تحلیل عاملی اکتشافی به منظور کاهش تعداد داده ها یا کشف ساختار آن ها به کار می رود.
کاهش داده ها: حذف متغیرهای اضافی و زائد (متغیرهایی که شدیداً به هم همبسته هستند) از فایل داده ها و جایگزینی کل داده ها با تعداد کمتری متغیر غیر همبسته.
کشف ساختار: بررسی روابط (متغیرهای مکنون) مهّم بین متغیرها است.
در حالی که تحلیل عاملی تأیید برای تقریب و تأیید مدلی به کار می رود که حاصل قیاس تئوریک باشد. به عبارتی در تحلیل عاملی تأییدی، روابط بین متغیرها و سازه های مکنون بر مبنای تئوری و فرضیات معین، ترسیم شده اند.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

تحلیل عاملی عموماً به منظور تعریف تعداد کمی از عواملی مورد استفاده قرار می گیرد که بیشترین سهم واریانس از متغیرهای مشهود را توصیف می کنند. برای دستیابی به این هدف از ماتریس همبستگی بین متغیرهای مشهود^[۵۹] استفاده شده و با تشخیص مجموعه ای متغیرها که با هم دارای همبستگی زیاد و نسبت به بقیه ناهمبسته هستند، آن ها را به یک یا چند عامل مکنون^[۶۰]، نسبت می دهد. در واقع در تحلیل عاملی این گونه فرض می شود که تغییرات یا واریانس متغیرهای مورد نظر، در اثر عواملی مکنون ایجاد می شود و در نتیجه با تعداد کمی عامل می توان واریانس مشاهده شده تعداد زیادی متغیر را تبیین نمود و از این نتایج در تحلیل های بعدی استفاده نمود.
مسائل مهّم در تحلیل عاملی شیوه های استخراج عوامل، تعیین عامل، بررسی کفایت نمونه گیری و چرخش عوامل^[۶۱] می باشند.
هدف مرحله استخراج عامل ها^[۶۲]، بدست آوردن سازه های زیربنایی است که موجب تغییرات متغیرهای مورد مشاهده شده اند(سرمد و همکاران، ۱۳۸۰). روش های تحلیل مؤلفه های اصلی^[۶۳]، حداقل مربعات ناموزون^[۶۴]، حداقل مربعات تعمیم یافته^[۶۵]، بیشینه درست نمایی^[۶۶]، مؤلفه های اصلی^[۶۷]، آلفا^[۶۸] و روش عامل یابی مبتی برتصویر^[۶۹] شیوه های مختلف استخراج عوامل در تحلیل عاملی اکتشافی محسوب می گردند.
در این میان روش مؤلفه های اصلی، سهم واریانس تبیین شده به وسیله عوامل را به حداکثر می رساند. امّا نقطه ضعف این شیوه در آن است که تمام واریانس متغیرهای مشهود را تبیین می کند. از آن جا که هر ماتریس معنی شامل مقداری خطا، هرچند اندک است، این مسئله یک نقطه ضعف برای این روش قلمداد می شود. (کلاین، ۱۳۸۰، ص ۶۰).
باید دانست که در ماتریس های بزرگ، تفاوت های بین این رو شها معمولاً کم است امّا به نظر می رسد که روش تحلیل مؤلفه های اصلی انتخاب معقولی باشد (کلاین، ۱۳۸۰، ص ۹۹).
قبل از اقدام به تفسیر عامل ها باید آن ها را چرخش داد. (کلاین، ۱۳۸۰، ص ۷۷-۷۶). چرخش عاملی تلاش در راستای تبیین مناسب تر واریانس متغیرهای مشهود توسط عوامل مکنون می باشد. روش های چرخش عوامل به دو دسته کلی تقسیم می شوند: چرخش متعمد یا ناهمبسته و چرخش متمایل^[۷۰] یا همبسته. روش های چرخش متعامد^[۷۱] زمانی مورد استفاده قرار می گیرند که عامل ها با یکدیگر همبستگی ندارند امّا زمانی که همبستگی بین عامل ها وجود داشته باید، روش های نامتعامد یا متمایل کاربرد می یابند. روش های واریماکس^[۷۲]، ابلیمین مستقیم^[۷۳]، کوارتیماکس^[۷۴]، ایکوماکس^[۷۵] و پروکاکس^[۷۶] شیوه های چرخش عوامل محسوب می گردند. بر اساس قانون ایجاز، که اغلب اصل لویدمورگان^[۷۷] با اصل اوکام^[۷۸] نامیده می شود، همیشه باید از تبیین هایی که با واقعیت تطبیق دارند، ساده ترین را انتخاب نمود. این اصل به کرات در علوم طبیعی به کار رفته است. منطق این اصل بر آن است که از میان تعداد نامحدودی چرخش، ساده ترین راه حل انتخاب شود تا از این طریق به ساختار ساده دست یابیم. (کلاین، ۱۳۸۰، ص ۷۸-۸۶). اساساً ملاک ساختار ساده این است که در ماتریس عاملی، هر یک از عامل ها صرفاً تعداد اندکی بار بالا داشته باشند. (کلاین، ۱۳۸۰ریال ص ۸۷).
گرچه در بعضی از موارد با عامل های متعامد نمی توان به ساختار ساده دست یافت ، توافق همگان بر این است که واریماکس کارآمدترین شیوه در این دسته است. کلاین اعتقاد دارد که واریماکس روشی عالی برای رسیدن به ساختار ساده متعامد است. (کلاین، ۱۳۸۰، ص ۹۱-۹۰).
در حوزه روش های متمایل نیز هاکستین (Hakstian, 1971) نشان داد که روش ابلیمین مستقیم و ماکس پلان مؤثرترین روش برای دستیابی به ساختار ساده است امّا از بین این دو، ابلیمین مستقیم معتبرتر می باشد.
راه حل های مختلفی برای تعیین تعداد عوامل مکنون قابل استفاده می باشد. یکی از متداول ترین شیوه ها ملاک کایزر است. در این شیوه ملاک تعیین تعداد عوامل، داشتن ارزش ویژه (مجموع مجذور بارهای عاملی) بالاتر از یک می باشد. امّا کتل (Cattel, 1987) نشان داده است که در ماتریس های بزرگ این راه حل تعداد عامل های را به شدت زیاد برآورد می کند. در حال حاضر بیشتر تحلیل گران عاملی برسر این مسئله توافق دارند که آزمون اسکری ۱ کتل تقریباً بهترین راه حل برای انتخاب تعداد درست عامل هاست. (کلاین،۱۳۸۰، ص ۱۰۰).

