۴۲/۳۰

۴۳/۳۷

۶۴/۳۹

۰۰۸/۱

۱۵/۰

۰۰۰۱/۰

۴۶/۰

رشد اسکلتی دور سینه (سانتیمتر)

۸/۱۰۷

۶/۱۰۷

۴/۱۰۵

۲/۱۰۷

۱۶۸/۱

۶۳/۰

۴/۰

۵۵/۰

* CO:تیمار ماده خشک شیر ۵/۱۲درصد، PCO :تیمار ماده خشک شیر ۵/۱۲ درصد با گیاهان دارویی، HD :تیمار ماده خشک شیر ۲۰ درصد، PHD :تیمار ماده خشک شیر ۲۰ درصد با گیاهان دارویی ‡PL: اثر مخلوط گیاهان داروئی، DM: اثر افزایش ماده خشک شیر و DM×PL: اثر متقابل ماده خشک شیر و مخلوط گیاهان داروئی، SEM: مربوط به تیمارهای آزمایشی(اثر متقابل DM×PL) میباشد.

داده های مربوط به جیره آغازین مصرفی ، ماده خشک مصرفی روزانه و کل دوره ، افزایش وزن روزانه و کل دوره آزمایش و بازده خوراک، امتیاز مدفوع، رشد اسکلتی پیش از شیرگیری در (جدول ۴-۱) و پس از شیرگیری در (جدول ۴-۲) آورده شده است.
۴-۱- مصرف جیره آغازین
پیش از شیرگیری افزودن گیاهان دارویی و اثر متقابل سطح ماده خشک شیر در افزودن گیاهان دارویی اثر معنیداری بر مقدار مصرف جیره آغازین گوساله ها نداشت(۰۵/۰<P)، اما سطح ماده خشک شیر بر میانگین مقدار مصرف جیره آغازین تا ۴۰ روزگی معنیدار بود، در گوسالههای تغذیه شده با شیر ۵/۱۲ درصد ماده خشک و در گوساله های تغذیه شده با شیر ۲۰ درصد ماده خشک به ترتیب ۱۹/۰ و۰۵۲/۰ کیلوگرم در روز بود (۰۰۰۱/۰=P). در دوره پس از شیرگیری، مصرف جیره آغازین تیمارها تحت تاثیر آزمایش قرارنگرفت (۰۵/۰<P). در راستا با نتایج این پژوهش، میلر و همکاران(۲۰۱۳) گزارش کردند که گوساله هایی که در حد اشتها شیر جایگزین مصرف کردند در پیش از شیرگیری به طور معنیداری جیره آغازین مصرفی کمتری نسبت به گروهی که روزانه فقط ۵ لیتر شیر جایگزین مصرف کردند داشتند(۰۹۸/۰ و ۴۵۲/۰ کیلوگرم در روز بود ۰۰۱/۰= p)[97] و در پس از شیرگیری تفاوت معنیداری بین جیره آغازین مصرفی بین تیمارها مشاهده نشد(۰۵/۰<P). پژوهشگران دیگر نیز گزارش کردند، افزایش مصرف مواد مغذی از شیر مصرفی به طور کلی باعث تاخیر در مصرف جیره آغازین و کاهش جیره آغازین مصرفی و مصرف علوفه در گوساله میشود[۷۷, ۶۸, ۳۷, ۱۰۵]. هیل و همکاران (۲۰۰۹) گزارش کردند تغذیه شیر جایگزین با ۲۷ درصد پروتئین که با سطح متفاوت چربی (۱۴، ۱۷، ۲۰، ۲۳ درصد) خورانده شده بود گوسالههایی که شیر جایگزین با ۲۳ درصد چربی مصرف کرده بودند جیره آغازین کمتری نسبت به سطوح دیگر مصرف کرده بودند اما اختلاف معنیداری مشاهده نشد(۰۵/۰<p)[68]. ابیدات و همکاران (۲۰۱۳) گزارش کردند در دوره پیش از شیرگیری گوسالههایی که شیر جایگزین با درصد ماده خشک بالاتر (۷۴۷ گرم در روز، ۲۸ درصد پروتئین) مصرف کردند به طور معنیداری جیره آغازین مصرفی آن ها کمتر از گروهی بود که شیر جایگزین با ماده خشک پایین (۴۱۸ گرم در روز، ۲۰ درصد پروتئین) مصرف کرده بودند (۱۸/۰ و ۴۸/۰ کیلوگرم در روز،۰۵/۰>P) اما در دوره پس از شیرگیری مقدار جیره آغازین مصرفی بین تیمارها تحت تاثیر آزمایش قرار نگرفتند که میانگین مصرف جیره آغازین حدود ۳/۲ کیلوگرم روزانه بود (۰۵/۰<P)، اما در کل دوره جیره آغازین مصرفی بین تیمارها معنیدار بود (۰۸/۱ و۲۳/۱کیلوگرم در روز، ۰۵/۰>P)[105]. استامی و همکاران (۲۰۱۲) گزارش کردند خوراندن شیر جایگزین (۲۸ درصد پروتئین و ۱۵ درصد چربی) در برابر خوراندن شیر جایگزین (۲۰ درصد پروتئین و ۲۰ درصد چربی) تاثیر معنیداری بر جیره آغازین مصرفی گوسالهها داشت، گوسالههایی که شیر با پروتئین بالا مصرف کرده بودند جیره آغازین کمتری مصرف کردند (۷۳ و۲۰۲ گرم در روز،۰۰۰۱/۰=p)[145]. در پژوهشی استامی و همکاران(۲۰۱۲) گوسالهها را با شیر با پروتئین بالا تغذیه کردند در صورتی که پروتئین جیره جیره آغازین گوسالهها با ۲ سطح پروتئین بود(۵/۱۹و۵/۲۵ در صد ماده خشک) اما در جیره آغازین مصرفی گوسالهها اختلاف معنیداری را مشاهده نکردند (۰۵/۰<p). در پژوهشی تره و همکاران(۲۰۰۷) به گروهی از گوسالهها ۷ لیتر شیر با ۱۸ درصد ماده خشک شیر و گروه دیگر ۴ لیتر شیر با ۵/۱۲ درصد ماده خشک روزانه خوراندند، پیش از شیرگیری گوسالههایی که با شیر با ماده خشک بالاتر تغذیه شده بودند به طور معنیداری جیره آغازین کمتری