مفاهیم رشته‌های علمی که به آن‌ها اشاره شد، به همراه ارزش‌های کلیدی و مهارت‌های کاوشگری سعی در رساندن دانش‌آموزان به مقصد غایی این حوزه؛ یعنی شکوفایی فطرت و تربیت انسان‌های شایسته و مؤمن و پرورش شهروندان مطلوب به‌منظور مهیا شدن برای زندگی در جامعه را دارد. به‌عبارت‌دیگر این حوزه یادگیری می‌کوشد تا از طریق آموزش برخی دانش‌ها، مهارت‌ها و صلاحیت‌های موردنیاز؛ افراد را به‌گونه‌ای تربیت کند که هم در زندگی فردی و هم در زندگی اجتماعی، نقش کارآمد و شایسته‌ای را ایفا کنند.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

توجه به اسناد بالادستی نظام آموزش‌وپرورش کشور از یک‌سو و نظرسنجی‌ها، نیازسنجی‌ها و پژوهش‌های انجام‌شده در کشور از سوی نهادها و سازمان‌های مختلف، تدوین‌کنندگان برنامه درسی جدید مطالعات اجتماعی را به سمت توجه و تأکید بر شش محور زیر در سرفصل‌ها و محتوای این برنامه جدید سوق داده است. شایان‌ذکر است که این محورها ضرورت‌های آموزشی این برنامه درسی را نیز نمایان می‌کنند (همان).
تقویت عزت و هویت ایرانی، اسلامی
ترویج و درونی سازی اخلاق و ارزش‌های اسلامی
شناخت حقوق و مسئولیت‌های فردی و اجتماعی و شهروندی در سطوح مختلف و تقویت مهارت‌ها و نگرش‌های مربوط به آن‌ها
شناخت میراث فرهنگی، استعدادها و قابلیت‌های کشور و جایگاه کشور در جهان و توانایی برقراری ارتباط مؤثر در سطح جهانی
پیشگیری از بروز بحران‌های تربیتی و آسیب‌های اجتماعی در کودکان و نوجوانان و کاهش کج روی‌های اجتماعی و گسترش رفتارهای بهنجار
گسترش بهداشت روانی، تقویت روحیه خودباوری، نشاط، سازندگی و پویایی امید به آینده و اعتمادبه‌نفس
به‌طورکلی می‌توان گفت که سه مؤلفه تقویت هویت ملی، اخلاق محوری در نظام اجتماعی و مهارت‌های زندگی از موارد مهمی است که برنامه مطالعات اجتماعی آن‌ها را در اهداف، محتوا و روش‌ها پیگیری می‌کند. آموزش آداب و مهارت‌های زندگی جایگاه ویژه‌ای در برنامه درسی مطالعات اجتماعی دارد.
حوزه آداب و مهارت‌های زندگی در برنامه درسی ملی به‌عنوان یکی از حوزه‌های یازده‌گانه، به رسمیت شناخته‌شده است و اگرچه از طریق کل برنامه‌های درسی دنبال می‌شود، اما با درس مطالعات اجتماعی پیوند نزدیک‌تری دارد و بخش قابل‌توجهی از آداب و مهارت‌های زندگی را می‌توان در چارچوب و بستر این درس به دانش‌آموزان ارائه داد. لذا در رویکرد جدید سعی بر آن است که محتوای آموزش هرچه بیشتر بازندگی دانش‌آموز پیوند بخورد و به‌جای تأکید بر محفوظات و دانستنی‌های پراکنده و زیاد، مطالب مفید و کاربردی آموزش داده شود (همان).
۲-۱۰-۲ اصول حاکم بر گزینش و سازمان‌دهی برنامه درسی جدید مطالعات اجتماعی
در این بخش بعضی از مهم‌ترین اصول حاکم بر سازمان‌دهی و گزینش محتوا به‌طور خلاصه معرفی می‌شود: چون هدف اصلی از آموزش مطالعات اجتماعی شکوفایی فطرت و پرورش کمالات انسانی، تربیت اجتماعی و شهروندی و آمادگی برای زندگی است؛ لذا حوزه‌های دانشی و مفاهیم در آموزش در جهت هدف فوق مدنظر قرار می‌گیرند. سازمان‌دهی و تولید محتوای این درس باید به‌گونه‌ای باشد که زمینه‌های امیدواری، نشاط، سرزندگی و میل به سازندگی و پیشرفت خود و جامعه را در دانش‌آموزان پدید آورد.
