اما با شکست سیاست قطب رشد و عاقبتای منفی به وجود اومده توسط اون، بعد از جنگ، سیاست کلی ایران به سمت سیاست پیشرفت داهات- شهری به خصوص روش یوفرد حرکت کرد. این روش که مبنای اون نبود تمرکز سرمایه گذاریا در سکونتگاه های انسانی با تأکید براستراتژی پیشرفت بر محور شهری در تأمین دست کم شرایط واسه مردم دهاتی که اونا رو قادر می سازه تا جوامع دهاتی خود رو به پیشرفت اجتماعی- اقتصادی برسانند. این روش در ایران به شکل تبدیل داهات بزرگ به شهرهای کوچیک در جهت خارج کردن روستاها از تنهایی جغرافیایی و تحقیق تعادلای ناحیه ای کرد پیدا کرد. (سرایی و اسکندرثانی، ۱۳۸۶: ۱۶۹)
هروقت در روند پیشرفت و تکامل سازمان فضایی سکونتگاه ها معطلی ای ایجاد شه، در نظام و کارکرد این سازمان نابسامانیایی به وجودمی آید که منجربه ناپایداری سکونتگاه های دهاتی می شه. (رضوانی، ۱۳۷۶: ۴۰). پس، رسیدن به پیشرفت متوازن و کامل در فضای منطقه ای نظام یافته سکونتگاه ها چیزی لازمه. در همین زمینه، نواحی و شهرستانایی استان فارس با تدارک ساختار فضایی مناسب و پذیرش نقشای ناحیه ای و منطقه ای می تونن به تعادل ناحیه ای، منطقه‌ای و ملی کشور کمک کنن.
در این رابطه، شهرستان لارستان با جمعیتی حدود ۲۲۶۸۷۹ هزار نفر در جنوب استان فارس و با فاصله ۳۴۰ کیلومتری با مرکز استان (شیراز)، با تدارک ساختار فضایی متعادل می تونه ضمن تعادل بخشی به پیشرفت ناحیه ای خود، هم جهت با تحقق بخشی به تعادل منطقه ای در استان فارس قدم برداره. این در حالیه که این شهرستان با در نظر گرفتن ویژگیای طبیعی و پیشرفت انسانی و فضایی خود، نیازمند مطالعه و برنامه ریزی مناسبی در این زمینه س. بنابر این این تحقیق با هدف تنظیم فضایی پیشرفت در اندازه ناحیه ای، به تحلیل نظام سکونتگاهی شهرستان لارستان در استان فارس می پردازه. مسئله اینه که این شهرستان واسه اجرای نقش ناحیه ای و منطقه ای خود یعنی به فضایی پیشرفت ای (شهری و دهاتی ) و منطقه ای (استان)، به یه ساختار فضایی متعادل و منظم که در برگیرنده سلسله مراتبی از کانونای زیستی باشه نیازمنده. براین پایه سؤال اصلی این تحقیق به عبارت زیر تعریف گردیده:

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

شهرستان لارستان از یه نظام سکونتگاهی متعادل و مطلوبی برخوداره؟
در این رابطه، نظام شهری یا شبکه شهری یعنی یه سری از شهرهای وابسته به هم که ساختار نظام سکونتگاه های شهری رو در ناحیه، منطقه، کشور و جهان بوجود میارن. نظام شهری فقط واسه مجموعه کالبدی از سکونتگاه های شهری نیس، بلکه جریانا و ارتباطات میون این سکونتگاه ها رو هم در بر میگیره. این جریان عبارت انداز: جمعیت، سرمایه، عوامل تولید، ایده ها، اطلاعات و نوآوری (بزرگی، ۱۳۸۱: ۵۳). جست و خیز این شبکه به اندازه جابه جایی کالا، خدمات، فکرا وتحرکای جمعیتی میان شهرکا و بخش های دهاتی بستگی داره. (شکویی، ۱۳۷۳: ۳۳۷) واقعا وابستگی و رابطه سکونتگاه ها به همدیگه مهم ترین ویژگی این سیستمای شهری رو تشکیل میده. تو یه نظام شهری متعادل به دلیل وجود عملکردها و فعالیتای سلسله مراتبی در شهرهای جور واجور و هم یکنواخت و همگونی نسبی امکانات اقتصادی- اجتماعی و فضایی، معمولاً رابطه بین شهرهای جور واجور از نظر فضایی و هم از دید اقتصادی- اجتماعی به صورت کهکشانیه. به طور نسبی هیچ شهری ارجحعیت فوق العاده ای در کل شبکه دارا نیست. (حسامیان و بقیه، ۱۳۸۵: ۱۱۵) هم اینکه در اینجور نظامی پدیده اول شهری وجود نداره. در اینجور ساختار و سازمان متعادلیه که میشه کم کم از مشکلات و مسائل ناحیه ای (شهری وروستایی) کاست و پیشرفت متوازن و پایدار رو در سطوح جور واجور فضایی ناحیه ای جفت و جور کرد. چون که لازمه داشتن یه نظام سکونتگاهی متعادل، مدیریت و روش درست و برنامه ریزی شده در مورد فضای سکونتگاه هاست. این در حالیه که در نبود برنامه ریزی و مدیریت درست، نظام سکونتگاهی از تعادل و اتحاد به سمت نبود تعادل و پارگی فضای سکونتگاهی حرکت می کنه.
