۲-۱۶ روش تاگوچی

تاگوچی^[۱۹] که یک مهندس ژاپنی است ایده ها و اقدامات انقلابی را به حوزه کیفیت جامع وارد ‌کرده‌است. کار او در زمینه طراحی آزمایشها می‌باشد که شامل روش‌هایی قوی در طراحی محصولات و فرآیندهای جدید است. در این روش‌ها آزمایشهایی برای تشخیص پارامترهای طراحی که اثر اغتشاش را به حداقل می رسانند انجام می شود. روش تاگوچی این امکان را ایجاد کرده که اطلاعات حیاتی با تعداد آزمایش و تجربه بسیار کمتری فراهم شوند. نتیجه آن می شود که محصولات و فرآیندها به منظور مقاومت در برابر اغتشاش ایجاد می‌شوند. از نظر وی طراحی جز اصلی هزینه محصول نهایی می‌باشد و توسعه محصول از سه مرحله تشکیل می شود که عبارتند از :

مرحله اول – طراحی سیستم : طراحی سیستم توام با نوآوری می‌باشد و نیاز به دانش مهندسی دارد.

مرحله دوم – طراحی پارامتر : این مرحله، مرحله ای کلیدی است که در آن مقادیر پارامتری محصول و سطوح عمل عوامل فرایند تعیین می‌شوند به طوری که حداقل حساسیت را به عوامل اغتشاش داشته باشند.

مرحله سوم – طراحی تلورانس : به معنی صرف پول برای مواد، اجزا یا ماشین آلات مرغوب تر می‌باشد ولی تنها در صورتی که انحرافات کاهش یافته ی حاصل از طراحی پارامتر، کفایت لازم را نداشته باشد.

یکی دیگر از ایده های مهمی که تاگوچی بیان کرده تابع زیان است که تاثیر زیادی روی اندیشه و عمل کیفیت گذاشته است. این ایده جایگزین دیدگاه سنتی شده است که بر اساس آن محصولات در صورتی که حدود مشخصات را محقق کنند مورد قبول واقع می شود. این دیدگاه ‌به این معنی است که حدی وجود دارد که محصول به علت ناتوانی در تحقق مشخصات در آن حد، غیر قابل قبول می شود. وی استدلال می‌کند که انحراف در محصول حتی در حیطه حدود مشخص شده «زیانی برای اجتماع» در دوره حیات محصول ایجاد می‌کند. و هرچه محصول از ارزش مورد نظر خود فاصله بگیرد انحطاط در عملکرد آن بیشتر می شود. وی همچنین بر این باور است که زیان، متناسب با مربع انحراف از ارزش مورد نظر است. محصولی که به دست مشتری می‌رسد اگر نتواند کارکرد خود را داشته باشد، زیانی به بار می آورد که این زیان از طرف مشتری در هزینه های تعمیر و جایگزینی، از طرف سازنده در هزینه های تضمین، کاهش اعتبار شرکت و از دست رفتن شغل و بازار نمایان می شود. برای به حداقل رساندن این زیان، بهبود کیفیت بایستی تا رسیدن به کمال هدف ادامه یابد. فعالیت بهبود، هرگز نباید متوقف شود. مشهورترین اثر کاربرد روش های تاگوچی همان بهبود کیفیت می‌باشد. اما قدرت واقعی این سیستم توانایی توجه آن به نتایج مهم نهایی، چه بر حسب سرمایه گذاری و چه از نظر هزینه کیفیت می‌باشد (فرجی، ۲۰۰۳).

۲-۱۷ روش ایشی کاوا

ایشی کاوا^[۲۰]، مدافع کاربرد هفت ابزار کنترل کیفیت به قرار زیر می‌باشد:

• • نمودارهای پاره تو = اولویت بندی اقدام

• • نمودارهای علت و معلول = تشخیص علتها

• • لایه بندی = علتها در زیر مجموعه

• • برگه های کنترل = جمع‌ آوری داده ها

• • هیستو گرام ها = نمایش انحراف ها

• • نمودارهای پراکندگی = بررسی روابط عامل دوگانه

• نمودارهای کنترل = نمایش انحراف فرایند

وی معتقد است که این ابزارها بایستی به طور خاص توسط اعضای گروه کیفیت به کار گرفته شوند. وی همچنین پیشرو جنبش گروه کیفیت در ژاپن می‌باشد. دایره های کیفیت، ‌گروه‌های کوچکی از کارکنان در یک حوزه کاری مشخص شرکت هستند که به بحث، بررسی، اندازه گیری و تحلیل مسائل مرتبط با کار به صورت داوطلبانه و منظم می پردازند و به سرپرستی یک سردسته از ابزار فوق استفاده می‌کنند. این تیم پس از مشورت با مدیریت به اجرای تغییرات اقدام می‌کند، به نظر ایشی کاوا، فعالیت این دایره بایستی بخشی از فعالیت های کیفی در سطح فراگیرنده شرکت باشد. وی همچنین معتقد است که قبل از اقدام به ایجاد دایره ی کیفیت، مدیریت بایستی کیفیت جامع و نحوه کارکرد این دایره را درک کند. اعضای این دایره بایستی دور نمایی گسترده ‌در مورد کیفیت در کل سازمان داشته باشند. مدیریت بایستی برای حفظ فرهنگ حل مسئله در سازمان، به هماهنگ کردن و ارزیابی فعالیت های کیفی اقدام کند. به عقیده ایشی کاوا مفهوم « کیفیت جامع» مشارکت هر کسی است که در شرکت به عنوان عضوی از یک تیم عمل می‌کند. وی تأکید می‌کند که عنصر انسانی کیفیت که وی به آن معتقد است «احترام به انسانیت» می‌باشد (فرجی، ۲۰۰۳).

۲-۱۸ مدل مدیریت کیفیت جامع پیشرفته

مدل مدیریت کیفیت جامع پیشرفته از یک روش یکپارچه و هماهنگ برای حمایت از سیستم مدیریت کیفیت جامع استفاده می کند. این سیستم مدیریتی یک فرایند بهبود مستمر می‌باشد که سازمان را متعهد می‌کند بر اساس کیفیت مدیریت نماید. این مدل در برگیرنده عناصری است که اساس آن ها بر تفهیم فلسفه TQM و پیاده سازی آن در تمام سطوح سازمان به طور گسترده می‌باشند.

الف- مدل ژاپنی ۵ اس : در واقع ۵ اس تکنیکی برای ایجاد و حفظ محیط کاری سالم با کیفیت بالا در سازمان می‌باشد. این واژه نشان دهنده ۵ کلمه ژاپنی است که شامل معانی زیر است :

• • دور انداختن چیزهای بی ارزش( سازماندهی)^[۲۱]

• • بازیابی یک پرونده در ۳۰ ثانیه (روش مند کردن) ^[۲۲]

• • مسئولیت شخصی تمیز کردن (سلامت کردن)^[۲۳]

• • شفافیت در ذخیره سازی داده ها ( استاندارد کردن)^[۲۴]

• انجام روزانه ۵ اس (ایجاد نظم و ترتیب)^[۲۵]

این تکنیک به طور وسیعی در ژاپن مورد استفاده قرار گرفته است.بیشتر کسانی که از این تکنیک استفاده کرده‌اند، معتقد هستند که این روش فقط برای زیبایی و بهبود فیزیکی محیط کاری مناسب نمیباشد، بلکه برای بهبود فرآیندهای سازمان نیز بسیار مفید می‌باشد.ظاهراًً تکنیک ۵ اس در تمامی جنبه‌های زندگی کاربرد دارد و بسیاری از مشکلات روزمره را میتوان با بهره گرفتن از این تکنیک بر طرف کرد. متأسفانه استفاده از این روش قدرتمند به منظور بهبود کیفیت در دنیای غرب شناخته شده نمیباشد. به منظور پیاده سازی این روش به طور ساده میتوان از ممیزی و چک لیست ها استفاده کرد.

ب – مهندسی مجدد فرآیندهای سازمانی و کسب و کار : تعریف مهندسی مجدد بدین صورت می‌باشد : تفکر مجدد ‌در مورد بنیان و ساختار سازمان، طراحی مجدد فرآیندهای سازمان به طور اساسی و ریشه ای به منظور نیل به پیشرفت‌های محسوس و چشمگیر که به طور انتقادی و همزمان از عملکردهای شرکت از قبیل کیفیت، خدمات، هزینه و سرعت عملکرد سازمان صورت می پذیرد. در حقیقت مهندسی مجدد، مدیران را وادار به نگاهی مجدد به فرآیندهای قدیمی و سنتی سازمان می‌کند، همچنین آن ها را به تمرکز و توجه به مشتریان متعهد می‌کند. بسیاری از شرکت‌های مادر و رهبر در دنیا با بهره گرفتن از کاربرد مهندسی مجدد به وضعیت کنونی خود دست یافته اند. این شرکت‌ها به نتایج قابل توجهی دست یافته اند، از جمله :

– بهبود روابط با مشتریان

– کاهش چرخه عمر در رابطه با بازار و بازاریابی

– افزایش توانایی تولید شرکت

– افزایش قابلیت سود دهی شرکت