۱۱-۳ . آزمون  و بارتلت^[۷۹]

معیار کفایت نمونه گیری^[۸۰] (KMO)، آماره ای برای بررسی کفایت داده ها (نمونه گیری) است و نشان دهنده نسبت واریانس مشترک در واریانس متغیرهاست که ممکن است به وسیله عوامل مهّم ایجاد شده باشد. مقادیر بالاتر برای این آماره (نزدیک به ۱) نشان می دهد که تحلیلی عاملی با استفاده ازا این داده ها قابل انجام است. اگر این مقدار کمتر از ۰۵/۰ باشد، نتایج تحلیل عاملی احتمالاً چندان قابل استفاده نخواهندبود.رابطه زیرمبین معیارکفایت نمونه گیری (KMO) می باشد.

که در آن:
: ضریب همبستگی ساده بین متغیرهای i وj .
: ضریب همبستگی ساده بین متغیرهای i وj .
آزمون کروی بودن بارتلت^[۸۱] ، این فرضیه را آزمون می کند که ماتریس همبستگی، یک ماتریس همانی است یا خیر. این آزمون به بررسی مرتبط و مناسب بودن متغیرها برای کشف ساختار می پردازد. مقادیر کوچک (کمتر از ۰۵/۰) برای سطح معنی داری نشان می دهد که تحلیل عاملی برای داده های موجود مفید خواهد بود.

