ویکی ویتز و بوئن (۲۰۱۰)، در پژوهش خود با عنوان «اثربخشی درمان جلوگیری از عود مصرف مواد بر پایۀ ذهن آگاهی (MBRP) در افسردگی، ولع مصرف، و سوء مصرف مواد» تعداد ۱۶۸ نفر را که اختلالات سوء مصرف مواد داشتند (روش نمونه گیری در دسترس) به صورت تصادفی در دو گروه قرار دادند و با بهره گرفتن از ابزارهای ۱- پرسشنامۀ ارزیابی مصرف الکل و مواد^[۴۹۶] (توسط سابل و سابل، ۱۹۹۲) ،۲- پرسشنامۀ افسردگی بک^[۴۹۷] (توسط بک و همکاران، ۱۹۹۶) ۳- پرسشنامۀ پنج آیتمی ولع مصرف الکل و مواد^[۴۹۸] (توسط فلانری و همکاران، ۱۹۹۹)، و ۴- مقیاس ذهن آگاهی پنج فاکتوری^[۴۹۹] مورد آزمایش قرار دادند. یافته ها نشان دادند که درمان «جلوگیری از عود مصرف مواد بر پایۀ ذهن آگاهی» می‌تواند پاسخ های شناختی و رفتاری در افسردگی و متعاقب آن ولع مصرف مواد را تحت تأثیر خود قرار داده و از سوء مصرف مواد جلوگیری کند.

هیمل اشتین (۲۰۱۰)، در پژوهش خود با عنوان بررسی «درمان جلوگیری از سوء مصرف مواد بر پایۀ ذهن آگاهی (MBRP) در جوانان زندانی» تعداد ۶۰ جوان زندانی مرد مبتلا به اختلال سوء مصرف مواد را به روش نمونه گیری تصادفی از کمپی واقع در کالیفرنیای شمالی انتخاب و سپس با بهره گرفتن از ابزارهای ۱- پرسشنامۀ ۴ آیتمی آینده نگری^[۵۰۰] (توسط جان استون^[۵۰۱] و همکاران، ۱۹۹۱) که برای ارزیابی فهم خطر مصرف مواد توسط آزمودنی ابداع شده است ۲- مقیاس سنجش تکانشگری^[۵۰۲] (توسط باسوُرس و اسپِلیگ^[۵۰۳]، ۱۹۹۵) و ۳- مقیاس خود- تنظیمی سالم^[۵۰۴] (توسط وِست^[۵۰۵]، ۲۰۰۸) ‌به این نتیجه رسیدند که مداخلات بر پایۀ ذهن آگاهی، مداخله ای نوید بخش در درمان جوانان زندانی سوء مصرف کنندۀ مواد است، به خصوص تکانشگری کاهش یافتۀ منتج شده از درمان، منجر به کارکرد روانی بالاتر در این جمعیت خاص می شود.

گلدین و گراس^[۵۰۶] (۲۰۱۰)، در پژوهشی با هدف بررسی «تأثیر درمان کاهش استرس بر پایۀ ذهن آگاهی بر تنظیم هیجانی در افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی» تعداد ۱۶ بیمار که تشخیص اختلال اضطراب اجتماعی (SAD) گرفته بودند را با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و آن ها را تحت درمان قرار دادند. مشخصۀ SADها سوگیری هیجانی و توجه، و همچنین عقاید منفی و تحریف شده در بارۀ خود است. پس از اتمام درمان، آزمودنی ها تحت تصویر برداری مغناطیسی مغز قرار گرفتند. در طی انجام MRI، از بیماران خواسته شد که به هیجانات منفی و عقاید تحریف شده در بارۀ خود واکنش نشان دهند؛ بیماران در دو حالت متفاوت پاسخ می‌دادند یکی زمانی که از آن ها خواسته می شد توجهشان بر تنفس متمرکز باشد و دیگری زمانی که از آن ها خواسته می شد حواس پرت و توجه غیرمتمرکز داشته باشند. ابزارهای مورد استفاده شامل ۱- مصاحبۀ تشخیصی بالینی^[۵۰۷] ۲- مقیاس اضطراب اجتماعی لیبوویتز^[۵۰۸] (۱۹۸۷) ۳- پرسشنامۀ افسردگی بک II(توسط بک و همکاران، ۱۹۹۶) ۴- پرسشنامۀ سبک پاسخ نشخواری^[۵۰۹] (توسط نولن هوکسما، ۱۹۹۱) ۵- پرسشنامۀ اضطراب حالت- صفت اسپیلبرگر^[۵۱۰] (توسط اسپیلبرگر^[۵۱۱] و همکاران، ۱۹۷۰) و ۶- مقیاس اعتماد به نفس روزنبرگ^[۵۱۲] (۱۹۶۵) بودند. در حالتی که آزمودنی ها توجه متمرکز بر تنفس (عنصر اساسی در ذهن آگاهی) داشتند کاهش تجربۀ هیجانی منفی، کاهش فعالیت آمیگدال، و افزایش فعالیت مغزی در نواحی مرتبط به توجه را نشان دادند. بنا به گفتۀ محققان این پژوهش، کاربرد درمان MBSR در افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی منجر به کاهش اضطراب، افسردگی، و عکس العمل های هیجانی، تقویت تنظیم هیجانی، بالا رفتن اعتماد به نفس می­ شود که این تغییرات باعث کاهش رفتارهای اجتنابی و علائم کلینیکی در این گروه از بیماران می شود.