مصرف کرده بودند (۳۶/۰ و۶۸/۰کیلوگرم در روز،۰۰۱/۰>p)[154]، اما بر خلاف نتایج این پژوهش، پس از شیرگیری گروهی که با شیر ماده خشک بالاتر تغذیه شده بودند در مقایسه با گروه شاهد (۴ لیتر شیر با ۵/۱۲ درصد ماده خشک) به طور معنیداری جیره آغازین کمتری مصرف کردند (۹/۱ در برابر۵۲/۲، ۰۰۱/۰>p). در پژوهشی خان و همکاران(۲۰۰۷) گوسالهها را به دو روش شیر دادند، روش گام به پایین (۲۰ درصد وزن بدن تا ۴۰ روزگی و ۱۰ درصد وزن بدن تا ۴۵ روزگی) و روش معمولی (۱۰ درصد وزن بدن تا ۴۵ روزگی) و از ۴۵ تا ۴۹ روزگی شیرگیری شدند، در این آزمایش گوسالههایی که به روش گام به پایین شیر خورده بودند در مر حله اول به طور معنی داری جیره آغازین کمتری مصرف کردند (۱۴۸ در برابر ۵۶/۱۷۱ گرم در روز،۰۰۲/۰=p) اما بر خلاف نتایج این پژوهش در دوره از شیرگیری و پس از شیرگیری به طور معنیداری جیره آغازین بیش تری نسبت به گروه دیگر مصرف کرده بودند. جاسپر(۲۰۰۲) مشاهده کرد، گوسالههایی که شیر مصرفی آن ها برابر با ۱۰ درصد وزن بدن آن ها است مقدار جیره آغازین مصرفیشان تقریبا ۲ برابر گوسالههایی است که مقادیر شیر بیش تری را در هفته های پیش از شیرگیری مصرف میکنند، کاهش مصرف ماده خشک توسط این گوسالهها تعجبآور نیست این گوسالهها به علت سیری که به واسطه مواد شیمیایی (سطح بالای گلوکز خون و انسولین) و عوامل مکانیکی(تشکیل دلمه) حاصل میشود کمتر گرسنه میشوند (خوراک کمتر مصرف میکنند)[۷۶]. پژوهشهای زیادی بر روی توسعه مصرف خوراک و زود از شیرگیری و حرکت از غذای مایع به خوراک جامد انجام شده است. بیش تر این پژوهشها بر روی بهبود مصرف جیره آغازین گوساله با کاهش مقدار شیر مصرفی توسط گوساله بوده است. از معایب این راهکار این است که نرخ رشد در این گوسالهها در مقایسه با گوسالههایی که توسط شیر مادرشان پرورش مییابند پایینتر است و در نتیجه با کاهش ماده مغذی نرخ مرگ و میر در گوسالهها بالا میرود. در دهه گذشته مطالعات زیادی جهت افزایش مصرف شیر انجام شده است. این مطالعات نشان داد که افزایش مصرف شیر سبب افزایش وزن بیش تر و رفتارهای طبیعیتر در گوساله ها میشود. معایب افزایش مقدار شیر مصرفی گوساله، کاهش مصرف ماده خشک است که توسعه شکمبه را به تاخیر میاندازد. ساویچ و مککی(۱۹۴۲)، پژوهشاتی را بر روی تغذیه و مدیریت گوساله انجام دادند، بر اساس روش آن ها گوساله ها با مقدار کمی از شیر (در حدود ۱۰ درصد وزن بدن در هنگام تولد) تغذیه میشدند، این پژوهشگران ابراز داشتند که با کاهش مصرف شیر گوساله تشویق به مصرف جیره آغازین و علوفه میشود و در نتیجه در هفته ۷ یا ۸ شیرگیری میشود[۱۳۳]. در دهه ۱۹۵۰ تاکیدات بسیاری بر روی برنامههایی شد که سبب زود از شیرگیری میشد و به دنبال آن گوساله به مصرف جیره آغازین تشویق میشد. خان(۲۰۰۷) دریافت که مصرف مقادیر شیر بالا در ابتدای زندگی و سپس کاهش آن پیش از شیرگیری (روش کاهشی) تاثیر مهمی را بر مصرف خوراک جامد میگذارد و همچنین گزارش شد که شکمبه این گوسالهها توسعه یافتهتر و سنگینتر هستند (در مقابل گوسالههایی که مقادیر کمی شیر را مصرف کردند)[۸۷]. ابیدات و همکاران (۲۰۱۳) گزارش کردند افزایش سطح مقدار شیر عملکرد دوره پیش از شیرگیری را بهبود خواهد داد و هیچ تاثیر بلند مدتی در خوراک مصرفی پس از شیرگیری ندارد. در راستا با نتایج این پژوهش، یسیلبگ و همکاران(۲۰۱۱) جهت بررسی تاثیر گیاه رزماری، عصاره رزماری و ویتامین E بر روی عملکرد مرغهای گوشتی آزمایشی را طراحی کردند، مصرف خوراک تحت تاثیر هیچ یک از تیمارها قرار نگرفت(۰۵/۰<P) [171]. سلطان و همکاران(۲۰۰۹) ترکیبی از روغن گیاهان دارویی اکالیپتوس ، نعناع وکریستال جوهر نعناع خشک را به مدت ۸ هفته در شیر به مصرف گوسالهها رساندند، گوسالههای تحت تیمار نسبت به گروه شاهد جیره آغازین کمتری مصرف کردند اما تفاوت معنیداری مشاهده نشد(۰۵/۰<p)[144]. یسیل باگ(۲۰۱۱) گزارش کرد که استفاده از رزماری تاثیر معنیداری بر روی وزن بدن جوجههای گوشتی از ۰ تا ۴۲ روزگی داشته است، اما این تیمارها تاثیر معنیداری بر مصرف خوراک نداشتند (۰۵/۰<p).
