوهشی با عنوان “بررسی تاثیر موسیقی درمانگری فعال بر کاهش اختلالات رفتاری و عاطفی کودکان بی سرپرست و بد سرپرست” در دو مرکز خدمات بهزیستی در شهر تهران انجام شد. نتایج نشان داد که برنامه های موسیقی درمانگری بر کاهش اختلالات رفتاری کودکان در سطح معناداری ۵% موثر بوده و تاثیرات معناداری بر خرده مقیاس های"اضطراب"، “غیر اجتماعی بودن” و"اختلال رفتاری” داشته است(زاده محمدی و همکاران، ۱۳۸۵).
۴- ۲- تحقیقات خارجی:
وپمن (۱۹۶۸) مطالعاتی در خصوص کار با کودکان دارای مشکلات یادگیری انجام داده است، او عقیده داشت که هر فردی از میان کانال های حسی مختلف خود، بیشتر از کانالی خاص اطلاعات را موثرتر دریافت می کند، برخی از طریق گوش دادن و برخی از طریق چشم . …به همین دلیل وی معتقد بود که چنانچه برنامه های آموزشی و ترمیمی با کودکان دارای مشکلات یادگیری به نحوی تدارک دیده شوند که یادگیری فرد از کانالی صورت گیرد که بیشترین کارآمدی را در یادگیری دارد، بسیار موفق خواهد بود. این امر مورد تاکید میکل باست (۱۹۶۷) نیز قرار گرفت(فریار؛ رخشان، ۱۳۷۹).
بونت وسلی (۱۹۹۱) یکی از تحقیقاتی که در خارج از کشور انجام شده، تحقیقی است که توسط دانشگاه لندن در مورد بررسی اثرت موسیقی درمانگری بر کودکان عقب مانده ذهنی در خلال دو سال انجام گرفت، به این نتیجه انجامید که موسیقی به عنوان یک شیوه موثر منجر به افزایش انگیزه، واژگان، تمرکز، مهارت حرکتی، اعتماد به نفس و کنترل خود می شود و همچنین تاثیر زیادی بر مهار رفتارهای نامطلوب کودکان عقب مانده ی ذهنی دارد(سادات پور و منصور، ۱۳۸۲).
کی کائو، کانوا و لاموناس (۲۰۰۸) پژوهشی در زمینه ی تاثیر موسیقی در تخلیه و تغییر احساس ها انجام دادند که نشان داد بیماران اسکیزوفرنیک به دلیل اختلالات فکری، هذیان ها، توهمات، رفتارهای عجیب و غریب و عاطفه نامتناسب، وضعیتی دشوار دارند و جلسه های موسیقی درمانی به دلیل قدرت بیان احساسات، تخلیه هیجانات، احساس اعتماد به نفس و تنوع و سادگی همواره برای بیماران اسکیزوفرن جذاب بود و آنها با علاقه خاصی در جلسات شرکت می کنند و موسیقی با تقویت مهارت های ارتباطی و اجتماعی و احساس آرامش روانی و ایمنی برای این بیماران موثر بوده است(ماپار و گل شکوه، ۱۳۸۸).
گلد و همکاران (۲۰۰۵) پژوهشی تحت عنوان تکامل یک برنامه تحقیقی به منظور بررسی اثرات موسیقی درمانی فردی برای کودکان و نوجوانان با بیماری روانی انجام دادند، گزارش نمودند که مداخله گروهی در گروه آزمایش تاثیر مثبت و معناداری داشته و هیچ تاثیر یا تغییری در علائم و نشانه های گروه کنترل دیده نشده است(فلاح و همکاران، ۱۳۹۰).