گریسون و همکاران (۲۰۱۱)، در پژوهش خود با عنوان «تغییرات در معنویت و بالا رفتن کیفیت سلامت زندگی با کاربرد درمان کاهش استرس بر پایۀ ذهن آگاهی»، تعداد ۲۷۹ نفر را به صورت نمونه گیری در دسترس (از کلینیک کاهش استرس بر پایۀ ذهن آگاهی) انتخاب و با بهره گرفتن از ابزارهای ۱- مقیاس ذهن آگاهی شناختی- عاطفی^[۵۱۳] (فرم تجدید نظر شده) ۲- مقیاس تجربیات معنوی روزانه^[۵۱۴] و ۳- فرم کوتاه مقیاس سلامتی۱۲ آیتمی^[۵۱۵] ‌به این نتیجه رسیدند که کاربرد درمان کاهش استرس بر پایۀ ذهن آگاهی باعث بالا رفتن معنویت و افزایش سلامت روانی در آزمودنی ها می شود.

کرامر^[۵۱۶] و همکاران (۲۰۱۲)، در پژوهشی سیستماتیک با هدف بررسی «تأثیر درمان کاهش استرس بر یایۀ ذهن آگاهی بر کمردرد: فراتحلیل» تعداد ۲۵ مقاله را انتخاب که از بین این ها فقط ۳ مقاله با متن کامل و به روش آزمایش کنترل شدۀ تصادفی^[۵۱۷] واجد شرایط بودند. در این سه پژوهش ۱۱۷ آزمودنی با روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شده بودند که در دو تا از آن ها، گروه لیست انتظار (گروه کنترل) هم وجود داشت. ابزارهایی که در این سه پژوهش به کار رفته بودند شامل ۱- مقیاس آنالوگ بینایی^[۵۱۸] ۲- پرسشنامۀ درد مَک گیل^[۵۱۹] ۳- پرسشنامۀ ناتوانی رولاند موریس^[۵۲۰] ۴- پرسشنامۀ قبول درد مزمن^[۵۲۱] ۵- شاخص کیفیت خواب پیتسبورک^[۵۲۲] ۶- مقیاس خود کارآمدی درد مزمن^[۵۲۳] ۷ – مقیاس ذهن آگاهی^[۵۲۴] و ۸- پرسشنامۀ ۵ وجهی ذهن آگاهی^[۵۲۵] بودند. بر اساس گفتۀ محققان این پژوهش، این تحقیق مدارکی دال بر مؤثر بودن درمان MBSR در کوتاه مدت برای کاهش درد یا ناتوانی در بیماران مبتلا به کمردرد مزمن ارائه می‌دهد؛ نمونۀ بزرگتر آزمودنی ها، مداخلات کنترل شدۀ کافی، و پیگیری های دراز مدت می‌تواند تأثیرات آشکار این درمان را در این گروه از بیماران بیشتر به اثبات برساند.

مالبیوف- هرتیوبایس^[۵۲۶] و همکاران (۲۰۱۳)، در پژوهشی با هدف بررسی «تأثیر مداخله بر پایۀ ذهن آگاهی در کودکان و نوجوانان مبتلا به سرطان» تعداد ۴۰ نفر را از بین افراد ۱۸-۱۱ ساله مبتلا به سرطان که به صورت داوطلب در فرانسه کاندید شده بودند به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و آن ها را در دو گروه آزمایشی و کنترل قرار دادند. ابزارهای مورد استفاده در پژوهش شامل ۱- مقیاس های افسردگی و اضطراب بِک برای جوانان^[۵۲۷] (توسط پیرسون^[۵۲۸]، ۲۰۰۲) ۲- مقیاس سنجش عاطفۀ مثبت و منفی کودکان^[۵۲۹] (توسط واتسون^[۵۳۰]، کلارک، و تِلِگن، ۱۹۸۸) ۳- پرسشنامۀ کیفیت زندگی کودکان سرطانی^[۵۳۱] (توسط وارنی^[۵۳۲] و همکاران، ۱۹۹۸) و۴- شاخص کیفیت خواب پیتزبرگ^[۵۳۳] (توسط بایسی^[۵۳۴] و همکاران، ۱۹۸۸) بودند. محققان با بررسی نتایج ‌به این نتیجه رسیدند که ذهن آگاهی روی کیفیت زندگی، خواب، و خلق کودکان و نوجوانان سرطانی تأثیر گذاشته و باعث می شود که آن ها بهتر بتوانند سرطان و مشکلات مربوط ‌به این بیماری را قبول و با آن زندگی کنند. همچنین تأثیر ذهن اگاهی بر سلامت روانی و جسمی این جمعیت خاص باعث بالا رفتن توانایی روحی و جسمی این بیماران در مقابله با بیماریشان می شود.

۲-۳-۲ پیشینۀ پژوهش در ایران