بر این پایه و با در نظر گرفتن چارچوب نظری مربوط به نظریه پیشرفت فضایی و با تأکید بر نظریه یوفرد واسه بررسی و جواب به سؤال اصلی تحقیق، سؤالای فرعی به توضیح زیر طرح شدن:
پخش و تراکم فضایی جمعیت و سکونتگاه ها در بخشای جور واجور شهرستان لارستان متعادله؟
در شهرستان لارستان پدیده دقیق شدن و فوکوس کردن واول شهری هست؟
شهرستان لار دارای سلسله مراتب منظم و سازمان پیدا کردی از مکانای مرکزیه؟
در کل، انجام این تحقیق و جواب به سؤالات فوق، دو نتیجه کلی زیر رو بدنبال داره:
شناخت نقاط قوت و ضعف، فرصتا و تهدیدهای نظام سکونتگاهی موجود در شهرستان لارستان؛
ارائه راه حل مناسب به خاطر اصلاح سازمان و ساختار فضایی سکونتگاه ها با تأکید بر ایجاد و تقویت روابط منطقی بین اونا پیشنهاد میده.
۱ -۲ - اهداف تحقیق
نظام سکونتگاهی پیشنهادی براساس هدفای زیر تنظیم می شه:
تدارک سلسله مراتب مناسب از مکانای مرکزی؛
تدارک دسترسی مناسب دهات نشینان به امکانات و خدمات شهری؛
تنظیم کامل فضایی پیشرفت واسه تقویت و ارتقاع سطح پیشرفت و کاهش نابرابریای محلی و ناحیه.
۱ -۳ - فرضیه های تحقیق
فرضیه یه پیشنهاد توجیهی و به زبون دیگه راه حل مسئله س که هم به پیدا کردن نظم و ترتیب در بین واقعیات کمک می‌کنه و هم باعث استنتاج می‌شه. فرضیه سازی یکی از مراحل حساس تحقیق رو تشکیل می‌دهد؛ چون که فرضیه ها نقش راهنما رو دارن و به فعالیتای تحقیقاتی جهت میدن (حافظ نیا،۱۳۸۷: ۱۱۲-۱۱۰). فرضیه تحقیق رو با در نظر گرفتن سؤال اصلی تحقیق و سؤالای فرعی و با در نظر گرفتن چارچوب نظری، بشرح ذیله:
پخش و تراکم فضایی جمعیت و سکونتگاه ها (تعداد و اندازه) در بخشای جور واجور ناحیه لارستان نامتعادله.
در ناحیه لارستان پدیده دقیق شدن و فوکوس کردن واول شهری هست.
شهرستان لار دارای سلسله مراتب منظم و سازمان پیدا کردی از مکانای مرکزی نیس.
۱ -۴ - روش تحقیق
این تحقیق به تحلیل نظام سکونتگاه های شهری و دهاتی استان فارس می پردازه و شهرستان لارستان هم مثلا موردی، مورد بررسی قرار میگیره. با در نظر گرفتن وجود موضوع، نوع تحقیق کاربردی و روش بررسی اون «توصیفی- تحلیلی» است.
بخشی از اطلاعات و داده های لازم از راه کتابخونه ای و با مراجعه به سازمانا و گزارشا و منابع موجود بدست میاد. اطلاعات و داده های لازم هم به شکل متن، جدول آماری، عکس و نقشه های رقومی جمع آوری شده و به شکل نرم افزارای Word، Excel، GIS ذخیره و پردازش گردید.
واسه موشکافی اطلاعات در این تحقیق، با در نظر گرفتن فرضیه ها، هم از تحلیل کمی و هم از تحلیل کیفی استفاده می شه. روشای تحلیل داده‌ها متناسب با فرضیه‌های تحقیق به توضیح زیر می‌باشه:
- فرضیه اول: از راه روش‌های آنتروپی؛ شاخص مرکزیت و ضریب پخش
- فرضیه دوم: از راه شاخصای اول شهری مثل شاخصای اول شهر، دو شهر، چهار شهر مهتا، چهار شهر کینزبرگ و …
- فرضیه سوم: از راه شاخص مرکزیت و توابع تحلیلی GIS
۱ -۵ - مشکلات و محدودیتای تحقیق
– نبود همکاری مؤثر سازمانا و مراکز اداری شهرستان؛
– نبود متون قابل قبول و قبل استفاده؛
– دسترسی محدود به آمار و ارقام درست و بهنگام.