۴-۲- ماده خشک مصرفی
پیش از شیرگیری افزودن گیاهان دارویی و اثر متقابل سطح ماده خشک شیر در افزودن گیاهان دارویی اثر معنیداری بر مصرف ماده خشک کل دوره نداشت (۰۵/۰<p)، اما سطح ماده خشک شیر، ماده خشک مصرفی کل دوره را تحت تاثیر قرار داد و در سطح ۲۰ درصد ماده خشک شیر به طور معنی داری نسبت به سطح ۵/۱۲ درصد بالاتر بود (به ترتیب۷/۲۹ و ۴۳/۳۷ کیلو گرم، ۰۰۰۱/۰= p). همچنین ماده خشک مصرفی روزانه در گروه تغذیه شده با شیر حاوی ۲۰ درصد ماده خشک نسبت به گروهی که شیر حاوی ۵/۱۲ درصد ماده خشک را دریافت کردند به طور معنیداری بالاتر بود (به ترتیب ۹۹/۰ و ۲۵/۱ کیلوگرم (۰۰۰۱/۰= p)، همسو با نتایج این پژوهش، پتی جان و همکاران (۱۹۶۳) گزارش کردند که گوساله‌های تغذیه شده با شیر جایگزین با ماده خشک بالاتر (۱۵ درصد) در مقایسه با شیر جایگزین با ماده خشک پایینتر (۵ تا۱۰ درصد) ماده خشک مصرفی بالاتری داشتند (۰۵/۰<p). میلر و همکاران (۲۰۱۳) گزارش کردند گوسالههایی که در حد اشتها شیر جایگزین مصرف کردند به طور معنیداری ماده خشک مصرفی آن ها از گروهی که روزانه فقط ۵ لیتر شیر جایگزین مصرف کرده بودند بیش تر بود.(۸۷/۱ و۱۲/۱ کیلوگرم، ۰۰۱/۰=p). بر خلاف نتایج این پژوهش، ابیدات و همکاران (۲۰۱۳) گزارش کردند در دوره پیش از شیرگیری گوسالههایی که با شیر جایگزین با ماده خشک بالاتر(۷۴۷ گرم در روز ماده خشک ۲۸ درصد پروتئین) مصرف کردند ماده خشک مصرفی آن ها بیش تر از گروهی بود که شیر جایگزین با درصد پایین ماده خشک (۴۱۸ گرم در روز ماده خشک ۲۰ درصد پروتئین) مصرف کرده بودند اما تفاوت معنیداری را نشان ندادند. (۰۵/۰>P). در راستا با نتایج این پژوهش، استامی و همکاران (۲۰۱۲) گزارش کردند خوراندن شیر جایگزین (۲۸ درصد پروتئین و ۱۵ درصد چربی) در برابر خوراندن شیر جایگزین (۲۰ درصد پروتئین و ۲۰ درصد چربی) تاثیر معنیداری بر ماده خشک مصرفی گوسالهها داشت، گوسالههایی که شیر با پروتئین بالا مصرف کرده بودند ماده خشک مصرفی آن ها بالاتر بود (۹۷۷ و۷۲۴ گرم در روز،۰۰۰۱/۰=p). در پژوهشی استامی و همکاران(۲۰۱۲) گوسالهها را با شیر با پروتئین بالا تغذیه کردند در صورتی که پروتئین جیره آغازین گوسالهها با ۲ سطح پروتئین بود (۵/۱۹و۵/۲۵ در صد ماده خشک) اما در ماده خشک مصرفی گوسالهها اختلاف معنیداری را مشاهده نکردند (۰۵/۰<p). تره و همکاران(۲۰۰۷) گزارش کردند که گوسالههای تغذیه شده با ۷ لیتر شیر با ۱۸ درصد ماده خشک شیر جایگزین در مقایسه با گوسالههای تغذیه شده با ۴ لیتر شیر با ۵/۱۲ درصد ماده خشک در پیش از شیرگیری به طور معنیداری ماده خشک مصرفی بالاتری داشتند (۲۶/۱و۱۲/۱کیلوگرم در روز،۰۰۱/۰>p). در پژوهشی خان و همکاران(۲۰۰۷) گوسالهها را به دو روش شیر دادند، روش گام به پایین (۲۰ درصد وزن بدن تا ۴۰ روزگی و ۱۰ درصد وزن بدن تا ۴۵ روزگی) و روش معمولی (۱۰ درصد وزن بدن تا ۴۵ روزگی) و از ۴۵ تا ۴۹ روزگی شیرگیری شدند، در این آزمایش گوسالههایی که به روش گام به پایین شیر خورده بودند به طور معنیداری در تمام مراحل پرورش ماده خشک مصرفی بالاتری داشتند در راستا با نتایج این پژوهش، چاوز و همکاران (۲۰۰۸) افزودن ۲۰۰ میلیگرم کارواکرول و سینامالدئید به هرکیلوگرم ماده خشک جیره برههای پرواری تاثیری بر ماده خشک مصرفی غذایی نداشت. پامپیدیش و همکاران (۲۰۰۵) استفاده از دو سطح ۴ و ۸ کیلوگرم در تن برگ پونه کوهی (حاوی ترکیبات فعال کارواکرول و تیمول) در مقابل گروه شاهد در برههای پرواری تاثیری بر مصرف ماده خشک نداشت. قیااو و همکاران (۲۰۱۳) تاثیر گیاهان بومی چینی بر عملکرد تلیسههای هلشتاین را بررسی کردند، آن ها دریافتند که این گیاهان تاثیری بر ماده خشک مصرفی ندارند(۰۵<p) [113]. قلمکاری و همکاران (۲۰۱۱) گزارش کردند که خوراندن ۵ گرم مرزه به جوجههای گوشتی تاثیر بر خوراک مصرفیشان نداشت[۵۵]. بر خلاف نتایج این پژوهش، گاش و همکاران(۲۰۰۹) دریافتند گوسالههایی که از عصاره سیر به مقدار ۲۵۰ میلیگرم بر کیلوگرم وزن بدن در شیر مصرفی دریافت کرده بودند، میانگین ماده خشک مصرفی کل آن ها نسبت به گروه شاهد به طور معنیداری بیش تر بود(۹/۱۸۹ و۴/۱۷۰کیلوگرم، ۰۱/۰>p) [149].
