ما بایستی به‌جای فرهنگ‌های غلطی که امروزه در جامعه رواج پیدا می‌کند فرهنگ دینی خودمان را جایگزین کنیم تا خانواده ها با پیروی و تأسی از آموزه‌های دینی از زیر بار رفتن وام‌های سنگین برای تهیه جهیزیه رهایی یابند، درگذشته مهریه برابر جهیزیه بود یعنی اگر ۵۰ هزار تومان مهر عروس می‌کردند به همان میزان خانواده عروس جهیزیه تهیه می‌کرد که این امر بسیار عاقلانه و منطقی بود ولی امروزه این دو هیچ ارتباطی به هم ندارند.

ولی امروزه خانواده ها از شکل گسترده به شکل هسته‌ای تغییر پیداکرده. درگذشته خانواده ها با امکانات کافی و به‌راحتی در کنار یکدیگر زندگی می‌کردند و ‌به این اندازه غرق در مشکلات نبودند، به‌هر حال هم‌اکنون شرایط تغییر کرده و این امر نیز طبیعی است و ما هم نمی‌خواهیم بگوییم که به زندگی گسترده برگردیم ولی با همین زندگی هسته‌ای و صنعتی هم زن و شوهرها می‌توانند با ایجاد یک شرایط عاقلانه زندگی خوبی برای هم مهیا کنند.

جهیزیه این دو انسان بزرگوار «حضرت فاطمه (س) و حضرت علی (ع)» در حد نیازهای ضروری زندگی‌شان بود. اگر خانواده ها بتوانند با پیروی و تأسی از زندگی انبیا (ع) به تهیه جهیزیه و ازدواج ساده جوانان بپردازند؛ نقش مهمی در خوشبختی و سعادت آن‌ ها خواهند داشت، اگرچه در تاریخ گذشته ایران این‌گونه بوده ولی در دو دهه اخیر تحت تأثیر شرایط مختلف قرارگرفته و از آن حالت خارج‌شده است.

(۶) جوانان دم بخت قربانی‌ جهیزیه می‌شوند

بر اساس آمارهای گردآوری‌شده در ۱۰ سال گذشته حاکی از آن است که شش هزار نفر در کشور هندوستان به دلیل جهیزیه کشته شدند، این معضل دارای قربانی‌های فراوان و مختلف در جوامع دیگر است که تأخیر سن ازدواج یکی از مهم‌ترین قربانی‌های این مسئله بوده که به‌هیچ‌وجه با اندیشه‌های دینی و اسلامی ما سازگار نیست، ‌بنابرین‏ مسئولان باید به دنبال راهکار جدی برای حل این مشکل در جامعه باشند.

(۷) نقش رسانه در تجمل‌گرایی جامعه

بعدازاین عامل، رسانه ملی با ساخت فیلم‌هایی با محتوای لوکس و جذاب موجب تأثیرات منفی بر زندگی زوج‌های جوان شده است، زیرا جوانان با دیدن چنین فیلم‌هایی دچار وسوسه شدند که چرا آن‌ ها چنین زندگی نداشته باشند، درنهایت این امر موجب افزایش سن ازدواج از ۱۸ تا ۲۰ سال به ۳۰ تا ۳۵ سال شده و علاوه بر موارد فوق باعث پیامدهای منفی دیگر ازجمله افزایش ‌آسیب‌های اجتماعی در جامعه می‌شود (همان، ۳۰).

تفهیم فلسفه ازدواج برای جوانان

ما باید فلسفه ازدواج را برای جوانان مشخص و اصل ازدواج را برای آن‌ ها تسهیل کنیم تا بتوانند با ازدواج به‌موقع و آسان زندگی مشترک خود را آغاز کنند و از بسیاری ‌آسیب‌های اجتماعی نیز از این طریق جلوگیری کنیم.

نماینده مجلس با اشاره به راهکارهای ازدواج آسان خاطرنشان کرد: راهکار اول این است که با توجه به اینکه خداوند متعال تمام موجودات ازجمله انسان را جفت قرار داده نباید نسبت به اصل ازدواج اشکال‌تراشی کرد، بلکه باید گام اول را برای زندگی مشترک برداشت و مابقی را به خداوند سپرد.

راهکار دوم این است که زندگی برای جوانان تفهیم شود، آن‌ ها باید بدانند زندگی به فرش، مبل و لوازم‌خانگی نیست بلکه زندگی به فهم و فکر، اخلاق، انسانیت و تحمل یکدیگر است که بهترین عاملش ازدواج موفق است (همان، ۳۱).