فصل دوم
مبانی نظری و گذشته تحقیق
مقدمه
کلا هدف از فصل دوم تدوین مبانی نظری و مفهومی مناسب واسه دلیل آوردن در مورد مسئله تحقیقه تا براساس اونا چارچوب نظری و مدل مفهومی لازم واسه طرح فرضیه های تحقیق جفت و جور آید. بر این پایه، در این فصل، مفاهیم و نظریه های در رابطه به مسئله و موضوع تحقیق بررسی شد و در انتهای فصل چارچوب نظری تحقیق لازم واسه پاسخگویی به سؤالای تحقیق و طرح فرضیه ها تدوین شد و براساس اون فرضیه های تحقیق ارائه گردید.
۲ -۱ - تعاریف و مفاهیم تحقیق
۲ -۱ -۱ - فضا
فضا جاییه که روابط دوطرفه میان عوامل و پدیده ها در اون صورت میگیره و یعنی، هر رابطه فضایی دارای سازمان فضاییه (فضا میدون عمل دوطرفه میان عوامله). (محمودی، ۱۳۶۲: ۷۴) پس فضا، محصول مشترک طبیعت، آدم و فعالیتای اونه. فضا حجم مکانی و وقتی یه سری از همه فعالیت هاییه که در راه تسلط بر طبیعت و واسه بقاء خود انجام میده، یعنی دیگه، منظور فضاییه اقتصادی- اجتماعی که نشون دهنده همه هستی جوامعه. (اشکوری، ۱۳۷۶: ۵۳) پس مفهموم فضا در ابعاد وسیع و کامل خود تجلی گاه رابطه بین همه فعالیتای انسانیه که این فعالیتا هر کدوم انگار متفاوت از دیگری، اثرات خود رو بر جای میذاره و چشم اندازه های مختلفی به وجود میارن. (رضوانی، ۸۷:۱۳۷۴)
۲ -۱ -۲- ساماندهی فضایی سکونتگاه ها
ساماندهی فضایی سکونتگاه ها عبارت از بهبود و اصلاح عمل دوطرفه وایجاد نظم و ترتیب بهینه میان اجزای یه نظامه به شکل که در آخر کل نظام به طرف هدفای پیش بینی شده هدایت شه. در مورد فضاها و سکونتگاه های دهاتی، این اصطلاح رو میشه شناخت کامل و بعد تدوین سیاستای مؤثر در جهت بهینه سازی کارکرد سازمان فضایی سکونتگاه ها از راه ایجاد یه ساختار سلسله مراتبی از مراکز و فضاها و هدایت سرمایه گذاریا در زیربناهای اجتماعی- اقتصادی و خدماتی با هدف تدارک و آسون کردن روابط دو طرفه مکمل و برابر میان سکونتگاه ها دونست.
۲ -۱ -۳ - سازمان فضایی
به نظم و آرایش یه سری از گره گاه ها، فعالیتای مربوط به اونا و عمل دوطرفه از راه شبکه های ارتباطی در فضا می گن، در کل سازمان فضایی برآیند عملکردی- ارتباطی ساختا و عناصر تو یه پهنه فضاییه (رفیعیان: ۱۳۷۵، ۱۱۲). سازمان فضایی هر ناحیه ای تبلور جریان و الگوی ارتباطات فضایی اون ناحیه س.که تشکیل شده از سه عنصر اساسی: مکان مرکز^[۱]، منطقه پیرامونی^[۲]، و عکس العمل دوطرفه و روابط فضایی^[۳] است.
۲ -۱ -۳ -۱- مکان مرکزی
به نقاطی گفته می شن که دارای پتانسیلای بالایی از عرضه و درخواست هستن و از نظر مبادله فعالیتا و خدمات در حکم مرکز ناحیه ای هستن. فرم بسیار بوجود اومده مکانای مرکزی رو کانونای ناحیه ای تشکیل میدن، اصول کلی نظریه مکانای مرکزی به صورت سنتی در تئوریای کریستالر^[۴]، لوش^[۵] و گالپین^[۶]، مطرح شده و اونا چارچوبای کامل تری رو ارائه دادن که امروزه بیشتر تحلیلای مربوط به نظامای مکان مرکزی براساس یافته های اونا استوار گشته. طبق نظریه های نامبرده، مکان مرکزی عبارت از یه کانون کارکردیه که بر نهاد اجرایی حاکم باشه. اینطوری هر کدوم از خدمات و یا فعالیتای اقتصادی و یا به تعبیردیگر هر کارکری که به وسیله مکان مرکزی جفت و جور می شه به عنوان یه عنصر سیستمی در فضای پیرامونی خود به عمل می پردازه.
۲ -۱ -۳ -۲ - منطقه پیرامونی
منطقه و یا بخش پیرامونی شرایط اصلی فعالیت رو که به وسیله مکان مرکزی جفت و جور اومده در شکل خریداران، فروشندگان، جریان مواد خام، انتقال تکنیکا و مهارت ها و هم اینکه جابجایی نیروی کار، جفت و جور می کنه. اینطوری بخش ارتباطی یه فضای کارکردی مکان مرکزی، که خود مکان مرکزی هم در مرکز اون قرار داره تعریف می شه و روابط کنشای دوطرفه^[۷] و وابستگیای فی بین با مناطق پیرامونی رو شامل می شه که به گفته بعضی از نویسندگان «بخش نفوذ» میگن.