۴-۳- افزایش وزن روزانه
در پیش از شیرگیری متوسط افزایش وزن روزانه نیز به طور معنیداری در گروه تغذیه شده با شیر حاوی ماده خشک بالاتر بیش تر بود (۹۶/۰ در برابر ۷۱/۰ کیلو گرم در روز ۰۰۰۱/۰= p). همچنین در پس از شیرگیری متوسط افزایش وزن روزانه اختلاف معنیداری بین تیمارها مشاهده نشد (۰۵/۰<P). در راستا با نتایج پژوهش حاضر میلر و همکاران (۲۰۱۳) گزارش کردند افزایش وزن روزانه گوسالههایی که در حد اشتها شیر جایگزین مصرف کردند در پیش از شیرگیری به طور معنیداری نسبت به گروهی که روزانه فقط ۵ لیتر شیر جایگزین مصرف کرده بودند بیش تر بود (۲/۱ در برابر ۶/۰ کیلوگرم در روز ۰۵/۰>p). همچنین در هفته از شیرگیری افزایش وزن روزانه گوسالههایی که در حد اشتها شیر خورده بودند یک کاهش رشد معنی داری را نشان دادند (۰۳/۰- در برابر ۷/۰ کیلوگرم در روز،۰۰۱/۰>P) اما در پس از شیر گیری اختلاف معنیداری در افزایش وزن روزانه گوسالهها بین تیمارها مشاهده نشد (۰۵/۰<p). پتیجان و همکاران (۱۹۶۳) نیز گزارش کردند گوساله‌های تغذیه شده با شیر جایگزین با ماده خشک بالاتر (۱۵ درصد) در مقایسه با شیر جایگزین با ماده خشک پایینتر (۵ تا ۱۰ درصد) افزایش وزن روزانه بالاتری داشتند (۰۰۱/۰>(p[108]. افزایش وزن بدن روزانه و کل دوره پیش از شیرگیری احتمالا به علت افزایش خوراک مصرفی بیش تر و در نتیجه انرژی و پروتئین بیش تر بود. در راستا با نتایج این پژوهش ابیدات و همکاران (۲۰۱۳) گزارش کردند در دوره پیش از شیرگیری گوسالههایی که شیر جایگزین با ماده خشک بالا (۷۴۷ گرم در روز ماده خشک، ۲۸ درصد پروتئین) مصرف کردند به طور معنیداری افزایش وزن روزانه آن ها بالاتر از گروهی بود که شیر جایگزین با ماده خشک پایین (۴۱۸ گرم در روز، ۲۰ درصد پروتئین) مصرف کرده بودند (۶۱/۰ در برابر۳۹/۰ کیلوگرم در روز،۰۵/۰>P) در پس از شیرگیری اختلاف معنیداری در افزایش وزن روزانه در بین تیمارها مشاهده نشد (۰۵/۰<P) همچنین در کل دوره آزمایش گروهی که شیر بیش تر با پروتئین بالا خورده بودند به طور معنیداری افزایش وزن روزانه بالاتری داشتند (۷۳/۰ در برابر۵۶/۰ کیلوگرم در روز،۰۵/۰>P). پژوهش هیل و همکاران (۲۰۰۹) گزارش کردند تغذیه شیر جایگزین با ۲۷ درصد پروتئین که با سطح متفاوت چربی (۱۴، ۱۷، ۲۰، ۲۳ درصد) خورانده شده بود گوسالههایی که شیر جایگزین با ۲۳ درصد چربی مصرف کرده بودند نسبت به سطح (۱۷و۲۰ درصد) افزایش وزن روزانه کمتری داشتند(۰۵/۰<p). علت مغایرت این پژوهش با پژوهش حاضر ممکن است مصرف بیش از حد چربی در نتیجه کاهش اشتها در اثر ترشح کوله سیتوکینین دوازدههای، در نتیجه کاهش جیره آغازین مصرفی و کاهش در رشد گوسالهها باشد. دیاز و همکاران (۲۰۰۱ ) گزارش کردند که گوسالههای تغذیه شده با مقادیر بالای شیر در اوایل زندگی، میزان ماده مغذی مصرفی آن ها تقریبا ۲ برابر گوسالههایی است که ۱۰ درصد وزن بدنشان شیر میخورند و در نتیجه میزان افزایش وزن آن ها نیز بیش تر است. در پژوهشی تره و همکاران(۲۰۰۷) به گروهی از گوسالهها ۷ لیتر شیر جایگزین با ۱۸ درصد ماده خشک شیر و به گروه دیگر ۴ لیتر شیر جایگزین با ۵/۱۲ درصد ماده خشک روزانه خوراندند، در پیش از شیرگیری گوسالههایی که با ماده خشک بالاتر تغذیه شده بودند به طور معنیداری افزایش وزن روزانه بالاتری داشتند (۸۸/۰ در برابر۷۹/۰کیلوگرم در روز،۰۰۱/۰>p)، پس از شیرگیری بین تیمارها در افزایش وزن روزانه آن ها اختلاف معنیداری دیده نشد(۰۵/۰<p). جنی و همکاران(۱۹۷۸) در آزمایش خود گوساله‌ها را با شیر جایگزین (۲۲ درصد پروتئین خام، ۱۰ درصد چربی) به مقدار ۶ و ۱۰ درصد وزن بدن، یک بار در روز و با غلظت ماده خشک ۱۰، ۱۵ و ۲۰ درصد تغذیه کردند ودریافتند که افزایش وزن بدن به طور مستقیم در ارتباط با غلظت ماده‌ی خشک شیر جایگزین است [۸۰]. دیاز(۲۰۰۱) گزارش کرد، گوسالههایی که مقادیر بالای شیر را در اوایل زندگی مصرف میکنند میزان ماده مغذی مصرفی آن ها تقریبا ۲ برابر گوسالههایی است که ۱۰ درصد وزن بدنشان شیر میخورند و در نتیجه میزان افزایش وزن آن ها نیز بیش