در آموزش موضوعات تاریخی به‌جای تأکید بر سلسله‌ها و حکومت‌ها یا صرفاً تاریخ سیاسی، به اوضاع‌واحوال اجتماعی و فرهنگی دوره‌های مختلف و ابعاد مختلف زندگی مردم پرداخته شود و در این زمینه شخصیت‌ها، مفاخر، آثار، خلاقیت‌ها و دستاوردهای فرهنگی تمدنی ایران در هر دوره برجسته شود. ضمن آنکه در این بخش زمینه‌های بررسی مدارک و شواهد تاریخی، تفکر و نقد رویدادها و موضوعات فراهم آید. در آموزش موضوعات جغرافیایی، به توان‌های محیطی و انسانی کشور ایران برای پیشرفت و سازندگی تأکید و به شناخت قابلیت‌های جغرافیایی کشور توجه شود. علاوه بر آن پرورش مهارت‌های جغرافیایی که بازندگی روزمره دانش‌آموزان پیوند نزدیکی دارد، مدنظر قرار گیرد. در آموزش موضوعات اجتماعی و فرهنگی، ضمن انتقال باورها و ارزش‌ها، زمینه برای تفکر، نقد و بررسی موضوعات اجتماعی و محیطی فراهم بیاید.
به آموزش‌های اقتصادی و سواد مالی که در برنامه‌های قبلی توجه ناچیزی به آن‌ها شده بود، اهمیت لازم داده شود و متناسب با نیاز مخاطبان، مهارت‌های مالی، اقتصادی در آن‌ها پرورش یابد. سازمان‌دهی محتوا در برنامه درسی مطالعات اجتماعی همچنان که در بیانیه حوزه یادگیری در برنامه درسی ملی تأکید شده است تا پایان دوره آموزش عمومی یعنی، ابتدایی، متوسطه اول به‌صورت تلفیقی یا درهم‌تنیده ارائه می‌شود. به همین منظور از روش سیستماتیک یا مضمون محور استفاده می‌شود. انتخاب مضامین به‌گونه‌ای صورت می‌گیرد که هر مضمون قابلیت تلفیق دو یا چند حوزه موضوعی را داشته باشد. (فلاحیان، پرتویی مقدم، ۱۳۹۲)
۲-۱۰-۳ عناصر و مؤلفه‌های برنامه درسی مطالعات اجتماعی
در برنامه درسی مطالعات اجتماعی، به‌منظور تعیین حوزه‌های مرتبط با مطالعات اجتماعی، از حوزه‌های موضوعی استفاده‌شده است که به‌جای دیسیپلین‌ها (رشته‌های علمی) فضای بازتری را برای تلفیق به وجود می‌آورند. بر اساس نیازهای علمی برنامه، پنج حوزه موضوعی و برای هر یک از حوزه‌های موضوعی نیز سه مفهوم کلیدی انتخاب‌شده است. محتوای موضوعی و علمی برنامه در قالب این حوزه‌های موضوعی و مفاهیم کلیدی ساماندهی می‌شوند. به‌علاوه، هر یک از این حوزه‌ها، مفاهیم و موضوعات یک یا چند رشته علمی و فراتر از آن را پوشش می‌دهد.
زمان، تداوم و تغییر: تاریخ
مکان و فضا: جغرافیا
فرهنگ و هویت: جامعه‌شناسی، تاریخ، مردم‌شناسی، دین و اخلاق
نظام اجتماع: علوم اجتماعی، جامعه‌شناسی، حقوق، علوم سیاسی
منابع و فعالیت‌های اقتصادی: اقتصاد، جغرافیا، مطالعات زیست‌محیطی، دین، اخلاق
۲-۱۰-۴ زمان، تداوم و تغییر
این راهبرد از حوزه تاریخ بهره می‌گیرد و با بهره گرفتن از شواهد و مدارک برای فهم تغییرات و تداوم پدیده‌ها درروند زمان تأکید دارد. دانش‌آموزان از طریق این راهبرد با مفهوم تغییرات و تداوم در محیط‌ها و مکان‌ها، منابع و فعالیت‌های اقتصادی، فرهنگ‌ها و نظام‌های اجتماعی آشنا می‌شوند. همچنین پندآموزی از حوادث و رویدادها، تلاش برای کشف واقعیت‌ها و شناخت و حفظ میراث فرهنگی کشور از جمله اهداف مهم در این کتب می‌باشد.
۲-۱۰-۵ مکان و فضا
این راهبرد بیشتر از حوزه جغرافیا بهره می‌برد و بر درک تعامل متقابل انسان و محیط، فرایندهای طبیعی در محیط‌های زیستی و اهمیت مکان‌ها و فضاها تأکید دارد شناخت ویژگی‌های محل زندگی، درک و مقایسه تفاوت‌ها و تشابهات مکان‌ها، نحوه تعامل انسان و محیط درروند زمان، مسائل و مشکلات توسعه نواحی کشور و قابلیت‌ها و امکانات محیطی و جغرافیایی کشور و حفاظت از مکان‌ها و محیط‌ها ازجمله اهداف مهم کتب مطالعات اجتماعی مقطع ابتدایی می‌باشد.