۱۲-۳ . مدل یابی معادلات ساختاری

مدل یابی معادلات ساختاری رویه ای تحلیلی است که وسعت یافتن کاربرد آن در دهه های اخیر نشانه ای بر همگرایی ابزارهای پژوهشی نسبتاً مستقل در روانشناسی، زیست شناسی، جامعه شناسی، اقتصاد سنجی و بسیاری از علوم دیگر می باشد (Bentler, 1980) مدل یابی معادلات ساختاری یک تکنیک نیرومند چندمتغیری است و تمرکز اصلی خود را بر متغیرهای مکنونی قرار می دهد که خود معلول متغیرهای مشهود دیگری می باشند. به عبارت دیگر یک مدل معادلات ساختاری مبین یک ساختار علی مشخص بین مجموعه ای از سازه های مکنون می باشد که هر یک توسط مجموعه ای از نشانگرها اندازه گیری می شود و می توان برازش آن را به یک جامعه معین مورد آزمون قرار داد. این تکنیک چند متغیری که مدل یابی علی و تحلیل ساختار کوواریانس نیز نامیده می شود، یکی از پیشرفت های نوید بخش در عرصه روش شناسی علوم رفتاری است که کاربرد داده های همبستگی، آزمایشی و غیر آزمایشی را به منظور تعیین میزان موجه بودن مدل های نظری در یک جامعه معین امکان پذیر می سازد. یک مدل کامل معادلات ساختاری شامل دو مؤلفه می گردد:
مدل ساختاری: این مل ساختار علی مفروض بین متغیرهای مکنون را مشخص می سازد.
مدل اندازه گیری: این مدل روابط بین متغیرهای مشهود و مکنون را که برای برآورد تقریبی آن ها به کار می رود، تعریف می کند.
بررسی و تحلیل مدل های اندازه گیری در مراحل اولیه مطالعات بسیار مفید بوده چرا که می تواند به ارزیابی ابزار پژوهش و توسعه سازه های کمک کند. همچنین تحلیل مدل های ساختاری می تواند روشنگر نقاط ضعف نظری بوده، به تفسیر یافته های پژوهش کمک نموده و در طرح مطالعات آتی سهم عمده ای داشته باشد.
نخستین گام در مدل یابی معادلات ساختاری، تعیین یک مدل ساختاری اولیه است که روابط علی بین متغیرها را توصیف نماید. به عبارتی سلسله مراتبی از علیت که در برخی از متغیرها علت احتمالی متغیرهای دیگر می باشند. ارتباطات بین متغیرها می تواند مبین فرضیاتی باشد که روابط علی بین متغیرهای مشهود و مکنون را از فضای تئوریک استنتاج نموده اند.
مرحله بعد آزمون برازندگی و میزان انطباق این نظریات با داده های تجربی است که از جامعه ای معین گردآوری شده اند.

۱۳-۳ . روش آنالیز داده‌

داده‌هایی که از پرسشنامه جمع‌ آوری شد، در جدول‌های آماری سازماندهی گردید و سپس شاخص‌های گرایش به مرکز و پراکندگی محاسبه گردید. پس از توصیف مشخصه‌ های نمونه مورد بررسی، طبقه‌بندی، کدبندی و خلاصه‌سازی داده‌، آماره‌های نمونه محاسبه شد. برای آنالیز آماری داده‌های به دست آمده، از نرم‌افزارهای اس. پی. اس. ولیزرل استفاده گردید. پس از جمع‌ آوری و مرتب سازی پرسشنامه‌های بازگشتی، ابتدا به شماره‌گذاری و کدبندی پرسشنامه ‌های استاندارد (در این پژوهش منظور نظر از پرسشنامه استاندارد، پرسشنامه‌ای است که همه سؤال ‌های آن دارای جواب است)، اقدام شد. منبع داده‌های این پژوهش، مشتریان در شعب بانکهای ملت در شهرستان سیرجان است.

۱۴-۳ . آزمون آماری فرضیه های تحقیق

در این تحقیق به منظور آزمون فرضیات از روش های موجود در آمار توصیفی و استنباطی استفاده گردیده است. ابتدا داده هایی که از پرسشنامه جمع آوری شده، در جدول آماری خلاصه گردید و سپس برخی از شاخصهای گرایش به مرکز و پراکندگی محاسبه شده اند. پس از توصیف مشخصه نمونه مورد بررسی و طبقه بندی و خلاصه نمودن داده های مربوطه، آماره های نمونه محاسبه و سپس اقدام به برآورد پارامترهای جامعه مورد بررسی گردیده است.
میانگین یکی از مقیاسهای گرایش به مرکز است که بسیار مورد استفاده قرار می گیرد. میانگین برای توزیع هائی که در سطح فاصله ای اندازه گیری می شوند مناسب است و میانگین عبارت است از جمع تمام مشاهدات تقسیم بر تعداد آنها.
اگر داده ها برای یک محور به صورت منظم ردیف شوند، مقدار میانگین آنها دقیقاً درنقطه تعادل یا مرکز ثقل توزیع قرار می گیرد. از آنجا که تعداد مشاهدات هر یک از عبارتهای جواب (موافقم (بلی) / مخالفم(خیر) ) برای هر یک از ناپاسخ ها متفاوت است، برای بدست آوردن میانگین ارزش پاسخ ها از میانگین استفاده می کنیم. در این فرمول:

xi : ارزش هر یک از پاسخهای مقیاس لیکرت که عبارتند از (بسیار راضی / همیشه =۵)
N : تعداد کل مشاهدات
برای اینکه داده ها بطور واقعی تر توصیف شوند و مجموعه مشاهدات با هم قابل مقایسه باشند باید برای سنجش میزان تفاوتهای آنها معیار عددی تعریف گردد و از یک شاخص پراکندگی استفاده شود که در اینجا از انحراف معیار استفاده می کنیم.

x : ارزش هر یک از پاسخهای مقیاس لیکرت
µ : میانگین ارزش پاسخ ها به هر یک از متغیرهای مستقل
N : تعداد کل مشاهدات
همچنین جهت آزمون فرضیات تحقیق از دو روش آماری رگرسیون و ضریب همبستگی پیرسون با بهره گرفتن از نرم افزار SPSS استفاده خواهد شد.

فصل چهارم :

تحلیل داده ها و آزمون فرضیات

۱-۴ . مقدمه

در این فصل از تحقیق، مدل‌های اندازه‌گیری و ساختاری ابعاد کیفی خدمات بر ارزش ادراک شده، رضایتمندی و وفاداری مشتریان بر اساس یک مدل یکپارچه پژوهشی در بانک ها مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد. اساس تحلیل های صورت گرفته در این فصل پرسشنامه های تکمیل شده توسط مشتریان مراجعه کننده به بانک می باشد. بنابراین، پرسشنامه تحقیق میان ۴۰۰ نفر از مشتریان بانک های ملت توزیع شد و تحلیل های پرسشنامه بر این اساس صورت گرفت. بدین منظور ابتدا با بهره گرفتن از تحلیل عاملی اکتشافی، سازه‌های شکل‌دهنده متغیرهای چارچوب مفهومی تحقیق شناسایی می گردد. سپس ساختار عاملی شناسایی شده مبنای تعریف فرضیاتی قرار می‌گیرد که تایید روابط بین سازه‌ها و مولفه‌ها را نشان می‌دهد. آزمون این فرضیات از طریق تحلیل عاملی تاییدی و با کمک نرم‌افزار LISREL 8.5 صورت می‌گیرد. بدین ترتیب روایی و پایایی ابزارهای اندازه گیری متغیرهای تحقیق بررسی می‌شود. در ادامه آزمون برازندگی مدل ساختاری بر روی داده‌های گردآوری شده صورت می پذیرد و نتایج آن ارائه می گردد.
در این قسمت ابتدائ به معرفی چارچوب مفهومی پژوهش پرداخته و سپس نتایج تحلیل روایی و پایایی ابزارهای اندازه‌گیری تحقیق، بررسی برازندگی مدل ساختاری و آزمون فرضیات پژوهش به تفکیک ارائه می گردد.

۲-۴٫ چارچوب نظری تحقیق

چارچوب نظری الگویی است که پژوهشگر بر اساس آن درباره روابط بین عوامل ایجاد کننده مساله مهم تشخیص داده می شوند به نظریه پردازی اقدام می نماید. چارچوب نظری یک شبکه توسعه یافته و توصیف شده بین متغیرهایی است که از طریق مصاحبه، مشاهده و بررسی ادبیات موضوعی فراهم آمده است. در این میان تحقیقات پیمایشی، رویه ای منطقی برای ایجاد چارچوب نظری شکل می دهد. به عبارتی متغیرهایی را که ممکن است در یافته های تحقیقات پیشین مهم تشخیص داده شده باشند، را شناسایی و ارتباط مفهومی بین آنها را در قالب چارچوب نظری پیشنهاد می دهد.