تر است [۴۲]. اسمیت(۲۰۰۲) گزارش کرد، که با افزایش مصرف غذا، رشد افزایش مییابد و این با سطحIGF-1 ، انسولین و گلوکز خون در ارتباط است[۱۴۰]. بلون و همکاران(۲۰۰۳)، بارتلد و همکاران(۲۰۰۶) و دیاز وهمکاران(۲۰۰۱) گزارش کردند میزان رشد گوساله با افزایش مقادیر پروتئین افزایش مییابد و این در صورتی میباشد که انرژی عامل محدود کننده نباشد[۴۲]. در راستا با نتایج این پژوهش، ژانگ(۲۰۰۹ )گزارش کرد جوجههای گوشتی که زنجبیل دریافت کرده بودند وزن آن ها به طور کل معنیدار نشده بودند، اما افزایش وزن روزانه و وزن بدن از لحاظ عددی در این پرندگان بالاتر بود[۱۷۲]. اما فارینو(۲۰۰۴) گزارش کرد که استفاده از زنجبیل در سطوح ۵ ،۱۰، ۱۵ گرم در کیلوگرم سبب بهبود در وزن بدن جوجههای گوشتی شده است، در مقابل الحمیدان (۲۰۰۵) مشاهده کرد که بهبودی در نرخ رشد جوجههای گوشتی تغذیه شده با زنجبیل یافت نشد. این نتایج پیشنهاد کرد که تحت تاثیر قرار گرفتن عملکرد رشد در جوجههای گوشتی در پاسخ به تغذیه زنجبیل ممکن است در ارتباط باشد با دوز استفاده شده. در پژوهشی گاش و همکاران(۲۰۰۹) با بهره گرفتن از سیر به مقدار ۲۵۰ میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن گوسالهها در شیر مصرفی وعده صبح، دریافتند که با تغذیه سیر افزایش وزن روزانه بدن به طور معنیداری افزایش یافت (۴/۳۷۸ در مقابل ۷/۲۶۲ ۰۱/۰>p) [149]. در پژوهش بامپیدیش و همکاران (۲۰۰۵) استفاده از دو سطح ۴ و ۸ کیلوگرم در تن برگ پونه کوهی (حاوی ترکیبات فعال کارواکرول و تیمول) در مقابل گروه شاهد در برههای پرواری تاثیری بر افزایش وزن و وزن نهایی نداشت [۱۴]. در راستا با نتایج پژوهش حاضر سلطان و همکاران(۲۰۰۹) ترکیبی از روغن گیاهان دارویی اکالیپتوس ، نعناع وکریستال جوهر نعناع خشک را به مدت ۸ هفته در شیر به مصرف گوسالهها رساندند که در افزایش وزن روزانه گوسالهها نسبت به گروه شاهد تفاوت معنیداری را مشاهده نکردند(۰۵/۰<p)[144]. در پژوهشی قیااو و همکاران (۲۰۱۳) تاثیر یکی از گونه های گیاهان بومی چینی بر عملکرد تلیسههای هلشتاین را بررسی کردند، آن ها دریافتند که این گیاه تاثیری معنیداری در افزایش وزن روزانه در مقابل گروه شاهد دارد (۸۳/۰ در مقابل ۸/۰ کیلوگرم در روز، ۰۵/۰>p) [113]، دلیل این مغایرت ممکن است متفاوت در نوع گیاه و ماده موثر استفاده شده در آن گیاه با گیاهان پژوهش حاضر باشد که منجر به بهبود در قابلیت هضم و یا به واسطه برخی مواد موثره منجر به بهبود اشتها شدهاند. باآلو و همکاران (۲۰۱۳) گزارش کردند گوسالههایی که شیر زیاد میخورند مصرف جیره آغازین آن ها کاهش مییابد و اگر به طور ناگهانی از شیر گرفته شوند یک وقفه ای در عملکرد آن ها در دوره پس از شیرگیری ایجاد میشود. محققان متعدد گزارش دادهاند که تغذیه شیر بیش از حد و یا شیر جایگزین افزایش وزن روزانه پس از شیرگیری به خاطر مصرف جیره آغازین کمتر، کاهش مییابد [۳۶]. اما سطح تغذیه شیر یک اثر کوتاه مدت بر رفتار بعد از شیرگیری دارد [۹۷]. فون کسرلیک(۲۰۰۹)، گزارش کرد که افزایش مقدار شیر یا جایگزین شیر مصرفی، سبب بهبود رشد و ضریب تبدیل غذایی میشود[۱۶۱]. استامی و همکاران (۲۰۱۲) گزارش کردند خوراندن شیر جایگزین (۲۸ درصد پروتئین و ۱۵ درصد چربی) در برابر خوراندن شیر جایگزین (۲۰ درصد پروتئین و ۲۰ درصد چربی) تاثیر معنیداری بر افزایش وزن روزانه گوسالهها داشت، گوسالههایی که شیر با پروتئین بالا مصرف کرده بودند افزایش وزن روزانه آن ها بالاتر بود (۶۷/۰ در برابر۳۴/۰ کیلوگرم در روز،۰۰۰۱/۰=p).
۴-۴- وزن بدن
