ایراد در معنای اصلاحی ، عبارت است از طرح اعتراض به خود و نفس دعوا صرف نظر از ماهیت حق مورد ادعا، به عنوان مثال فرضی که دعوا خارج از مهلت مقرر اقامه شده باشد و یا این که مدعی صغیر بوده باشد؛ ‌بنابرین‏ می توان گفت امکان طرح ایراد به معنای خاص نسبت به موضوع دعوا وجود ندارد و آن چه در مقابل موضوع دعوا مطرح می شود در واقع دفاع از ماهیت می‌باشد مانند مطالبه وجه و یا ثمن معامله.(کریمی،۹۰،ج۳)

در هر صورت از آنچه گفته شد روشن می‌گردد که میان دفاع و ایراد تفاوت وجود دارد، ایراد نسبت به خود دعواست ولی دفاع نسبت به موضوع دعوا مطرح می‌گردد، در واقع ایرادات به طور خاص مشخص و احصاء شده اند ولی دفاع به دلیل تنوع موضوعات، گوناگون و متفاوت است.

در حقوق فرانسه هم ، ایراد ‌به این گونه معنا شده است، ایراد دادرسی عبارت است از هر وسیله ای که به منظور غیرعادی یا ناحق اعلام کردن دادرسی به کار می رود هر چند، این امر موجب تعلیق جریان دادرسی شود، (ماده ۷۳ آیین دادرسی مدنی فرانسه) .

در این قانون آمده که ایرادات باید همزمان و پیش از هر گونه دفاع ماهوی یا دفاع عدم قابلیت مطرح شود والا قابل پذیرش نیست.

از مجموع تعاریف می توان گفت که ایراد وسیله ای جهت غیرعادی و ناحق ساختن جریان داوری است که هر یک از طرفین می‌تواند جهت ایجاد مانع اعم از موقت و دائم بیان دارد و جریان داوری را به سود خود به پیش برد.

در ماده ۸۴ قانون آیین دادرسی ایرادات به طور خاص در دادرسی های مدنی پیش‌بینی شده است .

۱-ایراد عدم صلاحیت

۲-ایراد امر مطروحه

۳-ایراد عدم اهلیت، خواهان به جهتی از جهات قانونی اهلیت قانونی برای اقامه دعوا نداشته باشد.

۴-ایراد عدم توجه دعوا

۵-ایراد عدم احراز سمت

۶-ایراد امر قضاوت شده، دعوی طرح شده سابقاً بین همان اشخاص رسیدگی شده و نسبت به آن حکم قطعی صادر گردیده است.

۷-ایراد عدم ترتب آثار قانونی به دعوا

۸-ایراد عدم مشروعیت مورد دعوا

۹-ایراد جزمی نبودن دعوا

۱۰-ایراد بی نفعی خواهان

۱۱-ایراد به زمان اقامه دعوا

برخی از محققین معتقدند که ایراد قابل پذیرش، ایرادی نیست که الزاماًً در قانون دادرسی مدنی صراحتاً پیش‌بینی شده باشد بلکه هر دفاعی که دارای آثار ایراد باشد حتی اگر مستند به سایر مقررات باشد ایراد شمرده می شود.(شمس،۱۳۹۲،ج۳،۴۱۹).

ایرادات، ‌بر اساس آثاری که بر جای می‌گذارند، و یا طرفی که می‌تواند آن را تقاضا کند به انواع مختلف قابل تقسیم است:

الف: تقسیم ایرادات طبق اشخاص تقاضا کننده

۱-ایرادی که خواهان می‌تواند، طرح نماید که شامل ایراد به سمت طرف مقابل است.

۲-ایرادی که خوانده می‌تواند طرح کند که اکثریت ایرادات در این دسته جای دارد.

ایراداتی که هر دو طرف دعوا می‌توانند، طرح کنند که ایراد رد سمت و ایراد رد دادرس جزء این گروه است .

ب: تقسیم بندی ‌بر اساس تأثیر در دعوا

۱-ایراداتی که اثر پذیرش آن ها تغییر ، مرجع رسیدگی کننده است که این دسته از ایرادات شامل ایراد عدم صلاحیت ذاتی، و ایراد امر مطروحه است .

۲-ایراداتی که در رسیدگی به دعوا مانع موقتی ایجاد می کند که شامل ایراد اهلیت و ایراد عدم احراز سمت می‌باشد.

