انتقال وجوه از طریق اطاق پایاپای خودکار(ACH)

انتقال از طریق ماشین های خود پرداز (ATM)

ترمینال های نقطه فروش (POS) می شود.

با توجه به تعاریف فوق تعریفی که در این تحقیق به عنوان EFT مورد استفاده قرار می‌گیرد مفهوم وسیع EFT می‌باشد و شامل هر گونه انتقال وجه که به صورت الکترونیکی انجام می‌گردد، می شود. طبق تعریف اخیر انتقال الکترونکی وجوه شامل انتقال وجه بین حساب‌ها، بانکهاو سایر مؤسسات مالی، با استفاده یا بدون استفاده از اتاق پایاپای خودکار(ACH) ، از طریق به کارگیری ترمینال الکترونیکی، تلفن، رایانه، ماشین‌های نقطه فروش POS) )، ماشنهای خودپردازATM) ) و یا هر وسیله الکترونیکی دیگر می‌گردد.بر اساس این تعریف انتقال الکترونیکی وجوه از بعضی جهات گسترده تر از بانکداری الکترونیکی خواهد بود و می‌تواند بانکداری الکترونیکی را در خود جای دهد(وزارت بازرگانی ،۱۳۸۴،ص۶۰).

(رابطی و همکاران، ۱۳۸۷)،سیستم های وجوه بانکی

۱-۲-۱۰- مزایای بانکداری الکترونیکی

1. دسترسی یا دستیابی فارغ از مکان و زمان به خدمات ارائه شده بانک‌ها

یکی از مشکلات اساسی بانکداری سنتی محدودیت زمان انجام فعالیت‌های بانکی در بانک‌ها و متعاقباً محدود شدن مشتریان به دریافت خدمات بانکی در چهارچوب زمان کوتاه فعالیت بانک‌ها بود.با رواج بانکداری الکترونیکی مشکل اصلی محدودیت زمانی و مکانی استفاده خدمات بانکی مرتفع شده است.(عباسی نژاد:۱۳۸۶ ،ص ۳۹)

1. سهولت در پرداخت قبوض

در نظام بانکداری سنتی، مشتریان برای پرداخت قبضهای مختلف از قبیل قبضهای آب، برق، تلفن، گاز و اقساط باید در زمان ها و در روزهای معین به بانک مراجه کنند. ولی امروزه مشتریان از طریق اتصال به اینترنت و با وارد ساختن شماره اشتراک و شماره برگ قبض خود می‌توانند وجه قبض را از حساب خود به حساب بانک یا شرکت صاحب قبض انتقال دهند و در حقیقت از این طریق مشکلات پرداخت حل شده و جریمه های ناشی از تأخیر در پرداخت وجوه قبضها و جز آن کاهش یافته است .(همان، ص ۴۰)

مزایای بانکداری الکترونیک را می‌توان از دوجنبه مشتریان و مؤسسات مالی نیز مورد توجه قرار داد. از دید مشتریان می‌توان به صرفه‌جویی در هزینه ها، صرفه جویی در زمان و دسترسی به کانال‌های متعدد برای انجام عملیات بانکی نام برد. از دید مؤسسات مالی می‌توان به ویژگیهایی چون ایجاد و افزایش شهرت بانک‌ها در ارائه نوآوری، حفظ مشتریان علی‌رغم تغییرات مکانی بانک‌ها، ایجاد فرصت برای جست‌جوی مشتریان جدید در بازارهای هدف، گسترش محدوده جغرافیایی فعالیت و برقراری شرایط رقابت کامل را نام برد.

بر اساس تحقیقات مؤسسه Data Monitor مهمترین مزایای بانکداری الکترونیک آن ها عبارتند از:

تمرکز بر کانال‌های توزیع جدید، ارائه خدمات اصلاح شده به مشتریان و استفاده از راهبردهای تجارت الکترونیک. (سید دانیال سجادی. گروه کامپیوتر بشرویه http://bcg.pib.ir)

۱-۲-۱۱- معایب بانکداری الکترونیکی

• خطرهای امنیتی

یکی از بزرگترین عیبهای بانکداری اینترنتی یا به طور کلی بانکداری الکترونیکی به خطرهای امنیتی آن برمی گردد.در نظام جدید بانکداری افراد می‌توانند با به دست آوردن رمز اشخاص،از حسابهای آنان برداشت کنند یا به طور کلی به حسابهای اشخاص حمله یا آن ها را از اعتبار ساقط کنند. این مشکل حتی برای شرکت‌های بزرگ هم وجود دارد.امروزه موارد بسیار زیادی از اشتباه در استفاده از سیستم و دستکاری در حسابهای افراد در جای جای دنیا دیده شده است. این مشکل از جمله اصلی ترین معایب بانکداری الکترونیکی است.(عباس نژاد،ص ۴۱)