پیش از شیرگیری افزایش وزن کل دوره در تیمارهایی که شیر با سطح ۲۰ درصد ماده خشک خورده بودند نسبت به تیمار شیر با ۵/۱۲ درصد ماده خشک به طور معنیداری بالاتر بود (به ترتیب۷/۲۸ و ۵/۲۱ کیلو گرم ۰۰۰۱/۰=p). در دوره پس از شیرگیری افزایش وزن کل دوره میان تیمارها اختلاف معنیداری را نشان ندادند (۰۵/۰<P). پیش از شیرگیری وزن نهایی بدن در تیمارهایی که شیر با سطح ۲۰ درصد ماده خشک خورده بودند نسبت به تیمار شیر با ۵/۱۲ درصد ماده خشک به طور معنیداری بالاتر بود (به ترتیب۸۸/۷۱ و ۱۴/۶۴ کیلوگرم، ۰۰۹/۰=p). در دوره پس از شیرگیری وزن نهایی بدن میان تیمارها اختلاف معنیداری را نشان ندادند (۰۵/۰<P). میلر و همکاران (۲۰۱۳) گزارش کردند گوسالههایی که در حد اشتها شیر جایگزین مصرف کردند پس از شیرگیری به طور معنیداری وزن بالاتری نسبت به گروهی که روزانه فقط ۵ لیتر شیر جایگزین مصرف کرده بودند داشتند (۹/۱۲۱ در برابر ۹/۱۰۰ کیلوگرم،۰۰۱/۰>P). دیاز و همکاران (۲۰۰۱ ) گزارش کردند که گوسالههای تغذیه شده با مقادیر بالای شیر در اوایل زندگی، میزان ماده مغذی مصرفی آنها تقریبا ۲ برابر گوسالههایی است که ۱۰ درصد وزن بدنشان شیر میخورند و در نتیجه میزان افزایش وزن آنها نیز بیشتر است. در راستا با نتایج این پژوهش، تره و همکاران(۲۰۰۷) به گروهی ۷ لیتر شیر با ۱۸ درصد ماده خشک شیر و به گروه دیگر ۴ لیتر شیر با ۵/۱۲ درصد ماده خشک روزانه خوراندند، که در وزن نهایی بین تیمارها اختلاف معنیداری مشاهده نشد(۰۵/۰<p). در پژوهشی خان و همکاران(۲۰۰۷) گوسالهها را به دو روش شیر دادند، روش گام به پایین (۲۰ درصد وزن بدن تا ۴۰ روزگی و ۱۰ درصد وزن بدن تا ۴۵ روزگی) و روش معمولی (۱۰ درصد وزن بدن تا ۴۵ روزگی) و از ۴۵ تا ۴۹ روزگی شیرگیری شدند، در این آزمایش گوسالههایی که به روش گام به پایین شیر خورده بودند به طور معنیداری در تمام مراحل پرورش وزن بالاتری داشتند. یانگ و همکاران )۲۰۰۷( گزارش کردند که مصرف روغن‌های ضروری سیر، روغن‌های ضروری سرو کوهی و موننسین تاثیری بر اضافه وزن گاوهای شیری نداشته است(۰۵/۰<P). یسیلبگ و همکاران(۲۰۱۱) جهت بررسی تاثیر گیاه رزماری، عصاره رزماری و ویتامین E بر روی عملکرد مرغهای گوشتی آزمایشی را طراحی کردند، که وزن لاشه به طور معنی داری تحت تاثیر عصاره رزماری و ویتامین E نسبت به گیاه رزماری قرار گرفتند(۲۳۳۴ در مقابل ۲۲۱۳ گرم ۰۵/۰>P) [171]. سلطان و همکاران(۲۰۰۹) ترکیبی از روغن گیاهان دارویی اکالیپتوس ، نعناع وکریستال جوهر نعناع خشک را به مدت ۸ هفته در شیر به مصرف گوسالهها رساندند که در وزن نهایی گوسالهها نسبت به گروه شاهد تفاوت معنیداری را مشاهده نکردند(۰۵/۰<p)[144]. در راستا با پژوهش حاضر چاوز و همکاران (۲۰۰۸) افزودن ۲۰۰ میلیگرم کارواکرول و سینامالدئید به هرکیلوگرم ماده خشک جیره برههای پرواری، تاثیری بر وزن نهایی و افزایش وزن روزانه نداشت [۱۵۸]. در پژوهشی قیااو و همکاران (۲۰۱۳) تاثیر یکی از گونه های گیاهان بومی چینی بر عملکرد تلیسههای هلشتاین را بررسی کردند، آن ها دریافتند که این گیاه تاثیری معنیداری در وزن نهایی در مقابل گروه شاهد دارد(۹/۳۷۹ در مقابل ۹/۳۶۳ کیلوگرم، ۰۵/۰>p) [113]. در آزمایشی دیگر قلمکاری(۲۰۱۱) گزارش کرد جوجههای گوشتی که ۵ گرم در کیلوگرم مرزه مصرف کرده بودند وزن بالاتری داشتند اما معنی دار نبوده است (۰۵/۰<p).
۴-۵- بازده خوراک
افزودن گیاهان دارویی، سطح ماده خشک شیر و اثر متقابل سطح ماده خشک شیر در افزودن گیاهان دارویی پیش از شیرگیری وپس از شیرگیری بر بازده خوراک اثر معنیداری نشان ندادند(۰۵/۰<p). بر خلاف نتایج ما دیاز(۲۰۰۱) گزارش کرد مصرف مقادیر بالای شیر سبب بهبود ضریب تبدیل غذایی میشود[۴۲]. ابیدات و همکاران (۲۰۱۳) گزارش کردند در دوره پیش از شیرگیری گوسالههایی که شیر جایگزین با ماده خشک بالاتر (۷۴۷ گرم در روز، ۲۸ درصد پروتئین) مصرف کردند بازده خوراک آن ها به طور معنیداری بالاتر از گروهی بود که شیر جایگزین با ماده خشک پایین (۴۱۸ گرم در روز،۲۰ درصد پروتئین) مصرف کردند. فون کسرلیک(۲۰۰۹)، گزارش کرد که افزایش مقدار شیر یا جایگزین شیر مصرفی، سبب بهبود رشد و ضریب تبدیل غذایی میشود[۱۶۱]. در راستا با نتایج این پژوهش، هیل و همکاران (۲۰۰۹) گزارش کردند تغذیه شیر جایگزین با ۲۷ درصد پروتئین که با سطح متفاوت چربی (۱۴، ۱۷، ۲۰، ۲۳ درصد) خورانده شده تاثیر معنیداری بر بازده خوراک نداشتند(۰۵/۰<p). در پژوهشی خان و همکاران(۲۰۰۷) گوسالهها را به دو روش شیر دادند، روش گام به پایین (۲۰ درصد وزن بدن تا ۴۰ روزگی و ۱۰ درصد وزن بدن تا ۴۵ روزگی) و روش معمولی (۱۰ درصد وزن بدن تا ۴۵ روزگی) و از ۴۵ تا ۴۹ روزگی شیرگیری شدند، در این آزمایش گوسالههایی که به روش گام به پایین شیر خورده بودند پس از شیرگیری تاثیر بر بازده خوراک نشان ندادند. در پژوهش پامپیدیش و همکاران (۲۰۰۵) استفاده از دو سطح ۴ و ۸ کیلوگرم در تن برگ پونه کوهی (حاوی ترکیبات فعال کارواکرول و تیمول) در مقابل گروه شاهد در برههای پرواری تاثیری بر بازده خوراک نداشت. در پژوهشی قیااو و همکاران (۲۰۱۳) تاثیر یکی از گونه های گیاهان بومی چینی بر عملکرد تلیسههای هلشتاین را بررسی کردند، آن ها دریافتند که این گیاه تاثیری معنیداری در بازده خوراک در مقابل گروه شاهد دارد(۰۵/۰>p) [113]. در پژوهش چاوز و همکاران (۲۰۰۸) افزودن ۲۰۰ میلیگرم کارواکرول و سینامالدئید به هرکیلوگرم ماده خشک جیره برههای پرواری، تاثیری بر ضریب تبدیل غذایی نداشت [۱۵۸]. بر خلاف نتایج این پژوهش یسیل باگ (۲۰۱۱) گزارش کرد که استفاده از رزماری موجب بهبود معنیداری در ضریب تبدیل غذایی جوجههای گوشتی شد.گاش و همکاران(۲۰۰۹) دریافتند استفاده از سیر به مقدار ۲۵۰ میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن گوسالهها در شیر مصرفی بازده خوراک نسبت به گروه شاهد به طور معنیداری پایینتر است(۴/۲ در مقابل ۵/۵، ۰۱/۰>p) [149].
۴-۶- امتیاز مدفوع
امتیاز مدفوع پیش و پس از شیرگیری تحت تاثیر افزودن گیاهان دارویی، سطح ماده خشک شیر و اثر متقابل سطح ماده خشک شیر در افزودنی گیاهان دارویی قرار نگرفت (۰۵/۰<p). اسون سون(۲۰۰۳) گزارش کرد، نرخ مرگ و میر در پژوهشهایی که در مزارع مختلف انجام شده است تا قبل از شیرگیری ۸ درصد است، گوسالهها معمولا در این دوره به بیماریهایی چون اسهال و اختلالات تنفسی مبتلا میشوند[۱۵۰] بیش تر پژوهشگران گزارش کردند که میزان بالای اسهال بیش تر در ارتباط با مصرف بالای شیر میباشد و برخی دیگر این نظریه را رد میکنند و علت این مغایرتها ممکن است سیستم امتیازدهی متفاوت باشد. بخشی دیگر از دلایل اسهال میتواند به علت ترکیب متفاوت آغوز، مقدار آن، روش خوراندن آن و کیفیت شیر و جایگزین شیر باشد، حتی تغییرات در دمای محیط و نوع مدیریت نیز در بروز اسهال تاثیر گذار است. هامان(۲۰۰۲) گزارش کرد که اسهال بیش تر به علت وضعیت بهداشتی، مدیریتی و همچنین شرایط باکس های انفرادی میباشد تا مقدار شیر مصرفی، فقر غذایی سبب کاهش عملکرد سیستم ایمنی میشود و بنابراین حساسیت به بیماریها را در گوساله افزایش میدهد[۶۳] گوسالهها در اوایل زندگی به شدت مستعد ابتلا به بیماریهای عفونی هستند و جلوگیری از مرگ و میر ناشی از بیماریهای عفونی برای مزرعه تولیدی شیر بسیار سودمند است. در راستا با نتایج این پژوهش، استامی و همکاران (۲۰۱۲) گزارش کردند خوراندن شیر جایگزین (۲۸ درصد پروتئین و ۱۵ درصد چربی) در برابر خوراندن شیر جایگزین (۲۰ درصد پروتئین و ۲۰ درصد چربی)، گوسالههایی که شیر با پروتئین بالا مصرف کرده بودند امتیاز مدفوع بالاتری داشتند اما اختلاف معنیداری را نشان ندادند (۰۵/۰<p). در پژوهشی استامی و همکاران(۲۰۱۲) گوسالهها را با شیر با پروتئین بالا تغذیه کردند در صورتیکه پروتئین جیره آغازین گوسالهها با ۲ سطح پروتئین بود(۵/۱۹و۵/۲۵ در صد ماده خشک) در امتیاز مدفوع اختلاف معنیداری را مشاهده نکردند (۰۵/۰<p). پژوهش هیل و همکاران (۲۰۰۹) گزارش کردند تغذیه شیر جایگزین با ۲۷ درصد پروتئین که با سطح متفاوت چربی (۱۴، ۱۷، ۲۰، ۲۳ درصد) خورانده شده بود تاثیر معنیداری در امتیاز مدفوع مشاهده نشد(۰۵/۰<p). در راستا با نتایج این پژوهش سلطان و همکاران(۲۰۰۹) که ترکیبی از روغن گیاهان دارویی اکالیپتوس ، نعناع وکریستال جوهر نعناع خشک را به مدت ۸ هفته در شیر به مصرف گوسالهها رساندند، اختلاف معنیداری را در امتیاز مدفوع تیمارها مشاهده نکردند (۰۵/۰<p)[144]. بر خلاف نتایج این پژوهش،گاش و همکاران(۲۰۰۹) دریافتند استفاده از سیر به مقدار ۲۵۰ میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن گوسالهها در شیر مصرفی آن ها به طور معنیداری امتیاز مدفوع پایینتر نسبت به گروه شاهد داشتند (۲/۱ در مقابل ۰۶/۲، ۰۱/۰>p) [149].