۳-ایراداتی که مانع در جریان دادرسی ایجاد می‌کند این ایرادات عبارت است از ایراد عدم توجه دعوا- ایراد امر قضاوت شده – ایراد بی نفعی خواهان-ایراد عدم ترتب آثار قانونی به دعوا- ایراد عدم مشروعیت مورد دعوا-ایراد جزمی نبودن دعوا- و ایراد به زمان اقامه دعوا می شود.(شمس،۱۳۸۷، ج۱ ،۴۲۵)

در تقسیم بندی دیگری که ارائه گردیده ، ایرادات ، در سه دسته جای می‌گیرد:

الف: ایرادات ناظربر نهاد رسیدگی کننده که شامل موارد زیر است :

۱-ایراد عدم صلاحیت

۲-ایراد امر مطروحه

۳-ایراد رد دادرس (داور)

ب: ایراداتی که ناظر بر طرفین دعوی است که شامل خواهان و خوانده می شود،

ایرادات ناظر بر خواهان:

۱-ایراد عدم صلاحیت خواهان

۲-عدم احراز سمت خواهان

۳-ذینفع نبودن خواهان

ایرادات ناظر بر خوانده:

۱-ایراد عدم اهلیت و صلاحیت خوانده

۲-ایراد عدم احراز سمت خوانده

۳-ایراد عدم توجه دعوا

ج: ایرادات ناظر بر خود دعوا:

۱-ایراد به موضوع دعوا که شامل ایراد به فقدان اثر قانونی و فقدان مشروعیت می‌باشد.

۲-ایراد به نوع طرح شدن دعوا است که شامل ایراد عدم جزمیت و ایراد مرور زمان می‌باشد.

۳-ایراد ناظر بر سبقه طرح دعواست که تحت عنوان ایراد امر قضاوت شده و یا امر مختومه می‌باشد.(کریمی ،۱۳۹۰ ، ۵ الی ۱۲)

همان طور که مشاهده می‌گردد و در کتب مختلف آیین دادرسی مدنی به طور مفصل بحث شده است، ایرادات فوق، در جریان رسیدگی های قضایی مطرح می‌گردد، حال که بحث ما،ایرادات ناظر بر جریان داوری است در پی تکرار ایرادات و قواعد مفصل آن که در دادرسی های مدنی هست نیستیم بلکه صرفاً می خوهیم پس از بررسی ایرادات به طور کلی به ایراداتی که در جریان داوری اتفاق می افتد اشاره نماییم چرا که بیشتر ایراداتی که در ماده ۸۴ قانون آیین دادرسی مدنی وجود دارد در رسیدگی هایی که توسط داور روی می‌دهد نیز اتفاق می افتد، لذا در فصول آتی به بررسی کامل ایرادات ناظر بر جریان داوری می پردازیم.

۱-۲-۲ – بند دوم: مهلت طرح ایرادات

عموماً اصل بر این است که طرفین باید ایرادات خود را در اولین فرصتی که پس از ظهور ایراد برای دفاع به آن ها داده می شود، مطرح نمایند در دادرسی های قضایی طبق ماده ۸۷ قانون آیین دادرسی مدنی فرصت طرح ایراد را تا پایان اولین جلسه دادرسی اعلام داشته است، این ماده در قوانین قبلی و در ماده ۲۰۱ قانون آیین دادرسی مدنی، ۱۳۱۸، ایرادات در دادرسی های عادی باید در اولین لایحه ای که در پاسخ طرف داده می شود به عمل می‌آید و در دادرسی های اختصاری در اولین جلسه دادرسی مگر این که سبب ایراد بعد حادث شود.

در داوری ها باید به قاعده ی عمومی رجوع کرد که آن ، فرصت ایراد را در اولین فرصت بعد از ظهور ایراد به فرد می‌دهد به عبارت دیگر بعد از این که فرد از ایراد مطلع شد می بایست در اولین فرصت، ایراد را به داور گوش زد کند. البته این را نیز باید پذیرفت که اگر فرد در بیان ایراد تأخیر نماید ولی جهات موجه ای در میان باشد، داور باز هم باید ایراد را بپذیرد و اقدامات لازم را انجام دهد.

‌در مورد داوری های سازمانی طبق ماده ۳۰ اتاق داوری، مهلت طرح ایرادبه صلاحیت داور همزمان با تسلیم اولین لایحه ی دفاعیه است. صرف تعیین داور و یا مشارکت در تعیین داور مانع از ایراد نخواهد بود.

قسمت اول این ماده اشاره دارد که همان طور که ‌بر اساس قاعده ی عمومی استنتاج کردیم درداوری های موردی مهلت طرح ایراد اولین فرصت پس از ظهور است در داوری های سازمانی هم مهلت طرح ایراد همزمان با تسلیم اولین لایحه ی دفاعیه است .