مبحث چهارم: جهیزیه به عنوان تشریفات ازدواج و چگونگی تهیه آن در ایران و سایر کشورها

گفتار اول: جهیزیه به عنوان تشریفات ازدواج

نکاح، عقدی است که به‌موجب آن، مرد و زن ضمن نفی محرومیت جنسی، برای تشکیل خانواده و زندگی مشترک قانونی باهم متحد می‌شوند ۲ ازاین‌رو، نکاح، پیوند زوجین با هدف تشکیل خانواده و شرکت در زندگی واحد است و به اعتبار عقد بودن، باید دارای شرایط اساسی سایر عقود، ازجمله؛ قاصد، بالغ، عاقل و رشید بودن زن و مرد و نیز مشروع بودن جهت عقد باشد. بااین‌وجود، آنچه عقد نکاح را از سایر عقود و قراردادها بیشتر متمایز می‌کند، آن است که در این پیمان، طرفین نمی‌توانند آزادانه، آثار آن را تعیین کنند. بدین معنا که نتایج عقد فوق، به طور امری از طرف قانون‌گذار معین می‌شود و مجموع مقررات آن، «موقعیت قانونی خاصی» را به وجود می‌آورد که زن و مرد، فقط می‌توانند به تراضی، خود را در آن موقعیت قرار دهند و مجاز به برهم زدن نظمِ مورد تعیین مقنّن برای خانواده نیستند. کلمه نکاح در زبان حقوقی به دو معنی به کار می‌رود:‏

‏ ۱- عقدی که بنیان خانواده است و سبب ایجاد رابطه زوجیت بین زن و شوهر می‌شود و ۲- رابطه‌ای است که بر اثر این عقد بین زن و شوهر (زن و مرد) به وجود می‌آید. قانون مدنی نکاح را تعریف نکرده و فقها نیز خود را با این مسئله آشنا نساخته‌اند. در قانون مدنی، به‌جای تعریف نکاح، به چگونگی وقوع و ایجاد آن اشاره‌شده و ایجاب و قبول به الفاظی را که صریحاً، دلالت بر قصد ازدواج نماید، زمینه‌ساز وقوع آن می‌داند[۱]. بر این اساس، ایجاب و قبول ممکن است از طرف مرد و زن و یا از طرف اشخاصی که قانوناً، حق عقد دارند، صادر گردد[۲]. در این‌بین، رضایت آن‌ ها شرط نفوذ عقد بوده[۳] و توالی عرفی ایجاب و قبول نیز شرط صحت آن است[۴]. همین‌که زن و مرد قصد تشکیل خانواده و زندگی مشترک را داشته و اراده خود را به طور صریح بیان کنند، از توافق بین آن‌ ها، نکاح به وجود می‌آید. بدین ترتیب، نکاح از «عقود رضایی» است، لکن اثبات عقد اگر با تشریفاتی همراه نباشد، دشوار است. به همین جهت، قانون‌گذار نیز زن و شوهر را مکلّف به ثبت نکاح ‌کرده‌است و عدم رعایت آن را، مستوجب مجازات دانسته است. مع‌هذا، عدم ثبت ازدواج به معنای بی‌اعتباری آن و عدم تأثیر نکاح نیست، بلکه به لحاظ شرعی، صحیح و مورداحترام است، زیرا نکاح از زمره عقود غیر تشریفاتی به شمار رفته و با ایجاب و قبول زوجین که دلالت بر قصد و رضای آن‌ ها بنماید، منعقد می‌شود.

گفتار دوم: تهیه جهیزیه در جامعه ایران

مسئولیت تهیه جهیزیه، با پیشینه­ تاریخی و حمایت گسترده­ عرفی در اکثر مناطق ایران متوجه عروس و خانواده وی ‌می‌باشد، به‌طوری‌که حتی به‌محض تولد دختر، بار جهیزیه بر دوش خانواده سنگینی می­ کند. جهیزیه در جامعه فعلی ما به صورت یک‌سویه، شاخ و برگ برخی حمایت­های مالی از جانب خانواده داماد را (که در گذشته مرسوم بوده است) از دست‌داده و برعکس به صورت طلبی از جانب خانواده داماد، درآمده است حتی در بعد اسلامی و توجه به سیره، کمک به تهیه جهیزیه، برای برداشتن باری از دوش مرد، یعنی جنبه­ مشارکت و لطفی از طرف خانواده­ی عروس، به صورت دین و مسئولیتی توأم با فشارهای اقتصادی، اجتماعی و روانی برای خانواده­ی دختر، تغییر ماهیت داده است و رد نتیجه اغلب خانواده ­ها را از داشتن فرزند دختر در نوعی اضطراب و نگرانی فرومی‌برد.

ابعاد مختلف این روند وقتی بیشتر نمود پیدا می­ کند که معادلات مالی را در قوانین شرعی و اجتماعی تحت تأثیر قرار دهد و به صورت منفی، این تعادل را به ضرر زن برهم می­زند. جالب است بدانیم حتی اگر زن قبل از بردن جهیزیه به خانه شوهر از اثاث خود سیاه برداری کند بازهم این سیاهه، به عقیده حقوق ‌دانان، هرچند «دلیل ملکیت زن است اما دلیل بقای ملکیت نیست» (ولویون, ۱۳۹۰, ص. ۵۴۹).

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...