۲-۱۰-۶ فرهنگ و هویت
در کتاب‌های مطالعات اجتماعی مقطع ابتدایی این راهبرد بیشتر مباحث خود را از مردم‌شناسی، جامعه‌شناسی و تاریخ اخذ می‌کند. فرهنگ مفهومی عام است که برای توصیف جنبه‌های نهادی و آموخته در جوامع انسانی ازجمله عدالت، باورها، سنت‌ها استفاده قرار می‌گیرد. و منظور از جامعه گروه‌ها و نظام‌های اجتماعی است که بیشتر بر جنبه‌های استقلال‌طلبی و هدف‌گرایی ارزش‌ها و هنجارهای جامعه اشاره دارد و هویت عبارت است از احساس مثبتی که فرد نسبت به ویژگی‌هایی که خود را با آن تعریف می‌کند و بر جنبه‌های پیشرفت گرایی شناخت خود و ارج‌گذاری به دستاوردها و میراث فرهنگی تعلق و هویت توجه دارد.
۲-۱۰-۷ نظام اجتماعی
نظام مجموعه‌ای از اجزای تشکیل دهنده هر پدیده است که با یکدیگر پیوسته بوده و یک واحد را تشکیل می‌دهند و شناخت حقوق شهروندان، همکاری، مسئولیت‌پذیری و قوانینی از جمله مهم‌ترین اهداف کلیدی در آموزش این حوزه است.
۲-۱۰-۸ منابع و فعالیت‌های اقتصادی
این راهبرد بیشتر مباحث خود را از اقتصاد و مطالعات زیست‌محیطی و جغرافیایی می‌گیرد. انسان امروز برای تأمین نیازهای خود و ادامه زندگی به کالاها و خدمات گوناگونی نیاز دارد. این کالاها و خدمات با بهره گرفتن از منابع و امکانات موجود در محیط فراهم می‌شود. استفاده از منابع در جهت رفع نیازهای بشر به فرایندهای اقتصادی تولید، توزیع و مصرف منجر می‌شود. همچنین منابع در دسترس انسان محدودند و به‌علاوه اهمیت هر یک از آن‌ها برحسب شرایط فرهنگی و فنّاورانه در طی زمان تغییر می‌کند. با توجه به افزایش جمعیت جهان، بشر امروز با (بحران منابع) روبه‌روست. همچنین با پیشرفت جوامع بشری و تبدیل بهره‌برداری و سازمان‌دهی فعالیت‌های اقتصادی از اقتصاد ساده بدون پول دوران اولیه به اقتصاد پیچیده کنونی، تغییرات عمیقی در نیازها، مشاغل و نقش‌ها پدید آمده است. برخورد عقلایی و مبتنی بر تفکر و خلاقیت با انواع منابع (اعم از سرمایه، نیروی انسانی، منابع طبیعی و …) که منجر به حداکثر استفاده بهینه از منابع می‌شود، اهمیت قابل‌ملاحظه ای دارد. از عمده‌ترین مباحث این حوزه، آشنایی با نحوه کسب اطلاعات اقتصادی، فرایندهای مربوط به تولید، توزیع و مصرف، کار و کارآفرینی، مشاغل، سیستم‌های مبادله، استفاده بهینه از منابع، بهره‌وری سبز، مدیریت اقتصادی در زندگی فردی و خانوادگی و آشنایی با برخی نهادها و فعالیت‌ها و ابزارهای اقتصادی است.
مفاهیم کلیدی فعالیت‌های اقتصادی در کتاب‌های مطالعات اجتماعی عبارت‌اند از:
الف: منابع و نظام‌های اقتصادی
ب: کار و کارآفرینی
ج: بهره‌وری
در اینجا هدف از بحث منابع و فعالیت‌های اقتصادی این است که فراگیران با انواع فعالیت‌های اقتصادی و برخی تحولات مربوط به آن‌ها و مسائل مربوط به اشتغال، فرهنگ کار و بهره‌وری آشنا شوند. (فلاحیان، پرتویی مقدم، ۱۳۹۲)
با توجه به مفاهیم کلیدی آموزش مطالعات اجتماعی کار و کارآفرینی یکی از مفاهیم اصلی در تدوین کتاب مطالعات اجتماعی جدید تألیف می‌باشد که توجه به آن می‌تواند در پرورش روحیه کارآفرینی دانش‌آموزان مؤثر واقع شود و محتوای مناسب در زمینه کارآفرینی در این کتب می‌تواند فرهنگ کارآفرینی را در دانش‌آموزان درونی سازد.
۲-۱۱ پژوهش‌های انجام‌شده در مورد آموزش کارآفرینی و تحلیل محتوای کتاب‌ها درزمینه کارآفرینی
تا کنون پژوهش‌های و مطالعات زیادی در مورد کارآفرینی و تحلیل محتوا در زمینه کارآفرینی انجام گرفته است در این جا به مهم‌ترین پژوهش‌های صورت گرفته دخلی و خارجی ارائه گردیده است که به شرح زیر می‌باشد:
۲-۱۱-۱ پژوهش‌های انجام شده خارج از ایران
جدول ۲-۲ پژوهش های صورت گرفته خارجی