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۴-۷- رشد اسکلتی
۴-۷-۱- دور سینه
افزودن گیاهان دارویی و اثر متقابل سطح ماده خشک شیر در افزودنی گیاهان دارویی بر دور سینه گوسالهها تاثیر نداشت (۰۵/۰<p). اما پیش از شیرگیری گوسالههایی که شیر با ماده خشک بالا دریافت کردند به طور معنیداری رشد دور سینه آن ها نسبت به گروهی که با شیر با ماده خشک پایین تغذیه شده بودند بالاتر بود (۱۲۵ در برابر۹۹ سانتیمتر،۰۰۰۱/۰=p). اما پس از شیرگیری میان تیمارها اختلاف معنیداری مشاهده نشد (۰۵/۰<p). در راستا با نتایج این پژوهش استامی و همکاران (۲۰۱۲) گزارش کردند خوراندن شیر جایگزین با ۲۸ درصد پروتئین و ۱۵ درصد چربی در برابر خوراندن شیر جایگزین با ۲۰ درصد پروتئین و ۲۰ درصد چربی تاثیر معنیداری بر رشد دور سینه در پیش از شیرگیری گوسالهها داشت، گوسالههایی که شیر با پروتئین بالا مصرف کرده بودند اندازه دور سینه آن ها بالاتر بود (۶/۹۸و۳/۹۶ سانتیمتر،۰۰۰۶/۰=p). بر خلاف نایج پژوهش حاضر، استامی و همکاران(۲۰۱۲) گوسالهها را با شیر با پروتئین بالا تغذیه کردند در صورتی که پروتئین جیره جیره آغازین گوسالهها با ۲ سطح پروتئین بود (۵/۱۹و۵/۲۵ در صد ماده خشک) که در رشد دور سینه گوسالهها اختلاف معنیداری را مشاهده نکردند (۰۵/۰<p). در پژوهشی خان و همکاران(۲۰۰۷) گوسالهها را به دو روش شیر دادند، روش گام به پایین (۲۰ درصد وزن بدن تا ۴۰ روزگی و ۱۰ درصد وزن بدن تا ۴۵ روزگی) و روش معمولی (۱۰ درصد وزن بدن تا ۴۵ روزگی) و از ۴۵ تا ۴۹ روزگی شیرگیری شدند، در این آزمایش گوسالههایی که به روش گام به پایین شیر خورده بودند به طور معنیداری در تمام مراحل پرورش رشد دور سینه بالاتری داشتند.
۴-۷-۲- عرض بین استخوان هیپ
پیش از شیرگیری اثر سطح ماده خشک شیر یا افزودن گیاهان دارویی و اثر متقابل آن ها بر عرض هیپ معنیدار نبود (۰۵/۰<p).پس از شیرگیری گوسالههایی که با شیر با ماده خشک بالا تغذیه شده بودند نسبت به گروهی که با شیر با ماده خشک پایین دریافت کرده بودند به طور معنیداری رشد عرض هیپ بالاتری داشتند (۷/۲۹ در برابر۴۳/۳۷ سانتیمتر،۰۰۰۱/۰). گوسالهها از مواد مغذی برای حفظ عملکردهای حیاتی بدن استفاده می کنند و مقدار مواد مغذی که بیش تر از سوخت و ساز و نگهداری است برای رشد اسکلتی و بافت ماهیچه ای به کار میرود. رشد در گوساله‌های جوان پیش از شیرگیری، عموماً در سیستم اسکلتی و ماهیچه ای اتفاق میافتد. رشد بافتها به جابجایی پروتئین در استخوآن ها و ماهیچهها، به همراه مینراله شدن متناظر ماتریکس پروتئینی در استخوانها بستگی دارد. مقدار چربی (فسفولیپیدهای اولیه) از قسمتهای طبیعی بافتهای رشد یافته به همراه انرژی باقی مانده اضافی به عنوان تری آسیل گلیسرول به درون بافتهای چربی جابجا میشوند. نرخ رشد بیان کنندهی افزایش سایز بدن (هم چنین وزن یا ارتفاع) از هنگام تولد میباشد [۳۳].رشد پس از شیرگیری به توانایی گوساله در مصرف و هضم خوراک جامد بستگی دارد. علیرغم اینکه مصرف بالای شیر منجر به رشد بافت و سیستم اسکلتی در دوره پیش از شیرگیری میشود، استفاده از مقادیر بالای شیر به علت کاهش مصرف خوراک جامد در دوره پس از شیرگیری زیاد جالب نمیباشد. به نظر میرسد استفاده از سطوح بالای ماده خشک در شیر منجر به بهبود وضعیت رشد اسکلتی شود بدون اینکه تاثیر منفی بر رشد پس از شیرگیری داشته باشد. هیل و همکاران (۲۰۰۹) گزارش کردند تغذیه شیر جایگزین با ۲۷ درصد پروتئین که با سطح متفاوت چربی (۱۴، ۱۷، ۲۰، ۲۳ درصد) خورانده شده بود تاثیر معنیداری بر عرض هیپ در گوسالهها پیش و پس از شیرگیری مشاهده نشد(۰۵/۰<p).
۴-۸- فراسنجه های خونی

جدول۴-۳- اثر درصد ماده خشک شیر و ترکیبی از گیاهان دارویی بر فراسنجههای خونی(بتا-هیدروکسی بوتیرات، گلوکز، پروتئین کل، آلبومین و گلوبولین )پیش از شیرگیری (۱۰ تا ۴۰ روزگی)

تیمارهای آزمایشی^*