• ناآشنایی با فناوری

یکی دیگر از عیبهای بانکداری الکترونیکی، ناآشنایی عده کثیری از افراد جامعه با آن است که از نبود آموزش‌های عمومی و زمینه‌های لازم فرهنگی و اجتماعی ناشی می شود. برای متداول شدن این شیوه بانکداری و استفاده مشتریان بانک از آن، به برگزاری دوره های آموزش شیوه کار با نظام خدمات الکترونیکی نیاز است. این مسئله امروزه در بیشتر کشورهای پیشرفته با برگزاری دوره های مختلف کوتاه مدت و عمومی تقریباً حل شده و تنها برای کشورهای در حال توسعه مطرح است.

از سایر معایب بانکداری الکترونیکی می توان به دسترسی هکر ها (Hacker) به حسابهای شخصی افراد، نبودن اینترنت پرسرعت و دائمی در برخی کشورها، بالا بودن هزینه های زیرساختی بانکداری الکترونیک و غیره اشاره کرد.(عباس نژاد،ص ۴۲)

۱-۲-۱۲- مزایا و ویژگی‌های به کارگیری انتقال الکترونیکی وجوه

• امنیت

بررسی ها نشان می‌دهد پرداخت هایی که از طریق سیستم های انتقال الکترونیکی صورت می پذیرنداز امنیت بالاتری نسبت به پرداخت ها به شیوه سنتی برخوردارند. زیرا سیستم های انتقال الکترونیکی وجوه بگونه ای طراحی می‌شوند که احتمال دستبرد،سرقت،مفقود شدن، عدم انتقال و… به حداقل ممکن می‌رسد.به خاطر این ویژگی اغلب افراد معمولاً راغب هستندکه از این سیستم ها به جای سیستم های سنتی پرداخت استفاده نمایند(Crede .1998,p.261).

• سرعت

ویژگی برجسته سیستم های انتقال الکترونیکی وجود سرعت بالای آن می‌باشد.با قاطعیت می توان گفت که سیستم های پرداخت الکترونیکی از سیستم های پرداخت سنتی خیلی سریع تر است زیرا در سیستم های پرداخت و انتقال الکترونیکی وجوه ،انتقال وجوه در اکثر مواقع به صورت پیوسته صورت می پذیرد.به عبارت دیگر وجوه به صورت پیوسته از حساب فرستنده به حساب دریافت کننده منتقل می شود(Crede.1998,p.261).

• آسان بودن و سادگی

سازوکار انتقال الکترونیکی وجوه ،برای کاربران خیلی ساده تر و آسان تر از سیستم های سنتی
می‌باشد.چون در این نظام اولاً با یک امضای دیجیتالی پرداخت به صورت مستقیم صورت می‌گیرد و ثانیاًً نیازی به حضور فیزیکی کاربر (مشتری ) در بانک یا مؤسسه مالی نیست(Cree .1998,p.261).

• هزینه کم

هزینه نظام انتقال الکترونیکی وجوه در مقایسه با نظام سنتی انتقال وجه به مراتب پایین تر است. صرفه جویی در هزینه انتقال وجوه، برای فرستنده وجه،گیرنده وجه وبانک(مؤسسه مالی) وجود دارد. سیستم های انتقال الکترونیکی وجوه در بانک ها باعث کاهش هزینه ها از طریق صرفه جویی در کاغذ و چاپ، آگهی و تبلیغات، کارکنان و زمان لازم جهت ارائه صورت حساب‌ها و سایر هزینه های جانبی می‌گردد. صرفه جویی در هزینه های فرستنده وجه و از طریق کاهش هزینه های صدور چک، رفت وآمد، هزینه های پست و زمان و فرصت های از دست رفته، و هزینه های جانبی صورت می پذیرد.علاوه بر این به کارگیری سیستم های انتقال الکترونیکی وجوه باعث کاهش هزینه های اجتماعی نظیر ترافیک و آلودگی هوا به خصوص ‌در شهرهای بزرگ می‌گردد(Crede.1998,p.262).

• کاهش اشتباهات انسانی

یکی ازمسائل و مشکلات عمده سیستم های پرداخت سنتی، اشتباهات متعدد عوامل انسانی در فرایندو پردازش پرداخت ها به علت یکپارچه نبودن سیستم و وارد کردن اطّلاعات به دفعات مختلف در فرایند پردازش می‌باشد. سیستم انتقال الکترونیکی وجوه با در نظر گرفتن این مشکلات با حذف دوباره کاریها و طراحی مناسب روش های کنترلی این اشتباهات انسانی را تا حدود زیادی کاهش داده است (Crede ,1998,p.262)

۱-۲-۱۳– انواع سیستم های انتقال الکترونیکی وجوه