فصل سوم
روش پژوهش
۱-۳- روش اجرای تحقیق:
پس از توافق با مدیر و معلمان چند مدرسه برای همکاری با محقق، با بهره گرفتن از پرسشنامه مشکلات یادگیری کلورادو، دانش آموزانی که اختلال یادگیری داشتند تشخیص داده شدند. بعد از تشخیص این دانش آموزان، از روش نمونه های در دسترس تعداد ۳۰ دانش آموز به عنوان حجم نمونه انتخاب که به صورت دو گروه ۱۵ نفره در گروه گواه و گروه کنترل به صورت تصادفی تقسیم شدند. روش پژوهش به صورت شبه آزمایشی با بهره گرفتن از طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل با هدف بررسی آموزش مبتنی بر موسیقی بر کاهش اختلال یادگیری دانش آموزان پایه سوم ابتدایی شهرستان گیلانغرب از دو گروه آزمودنی تشکیل گردید که هر دو گروه دوبار مورد اندازه گیری قرار می گیرند اندازه گیری اول با اجرای یک پیش آزمون و اندازه گیری دوم با اجرای یک پس آزمون انجام می گیرد. دو گروه که تشکیل شده است مشابه یکدیگر هستند و اندازه گیری متغیر وابسته برای هر دو گروه در یک زمان و تحت شرایط یکسان صورت می گیرد. بدین صورت یکی از دو گروه در معرض متغیر مورد آزمایش (متغیر مستقل) قرار می گیرند که به گروه آزمایش معروفند و گروه دیگر در معرض متغیر مستقل واقع نمی شوند و برنامه همیشگی و قبلی خود را ادامه می دهند که گروه کنترل نام دارد. در این تحقیق کودکان گروه آزمایش به مدت ۸ جلسه ۴۵ دقیقه ایی مورد آموزش قرار گرفتند و گروه کنترل به روش بدون موسیقی آموزش دیدند.گروه آزمایش با بهره گرفتن از موسیقی بی کلام و شاد کودکانه و در بعضی دروس مانند ریاضی از ریتم و کلام آهنگین و بعضی مواقع در قالب شعر به صورت گروهی استفاده شده است.
۲-۳- طرح تحقیق:
طرح تحقیق مورد نظر ما برای این پژوهش، از نوع طرح پیش آزمون و پس آزمون، با گروه کنترل و آزمایش می باشد و از دو گروه آزمودنی تشکیل شده است. که هر دو گروه دو بار مورد اندازه گیری قرار می گیرند. اندازه گیری اول با اجرای یک پیش آزمون و اندازه گیری دوم با یک پس آزمون انجام می شود. محقق برای تشکیل گروه ها با بهره گرفتن از روش نمونه گیری در دسترس نیمی از آزمودنی ها را در گروه اول و نیمی دیگر را در گروه دوم جایگزین می کنند. در گروهی که به این ترتیب شکل می گیرند، مشابه یکدیگرند و اندازه گیری متغیر وابسته برای هر دو آنها در یک زمان و تحت شرایط یکسان صورت می گیرد طرح مورد بحث به دو طریق به کار گرفته می شود.
یکی از دو گروه در معرض متغیر مستقل قرار می گیرند و گروه دیگر در معرض آن قرار نمی گیرند که طی
چهار هفته( ۸ جلسه ۴۵ دقیقه ای) صورت گرفته است که گروه اول آزمایش و به گروه دوم کنترل گفته می
شود.
روش و چگونگی اجرا به دلیل کنترل متغیرهای مزاحم و کسب نتیجه صحیح در شرایط مطلوب، قبل از اجرای برنامه، برنامه ریزی و پیش بینی های لازم از جهت برآورد امکانات و تجهیزات، زمان ارائه، اماده نمودن آزمودنی ها، پیش آزمون و پس آزمون، هماهنگی با سایر کادر محل برگزاری آزمایش و سایر عوامل پیش بینی نشده ای که موجب تداخل امور می شود شناخته شد. از جمله عوامل مزاحم و احتمالی، غیبت دانش آموزان در روزهای اجرای آزمایش و یا زمان اجرای آزمون ها بود زمان اجرای برنامه آزمایش با کادر محل هماهنگ گردید و از دانش آموز در خواست شد که در زمان های مذکور حضور داشته باشند. این پژوهش در مدارس دبستانی شهرستان گیلانغرب که نمونه خود رابه علت در دسترس بودن، نبود زمان کافی در دو مدارس انتخاب گردید که پیش آزمون را روی نمونه های دردسترس که شامل ۳۰ نفر بودن اجرا شد. برای گروهی که آزمایش بودند و تعداد آنها ۱۵ نفر بودند و در طی ۸ جلسه ۴۵ دقیقه ای موسیقی به صورت گروهی با هماهنگی کادر دفتری انجام شد. و گره کنترل یعنی ۱۵نفر دیگر هیج مداخله ای صورت نگرفت. پس آزمون آن دو گروه یعنی کنترل و آزمایش دوباره سنجیده شد که نشان دهنده تفاوت بین گره آزمایش و کنترل بود.
طرح پیش آزمون وپس آزمون با گروه کنترل و آزمایش جدول ۱-۳